Vietnam Komünist Partisi

Vietnam Komünist Partisi
Đảng Cộng sản Việt Nam
Vietnam Komünist Partisi; Đảng Cộng sản Việt Nam
Kısaltma	VKP
Genel sekreter	Nguyễn Phú Trọng
Kurucu	Ho Chi Minh
Kuruluş tarihi	3 Şubat 1930
Birleşme	Güney Vietnam Halk Devrimci Partisi; Kuzey Vietnam İşçi Partisi
Merkez	1A, Hung Vuong Sokağı, Ba Dinh Bölgesi, Hà Nội
Gazete(ler)	Nhân Dân
Öğrenci kolu	Vietnam Öğrenci Birliği
Gençlik kolu	Ho Chi Minh Komünist Gençlik Birliği; Ho Chi Minh Gençlik Öncü Birliği
Kadın Kolu	Vietnam Kadınlar Birliği
Silahlı Kanat	Vietnam Halk Ordusu
Üyelik (2021)	5,300,000
İdeoloji	Komünizm; Marksizm-Leninizm; Ho Chi Minh Düşüncesi; Sosyalist vatanseverlik; Vietnam milliyetçiliği
Siyasi pozisyon	Aşırı sol
Ulusal üyelik	Vietnam Anavatan Cephesi
Uluslararası üyelik	Uluslararası Komünist ve İşçi Partileri Toplantısı
Resmî renkler	Kırmızı
Marş	Enternasyonal
Ulusal Meclis	485 / 499
İnternet sitesi
	dangcongsan.vn
Parti bayrağı
	Vietnam

Vietnam Komünist Partisi (VKP) (Đảng Cộng sản Việt Nam) Vietnam'da iktidarda olan ve ülkede yasal tek parti olan siyasi partidir. Marksizm-Leninizmi benimser. Çoğunluk basında ve halk arasında Đảng (parti) veya Đảng ta (partimiz) olarak anılır.

Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ho Chi Minh ve Çin’de bulunan sürgünler tarafından Şubat 1930’da Hong Kong’da kurulur. Bu kuruluş konferansında rakip iki komünist grup olan Hindiçin Komünist Partisi ile Annam Komünist Partisi birleşir. Hindiçin Komünist Ligi birlik toplantılarına çağrılmasa da üyelerine yeni partiye katılmaları için çağrı yapılmıştır. Konferansta 9 kişilik geçici merkez komite oluşturulmuştur, 3 üye Tonkin, 2 üye Annam, 2 üye orta Vietnam ve 2 üye de denizaşırı Çin’deki gruplardan alınmıştır. İzleyen dönemde parti Komintern’den aldığı direktifle ismini Hindiçin Komünist Partisi olarak değiştirecektir.^[1] ilk ulusal ölçekteki parti kongresi gizli olarak Macau’da 1935 yılında gerçekleştirilir. Bu dönem Komintern siyasetine göre yükselen faşizme karşı halk cepheleri siyaseti desteklenmekteydi. Sosyalizme bakışlarına bakılmaksızın tüm anti-faşist güçlerle ortak hareket etmenin yolları aranmaktaydı. Bu bakış açısına göre partinin bölgedeki tüm ulusal hareketlere olası müttefikler olarak yaklaşması gerekmekteydi. Bu siyasetin devamı olarak ve komünist eğilimini gizlemek için 1945 yılında parti kapatılacak ve siyasi aktiviteleri Marksist Araştırma Derneği ile Bağımsızlık İçin Ulusal Cephe olan Viet Minh örgütünde gerçekleştirilir. Parti, Tuyen Quang’da düzenlenen 1951 yılındaki 2. Kongresinde Vietnam İşçi Partisi adıyla yeniden kurulur. Kongre, II. Dünya Savaşından sonra Japon İmparatorluğunun işgalinden kurtulan ve Fransa’nın yeniden kolonisi olmayı reddeden ^[2] Viet Minh egemenliğindeki Kuzey Vietnam’da yapılır. 1960 yılında Hanoi’de yapılan 3. Kongrede Kuzey Vietnam’da sosyalizmin inşası görevlerini belirlemiştir. Aynı zamanda Güneyin özgürleştirilmesi de gündemdedir. 1976 yılında Vietnam Savaşının sonunda yapılan 4. Kongrede gündem ülkenin yeniden birleşmesidir. Ayrıca bu kongrede partinin adı Vietnam Komünist Partisi olarak değiştirilir.

