Ernest Rutherford

The Lord Rutherford of Nelson
The Lord Rutherford of Nelson
Doğum	30 Ağustos 1871; Brightwater, Tasman Bölgesi, Yeni Zelanda
Ölüm	19 Ekim 1937 (66 yaşında); Cambridge, İngiltere
Eğitim	Canterbury Üniversitesi; Cambridge Üniversitesi
Ödüller	Rumford Madalyası (1904); Nobel Kimya Ödülü (1908); Barnard Madalyası (1910); Elliott Cresson Madalyası (1910); Matteucci Madalyası (1913); Copley Madalyası (1922); Franklin Madalyası (1924); Albert Madalyası (1928); Faraday Madalyası (1930); Wilhelm Exner Medal (1936);
Kariyeri
Çalıştığı kurumlar	McGill Üniversitesi; Manchester Üniversitesi; Cambridge Üniversitesi
Doktora; danışmanı	Alexander Bickerton; J. J. Thomson
Doktora öğrencileri	Nazir Ahmed; Norman Alexander; Edward Victor Appleton; Robert William Boyle; James Chadwick; Rafi Muhammad Chaudhry; Norman Feather; Alexander MacAulay; Cecil Powell; Henry DeWolf Smyth; Ernest Walton; Evan James Williams; C. E. Wynn-Williams; Yulii Borisovich Khariton; Edward Andrade; Edward Victor Appleton; Patrick Blackett; Niels Bohr; Bertram Boltwood; Harriet Brooks; Teddy Bullard; John Cockcroft; Charles Galton Darwin; Charles Drummond Ellis; Kazimierz Fajans; Hans Geiger; Otto Hahn; Douglas Hartree; Pyotr Kapitsa; Daulat Singh Kothari; George Laurence; Iven Mackay; Ernest Marsden; Mark Oliphant; Thomas Royds; Frederick Soddy;
İmza

Ernest Rutherford (d. 30 Ağustos 1871 - ö. 19 Ekim 1937), Yeni Zelandalı-İngiliz deneysel fizikçidir. 1908 yılı Nobel Kimya Ödülü sahibi.^[1]

Yeni Zelanda'ya göç etmiş İskoçya'lı bir ailenin 12 çocuğundan dördüncüsüydü. Babası tekerlek yapımcısıydı. Liseyi burslu olarak okudu. Yine burslu olarak devam ettiği Christchurch'teki Canterbury College'tan 1892'de lisans, ertesi yılda üstün başarıyla yüksek lisans derecelerini aldı. Bir yıl daha okulda kalarak demirin yüksek frekanslı manyetik alanlardaki mıknatıslanma özellikleri üzerinde araştırmalar yaptı. Hertz'in yalnızca birkaç yıl önce bulmuş olduğu elektromanyetik dalgaları sezebilen bir dedektör yapmayı başardı.

1895'te İngiltere'ye giden Rutherford, Cambridge Universitesi'ndeki Cavendish Laboratuvarı'nda J.J. Thomson'ın yanında çalışmaya başladı. Burada elektromanyetizma üzerindeki deneylerini sürdürdü ve Hertz dalgalarını 3 km uzaklıktan gönderip almayı başardı. Aralık 1895'te Wilhelm Conrad Röntgen'in X Işını'nı bulduğunu açıklamasının ardından, J.J. Thomson ve Rutherford bu konuda çalışmaya başladılar ve X Işını'nın gazlar içinden geçerken çok sayıda artı ve eksi elektrik yüklü parçacık ortaya çıkmasına, yani iyonlaşmaya yol açtığını, bu parçacıkları yeniden birleştirerek nötr atomlar oluşturduğunu buldular. Rutherford ayrıca bu iyonların hızını ve birbirleriyle birleşerek yeniden gaz molekülleri oluşturma süresini belirlemeye yönelik bir yöntem geliştirdi. İyonlaşma gücü yüksek olan ama kolaylıkla soğurulabilen ışın türünü alfa ışınları, daha az iyonlaşmaya yol açan, ama girim gücü daha yüksek olan ışınları da beta ışınları olarak adlandırdı.

19. yüzyılın sonuna gelinirken pek çok bilim insanı artık fizikte gerçekleştirilecek bir yenilik kalmadığı kanısındaydı. Ama Rutherford üç yıl gibi kısa bir süre içinde tümüyle yeni bir fizik dalı ortaya çıkardı: Radyoaktiflik. Radyoaktifliğin bir elementin atomlarının başka bir elementin atomlarına kendiliğinden dönüşme süreci olduğu sonucuna vardı. Maddenin değişmezliği kavramına sıkı sıkıya bağlı birçok bilim insanı bu görüşe karşı çıkacak, ama Rutherford'un görüşlerinin doğruluğu kısa sürede anlaşılacaktı.

