Niels Bohr

Niels Henrik David Bohr
Niels Henrik David Bohr
	Niels Henrik David Bohr, 1922
Doğum	9 Ekim 1885; Kopenhag Danimarka
Ölüm	18 Kasım 1962 (77 yaşında); Kopenhag Danimarka
Milliyet	Danimarka Yahudisi
Mezun olduğu okul(lar)	Kopenhag Üniversitesi
Ödüller	1922 Nobel Fizik Ödülü
Kariyeri
Dalı	Fizikçi; Matematikçi
Doktora; danışmanı	Christian Christiansen
İmza

Niels Henrik David Bohr (Danca telaffuz: [ˈne̝ls ˈpoɐ̯ˀ]; d. 7 Ekim 1885, Kopenhag – ö. 18 Kasım 1962, Kopenhag), kuantum mekaniği ve atomun yapısının anlaşılması üzerine yaptığı katkılarla tanınan, 1922'de Nobel Fizik Ödülü almış Danimarkalı fizikçi.

Bohr, elektronların enerji seviyelerinin ayrık olduğunu ve elektronların atom çekirdeği etrafında kararlı yörüngelerde döndüğünü, ancak bir enerji seviyesinden (veya yörüngeden) diğerine atlayabileceğini önerdiği Bohr atom modelini geliştirdi. Bohr modelinin yerini başka modeller almış olsa da, altında yatan ilkeler geçerliliğini koruyor. Tamamlayıcılık ilkesini tasarladı: maddelerin bir dalga veya parçacık demeti gibi davranmak gibi çelişkili özellikler açısından ayrı ayrı incelenebileceği. Tamamlayıcılık kavramı, Bohr'un hem bilim hem de felsefedeki düşüncesine egemen oldu.

Bohr, 1920'de açılan ve şimdi Niels Bohr Enstitüsü olarak bilinen Kopenhag Üniversitesi'nde Teorik Fizik Enstitüsü'nü kurdu. Bohr, Hans Kramers, Oskar Klein, George de Hevesy ve Werner Heisenberg gibi fizikçilere akıl hocalığı yaptı ve onlarla birlikte çalıştı. Keşfedildiği yer olan Kopenhag'ın Latince adına göndermeyle hafniyum adı verilen yeni bir zirkonyum benzeri elementin varlığını öngördü. Daha sonra bohriyum elementine onun adı verildi.

1930'larda Bohr, Nazi rejiminden kaçan mültecilere yardım etti. Danimarka Almanlar tarafından işgal edildikten sonra, Alman nükleer silah projesinin başına geçen Heisenberg ile ünlü bir görüşme yaptı. Eylül 1943'te Almanlar tarafından tutuklanacağı haberi Bohr'a ulaştı ve İsveç'e kaçtı. Oradan, İngiliz Tube Alloys nükleer silah projesine katıldığı ve Manhattan Projesi'ndeki İngiliz misyonunun bir parçası olduğu İngiltere'ye uçtu. Savaştan sonra Bohr, nükleer enerji konusunda uluslararası işbirliği çağrısında bulundu. CERN'in ve Danimarka Atom Enerjisi Komisyonu Araştırma Kuruluşu Risø'nun kuruluşunda yer aldı ve 1957'de İskandinav Teorik Fizik Enstitüsü'nün ilk başkanı oldu.

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Bohr, Danimarka'nın Kopenhag şehrinde 7 Ekim 1885'te üç çocuklu bir Yahudi^[1] ailenin ikincisi olarak doğdu. Kopenhag Üniversitesi'nde fizyoloji profesörü ve zengin bir Yahudi olan Ellen Adler^[1] Bohr bankacılık ve parlamenter çevrelerde öne çıkan birisiydi. Ablası Jenny ve küçük bir erkek kardeşi Harald vardı. Jenny bir öğretmen oldu, Harald ise Londra'daki 1908 Yaz Olimpiyatları'nda Danimarka millî takımı için oynayan bir futbolcu ve ek olarak matematikçi oldu. Niels da tutkulu bir futbolcuydu ve iki kardeş Kopenhag merkezli Akademisk Boldklub (Akademik Futbol Kulübü) için Niels ile kaleci olarak birkaç maç oynadı. Son önemli çalışmasını, 1939'da yaptı. Yeni keşfedilmiş olan çekirdek bölünmesinin neden bazı çekirdeklerde olup diğerlerinde olmadığını açıklamak için, bir büyük çekirdek ile bir sıvı damlası arasındaki benzerliği kullanmıştı. II. Dünya Savaşı sırasında Bohr, ilk olarak Alman atom projesinde, daha sonra Almanlar tarafından tutuklanacağını Eylül 1943'teki bir mektupla öğrenince New Mexico'daki Los Alamos'ta (ABD) atom bombasının geliştirilmesine katkıda bulundu. Savaştan sonra Kopenhag'a döndü ve burada 1962'de öldü.

