John William Strutt

Lord Rayleigh
Lord Rayleigh
	Lord Rayleigh'nin 1921 yılında Proceedings of the Royal Society of London dergisinde yayımlanmış fotoğrafı.
Doğum	John William Strutt Rayleigh; 12 Kasım 1842; Essex, İngiltere, Birleşik Krallık
Ölüm	30 Haziran 1919 (76 yaşında); Witham, İngiltere
Milliyet	İngiliz
Mezun olduğu okul(lar)	Cambridge Üniversitesi
Ödüller	1865 Smith Ödülü; 1882 Kraliyet Madalyası; 1899 Copley Madalyası; 1890 De Morgan Madalyası; 1904 Nobel Fizik Ödülü; 1905 Albert Madalyası; 1913 Elliott Cresson Madalyası; 1914 Rumford Madalyası;
Kariyeri
Dalı	Fizik
Çalıştığı kurumlar	Cambridge Üniversitesi
Doktora; danışmanı	Edward Routh
Doktora öğrencileri	J. J. Thomson; George Paget Thomson; Jagadish Chandra Bose
İmza

John William Strutt, 3. Baron Rayleigh ya da Lord Rayleigh, (d. 12 Kasım 1842 Essex – ö. 30 Haziran 1919) bilime kapsamlı katkılarda bulunmuş İngiliz matematikçi.

William Ramsay'le birlikte argon elementini keşfetmiş ve 1904 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır. Rayleigh saçılımı olarak bilinen kavramın da kâşifidir.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocukluğu ve gençliğinde zayıf bir beden yapısı vardı. Eğitimi sürekli hastalıklarla kesildi. Erişkinliğe erişebilmesi zor gibi görünüyordu. Eton'da 10 yaşındayken kısa bir süre geçirip sonra, üç yıl Wimbledon'da özel bir okulda okudu. Biraz Harrow'da kalıp, sonraki dört yılını George Townsend Warner ile geçirdi.

1861'de Cambridge Trinity College'e matematik okumak için girdi. Başlangıçta yaşıtlarıyla aynı başarıyı elde edemediyse de, daha sonra özel yetenekleri sayesinde rakiplerini geçti. 1865'te Mathematical Tripos'dan mezun oldu. 1866 yılında 1871'e kadar sürdüreceği Trinity üyesi oldu. 1872'de romatizmal ağrıları yüzünden kışı Mısır ve Yunanistan'da geçirdi. Döndükten kısa bir süre 1873'te babası öldü.

John William Strutt, 3. Lord Rayleigh Baronluk rütbesi aldı. Daha sonra ailesinin oturduğu, Witham, Essex'deki Terling Place'a yerleşti. Buradaki zamanının bir kısmıyla arazilerinin bakımıyla ilgilenmek zorunda kaldı. Bilimsel kültürü, tarımdaki bilgisi ve hızlı kavrama yeteneği sayesinde tarla işlerinde çok deneyim kazandı. Ancak 1876 yılında arazi işlerini küçük kardeşine bıraktı ve bütün zamanını bilime ayırdı.

1879'da, deneysel fizik profesörü ve Cavendish Laboratuvarı başkanı James Clerk Maxwell'in asistanı olarak atandı. 1884'te Essex'de deneysel çalışmalarını sürdürmek için Cambridge'den ayrıldı. 1887'den 1905'e kadar Royal Institution of Great Britain'de felsefe profesörü olarak çalıştı. Daha sonra altı yıl Government Committee on Explosives'e başkanlık yaptı.

John William Strutt Rayleigh'in ilk bilimsel çalışmaları optikle ilgi matematik konuları üzerineydi. Fakat daha sonraki çalışmaları fiziğin bütün alanlarını kapsadı. Bunlar arasında ses, dalga teorisi, renk görünümü, elektrodinamik, elektromagnetizm, ışığın yayılımı, sıvı akışkanlığı, hidrodinamik, gazların yoğunluğu, akmazlık, esneklik ve fotoğrafçılık sayılabilir. Sabırlı ve duyarlı deneyleri ile direnç akım ve elektromotive kuvveti'nin standartlarını belirledi. Sonraki çalışmalarını ise elektrik ve manyetizma üzerine yoğunlaştırdı.

Rayleigh çok iyi bir eğitmendi. Etkili danışmanlığı ile Cambridge'de deneysel fiziğin sistematik kuralları geliştirildi. "Theory of Sound" adlı yayımı 1877-1878 yıllarında iki cilt olarak yayımlandı. Diğer çalışmaları 1889-1920 yıllarında basılan altı ciltlik bilimsel yayımlarda basıldı. Ayrıca Britannica Ansiklopedisi'ne katkıda bulundu. Yayımlarında anlaşılması güç konularda bile akıcı bir dili vardı. Tellafuzuyla yalınlık ve sadelik te bir model olarak gösterilir.