Bu büyük başarı üzerine Rutherford 1903'te Royal Society üyeliğine seçildi. Ertesi yıl aynı kurumun üstün başarılı bilim adamlarına verdiği özel bir ödül olan Rumford Madalyası ile ödüllendirildi. Alfa ışınlarının elektrik ve magnetik alanlarda sapmaya uğradığını 1903'te belirleyen Rutherford, sapmanın yönünü inceleyerek, bu ışınların artı elektrik yüklü parçacıklardan oluştuğu sonucuna vardı. Ayrıca bu parçacıkların hızını ve elektrik yükü/kütle oranını ölçmeyi başardı.

Rutherford'un 1911'de geliştirdiği "Atom Modeli" onun bilime en büyük katkısıdır. Alfa parçacıklarının ince metal levhalardan geçişini inceleyen Rutherford, alfa parçacığı artı yüklü olduğundan, levhadan geçişi sırasında metal atomlarındaki artı yüklerin banal etkisiyle sapmaya uğrayacağını, ama parçacığın kütlesi çok büyük olduğu için, bu sapmaların çok küçük olacağını düşünüyordu. Yapılan deneylerde alfa parçacıklarının gerçekten de genel olarak çok küçük sapmalar gösterdiği(%90 oranında), ama arada büyük açılarla sapan parçacıklarında bulunduğu, hatta bazen bir parçacığın hareket yönünü değiştirip geriye döndüğü gözlendi. Böylesine büyük kütleli alfa parçacığını bu kadar saptırabilmesi için atomdaki bütün artı yüklerin ve kütlenin çok küçük bir hacme yoğunlaşmış olması gerekiyordu. Buna dayanarak atomun boşluklu bir yapıdan oluştuğunu keşfetti. Rutherford'un bu görüşten yola çıkarak oluşturduğu model Rutherford Atom Modeli ya da Çekirdekli Atom Modeli olarak adlandırılır.

1908'de Nobel Kimya Ödülü' nü alan, 1914'te kendisine Baron unvanı verilen Rutherford, 1922'de Royal Society'nin en büyük ödülü olan Copley Madalyası' ile ödüllendirilmiştir. 1925'te ise bu kurumun başkanlığına seçilmiştir.^[2]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The Nobel Prize in Chemistry 1908". NobelPrize.org (İngilizce). 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022.
^ "Ernest Rutherford | Accomplishments, Atomic Theory, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/1908/rutherford/biographical/ 23 Mart 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "The Nobel Prize in Chemistry 1908". NobelPrize.org (İngilizce). 5 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022.

[2] "Ernest Rutherford | Accomplishments, Atomic Theory, & Facts | Britannica". www.britannica.com (İngilizce). 26 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ekim 2022.

[1]

[2]

