Aleksey Abrikosov

*Aleksey Alekseyeviç Abrikosov*
Алексе́й Алексе́евич Абрико́сов
Aleksey Alekseyeviç Abrikosov ; Алексе́й Алексе́евич Абрико́сов
Doğum	25 Haziran 1928; Rusya, Moskova
Ölüm	29 Mart 2017
Milliyet	Rus
Vatandaşlık	ABD
Mezun olduğu okul(lar)	Moskova Devlet Üniversitesi
Ödüller	Nobel Fizik Ödülü (2003)
Kariyeri
Dalı	Fizik
Çalıştığı kurumlar	Landau Enstitüsü ; Moskova Devlet Üniversitesi ; Moskova Fizik ve Teknoloji Enstitüsü ; Argonne Ulusal Laboratuvarı
Doktora; danışmanı	Lev Landau
	Fizikçi Alexei Ivanovich Abrikosovun oğludur.

Aleksey Alekseyeviç Abrikosov (Rusça: Алексе́й Алексе́евич Абрико́сов) (d. 25 Haziran 1928- ö.29 Mart 2017), Moskova doğumlu Rus Teorik fizikçidir. 2003 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır.

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

1928 yılında Moskova'da fizikçi anne-baba Aleksey İvanoviç Abrikosov ve Fanny Davidovna Vulf oğulları olarak dünyaya gelmiştir. 1977 yılında Svetlana Yuriyevna Bunkova ile evlenen Abrikosov'un iki oğlu bir de kızı vardır.

Eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

1943'te liseden mezun olan Abrikosov, Enerji mühendisliği enstitüsünde lisans eğitimine başlar. 1945 yılında transfer olduğu Moskova Devlet Üniversitesi Fizik bölümünden 1948'de mezun olur. Kapitza Enstitüsü-Fizik Sorunları dalında doktora öğrencisi olarak kabul edilir. Lev Landau doktora öğretmenidir. 1951 'de verdiği 'termal difüzyonla tamamen ve tam iyonlaşmış plazmalar' teziyle profesör unvanı alır. Aynı enstitünün NV Zavaritskii grubunda daha yeni açıklanmış olan Ginzburg-Landau nun ultra ince filmlerde kritik manyetik süperiletkenliği teorisi üzerinde araştırmalar yapar.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1961 yılında L. Gor'kov ve I. Dzyaloshinskii ile "istatistiksel fizik kuantum alan teorisi yöntemleri" üzerine bir kitap yayınlar. Aslen Rusça yazılmış olan kitap İngilizce, Almanca, Çince, Japonca dillerine tercüme edilir ve hala bu konuda temel kaynak metnidir.^[1]

1964 yılında SSCB (şimdi Rusya Bilimler Akademisi), Bilimler Akademisi Sorumlu Üyesi seçilir. 1966 yılında "güçlü manyetik alanlarda süperiletkenlik teorisi için" VL Ginzburg ve LP Gor'kov ile birlikte Lenin Ödülü alır. 1965 yılında Teorik Fizik ve yeni organize Enstitüsü (daha sonra LD Landau Enstitüsü adını alan) içinde Yoğun Madde Teorisi Anabilim Dalı başkanı olur.^[2]

1965-68 yıllarında 'manyetik kirlilik atomu' üzerine bir seri makaleler yazar. Bu makaleler 1971 yılında İngilizceye çevrilerek "Normal Metaller Teorisine Giriş" adıyla yayımlanmıştır. 1972 yılında düşük sıcaklık fiziği üzerine yaptığı çalışmalarla Uluslararası Fritz Londra Ödülü 'ne layık görülür. 1975 yılında Lozan Üniversitesi (İsviçre) tarafından 'Honoris Causa' bilimleri doktora unvanı alır.^[3]

Üzerinde üç yıl çalışarak 1988'de yayımladığı kitabı "Metallerin Teorisinin Temelleri" İngilizce ve Japoncaya çevrilmiştir. 1989'da L. Gor'kovve I. Dzyaloshinskii ile yazdığı "İstatistik Fizikte Alan Kuramı Yöntemleri" kitabıyla Rusya Bilim Akademisi ödülü alırlar.

1991 yılında halan bir parçası olduğu Argonne Uluslararası Araştırmalar Laboratuvarına(Amerika) kabul edilerek 'seçkin bilim insanı' olur. Uluslararası John Bardeen Ödülü'ne layık görülen, Abrikosov, Amerikan Dış işleri Sanat ve Bilim Akademisi 'Onur Üyesi' seçilir. 1992 yılında Amerikan Fizik Vakfı üyeliğine seçilir.^[4] 1999 yılında Amerikan vatandaşı olur.

2000 yılında ABD Ulusal Bilimler Akademisi üyesi seçilir ve 2001'da İngiltere,Royal Society of Londona yabancı üye olur. 2003 yılında (Fransa),Bordeaux Üniversitesi 'Honoris Causa' departmanında doktor unvanı verilir. 2003 yılında V. Ginzburg ve A. Leggett ile "süperiletkenlik ve süper akışkanlık teorisi üzerine öncü çalışmaları için" Nobel Fizik Ödülü alır. 29 Mart 2017'de yaşama veda etmiştir.