Rayleigh, Royal Society'nin bir üyesiydi. 1885'ten 1896'ya kadar sekreterya görevini yürüttü. 1905 - 1908 yılları arasında ise başkanlığını yaptı. 1902'de Order of Merit sahibi oldu. Royal Society'nin Copley, Royal ve Rumford Madalyaları ile ödüllendirildi.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

The theory of sound Vol. I (Londra : Macmillan, 1877) PDF kopyası Bibliothèque Nationale de France18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
The theory of sound Vol. II (Londra : Macmillan, 1877) PDF kopyası Bibliothèque Nationale de France18 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
The Becquerel rays and the properties of radium (Londra, E. Arnold, 1904)
Scientific papers (Vol. 2: 1881-1887) (Cambridge : University Press, 1899-1920)
Scientific papers (Vol. 3: 1887-1892) (Cambridge : University Press, 1899-1920)
Scientific papers (Vol. 4: 1892-1901) (Cambridge : University Press, 1899-1920)
Scientific papers (Vol. 5: 1902-1910) (Cambridge : University Press, 1899-1920)
Scientific papers (Vol. 6: 1911-1919) (Cambridge : University Press, 1899-1920) PDF/DjVu Internet Archive

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nobel biyografisi Rayleigh3 Ağustos 2004 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
John William Strutt hakkında18 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

g t d Royal Society'nin başkanları
17. yüzyıl	Viscount Brouncker (1662) Joseph Williamson (1677) Christopher Wren (1680) John Hoskyns (1682) Cyril Wyche (1683) Samuel Pepys (1684) Earl of Carbery (1686) Earl of Pembroke (1689) Robert Southwell (1690) Charles Montagu (1695) Lord Somers (1698)
18. yüzyıl	Isaac Newton (1703) Hans Sloane (1727) Martin Folkes (1741) Earl of Macclesfield (1752) Earl of Morton (1764) James Burrow (1768) James West (1768) James Burrow (1772) John Pringle (1772) Joseph Banks (1778)
19. yüzyıl	William Hyde Wollaston (1820) Humphry Davy (1820) Davies Gilbert (1827) Sussex Dükü (1830) Marquess of Northampton (1838) Earl of Rosse (1848) Lord Wrottesley (1854) Benjamin Collins Brodie (1858) Edward Sabine (1861) George Biddell Airy (1871) Joseph Dalton Hooker (1873) William Spottiswoode (1878) Thomas Henry Huxley (1883) George Gabriel Stokes (1885) William Thomson (1890) Joseph Lister (1895)
20. yüzyıl	William Huggins (1900) Lord Rayleigh (1905) Archibald Geikie (1908) William Crookes (1913) J. J. Thomson (1915) Charles Scott Sherrington (1920) Ernest Rutherford (1925) Frederick Gowland Hopkins (1930) William Henry Bragg (1935) Henry Hallett Dale (1940) Robert Robinson (1945) Edgar Adrian (1950) Cyril Norman Hinshelwood (1955) Howard Florey (1960) Patrick Blackett (1965) Alan Lloyd Hodgkin (1970) Lord Todd (1975) Andrew Huxley (1980) George Porter (1985) Sir Michael Atiyah (1990) Sir Aaron Klug (1995)
21. yüzyıl	Robert May (2000) Martin Rees (2005) Sir Paul Nurse (2010) Sir Venkatraman Ramakrishnan (2015) Adrian Smith (2020)

