Modern evrimsel sentez Nedir?

Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. Lütfen kaynakları uygun biçimde metin içine yerleştirerek maddenin geliştirilmesine yardımcı olun. (Haziran 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

Evrimsel biyoloji
Biyoloji alt dalı

Ana maddeler Evrim (Giriş) Ortak ata Evrimin kanıtları
Tarihçe Genel bakış Rönesans ve Aydınlanma Darwin Öncesi Darwin • Türlerin Kökeni Sentezden Önce Modern evrimsel sentez Moleküler evrim • Evo-devo Güncel Araştırmalar
Doğa tarihi Yaşam tarihi • Evrimsel hayat ağacı Biyoçeşitlilik • Biyocoğrafya Sınıflandırma • Kladistik Paleontoloji Filogenetik
Süreç ve sonuçlar Popülasyon genetiği Genetik çeşitlilik Mutasyon Doğal seçilim • Adaptasyon Polimorfizm Genetik sürüklenme • Gen akışı Türleşme • Adaptif radyasyon Yardımlaşma • Birlikte evrim Soy tükenmesi
Sosyal çıkarımlar Teori ve olgu Sosyal etkiler Tartışma İtirazlar Destek seviyesi
Diğer alanlar Evrimin uygulanışı Yapay seçilim Biyoenformatik Evrimsel antropoloji Evrimsel bilgisayım Deneysel evrim Ekolojik genetik Evrimsel nörobilim Evrimsel fizyoloji Evrimsel psikoloji Filogenetik Sistematik
Evrimsel biyoloji portalı Kategori • İlgili başlıklar • Kitap
g t d

Modern evrimsel sentez (kısaca modern sentez, Yeni Darwincilik veya Neo-Darwinizm), Darwin'in Evrim Kuramı ile Mendel'in kalıtım kuramını modern moleküler biyoloji ve matematiksel popülasyon genetiği ışığında birleştiren modern evrim kuramının adıdır.

1930'lar ve sonrasında daha önce Gregor Mendel tarafından ortaya konmuş olan kalıtım kuramı, moleküler biyoloji'nin kalıtımın moleküler temellerine ilişkin sağladığı bilgi ve Charles Darwin'in kuramının bütünleştirilmesiyle, evrim kuramı çağdaş halini aldı. R.A Fisher,^[1] Sewall Wright,^[2] J.B.S. Haldane,^[3] T. Dobzhansky,^[4] kuramın mimarisinde öne çıkan isimlerdir. Güncel bakış açısıyla evrim, bir gen havuzu içinde, bir nesilden diğerine belli bir karakterin oluşmasında etkili olan alellerden birinin sıklığının değişmesi olarak tanımlanabilir. Doğal seçilim, genetik özelliklerin üremeye katkısı ve popülasyon yapısı bu değişime etki eden faktörlerdir. Bu güncellenmiş evrim teorisinin adı "Sentetik evrim kuramı" veya "Modern Evrimsel Sentez"dir.

Modern sentezin ana katkısı kalıtımın ve dolayısıyla evrimin temel birimi olan genler üzerine yeni edinilen bigilerle evrimin mekanizması, yani doğal seçilim arasındaki bağlantıyı kurmuş olmasıdır.

Modern sentezin dayandığı genel bulgular 1930 ve 40'larda ortaya çıkan ve bugün kısmen DNA kopyalanması sırasındaki hatalarla oluştuğu bilinen mutasyon ve rekombinasyondur. Bunların dışında modern sentez, gen havuzunun genetik kayma ve gen akımı gibi mekanizmalarla değişime uğradığını ortaya koymuştur. Modern senteze göre, popülasyonlar çevresel nedenlerle (örneğin coğrafi engeller) birbirinden ayrıldığında türleşme meydana gelir.

"Çağdaş sentetik evrim kuramı"na göre evrim beş ana evrimsel mekanizmanın etkileşiminden oluşur:

Doğal seçilim/ayıklanma;
Mutasyon;
Rekombinasyon;
Rastgele kalıtımsal sürüklenme (Random genetic drift);
Gen akışı (göç).

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Biyolojik Evrim

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Özel

^ R.A. Fisher [1] 29 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 24 Aralik 2008 tarihinde erişildi.
^ Sewall Wright [2] 5 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 24 Aralik 2008 tarihinde erişildi.
^ J.B.S. Haldane [3] 30 Nisan 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 24 Aralik 2008 tarihinde erişildi.
^ T. Dobzhansky [4] 26 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 24 Aralik 2008 tarihinde erişildi.

Genel

Wright, S. 1931. "Evolution in Mendelian populations". Genetics 16: 97-159.
Fisher, R. A. The Genetical Theory of Natural Selection, Clarendon Press, 1930 ISBN 0-19-850440-3
Huxley, J. S. Evolution: The Modern Synthesis, Allen and Unwin, 1942 ISBN 0-02-846800-7