Fizik[değiştir | kaynağı değiştir]

Eylül 1911'de, Carlsberg Vakfı'ndan bir bursla desteklenen Bohr, İngiltere'ye gitti. O zamanlar, atomların ve moleküllerin yapısı üzerindeki teorik çalışmaların çoğunun yapıldığı yer burasıydı.^[2] Cavendish Laboratuvarı ve Trinity College, Cambridge'den J. J. Thomson ile tanıştı. James Jeans ve Joseph Larmor tarafından verilen elektromanyetizma üzerine derslere katıldı ve katot ışınları üzerinde bazı araştırmalar yaptı, ancak Thomson'ı etkilemede başarısız oldu.^[3]^[4] Avustralyalı William Lawrence Bragg ve 1911 küçük merkezi çekirdek Rutherford atom modeli Thomson'ın 1904 erikli puding modeline meydan okuyan Yeni Zelandalı Ernest Rutherford gibi genç fizikçilerle daha başarılı oldu.

Bohr, Temmuz 1912'de düğünü için Danimarka'ya döndü ve balayı için İngiltere ve İskoçya'yı gezdi. Dönüşünde, Kopenhag Üniversitesi'nde termodinamik üzerine dersler veren bir özel doktor oldu. Martin Knudsen, Bohr'un adını 1913 Temmuz'unda onaylanan bir doktor için öne sürdü ve Bohr daha sonra tıp öğrencilerine eğitim vermeye başladı. Daha sonra "üçleme" olarak ünlenen üç makalesi,^[3] o yılın Temmuz, Eylül ve Kasım aylarında Philosophical Magazine'de yayınlandı.^[5]^[6] Rutherford'un nükleer yapısını Max Planck'ın kuantum teorisine uyarladı ve böylece Bohr atom modelini yarattı.

Gezegensel atom modelleri yeni değildi, ancak Bohr'un yaklaşımı öyleydi.^[7] Darwin'in, elektronların bir çekirdekle alfa parçacıklarının etkileşimindeki rolüne ilişkin 1912 tarihli makalesini başlangıç noktası olarak^[8] alarak, atomun çekirdeği etrafındaki yörüngelerde hareket eden elektronlar teorisini, kimyasal özellikleriyle geliştirdi. her bir element, büyük ölçüde atomlarının dış yörüngelerinde bulunan elektronların sayısı ile belirlenir.^[9] Kuantum ayrık enerji yayan süreçte, bir elektronun daha yüksek enerjili bir yörüngeden daha düşük bir yörüngeye düşebileceği fikrini ortaya attı. Bu, şimdi eski kuantum teorisi olarak bilinen şeyin temeli haline geldi.^[10]

1885'te Johann Balmer, bir hidrojen atomunun görünür spektral çizgilerini tanımlamak için Balmer serisini ortaya çıkardı:

Burada λ emilen veya yayılan ışığın dalga boyu ve RH Rydberg sabitidir. Balmer'in formülü, ek spektral çizgilerin keşfedilmesiyle doğrulandı, ancak otuz yıl boyunca kimse ne işe yaradığını açıklayamadı. Bohr üçlemesinin ilk makalesinde bunu modelinden türetmeyi başardı:

20. yüzyılda atom modellerinin evrimi: Thomson, Rutherford, Bohr, Heisenberg / Schrödinger

burada m_e elektronun kütlesi, e onun yükü, h Planck sabiti ve Z atomun atom numarasıdır (hidrojen için 1).

Modelin ilk engeli, Balmer'in formülüne uymayan çizgiler olan Pickering serisiydi. Bu konuda Alfred Fowler tarafından sorgulanan Bohr, bunlara iyonize helyumun, yalnızca bir elektronlu helyum atomlarının neden olduğunu söyledi. Bohr modelinin bu tür iyonlar için işe yaradığı bulundu. Thomson, Rayleigh ve Hendrik Lorentz gibi birçok eski fizikçi üçlemeyi beğenmedi, ancak Rutherford, David Hilbert, Albert Einstein, Enrico Fermi, Max Born ve Arnold Sommerfeld gibi genç nesil bunu bir atılım olarak gördü.^[11] Üçlemenin kabulü, tamamen diğer modelleri engelleyen fenomeni açıklama ve daha sonra deneylerle doğrulanan sonuçları tahmin etme kabiliyetinden kaynaklanıyordu.

