David Thouless

David J. Thouless
David J. Thouless
	Thouless, 2016
Doğum	David James Thouless; 21 Eylül 1934; Bearsden, İskoçya, Birleşik Krallık
Ölüm	6 Nisan 2019 (84 yaşında); Cambridge, İngiltere, Birleşik Krallık
Milliyet	Britanyalı
Eğitim	Winchester College; Trinity Hall, Cambridge; Cornell Üniversitesi
Evlilikler	Margaret Thouless
Ödüller	Wolf Fizik Ödülü (1990); Nobel Fizik Ödülü (2016)
Kariyeri
Dalı	Yoğun madde fiziği; Matematiksel fizik
Çalıştığı kurumlar	Washington Üniversitesi; Yale Üniversitesi; Birmingham Üniversitesi; Berkeley Kaliforniya Üniversitesi
Doktora; danışmanı	Hans Bethe
Doktora öğrencileri	Michael Kosterlitz

David J. Thouless tam adı ile David James Thouless (21 Eylül 1934, Bearsden - 6 Nisan 2019, Cambridge), Britanyalı fizikçi ve bilim insanı.

2016'da Duncan Haldane ve Michael Kosterlitz ile birlikte maddenin topolojik evre değişimleri ve maddenin topolojik evrelerinin kuramsal keşfine yaptıkları katkı nedeniyle Nobel Vakfı tarafından Nobel Fizik Ödülü'ne layık görüldü.

İlk yıllar[değiştir | kaynağı değiştir]

David James Thouless 21 Eylül 1934 tarihinde İskoçya'nın Bearsden şehrinde doğdu.^[1]

Eğitimi ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Thouless ilk olarak Winchester College'da öğrenim gördü. 1955'te lisans derecesini Cambridge Üniversitesi'nde aldı. Doktora eğitimini, 1967 Nobel Fizik Ödülü sahibi nükleer fizikçi Hans Bethe'nin danışmanlığında 1958 yılında Cornell Üniversitesi'nde tamamladı.^[1]

David Thouless Berkeley'deki Kaliforniya Üniversitesi'nde doktora sonrası araştırmacı olarak çalıştı. Daha sonra Birmingham Üniversitesi'nde fizikçi Rudolf Peierls ile çalışmak için Birleşik Krallık'a döndü. 1965-1978 yılları arasında Birmingham Üniversitesi'nde matematiksel fizik alanında profesör olarak görev aldı. Thouless ve Kosterlitz, maddenin yüzeyi düz ve iki boyutlu ortamlarda nasıl davranacağını geçerli kılan teoriler geliştirdi.^[1]^[3] Yale Üniversitesi'nde kısa bir süre çalıştıktan sonra, 1980 yılında Washington Üniversitesi Fizik Bölümü'nde öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladı. Kuantum Hall etkisi'ni açıklamak için topolojik metotlar kullandı. 2003 yılında Washington Üniversitesi'nden emekli oldu.^[1]

1979'da Royal Society, 1981 yılında Amerika Birleşik Devletleri Sanat ve Bilimler Akademisi ve Ulusal Bilimler Akademisi'ne üye oldu. Ayrıca 1987 yılında Amerika Birleşik Devletleri Fizik Derneği'ne katıldı.^[1]

Aldığı ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Thouless, çalışmaları ve keşifleri için birçok ödül kazandı. 1990 yılında Fransız fizikçi Pierre-Gilles de Gennes ile birlikte geniş bir yelpazede yoğun madde sistemlerinin organizasyonu anlayışına öncü katkıları, Thouless'ın düzensiz ve düşük boyutlu sistemler üzerine çalışmaları ve Gennes'in makromoleküler madde ve sıvı kristal alanındaki çalışmaları nedeniyle Wolf Fizik Ödülü'ne layık görüldü.^[4]

Nobel Fizik Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

4 Ekim 2016'da İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi tarafından David J Thouless ile birlikte Duncan Haldane ve Michael Kosterlitz'e, topolojik evre değişimlerin ve maddenin topolojik evrelerinin kuramsal keşfine yaptıkları katkılar nedeniyle 2016 Nobel Fizik Ödülü verilmesine karar verildi.^[5]^[6]

