Subrahmanyan Chandrasekhar

Subrahmanyan Chandrasekhar
Subrahmanyan Chandrasekhar
Doğum	Subrahmanyan Chandrasekhar; 19 Ekim 1910; Lahor, Pencap Eyaleti, Britanya Hindistanı
Ölüm	21 Ağustos 1995 (84 yaşında); Chicago, Illionis, Amerika Birleşik Devletleri
Milliyet	Hintli
Vatandaşlık	Britanya Hindistanı; Hindistan; Amerika Birleşik Devletleri
Eğitim	Madras Üniversitesi; Trinity College, Cambridge
Ödüller	Adams Ödülü (1948); Kraliyet Madalyası (1962); Ulusal Bilim Madalyası (1966); Padma Vibhushan (1968); Heineman Ödülü (1974); Nobel Fizik Ödülü (1983); Copley Madalyası (1984); Marcel Grossman Ödülü (1994)
Kariyeri
Dalı	Astrofizik; Genel görelilik; Akışkanlar dinamiği; Kuantum kimyası
Çalıştığı kurumlar	Chicago Üniversitesi; Yerkes Gözlemevi; Balistik Araştırma Laboratuvarı; Cambridge Üniversitesi
Doktora; danışmanı	Ralph H. Fowler; Arthur Eddington
Doktora öğrencileri	Donald Edward Osterbrock; Guido Münch; Roland Winston; Jeremiah P. Ostriker; Jerome Kristian; Yousef Sobouti; Anne Barbara Underhill; Surindar Kumar Trehan; Arthur Code
İmza

Subrahmanyan Chandrasekhar (19 Ekim 1910, Lahor - 21 Ağustos 1995),^[1] Hint asıllı Amerikalı astrofizikçi. A. Fowler ile birlikte 1983'te kara deliklerin yüksek kütleli yıldızların evrimlerinin son aşamalarından biri olduğunu matematiksel teori haline getirdiklerinden dolayı Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır. 1930 Nobel Fizik Ödülü sahibi Chandrasekhara Venkata Raman'ın yeğenidir. Chandrasekhar limiti olarak bilinen astrofizik kavramını ortaya atmıştır.

Chandrasekhar, hayatının belirli aşamalarında yıldızların yapısı, beyaz cüceler, genel görelilik, kuantum mekaniği, hidrodinamik, fiziksel olaylarda denge gibi pek çok farklı alanda çalışmalar yapmıştır. Cambridge Üniversitesi'nde kendi ismi ile anılacak olan beyaz cüce yıldızların merkezindeki bozunmuş maddenin hızı ve yapısı hakkında teorik bir model geliştirmiştir. Buna göre hiçbir Beyaz Cüce, Güneş'in 1,44 katından daha büyük bir kütleye sahip olamaz; aksi takdirde kara deliğe dönüşebilir. Teorinin yaratılması için Chandrasekhar, Jan Oort'un yarattığı yıldız alanlarını inceledi ve bunlar kozmolojinin içindeki 20 farklı denklemi birleştirerek teorileştirdi. Jan Oort'un yarattığı sisteme ek olarak Chandrasekharı'ın teorisi tüm evrene uyarlanabilir durumdaydı.^[2]^[3]

Çocukluk ve Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

Chandrasekhar, 19 Ekim 1910 yılında Pencap'ta dünyaya geldi. 10 kardeşli bir ailenin en büyük dördüncü üyesiydi. On iki yaşına kadar evde özel eğitim gören Chandrasekhar, toprak sahibi bir aileden geliyordu. Lise eğitimini 1922-25 yılları arasında Madras'ta bir Hindu Orta Okulunda yaptı. Subrahmanyan, Madras Üniversitesi'nde eğitim gördü. Bitirme tezi, Compton Olayı üzerine idi. Doktora eğitimine Hindistan Devlet Bursu ile Cambridge Üniversitesi'nde devam etti. Akademik çalışmaları İstatistiksel mekanik üzerineydi.