g t d Nobel Kimya Ödülü sahipleri
1901-1925	Jacobus van 't Hoff (1901) Emil Fischer (1902) Svante Arrhenius (1903) William Ramsay (1904) Adolf von Baeyer (1905) Henri Moissan (1906) Eduard Buchner (1907) Ernest Rutherford (1908) Wilhelm Ostwald (1909) Otto Wallach (1910) Marie Curie (1911) Victor Grignard / Paul Sabatier (1912) Alfred Werner (1913) Theodore Richards (1914) Richard Willstätter (1915) 1916 1917 Fritz Haber (1918) 1919 Walther Nernst (1920) Frederick Soddy (1921) Francis Aston (1922) Fritz Pregl (1923) 1924 Richard Zsigmondy (1925)
1926-1950	Theodor Svedberg (1926) Heinrich Wieland (1927) Adolf Windaus (1928) Arthur Harden / Hans von Euler-Chelpin (1929) Hans Fischer (1930) Carl Bosch / Friedrich Bergius (1931) Irving Langmuir (1932) 1933 Harold Urey (1934) Frédéric Joliot-Curie / Irène Joliot-Curie (1935) Peter Debye (1936) Norman Haworth / Paul Karrer (1937) Richard Kuhn (1938) Adolf Butenandt / Lavoslav Ružička (1939) 1940 1941 1942 George de Hevesy (1943) Otto Hahn (1944) Artturi Virtanen (1945) James Sumner / John Northrop / Wendell Stanley (1946) Robert Robinson (1947) Arne Tiselius (1948) William Giauque (1949) Otto Diels / Kurt Alder (1950)
1951-1975	Edwin McMillan / Glenn T. Seaborg (1951) Archer Martin / Richard Synge (1952) Hermann Staudinger (1953) Linus Pauling (1954) Vincent du Vigneaud (1955) Cyril Hinshelwood / Nikolay Semyonov (1956) Alexander Todd (1957) Frederick Sanger (1958) Jaroslav Heyrovský (1959) Willard Libby (1960) Melvin Calvin (1961) Max Perutz / John Kendrew (1962) Karl Ziegler / Giulio Natta (1963) Dorothy Hodgkin (1964) Robert Woodward (1965) Robert S. Mulliken (1966) Manfred Eigen / Ronald Norrish / George Porter (1967) Lars Onsager (1968) Derek Barton / Odd Hassel (1969) Luis Leloir (1970) Gerhard Herzberg (1971) Christian Anfinsen / Stanford Moore / William Stein (1972) Ernst Otto Fischer / Geoffrey Wilkinson (1973) Paul Flory (1974) John Cornforth / Vladimir Prelog (1975)
1976-2000	William Lipscomb (1976) Ilya Prigogine (1977) Peter Mitchell (1978) Herbert Brown / Georg Wittig (1979) Paul Berg / Walter Gilbert / Frederick Sanger (1980) Kenichi Fukui / Roald Hoffmann (1981) Aaron Klug (1982) Henry Taube (1983) Bruce Merrifield (1984) Herbert A. Hauptman / Jerome Karle (1985) Dudley Herschbach / Yuan T. Lee / John Polanyi (1986) Donald Cram / Jean-Marie Lehn / Charles Pedersen (1987) Johann Deisenhofer / Robert Huber / Hartmut Michel (1988) Sidney Altman / Thomas Cech (1989) Elias Corey (1990) Richard Ernst (1991) Rudolph Marcus (1992) Kary Mullis / Michael Smith (1993) George Olah (1994) Paul Crutzen / Mario Molina / Sherwood Rowland (1995) Robert Curl / Harry Kroto / Richard Smalley (1996) Paul D. Boyer / John E. Walker / Jens Skou (1997) Walter Kohn / John Pople (1998) Ahmed Zewail (1999) Alan Heeger / Alan MacDiarmid / Hideki Shirakawa (2000)
2001-günümüz	William Knowles / Ryōji Noyori / Barry Sharpless (2001) John Fenn / Koichi Tanaka / Kurt Wüthrich (2002) Peter Agre / Roderick MacKinnon (2003) Aaron Ciechanover / Avram Hershko / Irwin Rose (2004) Robert Grubbs / Richard Schrock / Yves Chauvin (2005) Roger Kornberg (2006) Gerhard Ertl (2007) Osamu Shimomura / Martin Chalfie / Roger Tsien (2008) Venkatraman Ramakrishnan / Thomas A. Steitz / Ada Yonath (2009) Richard Heck / Akira Suzuki / Ei-ichi Negishi (2010) Dan Şehtman (2011) Robert Lefkowitz / Brian Kobilka (2012) Martin Karplus / Michael Levitt / Arieh Warshel (2013) Eric Betzig / Stefan Hell / William Moerner (2014) Tomas Lindahl / Paul Modrich / Aziz Sancar (2015) Jean-Pierre Sauvage / Fraser Stoddart / Bernard L. Feringa (2016) Jacques Dubochet / Joachim Frank / Richard Henderson (2017) Frances Arnold / Gregory Winter / George Smith (2018) John Goodenough / Stanley Whittingham / Akira Yoshino (2019) Emmanuelle Charpentier / Jennifer Doudna (2020) David MacMillan / Benjamin List (2021) Carolyn R. Bertozzi / Morten Meldal / Barry Sharpless (2022) Moungi G. Bawendi / Louis E. Brus / Alexei I. Ekimov (2023)