Bohr tıp öğrencilerine ders vermekten hoşlanmıyordu. Rutherford'un kendisine, görev süresi dolan Darwin'in yerine öğretmen olarak iş teklif ettiği Manchester'a dönmeye karar verdi. Bohr kabul etti. Kardeşi Harald ve Hanna Adler teyzesiyle Tirol'de tatil yaparak başladığı Kopenhag Üniversitesi'nden izin aldı. Orada Göttingen Üniversitesi'ni ve Münih Ludwig Maximilian Üniversitesi'ni ziyaret etti ve burada Sommerfeld ile tanıştı ve üçleme üzerine seminerler verdi. Birinci Dünya Savaşı, Tirol'deyken patlak verdi ve Bohr'un daha sonra Margrethe ile Ekim 1914'te geldiği İngiltere'ye yaptığı yolculuğu büyük ölçüde karmaşıklaştırdı. Kopenhag Üniversitesi'nde Teorik Fizik Kürsüsü, özellikle onun için oluşturulmuş bir pozisyondu.

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Politiets Registerblade [Register cards of the Police] (Danca). Station Dødeblade (indeholder afdøde i perioden). Filmrulle 0002. Registerblad 3341: Københavns Stadsarkiv. 7 June 1892. ID 3308989. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ Kragh, Helge (18 Eylül 2012). "The first curved-space universe". Astronomy & Geophysics. 53 (5): 5.13-5.15. doi:10.1111/j.1468-4004.2012.53513.x. ISSN 1366-8781.
^ ^a ^b Binder, Wolfgang; Kennedy, Adrienne (1985). "A MELUS Interview: Adrienne Kennedy". MELUS. 12 (3): 99. doi:10.2307/467123. ISSN 0163-755X.
^ Henríquez, Gloriantonia (1991). "La Costa Atlántica de Nicaragua : ¿ un pais inserto en otro o la heterogeneidad cultural como frontera ?". America. 8 (1): 103-117. doi:10.3406/ameri.1991.1036. ISSN 0982-9237.
^ phil, N. Bohr Dr (1 Temmuz 1913). "I. On the constitution of atoms and molecules". The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science. 26 (151): 1-25. doi:10.1080/14786441308634955. ISSN 1941-5982.
^ Rodríguez, Pilar (1991). "En país extranjero". Chasqui. 20 (1): 159. doi:10.2307/29740361. ISSN 0145-8973.
^ Kragh, Christine Lund; Ubhi, Kiren; Wyss-Corey, Tony; Masliah, Eliezer (8 Aralık 2011). "Autophagy in Dementias". Brain Pathology. 22 (1): 99-109. doi:10.1111/j.1750-3639.2011.00545.x. ISSN 1015-6305.
^ Arabatzis, Theodore (2006). Representing electrons : a biographical approach to theoretical entities. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-02422-6. OCLC 730514992.
^ Kragh, Börje; Kragh, Borje (Aralık 1948). "Banksystemets Likviditetsregler". Ekonomisk Tidskrift. 50 (4): 197. doi:10.2307/3438139. ISSN 0284-7310.
^ HEILBRON, J.L. (10 Eylül 1999). "TheSun in theChurch". The Sciences. 39 (5): 29-35. doi:10.1002/j.2326-1951.1999.tb03438.x. ISSN 0036-861X.
^ SMART, J.J.C. (1991). "Book Reviews". Mind. C (397): 152-155. doi:10.1093/mind/c.397.152. ISSN 0026-4423.
^ "Culmination of the countdown: Copley winners that changed the world". royalsociety.org (İngilizce). Royal Society. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[cphpolice3308989-1] Politiets Registerblade [Register cards of the Police] (Danca). Station Dødeblade (indeholder afdøde i perioden). Filmrulle 0002. Registerblad 3341: Københavns Stadsarkiv. 7 June 1892. ID 3308989. 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[2] Kragh, Helge (18 Eylül 2012). "The first curved-space universe". Astronomy & Geophysics. 53 (5): 5.13-5.15. doi:10.1111/j.1468-4004.2012.53513.x. ISSN 1366-8781.