g t d Evrimsel biyoloji
Giriş Ana hatlar Evrimsel tarih kronolojisi Yaşamın evrimsel tarihi Dizin
Evrim	Abiyogenez Adaptasyon Adaptif radyasyon Diğerkâmlık Hile yapmak Karşılıklı Baldwin etkisi Kladistik Birlikte evrim Mutualizm Ortak ata Yakınsak evrim Iraksak evrim Yeryüzündeki ilk yaşam Evrimin kanıtları Evrimsel silahlanma yarışı Evrimsel baskı Eksaptasyon Soy tükenmesi Yok oluş Homoloji Son evrensel ortak ata Makro evrim Mikro evrim Uyumsuzluk Adaptif olmayan radyasyon Panspermia Paralel evrim Sinyalizasyon teorisi Handikap ilkesi Türleşme Tür Tür kompleksi Türler sorunu Taksonomi Seçilim birimleri Gen merkezli evrim görüşü
Popülasyon genetiği	Yapay seçilim Biyoçeşitlilik Evrimsel olarak istikrarlı strateji Fisher prensibi Seçilim değeri Kapsayıcı Gen akışı Genetik sürüklenme Akraba seçilimi Ebeveyn yatırımı Ebeveyn-yavru çatışması Mutasyon Popülasyon Doğal seçilim Eşeysel dimorfizm Cinsel seçilim Eş seçimi Sosyal seçilim Trivers-Willard hipotezi Varyasyon
Gelişim	Kanalizasyon Evrimsel gelişim biyolojisi Genetik asimilasyon İnversiyon Modülerlik Fenotipik plastisite
Taksonlara göre evrim	Bakteriler Kuşlar köken Brachiopodalar Yumuşakçalar Kafadan bacaklılar Dinozorlar Balıklar Mantarlar Böcekler Kelebekler Memeliler kediler köpekgiller kurtlar köpekler sırtlangiller yunuslar ve balinalar atlar kangurugiller primatlar insanlar lemurlar deniz inekleri Bitkiler tozlayıcı aracılı Sürüngenler Örümcekler Dört üyeliler Virüsler
Organlara göre evrim	Hücreler DNA Kamçı Ökaryotlar simbiyogenez kromozom endomembran sistemi mitokondri çekirdek plastitler Hayvanlarda göz kıl kulak kemikleri sinir sistemleri beyin
Sürece göre evrim	Yaşlanma ölüm programlanmış hücre ölümü Kuşların uçuşu Biyolojik karmaşıklık Karşılıklı yardımlaşma Renkli görme primatlarda Duygular Empati Etik Gerçek sosyal yaşam Bağışıklık sistemi Metabolizma Tek eşlilik Ahlak Mozaik evrim Çok hücrelilik Eşeyli üreme Gamet farklılaşması/cinsiyetler Yaşam döngüleri/nükleer evreler Çiftleşme tipleri Mayoz Biyolojik cinsiyet belirleme Yılan zehri
Tempo ve biçimler	Tedricilik/Sıçramalı evrim/Sıçramacılık Mikromutasyon/Makromutasyon Üniformitaryanizm/Katastrofizm
Türleşme	Allopatrik Anagenez Katagenez Kladogenez Ortak türleşme Ekolojik Hibrit Ekolojik olmayan Parapatrik Peripatrik Takviye Simpatrik
Tarih	Rönesans ve Aydınlanma Çağı Türlerin transmutasyonu David Hume Tabiî Din Üzerine Diyaloglar Charles Darwin Türlerin Kökeni Paleontoloji tarihi Geçiş fosili Karışmalı kalıtım Mendel genetiği Darwinizmin tutulması Modern evrimsel sentez Moleküler evrimin tarihçesi Genişletilmiş evrimsel sentez
Felsefe	Darwinizm Alternatifler Katastrofizm Lamarkizm Ortogenez Mutasyonizm Sıçramacılık Yapısalcılık Spandrel Teistik Vitalizm Biyolojide teleoloji
Alakalı	Biyocoğrafya Ekolojik genetik Grup seçilimi Kültürel evrim Kültürel grup seçimi İkili kalıtım teorisi Hologenom evrimi teorisi Kayıp kalıtım problemi Moleküler evrim Astrobiyoloji Filogenetik Ağaç Polimorfizm Eobiont Sistematik Transgenerasyonel epigenetik kalıtım
Kategori Commons Vikiproje

Biyoloji tarihi

Alanlar,
disiplinler

Enstitüler

Teoriler,
kavramlar

Tarihî

Klasik
Antik Çağ

Rönesans,
Yeni Çağ

Evrim

19. yüzyıl	Linnaeus Systema Naturae Georges-Louis Leclerc Histoire Naturelle Lamarck Philosophie Zoologique Humboldt Charles Lyell Principles of Geology Charles Darwin Türlerin Kökeni İnsanın Türeyişi Gregor Mendel Alfred Russel Wallace Henry Walter Bates
Modern sentez	William Bateson Theodosius Dobzhansky Genetics and the Origin of Species R. A. Fisher E.B. Ford J. B. S. Haldane Ernst Mayr Thomas Hunt Morgan George Gaylord Simpson Hugo de Vries Sewall Wright
Günümüz	Stephen Jay Gould William Donald Hamilton Lynn Margulis Aleksandr Oparin George C. Williams Carl Woese

Mikrobiyoloji

Gelişim biyolojisi,
evrimsel gelişim

Genetik,
Moleküler
biyoloji

Deneyler	Griffith (1928) Luria-Delbrück (1943) Avery-MacLeod-McCarty (1944) Miller-Urey (1952) Hershey-Chase (1952) Meselson-Stahl (1958) Crick, Brenner et al. (1961) Nirenberg-Matthaei (1961) Nirenberg-Leder (1964)
Kişiler	Barbara McClintock George Beadle Seymour Benzer Rosalind Franklin Photo 51 James Dewey Watson ve Francis Crick "Molecular structure of Nucleic Acids" Linus Pauling "Sickle Cell Anemia, a Molecular Disease" Fred Sanger Max Perutz John Kendrew Sydney Brenner Joshua Lederberg Walter Gilbert Kary Mullis Emmanuelle Charpentier Jennifer Doudna