g t d Rumford Madalyası
1800 - 1825	Benjamin Thompson (1800) John Leslie (1804) William Murdoch (1808) Étienne-Louis Malus (1810) William Charles Wells (1814) Humphry Davy (1816) Augustine Jean Fresnel(1824)
1826 - 1850	John Frederic Daniell (1832) Macedonio Melloni (1834) James David Forbes (1838) Jean-Baptiste Biot (1840) William Fox Talbot (1842) Michael Faraday (1846) Henri Victor Regnault (1848) François Arago (1850)
1851 - 1875	George Gabriel Stokes (1852) Neil Arnott (1854) Louis Pasteur (1856) Jules Jamin (1858) James Clerk Maxwell (1860) Gustav Kirchoff (1862) John Tyndall (1864) Hippolyte Fizeau (1866) Balfour Stewart (1868) Alfred Des Cloizeaux (1870) Anders Jonas Ångström (1872) Norman Lockyer (1874) John William Draper (1875)
1876 - 1900	Pierre Janssen (1876) Alfred Cornu (1878) William Huggins (1880) William de Wiveleslie Abney (1882) Tobias Robertus Thalén (1884) Samuel Langley (1886) Pietro Tacchini (1888) Heinrich Hertz (1890) Nils Christoffer Dunér (1892) James Dewar (1864) Philipp Lenard - Wilhelm Röntgen (1896) Oliver Lodge (1898) Henri Becquerel (1900)
1901 - 1925	Charles Algernon Parsons (1902) Ernest Rutherford (1904) Hugh Longbourne Callendar (1906) Hendrik Lorentz (1908) Heinrich Rubens (1910) Heike Kamerlingh Onnes (1912) John William Strutt (1914) William Bragg (1916) Charles Fabry - Alfred Perot (1918) Robert Strutt (1920) Pieter Zeeman (1922) Charles Vernon Boys (1924)
1926 - 1950	Arthur Schuster (1926) Friedrich Paschen (1928) Peter Debye (1930) Fritz Haber (1931) Wander Johannes de Haas (1934) Ernest George Coker (1936) Robert W. Wood (1938) Manne Siegbahn (1940) Gordon Dobson (1942) Harry Ricardo (1944) Alfred Egerton (1946) Francis Simon (1948) Frank Whittle (1950)
1951 - 1975	Frits Zernike (1952) Cecil Reginald Burch (1954) Frank Philip Bowden (1956) Thomas Ralph Merton (1958) Alfred Gordon Gaydon (1960) Dudley Maurice Newitt (1962) Hendrik van de Hulst (1964) William Penney (1966) Dennis Gabor (1968) Christopher Hinton (1970) Basil John Mason (1972) Alan Cottrell (1974)
1976 - 2000	Ilya Prigogine (1976) George Porter (1978) William Frank Vinen (1980) Charles Gorrie Wynne (1982) Harold Hopkins (1984) Denis Rooke (1986) Felix Weinberg (1988) Walter Eric Spear (1990) Harold Neville Vazeille Temperley (1992) Andrew Keller (1994) Grenville Turner (1996) Richard Friend (1998) Wilson Sibbett (2000)
2001 -	David King (2002) Richard Dixon (2004) Jean-Pierre Hansen (2006) Edward Hinds (2008) Gilbert Lonzarich (2010) Roy Taylor (2012) Jeremy Baumberg (2014) Ortwin Hess (2016) Ian Walmsley (2018) Miles Padgett (2019) Patrick Gill (2020) Carlos Frenk (2021) Raymond Pierrehumbert (2022) Polina Bayvel (2023)

g t d Matteucci Madalyası
1851 - 1900	Hermann Helmholtz (1868) Henri Victor Regnault (1875) William Thomson, 1st Baron Kelvin (1876) Gustav Kirchhoff (1877) Gustav Wiedemann (1878) Wilhelm Weber (1879) Antonio Pacinotti (1880) Emilio Villari (1881) Augusto Righi (1882) Thomas Edison (1887) Heinrich Rudolph Hertz (1888) John Strutt, 3rd Baron Rayleigh (1894) Henry Augustus Rowland (1895) Wilhelm Conrad Röntgen / Philipp Lenard (1896)
1901 - 1950	Guglielmo Marconi (1901) Albert A. Michelson (1903) Marie Curie / Pierre Curie (1904) Henri Poincaré (1905) James Dewar (1906) William Ramsay (1907) Antonio Garbasso (1908) Orso Mario Corbino (1909) Heike Kamerlingh Onnes (1910) Jean Perrin (1911) Pieter Zeeman (1912) Ernest Rutherford (1913) Max von Laue (1914) Johannes Stark (1915) William Henry Bragg / Lawrence Bragg (1915) Antonino Lo Surdo (1917) Robert W. Wood (1918) Henry Gwyn-Jeffreys Moseley (1919) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1923) Arnold Sommerfeld (1924) Robert Andrews Millikan (1925) Enrico Fermi (1926) Erwin Schrödinger (1927) Venkata Raman Chandrasekhara (1928) Werner Heisenberg (1929) Arthur Compton (1930) Franco Rasetti (1931) Frédéric Joliot / Irène Joliot-Curie (1932)
1951 - 2000	Wolfgang Pauli (1956) Bruno Touschek (1975) Abdus Salam (1978) Luciano Maiani (1979) Giancarlo Wick (1980) Rudolf Peierls (1982) Hendrik Casimir (1985) Pierre-Gilles De Gennes (1987) Lev Okun (1988) Freeman Dyson (1989) Jack Steinberger (1990) Bruno Rossi (1991) Anatole Abragam (1992) John Archibald Wheeler (1993) Claude Cohen-Tannoudji (1994) Tsung-Dao Lee (1995) Wolfgang K.H. Panofsky (1996) Oreste Piccioni (1998)
2001 -	Theodor W. Hänsch (2001) Nicola Cabibbo (2002) Manuel Cardona (2003) David Ruelle (2004) John Iliopoulos (2005) Giorgio Bellettini (2006) Adalberto Giazotto (2016) Marco Tavani (2017) Gianluigi Fogli (2018) Federico Capasso (2019) Massimo Inguscio (2020) Amos Maritan (2021) Jocelyn Bell Burnell (2022)

Lord Rayleigh nedir?, Lord Rayleigh anlamı nedir?, Lord Rayleigh ne demektir?