[dx.doi.org-3] Binder, Wolfgang; Kennedy, Adrienne (1985). "A MELUS Interview: Adrienne Kennedy". MELUS. 12 (3): 99. doi:10.2307/467123. ISSN 0163-755X.

[4] Henríquez, Gloriantonia (1991). "La Costa Atlántica de Nicaragua : ¿ un pais inserto en otro o la heterogeneidad cultural como frontera ?". America. 8 (1): 103-117. doi:10.3406/ameri.1991.1036. ISSN 0982-9237.

[5] , N. Bohr Dr (1 Temmuz 1913). "I. On the constitution of atoms and molecules". The London, Edinburgh, and Dublin Philosophical Magazine and Journal of Science. 26 (151): 1-25. doi:10.1080/14786441308634955. ISSN 1941-5982.

[6] Rodríguez, Pilar (1991). "En país extranjero". Chasqui. 20 (1): 159. doi:10.2307/29740361. ISSN 0145-8973.

[7] Kragh, Christine Lund; Ubhi, Kiren; Wyss-Corey, Tony; Masliah, Eliezer (8 Aralık 2011). "Autophagy in Dementias". Brain Pathology. 22 (1): 99-109. doi:10.1111/j.1750-3639.2011.00545.x. ISSN 1015-6305.

[8] Arabatzis, Theodore (2006). Representing electrons : a biographical approach to theoretical entities. Chicago: University of Chicago Press. ISBN 978-0-226-02422-6. OCLC 730514992.

[9] Kragh, Börje; Kragh, Borje (Aralık 1948). "Banksystemets Likviditetsregler". Ekonomisk Tidskrift. 50 (4): 197. doi:10.2307/3438139. ISSN 0284-7310.

[10] HEILBRON, J.L. (10 Eylül 1999). "TheSun in theChurch". The Sciences. 39 (5): 29-35. doi:10.1002/j.2326-1951.1999.tb03438.x. ISSN 0036-861X.

[11] SMART, J.J.C. (1991). "Book Reviews". Mind. C (397): 152-155. doi:10.1093/mind/c.397.152. ISSN 0026-4423.

[12] "Culmination of the countdown: Copley winners that changed the world". royalsociety.org (İngilizce). Royal Society. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

g t d Manhattan Projesi
Zaman çizelgesi
Mekân ve tesisler	Ames Berkeley Chicago Dayton Hanford Inyokern Los Alamos Montreal New York Oak Ridge Salt Wells Pilot Tesisi Trinity Wendover Ağır su sahaları
Yöneticiler	Vannevar Bush Arthur Compton James Bryant Conant Priscilla Duffield Thomas Farrell Leslie Groves John Lansdale Ernest Lawrence James Marshall Franklin Matthias Dorothy McKibbin Kenneth Nichols Robert Oppenheimer Deak Parsons William Purnell Frank Spedding Charles Thomas Paul Tibbets Bud Uanna Harold Urey Stafford Warren Ed Westcott Roscoe Wilson
Bilim insanları	Luis Alvarez Robert Fox Bacher Hans Bethe Aage Bohr Niels Bohr Norris Bradbury James Chadwick John Cockcroft Charles Critchfield Harry Daghlian John Ray Dunning Enrico Fermi Richard Feynman Val Fitch James Franck Klaus Fuchs Maria Goeppert-Mayer George Kistiakovski George Koval Willard Libby Edwin McMillan Mark Oliphant George B. Pegram Norman Ramsey Isidor Isaac Rabi James Rainwater Bruno Rossi Glenn Seaborg Emilio Segrè Louis Slotin Henry DeWolf Smyth Leó Szilárd Edward Teller Stanislav Ulam John von Neumann John Wheeler Eugene Wigner Robert Wilson Leona Woods Chien-Shiung Wu
Operasyonlar	Alsos Görevi Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı Crossroads Harekâtı Peppermint Harekâtı Alberta Projesi Silverplate 509. Karma Grubu Enola Gay Bockscar The Great Artiste
Silahlar	Fat Man Little Boy Pumpkin Bombası Thin Man
İlgili konular	1946 Atom Enerjisi Yasası Bizmut fosfat süreci Britanya'nın katkısı Calutron Girls Chicago Pile-1 Şeytan çekirdeği Einstein-Szilárd mektubu Geçici Komite Los Alamos Primer Oppenheimer güvenlik duruşması Plütonyum Quebec Anlaşması RaLa Deneyi S-1 Yürütme Komitesi S-50 Projesi Smyth Raporu Uranyum X-10 Grafit Reaktörü
Manhattan Projesi