Chandrastesekhar'ın astrofizik ile tanışması Royal Astronomical Society Profesörü Edward Arthur Milne ile tanışmasıyla yaşandı. İstatistiksel mekanikte incelediği fenomenlerin yıldız gözlemlerinin verileriyle denkleştiğini gören Chandrasekhar, bu alana yönelmeye karar verdi. Dejenere olmuş yıldızların veri analizleri üzerine yaptığı çalışmalardan dolayı Cambridge Üniversitesi'nden madalya aldı.^[4]

Sonraki Yaşamı ve Akademik Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Başlangıç kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 1937'de Chandrasekhar, Chicago Üniversitesi'nde Dr. Otto Struve tarafından asistan olarak işe alındı. Sonrasında tüm akademik hayatını Chicago Üniversitesi'nde geçiren Chandrasekhar, Princeton gibi pek çok prestijli üniversitesinden gelen teklifleri reddetmiştir.

II. Dünya Savaşı sırasında dönemdeki fizikçiler gibi o da savaş alanına yönelik araştırmalar yapmış, Balistik savaş araçları hakkında laboratuvar çalışmasında bulunmuştur.^[5]

Balistik çalışırken 1943 yılında Chandrasekhar, şok dalgaları ve yok edici etkileri üzerine iki makale yayımladı. Sonrasında buradaki tecrübesini astrofizikte kullanacaktı. Robert Oppenheimer, Chandrasekhar'ı Mannhattan Projesi'ne davet etti. Chandrasekhar bu teklifi uzmanlık alanı olmadığı gerekçesiyle reddetti. Ancak Calutron makinesinin yapılmasını desteklemiş ve projede kullanılmasını önermiştir. Chandrasekhar, Mannhattan Projesi sırasında oluşturulan parçacık hızlandırıcılarının atom çekirdeği hakkındaki fikirleri tamamıyla değiştireceğini ve Beyaz Cüce gibi çekirdeğin temel özelliklerini yitirdiği uç koşullarda da insan bilgisini arttıracağını düşünüyordu.

Öğrencileriyle Yaptığı Çalışmalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Chandra, Chicago Üniversitesi'nde akademisyen olarak çalıştığı 50 yılı aşkın süre boyunca (kabaca 1930-1980 yılları arası) 100 kadar akademik makalede yardımcı olarak ismi geçti. Kendi altında çalışan doktora öğrencilerinin kendisine "Chandra" demesini söylerdi. Emekli olana kadar Chandra, 50 doktora öğrencisi yetiştirdi ve tezlerinde rehber oldu.

Dİğer Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Chandrasekhar, 1952-1971 yılları arasında The Astrophysical Journal dergisinin yayın editörlüğünü yaptı.

1990-1995 yılları arasında Chandrasekhar, Isaac Newton'ın yazdığı fizik kitaplarının günümüz matematiği ve fiziği ile anlaşılabilir bir hale getirip yayınlamak için bir proje başlattı. Projenin de ürünü olarak Isaac Newton'un Philosophiae Naturalis Principia Mathematica kitabını "Newton's Principia for the Common Reader" (Sıradan Okuyucu için Principia) adında yeniden yayımlayarak bir popüler bilim kitabı olarak düzenlemiştir.

Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Chandrasekhar, 21 Ağustos 1995'te Chicago Üniversitesi'nde verdiği bir ders sırasında kalp krizinden hayatını kaybetti.^[6]

Ölümünün Ardından[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölümünün ardından NASA, Dünya yörüngesindeki X ışını gözlemevine profesörün anısına Chandra X-ışını Gözlemevi adını vermiştir. 1999 yılında bulunan ve boyutu olmayan ve yeni keşfedilen bir sayıya Chandrasekhar Sayısı adı verilmiştir. Astrofizikçi ve popüler bilim yazarı Carl Sagan, kitabı Karanlık Bir Dünyada Bilimin Mum Işığı'nda "Matematiğin ardındaki temel estetiği Profesör Subrahmanyan Chandrasekhar'ın kitaplarından öğrendim" demiştir.

