Lev Landau Ле́в Дави́дович Ланда́y
Doğum	Lev Davidoviç Landau 22 Ocak 1908(1908-01-22) Bakü, Azerbaycan
Ölüm	01 Nisan 1968 (60 yaşında) Moskova, Rusya
Ölüm sebebi	Trafik kazası
Milliyet	Rus
Vatandaşlık	Rusya
Mezun olduğu okul(lar)	Saint Petersburg Devlet Üniversitesi Manchester Üniversitesi
Ödüller	Nobel Fizik Ödülü (1962) Stalin Ödülü (1946)
Kariyeri
Dalı	Teorik fizik
Çalıştığı kurumlar	Bakü Devlet Üniversitesi Kharkiv Üniversitesi Kharkiv Politeknik Enstitüsü
Doktora öğrencileri	Alexei A. Abrikosov I.M. Khalatnikov E.M.Lifshitz L.P.Gorkov I.M.Lifshitz I.Ya.Pomeranchuk A.F.Andreev A.I.Akhiezer B.L.Ioffe A.B.Migdal

Lev Davidovich Landau (Rusça: Ле́в Дави́дович Ланда́у) (d. 9/22^[1] Ocak 1908 - ö. 1 Nisan 1968) teorik fizik alanında pek çok katkı ve araştırma yapmış Bakü doğumlu Yahudi asıllı, Sovyet-Azerbaycanlı fizikçidir. Yoğun maddenin kuantum mekaniği hakkında çalışan Landau, süperakışkanlığı öngörmüş ve 1962 Nobel Fizik Ödülü'nü kazanmıştır. Evgeny Mikhailowich Lifschitz ile çeşitli dillere çevirilen ve klasikleşen fizik kitapları serisini oluşturmuştur.^[2]

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

1908 yılında, şimdi Azerbaycan'ın başkenti olan, Bakü, SSCB'de fizyolog bir anne ve mühendis bir babanın ikinci çocuğu olarak dünyaya gelmiştir. 1937 yılında evlendiği “K. T. Drobanzeva” ile yine bir fizikçi olan “Igor ” adında bir çocuk sahibi olmuşlardır.^[3]

İkonoklazm kültürünü destekleyen Landau, resmi davetlere kılık-kıyafet olarak uygun gitmemesiyle bilinirdi ve hiçbir zaman komünist partiyi desteklememiştir. Her soruna çözüm arama ve taraf olma eğilimi ve karakteri 1938'de neredeyse tüm kariyerine ve hayatına mal olmuştur. Sokakta anti-Stalinist broşür alırken ve konuda (dönemin yönetimi hakkında) tartışırken görülmüştür. Bu olay neticesinde ve ailesi Yahudi kökenli olduğu için bir “Alman ajanı” olması suçlamasıyla (27-Nisan-1938 ile 29-Nisan-1939) tarihleri arasında tutuklu kalmıştır. Moskova Fizik Problemleri Enstitüsü akademik görevlisi “Pyotr Kapitsa”, 31 yaşında hapishane koşulları nedeniyle saçları bembeyaz olmuş şekilde ceza evinden çıkan Landau'yu çalışmalarına dahil etmiştir.^[4]

SSCB'nin atom bombası programı üzerinde bir dönem gizli çalışmalar yapmıştır. 1953 yılında Josef Stalin'in ölümünden sonra tüm gizli çalışmaları sona ermiştir.

Eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Matematik konusunda bir dahi olan genç Landau'nun akademik kariyeri Rus Devrimi sonrası, Sovyet eğitim sistemi içinde biraz düzensiz olmuştur. Liseden hiçbir zaman mezun olmayan^{[kaynak göster]} Landau, 13 yaşında üniversiteye başlamıştır. Doktora tezi yazmadan 17 yaşında ilk bilimsel makalesi yayınlanmıştır.^[3] 1921-1922 tarihlerinde Bakü Ekonomik Teknik Okulu'nda 3 dönem okuduktan sonra Azerbaycan Devlet Üniversitesi'nde bir sene eğitim almıştır. 1927 yılında Leningrad Devlet Üniversitesi'nden fizik dalı lisans diploması almıştır.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Landau 1929 yılında Almanya, İsviçre, Hollanda, İngiltere, Belçika ve Danimarka'ya on sekiz ay süren akademik seyahate çıkmıştır. Kopenhag'da daha sonra da beraber çalışmalar yaptığı, Teorik Fizik Enstitüsü'nden Niels Bohr'un seminerine katılmış ve tanışmıştır.