g t d Atom modelleri
Tek atomlar	Dalton atom modeli (Bilardo topu modeli) Thomson Atom Modeli (Üzümlü kek modeli) Lewis modeli (Kübik atom modeli) Nagaoka modeli (Satürn modeli) Rutherford atom modeli (Gezegensel model) Bohr atom modeli (Rutherford-Bohr modeli) Gryziński atom modeli (Serbest düşüş modeli) Schrodinger modeli (Elektron bulutu modeli) Dirac-Gordon modeli (Göreli atom modeli)
Katılarda atomlar	Einstein katısı Debye modeli Drude modeli Serbest elektron modeli Neredeyse serbest elektron modeli Bant yapısı Yoğunluk fonksiyonları teorisi
Akışkanlarda atomlar	İdeal gaz Van der Waals gazı Newton tipi akışkan Bose-Einstein yoğunlaşması
Bilim insanları	Felix Bloch Niels Bohr Satyendra Nath Bose John Dalton Paul Drude Albert Einstein Walter Gordon Michal Gryzinski Irving Langmuir Gilbert N. Lewis Hantaro Nagaoka Isaac Newton Ernest Rutherford Erwin Schrödinger Arnold Sommerfeld J. J. Thomson Johannes Diderik van der Waals
Kategori:Atomlar

g t d Matteucci Madalyası
1851 - 1900	Hermann Helmholtz (1868) Henri Victor Regnault (1875) William Thomson, 1st Baron Kelvin (1876) Gustav Kirchhoff (1877) Gustav Wiedemann (1878) Wilhelm Weber (1879) Antonio Pacinotti (1880) Emilio Villari (1881) Augusto Righi (1882) Thomas Edison (1887) Heinrich Rudolph Hertz (1888) John Strutt, 3rd Baron Rayleigh (1894) Henry Augustus Rowland (1895) Wilhelm Conrad Röntgen / Philipp Lenard (1896)
1901 - 1950	Guglielmo Marconi (1901) Albert A. Michelson (1903) Marie Curie / Pierre Curie (1904) Henri Poincaré (1905) James Dewar (1906) William Ramsay (1907) Antonio Garbasso (1908) Orso Mario Corbino (1909) Heike Kamerlingh Onnes (1910) Jean Perrin (1911) Pieter Zeeman (1912) Ernest Rutherford (1913) Max von Laue (1914) Johannes Stark (1915) William Henry Bragg / Lawrence Bragg (1915) Antonino Lo Surdo (1917) Robert W. Wood (1918) Henry Gwyn-Jeffreys Moseley (1919) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1923) Arnold Sommerfeld (1924) Robert Andrews Millikan (1925) Enrico Fermi (1926) Erwin Schrödinger (1927) Venkata Raman Chandrasekhara (1928) Werner Heisenberg (1929) Arthur Compton (1930) Franco Rasetti (1931) Frédéric Joliot / Irène Joliot-Curie (1932)
1951 - 2000	Wolfgang Pauli (1956) Bruno Touschek (1975) Abdus Salam (1978) Luciano Maiani (1979) Giancarlo Wick (1980) Rudolf Peierls (1982) Hendrik Casimir (1985) Pierre-Gilles De Gennes (1987) Lev Okun (1988) Freeman Dyson (1989) Jack Steinberger (1990) Bruno Rossi (1991) Anatole Abragam (1992) John Archibald Wheeler (1993) Claude Cohen-Tannoudji (1994) Tsung-Dao Lee (1995) Wolfgang K.H. Panofsky (1996) Oreste Piccioni (1998)
2001 -	Theodor W. Hänsch (2001) Nicola Cabibbo (2002) Manuel Cardona (2003) David Ruelle (2004) John Iliopoulos (2005) Giorgio Bellettini (2006) Adalberto Giazotto (2016) Marco Tavani (2017) Gianluigi Fogli (2018) Federico Capasso (2019) Massimo Inguscio (2020) Amos Maritan (2021) Jocelyn Bell Burnell (2022)

Niels Bohr nedir?, Niels Bohr anlamı nedir?, Niels Bohr ne demektir?