Ogaden Savaşı
Küba topçuları, Ogaden'deki Somali güçlerine ateş etmeye hazırlanıyor
Tarih 13 Temmuz 1977 – 15 Mart 1978 Bölge Ogaden, Etiyopya Sonuç Sovyetler Birliği ve Küba'nın askeri müdahalesi Somali çekildi
Taraflar
Etiyopya Küba Güney Yemen Sovyetler Birliği	Somali WSLF
Komutanlar ve liderler
Mengistu Haile Mariam Aberra Haile Mariam Vasily Petrov Arnaldo Ochoa	Siad Barre General Muhammad Ali Samatar
Güçler
Savaş başlangıcı: 47,000 toplam asker Somali cephesinde: 4 piyade tugayı (1 mekanize) 2 tank taburu 2 topçu taburu 3 hava indirme taburu Daha sonra: 75,000 tam zamanlı asker (1980) 1,500 Sovyet danışmanı 18,000 Kübalı 2,000 Güney Yemenli	Savaş başlangıcı: 35,000 asker 23 motorize ve mekanize tabur 9 tank taburu 9 topçu taburu 4 hava indirme taburu Savaş sonu: SNA 63,200 WSLF 15,000
Kayıplar
Etiyopya: 6,133 ölü 10,563 yaralı 3,867 esir veya kayıp (1.362 asker kaçağı da dahil olmak üzere) Küba: 400 ölü Güney Yemen: 100 ölü SSCB: 33 ölü Ekipman kayıpları: 23 uçak 139 tank 108 APC 1,399 araç	6,453 ölü 2,409 yaralı 275 esir veya kayıp Ekipman kayıpları: 28 uçak (1/2 Hava kuvvetleri) 72 tank 30 APC 90 araç

Ogaden Savaşı (1977-1978), Etiyopya ile Somali arasında Etiyopya'nın Ogaden denilen bölgesinde meydana gelen savaş.

Savaşın nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Şimdiki Somali devleti, İngiliz Somalisi (Kuzey Somali veya (Somaliland) da denir) ile İtalyan Somalisi'nin (Güney Somali) birleşerek 1 Temmuz 1960 yılında bağımsızlığını ilan etmesiyle ortaya çıkmıştır. Ancak ortaya çıkan bu yeni devlet komşu ülke topraklarına (Etiyopya, Cibuti, Kenya) bölük pörçük bir şekilde dağılmış olan ve Somalice ya da Somali Dili de denilen bir lisan konuşan Somali halkının ancak bir miktarını bünyesinde toplayabilmişti.

Somalililerin yoğun olarak yaşadığı yerlerden biri de Etiyopya ile Somali arasında bir savaşa sebep olan ve şimdiki Etiyopya'nın sınırları içerisinde yer alan, tamamına yakınını Müslüman Somalililerin oluşturduğu Ogaden eyaletidir. Ogaden üzerindeki ilk anlaşmazlıklar İtalya'nın Somali'yi sömürgeleştirmeye başladığı 19. yüzyıl sonlarına kadar uzanır. O dönem, Somali'deki yönetimi elinde bulunduran İtalyan sömürge yönetimi bir takım gerekçeler öne sürerek bölge üzerinde hak iddia etmeye başladı. I. İtalya-Habeşistan Savaşı sırasında İtalyan ordusu tarafından ele geçirilen bölge, savaşın İtalya için ağır bir yenilgiyle sonuçlanması üzerine 1896 yılında Etiyopya ordusu tarafından işgal ederek yeniden Etiyopya topraklarına katıldı. Etiyopya üzerindeki emellerinden vazgeçmeye niyetli olmayan İtalyanlar 1935 yılında II. İtalya-Habeşistan Savaşı'nı başlatarak Ogaden'le birlikte Etiyopya'nın tamamını işgal ettiler. II. Dünya Savaşı sırasında İngiltere ve Fransa'nın desteğini alan Etiyopyalılar, İtalyanları ülkelerinden çıkararak hem özgürlüklerini kazandılar hem de Ogaden bölgesini yeniden ele geçirdiler.

Somali'nin 1960 yılında bağımsızlığını elde etmesinden sonra iktidara gelen yöneticiler komşu ülkelerde bulunan Somalililerin yaşadığı bölgelerde hak iddia etmeye ve toprak talebinde bulunmaya başladılar. Bu "Büyük Somali" idealinin izlerini bugün, Somali bayrağında da görebiliriz. Bayrakta bulunan beş dallı yıldızın her bir parçası Somalililerin yaşadığı beş eyaleti simgelemektedir. Bunlardan ikisi günümüz Somali devletini oluşturan İngiliz ve İtalyan Somalisi'ni diğerleri ise; Etiyopya'daki Ogaden Özerk Bölgesi, Cibuti ve Kenya'nın kuzeydoğusunu ifade etmektedir.

Savaşın başlaması ve sonucu[değiştir | kaynağı değiştir]

1969 Ekim'inde gerçekleştirilen askerî darbe sonrası iktidarı ele geçiren Mohamed Siad Barre başkanlığındaki askeri yöneticiler, Doğu Afrika'nın çeşitli bölgelerine dağılmış halde bulunan Somalilileri tek bir bayrak altında toplamayı amaçlayan "Büyük Somali" siyasetine bundan önceki sivil yöneticilerin aksine daha yoğun bir şekilde ağırlık vermeye başladılar.

Daha önce de belirttiğimiz gibi Etiyopya'ya bağlı bulunan ve yoğun bir Somalili nüfusun bulunduğu Ogaden bölgesi de bu yerlerden biriydi. O dönem Ogaden'de, bölgedeki silahlı Somalili aşiretler tarafından oluşturulan ve Etiyopya ordusuna karşı mücadele eden Batı Somali Kurtuluş Ordusu (BSKO) faaliyet göstermekteydi. BSKO'nun Somali devletinin bölgeye yapacağı bir askerî harekâtı destekleyeceğini ilan etmesi üzerine harekete geçen Somali ordusu bölgede bulunan yerel aşiretlerin de desteğiyle 1977 yılında Ogaden'i işgal etti.

Bunun üzerine Sovyetler Birliği ve Küba tarafından desteklenen Etiyopya ordusu karşı saldırıya geçerek Ogaden bölgesinde bulunan Somali ordusunu geri püskürtmeyi başardı.^[1] Bu olay Sovyetler Birliği ile çok iyi ikili ilişkileri olmasına rağmen Somali'nin bu ülkeyle olan diplomatik ilişkilerini kesmesine ve ülkesinde bulunan 3.000 Sovyet danışmanı sınır dışı etmesine neden oldu. Ayrıca Etiyopya vatandaşı 750.000 bin Somalili de Etiyopya'dan kaçarak Somali'ye sığındılar. 1988'de Somali ile Etiyopya yaptıkları barış antlaşması ile sınırın her iki tarafını silahsızlandırmayı kabul ettiler. Ancak yapılan bu barış antlaşmasına rağmen iki ülke arasındaki sınır anlaşmazlıkları tam olarak çözülebilmiş değildir.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]