Komite tarafından yapılan açıklamada "Bu yılın ödül sahipleri, maddenin farklı durumlara girebildiği, bilinmeyen bir dünyanın kapılarını açtılar. Bilim adamları, süperiletkenler, süper sıvılar ve incecik manyetik katmanlar gibi maddenin alışılmadık evre ya da durumlarını araştırmak için ileri matematiksel yöntemler kullandı. Öncü çalışmaları sayesinde maddenin yeni ve şimdiye kadar hiç bilinmeyen evreleri araştırma konusu oldu." ifadeleri kullanıldı.^[7]

10 Aralık 2016'da İsveç'in başkenti Stockholm'de düzenlenen ödül töreninde Thouless'e, sertifika ve altın madalya ile birlikte 4 milyon İsveç kronu para ödülü İsveç Kralı XVI. Carl Gustaf tarafından tevcih edildi.^[6]

6 Nisan 2019 tarihinde İngiltere'nin Cambridge şehrinde 84 yaşında hayatını kaybetti.^[8]

Seçilmiş yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Thouless, D. J. (1998). Topological Quantum Numbers in Nonrelativistic Physics. Singapur: World Scientific. ISBN 978-981-02-2900-9. 21 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
Thouless, D. J. The Quantum Mechanics of Many-Body Systems (Pure and Applied Physics Series). 1972: Academic Press. ISBN 978-012-69-1560-0. 21 Şubat 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.

Makaleler[değiştir | kaynağı değiştir]

Kosterlitz, J. M. (1973). "Ordering, metastability and phase transitions in two-dimensional systems" (PDF). Journal of Physics C: Solid State Physics, 6. ss. 1181-1203. doi:10.1088/0022-3719/6/7/010. PMID 27665689. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
D. J., Thouless (1982). "Quantized Hall Conductance in a Two-Dimensional Periodic Potential". Physical Review Letters, 49. ss. 405-408. doi:10.1103/PhysRevLett.49.405. 7 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Physicist Thouless to give two talks at Lab; Wayback Machine, Los Alamos Ulusal Laboratuvarı (İngilizce)
David James Thouless, Washington Üniversitesi: 2000 Lars Onsager Ödül Töreni 5 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
Wolf Fizik Ödülü sahibi David J. Thouless - 1990 5 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Wolf Vakfı resmî sitesi (İngilizce)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f James Urton. "UW Professor Emeritus David J. Thouless wins Nobel Prize in physics for exploring exotic states of matter". Washington Üniversitesi. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
^ Fleischman, Tom. "Two with Cornell ties share 2016 Nobel Prize in physics". Cornell Üniversitesi. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.
^ "Nobel Fizik Ödülü 'maddenin sıra dışı hallerine'". BBC Türkçe. 4 Ekim 2016. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
^ "Wolf Prize in Physics". NNDB. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
^ "Strange matter - Three British scientists win Nobel Prize for Physics". Euronews. 4 Ekim 2016. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
^ ^a ^b "2016 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri belli oldu". NTV.com.tr. 4 Ekim 2016. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
^ "About the Nobel Prize in Physics 2016". Nobelprize.org. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.
^ Urton, James (10 Nisan 2019). "David Thouless — Nobel laureate and UW professor emeritus — dies at age 84". Washington Üniversitesi. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.

[UW-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f James Urton. "UW Professor Emeritus David J. Thouless wins Nobel Prize in physics for exploring exotic states of matter". Washington Üniversitesi. 7 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.

[Cornell-2] Fleischman, Tom. "Two with Cornell ties share 2016 Nobel Prize in physics". Cornell Üniversitesi. 19 Mart 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mart 2017.

[BBC-3] "Nobel Fizik Ödülü 'maddenin sıra dışı hallerine'". BBC Türkçe. 4 Ekim 2016. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.

[NNDB-4] "Wolf Prize in Physics". NNDB. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.

[Euronews-5] "Strange matter - Three British scientists win Nobel Prize for Physics". Euronews. 4 Ekim 2016. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.

[NTV-6] "2016 Nobel Fizik Ödülü'nün sahipleri belli oldu". NTV.com.tr. 4 Ekim 2016. 5 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.

[Nobelprize-7] "About the Nobel Prize in Physics 2016". Nobelprize.org. 6 Ekim 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Ekim 2016.

[8] Urton, James (10 Nisan 2019). "David Thouless — Nobel laureate and UW professor emeritus — dies at age 84". Washington Üniversitesi. 11 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

David Thouless nedir?, David Thouless anlamı nedir?, David Thouless ne demektir?