Julius Plücker
Rudolf Hoffmann tarafından yapılan Julius Plücker'in taş baskı portresi (yak. 1840)
Doğum	16 Haziran 1801(1801-06-16)[1] Elberfeld, Berg Dükalığı, Kutsal Roma İmparatorluğu[kaynak belirtilmeli]
Ölüm	22 Mayıs 1868 (66 yaşında)[2] Bonn, Prusya Krallığı[kaynak belirtilmeli]
Defin yeri	Alter Friedhof Bonn 50°44′9.1378″K 7°5′27.2940″D / 50.735871611°K 7.090915000°D / 50.735871611; 7.090915000
Milliyet	Alman [kaynak belirtilmeli]
Vatandaşlık	Prusya Krallığı
Mezun olduğu okul(lar)	University of Bonn Heidelberg University Humboldt University of Berlin University of Marburg[3]
Tanınma nedeni	Plücker konoidi Plücker koordinatları Plücker katıştırması Plücker formülü Plücker matrisi Plücker bağıntıları Plücker yüzeyi Homojen koordinatlar
Ödüller	Copley Madalyası (1866) Foreign Member of the Royal Society (1855)
Kariyeri
Dalı	Matematik Fizik
Çalıştığı kurumlar	University of Bonn University of Halle-Wittenberg Humboldt University of Berlin
Doktora danışmanı	Christian Ludwig Gerling[3]
Doktora öğrencileri	Johann Wilhelm Hittorf (1846) Felix Klein (1868)[3] August Beer (1848)[3] Friedrich Albert Lange

Julius Plücker (16 Haziran^[4] ya da 16 Temmuz^[5] 1801, Elberfeld - 22 Mayıs 1868, Bonn), Alman fizikçi, matematikçi ve akademisyendir. Analitik geometri alanına temel katkılarda bulundu ve sonunda elektron'un keşfine yol açan katot ışını araştırmalarında öncü oldu. Ayrıca Lamé eğrileri ile ilgili çalışmaları da büyük ölçüde genişletti.

Bonn Üniversitesi, Heidelberg Üniversitesi, Berlin Humboldt Üniversitesi ve Paris Üniversitesi'nde eğitim gördü.^[6] 1825'te Bonn Üniversitesi'nde habilitasyon unvanını aldı ve üç yıl sonra aynı üniversitenin akademik kadrosuna professor extraordinarius unvanıyla dahil oldu.^[6] 1833-1834 yıllarında Friedrich Wilhelm Lisesi'nde, 1834-1836 yılları arasında ise Halle-Wittenberg Marthin Luther Üniversitesi'nde, 1836-1847 yılları arasında Bonn Üniversitesi'nde matematik profesörü olarak çalıştıktan sonra 1847'den öldüğü 1868'e kadar burada fizik bölümü başkanı olarak görev aldı.^[6]

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu başlık herhangi bir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek bu başlığın geliştirilmesine yardımcı olunuz. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir. (Nisan 2015) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin)

İlk yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

Plücker, şimdi Wuppertal'in bir parçası olan Elberfeld'de doğdu. Düsseldorf'ta ve Bonn, Heidelberg ve Berlin üniversitelerinde eğitim gördükten sonra 1823'te Paris'e gitti ve burada kurucusu Gaspard Monge'un henüz yeni öldüğü büyük Fransız geometri okulunun etkisi altına girdi.

1825'te Bonn'a döndü ve 1828'de matematik profesörü oldu.

Aynı yıl, "kısaltılmış notasyon" yöntemini tanıtan Analitik-Geometrik Gelişmeler (Analytisch-geometrische Entwicklungen) adlı eserinin ilk cildini yayımladı.

1831'de, kesin ve bağımsız bir izdüşümsel ikiliği açıkça kurduğu ikinci cildi yayınladı.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1836'da Plücker Bonn Üniversitesi'nde fizik profesörü oldu. 1858'de, Bonn'lu meslektaşı Heinrich Geißler'in^[7] vakum tüpleriyle bir yıl çalıştıktan sonra, nadir gazlarda elektrik boşalmasında mıknatısın etkisi üzerine ilk klasik araştırmalarını yayınladı. Boşalmanın, vakum tüpünün cam duvarlarında floresan bir parıltı oluşmasına neden olduğunu ve tüpe bir elektromıknatıs uygulanarak ışımanın kaydırılabileceğini ve böylece bir manyetik alan yaratılabileceğini buldu.^[8] Daha sonra ışımanın kator ışınları tarafından üretildiği gösterildi.

Plücker, önce kendi başına, ardından Johann Hittorf ile birlikte, gazların spektroskopisinde birçok önemli keşif yaptı. Vakum tüpünü, şimdi Geissler tüpü olarak adlandırılan kılcal kısmı olan ve bu sayede zayıf elektrik boşalmalarının ışık yoğunluğunun spektroskopik incelemeye izin verecek kadar yükselten ilk kişiydi. Robert Wilhelm Bunsen ve Gustav Kirchhoff'un, spektrum çizgilerinin, onları yayan kimyasal maddenin karakteristiği olduğunu açıklarken ve bu keşfin kimyasal analizdeki değerini belirtirken öngördü. Ölümünden birkaç ay sonra, Hittorf'un söylediğine göre, güneş çıkıntılarının spektrumunda tanınan hidrojen spektrumunun üç çizgisini ilk gören kişi oydu.