Örgütsel yapı[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam Komünist Partisi demokratik merkeziyetçi şekilde yönetilen Marksist-Leninist bir partidir. En yetkili karar organı Genel Sekreterin başkanlık ettiği Politbürodur. Politbüro, kongrede belirlenen Merkez Komitesi tarafından seçilir. 1976 yılında Kuzey ve Güney Vietnam’ın birleşmesinin bir sonucu olarak Merkez Komitesi 77 üyeden 133 üyeye çıkartılmış, benzer şekilde Politbüro da 11 üyeden 17 üyeye genişletilmiştir. Partinin üye sayısı ise 1966 yılındaki 760.000’den 1976 yılında 1.553.500’e çıkmıştır. Parti toplam ülke nüfusunun %3’ünü üye yapmıştır ve 1986 yılında üye sayısı 2 milyona yaklaşır. 1951-1969 yılları arasında var olan Merkez Komite Başkanlığı partinin lideri olan Ho Chi Minh tarafından yerine getirilmekteydi. Parti kongreleri 1976 yılından itibaren her 5 yılda bir yapılmaktadır. Fransa ve ABD’ye karşı verilen savaşlar yüzünden ilk dört kongre tarihleri belirli bir takvime göre değildir. En son parti kongresi Hanoi’de 2006 yılında gerçekleştirilmiştir. Parti genel sekreterlik (veya konum olarak eşdeğer başka isimlerdeki görevi) görevini şimdiye dek 10 kişi görev almıştır.

Trần Phú (1930-1931)
Lê Hồng Phong (1935-1936)
Hà Huy Tập (1936-1938)
Nguyễn Văn Cừ (1938-1940)
Trường Chinh (1941-1956 ve 1986)
Lê Duẩn (1960-1986)
Nguyễn Văn Linh (1986-1991)
Đỗ Mười (1991-1997)
Lê Khả Phiêu (1997-2001)
Nông Đức Mạnh (2001- günümüz).

Aralık 1986’da yapılan 6. Kongrede Merkez Komite üye sayısı 173’e çıkartılacak ve 14 kişilik Politbüro genel sekreterliğine Nguyen Van Linh seçilecektir. 2001 yılında yapılan 9. Kongrede yeni genel sekreter Nong Duc Manh olacak ve 2006 yılında tekrar seçilecektir. Merkez komite yılda en az iki kez toplanmaktadır. Politbüro daha sık toplanır ve partinin günlük işleyişi Genel Sekreter başkanlığındaki sekreteryadadır. 2006 yılında seçilen 14 kişilik Politbüro hükûmet politikasını ve 8 kişilik sekretarya da günlük işleyişi planlar ve icra eder. Hem parti hem devlet görevlerinin kadrolar tarafından aynı anda alınması istenmese de bu durum sık görülür. Partinin Merkezi Askeri Komisyonu, seçilmiş Politbüro üyeleri ve askeri komutanlar tarafından oluşturulur ve askeri politikaya yön verirler. 2006 yılında Merkez Komitesince onaylanan Politbüro aşağıdaki gibidir:

Nông Đức Mạnh, Parti genel sekreteri
Lê Hồng Anh (General), İçişleri Bakanı
Nguyễn Minh Triết, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı
Nguyễn Tấn Dũng, Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti Başbakanı
Truong Tan Sang, Merkez Komitesi Sekretaryası üyesi
Nguyen Phu Trong, Millet Meclisi Başkanı
Phạm Gia Khiêm, Başbakan Yardımcısı
Pham Quang Nghi,Hanoi Parti İl Başkanı
Nguyen Sinh Hung, Başbakan Yardımcısı
Nguyen Van Chi, Merkez Komitesi Sekretaryası üyesi
Ho Duc Viet, Parti Örgüt Bürosu Sekreteri
Phung Quang Thanh (General),Savunma Bakanı
Truong Vinh Trong, Başbakan Yardımcısı ve Merkez Komite Sekretaryası üyesi
Le Thanh Hai, Ho Chi Minh Şehri Parti İl Başkanı

İdeolojisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Vietnam Komünist Partisi Marksizm-Leninizm ve Ho Chi Minh'in ideolojik fikirlerini benimser. Geleneksel komünist partilerinden farklı olmamasına rağmen parti ekonomide piyasa reformları yapmıştır (1986 yılındaki 6. Kongrede temelleri atılan Đổi Mới yani Yenilenme siyaseti) ve orta düzeyde özel yatırıma izin vermiştir. Buna rağmen partinin iktidar tekeli sürmektedir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Vietnam Komünist Partisi ve Ho Chi Minh". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009.
^ In the Ruins of Empire: The Japanese Surrender and the Battle for Postwar Asia, Ronald Spector, Random House, 2008

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Partinin yayın organı Nhan Dahn (Halk) (İngilizce)29 Eylül 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Partinin internet sitesi (İngilizce)

[1] "Vietnam Komünist Partisi ve Ho Chi Minh". 16 Nisan 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ocak 2009.

[2] In the Ruins of Empire: The Japanese Surrender and the Battle for Postwar Asia, Ronald Spector, Random House, 2008

[1]

[2]

Vietnam Komünist Partisi nedir?, Vietnam Komünist Partisi anlamı nedir?, Vietnam Komünist Partisi ne demektir?