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Chandrasekhar yaptığı hemen hemen her konuşmada pek çok defa ateist olduğunu dile getirmiştir.^[7]

Bir keresinde Hinduizm hakkında içinde bulunduğu bir tartışmada şöyle demiştir: "Düşüncelerimi dolandırmadan açıkça ve cesurca söylüyorum, ben bir ateistim."^[8]

Nobel ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

Profesör Chandrasekhar, 1983 yılında yıldızların evrimi ve yapısı ürettiği matematiksel yapıdan ötürü Nobel Fizik Ödülü'ne layık görülmüştür.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Royal Society üyeliği(1944)
Henry Russell Öğretmenlik Ödülü (1949)^[9]
Bruce Madalyası (1952)^[10]
Royal Astronomical Society Altın Madalyası(1953)^[11]
American Academy of Arts and Sciences Rumford Ödülü(1957)^[12]
Amerikan Ulusal Bilim Madalyası (1966)
Nobel Fizik Ödülü (1983)
Copley Madalyası (1984)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Bio-Chandrasekhar". 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2015.
^ Vishveshwara, C.V. (25 Nisan 2000). "Leaves from an unwritten diary: S. Chandrasekhar, Reminiscences and Reflections" (PDF). Current Science. 78 (8). ss. 1025-1033. 20 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (.PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2008.
^ Horgan, J. (1994) Profile: Subrahmanyan Chandrasekhar – Confronting the Final Limit, Scientific American 270(3), 32–33.
^ K.C. Wali, "Chandrasekhar vs. Eddington: An Unanticipated Confrontation", Physics Today, vol. 35, no. 10, pp. 33–40 (October, 1982)
^ O'Connor, J. J.; Robertson, E. F. "Subrahmanyan Chandrasekhar". Biographies. School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012.
^ "Nobel laureate's wife Lalitha Chandrasekhar dies at 102". The Hindu. 7 Eylül 2013. 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2014.
^ Kameshwar C. Wali (1991). Chandra: A Biography of Chandrasekhar. University of Chicago Press. s. 304. ISBN 9780226870557. SC: I am not religious in any sense; in fact, I consider myself an atheist.
^ S. Chandrasekhar: the man behind the legend, Kameshwar C. Wali. Imperial College Press (January 1, 1997) ISBN 978-1860940385
^ "Grants, Prizes and Awards". American Astronomical Society. 2 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.
^ "Past Winners of the Catherine Wolfe Bruce Gold Medal". Astronomical Society of the Pacific. 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.
^ "Winners of the Gold Medal of the Royal Astronomical Society". Royal Astronomical Society. 30 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.
^ "Past Recipients of the Rumford Prize". American Academy of Arts and Sciences. 27 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.

[1] "Bio-Chandrasekhar". 12 Ocak 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2015.

[currentscience-2] Vishveshwara, C.V. (25 Nisan 2000). "Leaves from an unwritten diary: S. Chandrasekhar, Reminiscences and Reflections" (PDF). Current Science. 78 (8). ss. 1025-1033. 20 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (.PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2008.

[3] Horgan, J. (1994) Profile: Subrahmanyan Chandrasekhar – Confronting the Final Limit, Scientific American 270(3), 32–33.

[4] K.C. Wali, "Chandrasekhar vs. Eddington: An Unanticipated Confrontation", Physics Today, vol. 35, no. 10, pp. 33–40 (October, 1982)

[standrews-5] O'Connor, J. J.; Robertson, E. F. "Subrahmanyan Chandrasekhar". Biographies. School of Mathematics and Statistics University of St Andrews, Scotland. 3 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2012.

[6] "Nobel laureate's wife Lalitha Chandrasekhar dies at 102". The Hindu. 7 Eylül 2013. 17 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2014.

[7] Kameshwar C. Wali (1991). Chandra: A Biography of Chandrasekhar. University of Chicago Press. s. 304. ISBN 9780226870557. SC: I am not religious in any sense; in fact, I consider myself an atheist.

[8] S. Chandrasekhar: the man behind the legend, Kameshwar C. Wali. Imperial College Press (January 1, 1997) ISBN 978-1860940385

[AAS-9] "Grants, Prizes and Awards". American Astronomical Society. 2 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.

[10] "Past Winners of the Catherine Wolfe Bruce Gold Medal". Astronomical Society of the Pacific. 6 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.

[11] "Winners of the Gold Medal of the Royal Astronomical Society". Royal Astronomical Society. 30 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.

[Rumford-12] "Past Recipients of the Rumford Prize". American Academy of Arts and Sciences. 27 Eylül 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2011.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

Subrahmanyan Chandrasekhar nedir?, Subrahmanyan Chandrasekhar anlamı nedir?, Subrahmanyan Chandrasekhar ne demektir?