1934 yılında Ukrayna Fiziko-Teknik Enstitüsü'ne profesör olarak atandığında doktorasını almıştır. 1935 yılında profesör unvanı almış, Harkov Gorki Devlet Üniversitesi'nde Fizik bölümü başkanı olmuştur. 1937 yılında SSCB Bilimler Akademisi, Fizik Enstitüsü - Anabilim Dalı Başkanı olmak için Moskova'ya gitmiştir.

Yoğun madde kuantum kuramının kurucusu olarak ve çalışmalarının astrofizik üzerinde önemli bir etkisi olduğu kabul edilen, yoğun-madde teorisi, nükleer fizik, parçacık fiziği, kuantum elektrodinamiği, istatistik fizik, termodinamik üzerine arkadaşı Evgeny Lifshitz ile fizik dalında artık bir klasik olan on ciltlik teorik fizik kitapları serisini yayımlamışlardır.

Başarıları ve ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Landau-Ginzburg modeli[değiştir | kaynağı değiştir]

Moskova’daki P.N. Lebedev Fizik Enstitüsü’nden Vitaly Ginzburg ile birlikte 1950 yılında süperiletkenlerin bir manyetik alan içinde nasıl davrandıklarını açıklayan bir kuram geliştirmişlerdir. Kuram, süperiletkenlerin şiddeti giderek artan manyetik alanlara maruz kaldıklarında iki biçimde davranacaklarını göstermiştir. Literatürde Tip I olarak tanımlanan süperiletkenler, manyetizmaya tümüyle kapalıdır. Alan çizgileri süperiletken malzeme içinden geçemez; alanın şiddeti malzemenin direnemeyeceği kadar yükselirse de süperiletkenlik tümüyle ortadan kalkar. Günümüzde etkin bir fizik konusu olan süperiletkenleri Landau öngörmüştür^{[kaynak göster]}.

Nobel Fizik Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

1937 yılında Landau, sıvı helyum ve 1. ve 2. Tip süperiletkenlerin fiziği üzerine kuramsal çalışmalar yapmıştır. Süperiletken olabilen metaller ve alaşımları sıvı helyum kullanarak soğutmuştur.^[8] 1962 yılında "Yoğun madde özellikle sıvı helyum için yaptığı öncü teorileri" sebebiyle Nobel Fizik Ödülü'nü almıştır.^{[2] [3]}

Fizik kitapları serisi[değiştir | kaynağı değiştir]

• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1976). "1.". Mechanics (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0-750-62896-9. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1975). "2.". The Classical Theory of Fields (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0-750-62768-9. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1977). "3.". Quantum Mechanics: Non-Relativistic Theory (İngilizce). Pergamon Press. ISBN 9780750635394. 
• Vladimir Berestetskii; E.M. Lifshitz; L.P. Pitaevskii (1982). "4.". Quantum Electrodynamics (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0750633710. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1980). "5.". Statistical Physics, Part 1 (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0-750-63372-7. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1987). "6.". Fluid Mechanics (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 9780750627672. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1986). "7.". Theory of Elasticity (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 9780750626330. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz; L.P. Pitaevskii (1984). "8.". Electrodynamics of Continuous Media (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 9780750626347. 
• L.P. Pitaevskii; E.M. Lifshitz (1980). "9.". Statistical Physics, Part 2 (İngilizce). Butterworth-Heinemann. ISBN 978-0750626361. 
• L.D. Landau; E.M. Lifshitz (1981). "10.". Physical Kinetics (İngilizce). Pergamon Press. ISBN 978-0750626354. 

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

1962 yılında geçirdiği bir trafik kazasıyla zorlu bir hastalık dönemine girmiş, hafızasını kaybetmiştir. Kazanın komplikasyonları nedeniyle altı yıl sonra, 1 Nisan 1968 yılında ölen ünlü bilim insanının mezarı Novodevichy Mezarlığı, Moskova, Rusya'dadır.^[3]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• Süperiletkenlik Türkçe 25 Kasım 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Landau-Ginzburg Modeli Türkçe, PDF 13 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• İstatistiksel Fizik ve Landau Modelleri Türkçe, PDF

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Alexei A. Abrikosov
• Nobel Fizik Ödülü
• Türbülans
• Doğrusal olmayan rezonans
• Süperiletkenlik

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]