g t d Matteucci Madalyası
1851 - 1900	Hermann Helmholtz (1868) Henri Victor Regnault (1875) William Thomson, 1st Baron Kelvin (1876) Gustav Kirchhoff (1877) Gustav Wiedemann (1878) Wilhelm Weber (1879) Antonio Pacinotti (1880) Emilio Villari (1881) Augusto Righi (1882) Thomas Edison (1887) Heinrich Rudolph Hertz (1888) John Strutt, 3rd Baron Rayleigh (1894) Henry Augustus Rowland (1895) Wilhelm Conrad Röntgen / Philipp Lenard (1896)
1901 - 1950	Guglielmo Marconi (1901) Albert A. Michelson (1903) Marie Curie / Pierre Curie (1904) Henri Poincaré (1905) James Dewar (1906) William Ramsay (1907) Antonio Garbasso (1908) Orso Mario Corbino (1909) Heike Kamerlingh Onnes (1910) Jean Perrin (1911) Pieter Zeeman (1912) Ernest Rutherford (1913) Max von Laue (1914) Johannes Stark (1915) William Henry Bragg / Lawrence Bragg (1915) Antonino Lo Surdo (1917) Robert W. Wood (1918) Henry Gwyn-Jeffreys Moseley (1919) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1923) Arnold Sommerfeld (1924) Robert Andrews Millikan (1925) Enrico Fermi (1926) Erwin Schrödinger (1927) Venkata Raman Chandrasekhara (1928) Werner Heisenberg (1929) Arthur Compton (1930) Franco Rasetti (1931) Frédéric Joliot / Irène Joliot-Curie (1932)
1951 - 2000	Wolfgang Pauli (1956) Bruno Touschek (1975) Abdus Salam (1978) Luciano Maiani (1979) Giancarlo Wick (1980) Rudolf Peierls (1982) Hendrik Casimir (1985) Pierre-Gilles De Gennes (1987) Lev Okun (1988) Freeman Dyson (1989) Jack Steinberger (1990) Bruno Rossi (1991) Anatole Abragam (1992) John Archibald Wheeler (1993) Claude Cohen-Tannoudji (1994) Tsung-Dao Lee (1995) Wolfgang K.H. Panofsky (1996) Oreste Piccioni (1998)
2001 -	Theodor W. Hänsch (2001) Nicola Cabibbo (2002) Manuel Cardona (2003) David Ruelle (2004) John Iliopoulos (2005) Giorgio Bellettini (2006) Adalberto Giazotto (2016) Marco Tavani (2017) Gianluigi Fogli (2018) Federico Capasso (2019) Massimo Inguscio (2020) Amos Maritan (2021) Jocelyn Bell Burnell (2022)

g t d Royal Society'nin başkanları
17. yüzyıl	Viscount Brouncker (1662) Joseph Williamson (1677) Christopher Wren (1680) John Hoskyns (1682) Cyril Wyche (1683) Samuel Pepys (1684) Earl of Carbery (1686) Earl of Pembroke (1689) Robert Southwell (1690) Charles Montagu (1695) Lord Somers (1698)
18. yüzyıl	Isaac Newton (1703) Hans Sloane (1727) Martin Folkes (1741) Earl of Macclesfield (1752) Earl of Morton (1764) James Burrow (1768) James West (1768) James Burrow (1772) John Pringle (1772) Joseph Banks (1778)
19. yüzyıl	William Hyde Wollaston (1820) Humphry Davy (1820) Davies Gilbert (1827) Sussex Dükü (1830) Marquess of Northampton (1838) Earl of Rosse (1848) Lord Wrottesley (1854) Benjamin Collins Brodie (1858) Edward Sabine (1861) George Biddell Airy (1871) Joseph Dalton Hooker (1873) William Spottiswoode (1878) Thomas Henry Huxley (1883) George Gabriel Stokes (1885) William Thomson (1890) Joseph Lister (1895)
20. yüzyıl	William Huggins (1900) Lord Rayleigh (1905) Archibald Geikie (1908) William Crookes (1913) J. J. Thomson (1915) Charles Scott Sherrington (1920) Ernest Rutherford (1925) Frederick Gowland Hopkins (1930) William Henry Bragg (1935) Henry Hallett Dale (1940) Robert Robinson (1945) Edgar Adrian (1950) Cyril Norman Hinshelwood (1955) Howard Florey (1960) Patrick Blackett (1965) Alan Lloyd Hodgkin (1970) Lord Todd (1975) Andrew Huxley (1980) George Porter (1985) Sir Michael Atiyah (1990) Sir Aaron Klug (1995)
21. yüzyıl	Robert May (2000) Martin Rees (2005) Sir Paul Nurse (2010) Sir Venkatraman Ramakrishnan (2015) Adrian Smith (2020)