Eğitim - Öğretim Kronolojisi^[5]^[6]^[7]
Üniversitesi	Lisans Fizik, Moskova Devlet Üniversitesi	(1948)
Üniversitesi	Doktora Fizik, Fiziksel Sorunları PL Kapitza Enstitüsü	(1951)
Araş.Görevlisi	Fizik, Fizik Sorunları PL Kapitza Enstitüsü	(1951-1955)
Araştırma Görevlisi	Fizik, Moskova Devlet Üniversitesi	(1951 - 61)
Profesör	Fizik, Moskova Üni. Fizik ve Matematik Bilimleri	(1955-1965)
Profesör	Fizik, Moskova Devlet Üniversitesi	(1961-1976)
Yönetici	Moskova, Yoğun Madde Lab, Teorik Fizik Landau Enstitüsü	(1965-1988)
Profesör	Teorik Fizik, Moskova Teknik Enstitüsü	(1976-1991)
Yönetici	Moskova, Yüksek Basınçlı Fizik Troitsk Enstitüsü	(1988-1991)
Profesör	Fizik, Chicago Illinois Üniversitesi	(1994 -)

Nobel Fizik Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

1950’lerdeki makalelerinin uzun süre Rusçadan İngilizceye tercüme edilememesi sonucu camiada geç fark edilen Abrikosov, 2001 yılında Vitaly L. Ginzburg ve Anthony J. Leggett ile birlikte Nobel Fizik Ödülü’ne layık görüldü. Abrikosov, manyetik alan içine yerleştirilen 2. Tip bir süperiletkende manyetik alanın niye bazı bölgelere nüfuz edip bazı bölgelere nüfuz edemediğini kuramsal olarak açıkladı.^[8]

Abrikosov’un alana katkısı, Ginzburg ile Landau’nun kuramlarını daha da geliştirerek Tip II süperiletkenlerin davranış biçimlerini tanımlaması ve tip II süperiletken malzemeye giren alan çizgilerinin bir hasır desen oluşturacağını öngörmesi. Öngörü, 1967 yılında doğrudan gözlenmiş bulunuyor. Abrikosov, ayrıca Tip II süperiletkenlerin bile artan alan şiddetlerine bir ölçüden sonra dayanamayacaklarını ve süpetiletkenlik özelliklerini kaybedeceklerini göstermiştir.^[9]

Süperiletkenlik en kapsamlı anlatımına John Bardeen, Leon Cooper ve ve J. Robert Schriefer tarafından geliştirilen ve kısaca BCS Kuramı diye bilinen açıklamayla kavuşmuştu; ama fizik camiasının ortak görüşü Ginzburg ve Abrikosov’un BCS’den önce bu alanda çok önemli deneysel çalışmalar yaptıkları merkezindedir.

Fizik Ödülü’nün diğer bir sahibi olan Leggett’in çalışmalarıysa süperiletkenlikle doğrudan olmasa da dolaylı bir ilgisi olan süperakışkanlık konusundaydı. 2003 Fizik Nobel Ödülünün dikkat çekici bir özelliği de son 8 yıl içinde bu alanda dağıtılan ödüllerden dördünün soğuk “sıcaklıklar”ın fiziğiyle ilgili çalışmalara verilmesidir.^[10]

Ödülleri & Başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]

^[11]

Lenin Ödülü 1966 (Vitaly L. Ginzburg ile)
Fritz London Memorial Ödülü 1972
SSCB Devlet Ödülü 1982
RAS LD Landau Ödülü 1989
TMS John Bardeen Ödülü 1991
Nobel Fizik Ödülü 2003 (Vitaly L. Ginzburg ve Anthony J. Leggett ile)
Argonne Ulusal Laboratuvar Müdürü (1991 -)
American Fen Bilimleri Akademisi üyesi, 1991
Amerikan Fizik Derneği üyesi oldu, 1992
Ulusal Bilimler Akademisi üyesi oldu 2000
Royal Society Yabancı Üyesi oldu, 2001
Rusya Bilimler Akademisi üyesi oldu,1964
1999'da ABD vatandaşı oldu

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Alexei Abrikosov (2000). "Mater tezi" (PDF) (İngilizce). 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ G Ekspong (2008). Nobel Lectures in Physics 2001-2005 (İngilizce). World Scientific Publishing Company. ISBN 981-279-447-5. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ Steve McGregor (2003). "Argonne scientist wins 2003 Nobel Prize for Physics" (İngilizce). 11 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 3 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ "ABD vatandaşlığı alanlar" (İngilizce). 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ Alexei Abrikosov. "Doktora Tezi" (PDF) (İngilizce). 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ Zeynep Ünalan. "Süperiletkenlik" (PDF). 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ Tübitak. "Bilim ve tek. Haberleri" (PDF). 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.
^ "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

[1] Alexei Abrikosov (2000). "Mater tezi" (PDF) (İngilizce). 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[2] G Ekspong (2008). Nobel Lectures in Physics 2001-2005 (İngilizce). World Scientific Publishing Company. ISBN 981-279-447-5. 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[3] Steve McGregor (2003). "Argonne scientist wins 2003 Nobel Prize for Physics" (İngilizce). 11 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[4] "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 19 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[5] "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 3 Ocak 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[6] "ABD vatandaşlığı alanlar" (İngilizce). 14 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[7] Alexei Abrikosov. "Doktora Tezi" (PDF) (İngilizce). 7 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[8] Zeynep Ünalan. "Süperiletkenlik" (PDF). 25 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[9] "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 11 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[10] Tübitak. "Bilim ve tek. Haberleri" (PDF). 25 Haziran 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[11] "Alexei Abrikosov" (İngilizce). 6 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mart 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

Aleksey Abrikosov nedir?, Aleksey Abrikosov anlamı nedir?, Aleksey Abrikosov ne demektir?