1865'te Plücker geometri alanına geri döndü ve on dokuzuncu yüzyılda çizgi geometrisi olarak bilinen şeyi icat etti. İzdüşümsel geometri'de, Plücker koordinatları, ${\displaystyle \mathbf {P} ^{5}}$'de bir kuadrik olarak izdüşümsel uzay ${\displaystyle \mathbf {P} ^{3}}$'e çizgi uzayını gömmek için başlangıçta tanıtılan bir homojen koordinatlar kümesine atıfta bulunur. Yapı, 2×2 minör determinantlar veya eşdeğer olarak 4 boyutundaki alt vektör uzayının ikinci dış güç değerini kullanır. Şimdi, bu koordinatların homojen koordinatların ${\displaystyle n\times k}$ matrisinin ${\displaystyle k\times k}$ minörlerine genelleştirilmesinin, Grassmannian ${\displaystyle \mathbf {Gr} (k,V)}$ (${\displaystyle n}$-boyutlu bir vektör uzayının ${\displaystyle V}$'nin ${\displaystyle k}$-boyutlu alt uzayları) teorisinin bir parçasıdır, Plücker koordinatları olarak da bilinir ve uygulanır. Grassmannian ${\displaystyle \mathbf {Gr} (k,V)}$'in ${\displaystyle V}$'nin ${\displaystyle k}$'inci dış gücünün ${\displaystyle \mathbf {P} (\Lambda ^{k}(V))}$ yansıtmalı yerleştirilmesi Plücker katıştırması olarak bilinir.

Bibliyografya[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1828: Analytisch-Geometrische Entwicklungen
• 1835: System der analytischen Geometrie, auf neue Betrachtungsweisen gegründet, und insbesondere eine ausführliche Theorie der Kurven dritter Ordnung enthaltend
• 1839: Theorie der algebraischen Curven, gegründet auf eine neue Behandlungsweise der analytischen Geometrie
• 1846: System der Geometrie des Raumes in neuer analytischer Behandlungsweise, insbesondere die Theorie der Flächen zweiter Ordnung und Classe enthaltend
• 1852: System der Geometrie des Raumes in neuer analytischer Behandlungsweise, insbesondere die Theorie der Flächen zweiter Ordnung und Classe enthaltend. Zweite wohlfeilere Auflage
• 1865: On a New Geometry of Space Philosophical Transactions of the Royal Society 14: 53–8
• 1868: Neue Geometrie des Raumes gegründet auf die Betrachtung der geraden Linie als Raumelement. Erste Abtheilung. Leipzig.
• 1869: Neue Geometrie des Raumes gegründet auf die Betrachtung der geraden Linie als Raumelement. Zweite Abtheilung. Ed. F. Klein. Leipzig.
• 1895–1896: Gesammelte Wissenschaftliche Abhandlungen, Band 1 (vol. 1), Mathematische Abhandlungen (edited by Arthur Moritz Schoenflies & Friedrich Pockels), Teubner 1895,^[9] Archive, Band 2 (vol. 2), Physikalische Abhandlungen (edited by Friedrich Pockels), 1896, Archive

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Plücker, 1866'da Royal Society tarafından verilen Copley Madalyası'nın sahibi oldu.^[2]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Born, Heinrich (1910). Die Stadt Elberfeld. Festschrift zur Dreihundert-Feier 1910 (Almanca). Elberfeld: J. H. Born. 
• Strutz, Edmund (1963). Die Ahnentafeln der Elberfelder Bürgermeister und Stadtrichter 1708-1808 (Almanca) (2. bas.). Neustadt an der Aisch: Verlag Degener & Co. ISBN 3-7686-4069-8. 
• Giermann, Heiko, Stammfolge der Familie Plücker, in: Deutsches Geschlechterbuch, 217. Bd, A. Starke Verlag, Limburg a.d.L. 2004
• Gustav Karsten (1888), "Plücker, Julius", Allgemeine Deutsche Biographie (ADB) (Almanca), 26, Leipzig: Duncker & Humblot, ss. 321–323 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Julius Plücker ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Mathematics Genealogy Project'te Julius Plücker
• The Cathode Ray Tube site 31 Temmuz 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Weisstein, Eric Wolfgang ((Ed.)). "Plücker, Julius (1801–1868)". ScienceWorld. Arşivlenmesi gereken bağlantıya sahip kaynak şablonu içeren maddeler (link)
• O'Connor, John J.; Robertson, Edmund F., "Julius Plücker", MacTutor Matematik Tarihi arşivi 
• Alman Millî Kütüphanesi kataloğunda Julius Plücker
• Julius Plücker in der philosophischen Fakultät der Universität Halle (PDF)
• Julius Plücker und die Stammfolge der Familie Plücker, Deutsches Geschlechterbuch, 217. Bd., A. Starke Verlag, Limburg a.d.L. 2004 25 Eylül 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Word)
• "Ein streitbarer Gelehrter im 19. Jahrhundert. Der Mathematiker Julius Plücker starb vor 140 Jahren". uni-bonn.de (Almanca). Pressemitteilung der Universität Bonn. 14 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Eylül 2022. 
• "Discussion of the general form for light waves" (PDF). 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. (İngilizce çeviri)