g t d Atom modelleri
Tek atomlar	Dalton atom modeli (Bilardo topu modeli) Thomson Atom Modeli (Üzümlü kek modeli) Lewis modeli (Kübik atom modeli) Nagaoka modeli (Satürn modeli) Rutherford atom modeli (Gezegensel model) Bohr atom modeli (Rutherford-Bohr modeli) Gryziński atom modeli (Serbest düşüş modeli) Schrodinger modeli (Elektron bulutu modeli) Dirac-Gordon modeli (Göreli atom modeli)
Katılarda atomlar	Einstein katısı Debye modeli Drude modeli Serbest elektron modeli Neredeyse serbest elektron modeli Bant yapısı Yoğunluk fonksiyonları teorisi
Akışkanlarda atomlar	İdeal gaz Van der Waals gazı Newton tipi akışkan Bose-Einstein yoğunlaşması
Bilim insanları	Felix Bloch Niels Bohr Satyendra Nath Bose John Dalton Paul Drude Albert Einstein Walter Gordon Michal Gryzinski Irving Langmuir Gilbert N. Lewis Hantaro Nagaoka Isaac Newton Ernest Rutherford Erwin Schrödinger Arnold Sommerfeld J. J. Thomson Johannes Diderik van der Waals
Kategori:Atomlar

g t d Rumford Madalyası
1800 - 1825	Benjamin Thompson (1800) John Leslie (1804) William Murdoch (1808) Étienne-Louis Malus (1810) William Charles Wells (1814) Humphry Davy (1816) Augustine Jean Fresnel(1824)
1826 - 1850	John Frederic Daniell (1832) Macedonio Melloni (1834) James David Forbes (1838) Jean-Baptiste Biot (1840) William Fox Talbot (1842) Michael Faraday (1846) Henri Victor Regnault (1848) François Arago (1850)
1851 - 1875	George Gabriel Stokes (1852) Neil Arnott (1854) Louis Pasteur (1856) Jules Jamin (1858) James Clerk Maxwell (1860) Gustav Kirchoff (1862) John Tyndall (1864) Hippolyte Fizeau (1866) Balfour Stewart (1868) Alfred Des Cloizeaux (1870) Anders Jonas Ångström (1872) Norman Lockyer (1874) John William Draper (1875)
1876 - 1900	Pierre Janssen (1876) Alfred Cornu (1878) William Huggins (1880) William de Wiveleslie Abney (1882) Tobias Robertus Thalén (1884) Samuel Langley (1886) Pietro Tacchini (1888) Heinrich Hertz (1890) Nils Christoffer Dunér (1892) James Dewar (1864) Philipp Lenard - Wilhelm Röntgen (1896) Oliver Lodge (1898) Henri Becquerel (1900)
1901 - 1925	Charles Algernon Parsons (1902) Ernest Rutherford (1904) Hugh Longbourne Callendar (1906) Hendrik Lorentz (1908) Heinrich Rubens (1910) Heike Kamerlingh Onnes (1912) John William Strutt (1914) William Bragg (1916) Charles Fabry - Alfred Perot (1918) Robert Strutt (1920) Pieter Zeeman (1922) Charles Vernon Boys (1924)
1926 - 1950	Arthur Schuster (1926) Friedrich Paschen (1928) Peter Debye (1930) Fritz Haber (1931) Wander Johannes de Haas (1934) Ernest George Coker (1936) Robert W. Wood (1938) Manne Siegbahn (1940) Gordon Dobson (1942) Harry Ricardo (1944) Alfred Egerton (1946) Francis Simon (1948) Frank Whittle (1950)
1951 - 1975	Frits Zernike (1952) Cecil Reginald Burch (1954) Frank Philip Bowden (1956) Thomas Ralph Merton (1958) Alfred Gordon Gaydon (1960) Dudley Maurice Newitt (1962) Hendrik van de Hulst (1964) William Penney (1966) Dennis Gabor (1968) Christopher Hinton (1970) Basil John Mason (1972) Alan Cottrell (1974)
1976 - 2000	Ilya Prigogine (1976) George Porter (1978) William Frank Vinen (1980) Charles Gorrie Wynne (1982) Harold Hopkins (1984) Denis Rooke (1986) Felix Weinberg (1988) Walter Eric Spear (1990) Harold Neville Vazeille Temperley (1992) Andrew Keller (1994) Grenville Turner (1996) Richard Friend (1998) Wilson Sibbett (2000)
2001 -	David King (2002) Richard Dixon (2004) Jean-Pierre Hansen (2006) Edward Hinds (2008) Gilbert Lonzarich (2010) Roy Taylor (2012) Jeremy Baumberg (2014) Ortwin Hess (2016) Ian Walmsley (2018) Miles Padgett (2019) Patrick Gill (2020) Carlos Frenk (2021) Raymond Pierrehumbert (2022) Polina Bayvel (2023)

Ernest Rutherford nedir?, Ernest Rutherford anlamı nedir?, Ernest Rutherford ne demektir?

Ernest Rutherford nedir?, Ernest Rutherford anlamı nedir?, Ernest Rutherford ne demektir?

Ernest Rutherford

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]