Carlo Rubbia

Carlo Rubbia
Carlo Rubbia
	Rubbia 2012'de Nobel Ödülü Kazananlar Toplantısında
Doğum	31 Mart 1934 (90 yaşında); Gorizia, Friuli-Venezia Giulia, İtalya
Milliyet	İtalyan
Ödüller	1984 Nobel Fizik Ödülü
Kariyeri
Dalı	Fizik

Carlo Rubbia, İtalyan Cumhuriyeti Liyakat Nişanı, (31 Mart 1934) CERN'de W ve Z parçacıklarının keşfindeki büyük katkılarından dolayı 1984 Nobel Fizik Ödülünü, Simon van der Meer ile paylaşan İtalyan parçacık fizikçisi ve mucit.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Carlo Rubbia Pisa'daki Scuola Normale'de okudu ve 1959 yılında Pisa Üniversitesi'nde kozmik ışın deneyleri yaparak mezun oldu. Sonra Amerika'daki Columbia Üniversitesi'nde müonların bozulmaları ve çekimleri üzerine bir buçuk sene boyunca deneyler yaptı. Zayıf etkileşimler üzerine yaptığı deneyleri Rubbia'nın Nobel Ödülüyle sonuçlanacak bir dizi deneylerinden sadece ilkleriydi. 1959 yılında Columbia'da fizik doktorasını aldı. .^[1]

1960 senesinde Avrupa'ya geri döndü. Yeni kurulan CERN ilgisini çekti ve burada zayıf etkileşimlerin yapısı üzerine birçok deneyler gerçekleştirdi. CERN bu arada yeni bir tür hızlandırıcı, Intersecting Storage Rings (Kesişen Depolama Halkaları), yapmıştı. Rubbia ve onun takım arkadaşları zayıf bağlar üzerine yaptıkları deneylerine burada da devam ettiler. Bu deneyler ileride daha egzotik parçacıkları keşfedecek farklı türdeki parçacık çarpıştırıcıların üretilmesi için çok önemliydi.

Deneysel Fizik Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

1976 senesinde Rubbia CERN'in, Super Proton Synchrotron (SPS)/Süper Proton Hızlandırıcısı'nı protonları ve antiprotonları aynı halkada çarpıştırabilecek hale getirilmesini önerdi ve böylelikle dünyanın ilk antiproton fabrikası inşa edildi. Çarpıştırıcı 1981 senesinde çalışmaya başladı ve 1983 senesinin başlarında Rubbia önderliğindeki 100 fizikçiden oluşan uluslararası takım (UA1 İşbirliği olarak da bilinmektedir) temel parçacık fiziğinin kuramı için dönüm noktası olan ara vektör bozonlarını yani W ve Z bozonlarını keşfetmişlerdir. Bozonların atom çekirdeğindeki radyoaktif parçalanmaya sebep olan zayıf kuvvetleri taşıdığına ve Güneş'teki yanmaları kontrol ettiğine inanılmaktadır. Ayrıca Big Bang ve kozmolojide de görüldüğü üzere, bu zayıf kuvvetin elementlerin nükleosentezlerinde çok önemli bir rol oynadığı da düşünülmektedir. Bu parçacıkların kütleleri protonlarınkinden neredeyse 100 kat daha fazladır.

Rubbio, David Cline ve Peter McIntyre ile birlikte bu parçacıkları oluşturabilecek enerjiyi elde etmek için yepyeni bir parçacık hızlandırıcısı tasarımı önermişlerdir. Onlar, proton ve antiproton (antimadde ikizi) demetlerini hızlandırıcının vakum borusunda karşılaştırarak kafa kafaya çarpışmalarını önermişlerdir. Sonuç olarak, bilim adamlarının kuvvetli proton demetlerini oluşturabilmek ve kullanabilmek için yeni teknikler geliştirmeleri lazımdı.

Mezonların gözlemlenmesinin yanı sıra proton-antiproton çarpıştırıcısı, 1982'deki ilk operasyonundan 2002'de görevini Fermilab'daki Tevatron'a bırakıncaya kadar yüksek enerjili fiziğe birçok hizmeti olmuştur.

Çekişme[değiştir | kaynağı değiştir]

CERN'de W bozonu ve Z bozonunun keşfi üzerinde eş zamanlı olarak iki takım çalışıyordu. UA2 olarak bilinen diğer takım W bozonunu UA1 takımıyla aynı anda Z bozonunu ise 3 hafta önceden keşfetmişti. Ancak keşfi UA1 takımının yaptığı kabul edildi. CERN'ın genel direktörü UA1 takımını UA2'nin protestolarına karşı destekledi.^[2]

Siyasi Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Ağustos 2013 tarihinde İtalya Cumhurbaşkanı Giorgio Napolitano tarafından ömür boyu senatör atanmıştır.

Önce gelen: Herwig Schopper	CERN Genel Müdürü 1989 – 1993	Sonra gelen: Christopher Llewellyn Smith

Kaykança[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Scientific Director - Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Carlo Rubbia". 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012.
^ "The Nobel Prize: A History of Genius, Controversy, and Prestige". 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Nobel prize Autobiyografiler17 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Nobel Ödülü-Basın16 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Britannica Ansiklopedisindeki Carlo Rubbia hakkındaki makale18 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Scientific Director - Prof. Dr. Dr. h.c. mult. Carlo Rubbia". 26 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Eylül 2012.

[feldman-2] "The Nobel Prize: A History of Genius, Controversy, and Prestige". 23 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2012.

[1]

[2]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

Carlo Rubbia nedir?, Carlo Rubbia anlamı nedir?, Carlo Rubbia ne demektir?