Küba Devrimi

Küba Devrimi
	Soğuk Savaş
	; 1961 yılında devrimci liderler Che Guevara (solda) ve Fidel Castro (sağda)
Tarih	26 Temmuz 1953 - 1 Ocak 1959; (5 yıl, 5 ay, 6 gün)
Bölge	Küba
Sonuç	26 Temmuz Hareketi zaferi Fulgencio Batista'ın hükümetinin devrilmesi; Fidel Castro liderliğinde sosyalist bir devlet ve komünist hükümetin kurulması; ABD'nin Küba'ya uyguladığı ambargo;
Taraflar
26 Temmuz Hareketi	Küba Cumhuriyeti; Destekleyen:; ABD (1958'e dek)
Komutanlar ve liderler
Fidel Castro; Che Guevara; Raúl Castro; Frank País†; Camilo Cienfuegos; Juan Almeida Bosque; Huber Matos; Abel Santamaría†; Eloy Gutierrez Menoyo; Rene Ramos Latour; Rolando Cubela; Humberto Sori Marin	Fulgencio Batista; Eulogio Cantillo; Jose Quevedo; Alberto del Rio Chaviano; Joaquin Casillas; Cornelio Rojas; Fernandez Suero; Candido Hernandez; Alfredo Abon Lee; Alberto del Rio Chaviano
Kayıplar
	5.000 ölü

Küba Devrimi, 26 Temmuz Hareketi'yle birlikte kovulan Fulgencio Batista rejimi yerine Fidel Castro önderliğinde yeni bir Küba hükûmeti kurulması. Süreç 26 Temmuz 1953 Moncada Kışlası isyanıyla başlar, 1 Ocak 1959'da Batista'nın kovulması ve Santa Clara, Santiago de Cuba şehirlerinin Fidel Castro, Che Guevara, Raul Castro liderliğindeki isyancılar tarafından ele geçirilmesiyle son bulur. "Küba devrimi" terimi, aynı zamanda kısaca Batista'nın devrilmesi ve sosyalist ilkelerin yeni Küba Hükûmeti tarafından uygulanmasını da belirtir.

Ocak 1956 öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

26 Temmuz 1953 tarihinde yaklaşık yüz kişilik az cephaneli gerilla grubu Moncada Kışlası'na saldırdı. Birçoğu saldırıda öldü. Hayatta kalanlar, Fidel Castro ve Raúl Castro da bu gruba dahildir, kısa süre içinde yakalandı. Dava sonunda hepsi uzun süreli hapis cezaları aldı. Castro, Isla de la Juventud adasında yer alan Presidio Modelo hapishanesinde geçirmek üzere 15 yıl hapis cezası aldı.

1955'te baskılar üzerine Batista, Moncada baskıncıları da dahil bütün politik mahkûmları serbest bıraktı. Castro kardeşler Meksika'ya sürgün edildi. Burada sürgün edilmiş diğer Kübalılarla tanışıp daha da güçlendiler. Bu yeniden örgütlenme sürecinde Castro, Arjantinli doktor Ernesto "Che" Guevara ile tanıştı, Che de onlara katılmakta gecikmedi. Burada Kübalı eski askeri lider devrimci Alberto Bayo tarafından eğitildiler.

Meksika'da eğitilen grup Fidel Castro önderliğinde Küba'ya gitmek için Kasım 1956'da Granma yatına bindiler. Planlarına göre Doğu Küba'ya geldikleri zaman Küba'da kalan isyancılar tarafından genel bir çatışma başlatılacak böylelikle Batista hükûmetini çabucak devireceklerdi.

Ocak 1956 - 1958 ortası[değiştir | kaynağı değiştir]

Granma yatı Küba'ya planlanan zamandan daha geç ve planlanan bölgeden daha doğuya vardı. 26 Temmuz Hareketi'ne bağlı olan llano kanadıyla temas etmek zorlaştı ve koordine bir saldırı gerçekleştirilemedi. Varıştan sonra gerillalar Sierra Maestra dağlarına kendi çabalarıyla ilerlemeye başladılar. Kısa bir süre sonra Küba Hava Kuvvetleri'nin saldırısı sonucu birçok kişi hayatını kaybetti, yüz civarında kişiden geriye 15-20 kişi kalmıştı. Hayatta kalanlar küçük gruplara ayrılıp, dağlarda ilerleyerek hayatta kalan kişilere ulaşmaya çalıştılar. Birbirlerini bulmaları köylü sempatizanlar sayesinde oldu. Bu 12 kişilik küçük grup, Fidel Castro, Raúl Castro, Camilo Cienfuegos ve Che Guevara da buradaydı, gerilla kuvvetinin çekirdek lider grubunu oluşturacaklardı.

1956'dan 1958'in ortalarına kadar Castro Ramos Latour, Frank País, Huber Matos ve diğerlerinin yardımıyla Sierra Maestra dağlarındaki ufak Batista garnizonlarına başarılı saldırılar düzenledi. Cevap olarak Batista kontrolü kaybetmemek için Küba'daki şehirlerde kanlı tepkiler verdi. Che Guevara ve Raúl Castro da dağlarda Batista yanlılarını ve Castro düşmanlarını idam ederek politik kontrolü sağladı.

Bu zaman diliminde Castro ve ekibi yaklaşık 200 kişiden oluşuyordu ve bu sayı Küba ordusu ve polis gücünün toplamına (30.000-40.000 arası Bockman, Chapter 210 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.) oranla oldukça küçüktü. Fakat her çatışma öncesi savaşmaya isteksiz olan orduydu ve saldırıları etkisiz oluyordu. Batista güçleri için diğer bir sorun ise Birleşik Devletler tarafından 14 Mart 1958'de konulan ambargoydu. Küba Hava Kuvvetleri uçakları tamir ettiremiyor ya da yedek parça alamıyordu.

Batista güçleri sonunda Verano Operasyonuyla dağlara güçlü biçimde saldırmaya başladı. 12.000 asker (yarısından fazlası eğitimsiz erdi) bu operasyona katıldı fakat Castro'nun kararlı savaşçıları tarafından püskürtüldü. Örneğin 11 Temmuz'dan 21 Temmuz'a kadar süren La Plata Muharebesi'nde Castro'nun güçleri 240 kişiyi esir alırken sadece 3 kişi kaybetti. 29 temmuzda General Cantillo'nun tuzağına düşen Castro ve savaşçıları yaklaşık 70 kişiyi yitirdi. Castro 1 Ağustos'ta geçici ateşkes önerdi ve Cantillo kabul etti. Pazarlıklar sürerken Castro savaşçılarını tekrar dağlara taşıdı ve operasyonu en az kayıpla bitirdi. Büyük umutlarla başlatılan Verano Operasyonu Batista hükûmeti için başarısızlıkla sonuçlanmıştı.

Ağustos 1958 - zafer[değiştir | kaynağı değiştir]

Batista saldırısı başarısızlığa uğratıldıktan sonra 21 Ağustos 1958 tarihinde Castro güçleri saldırmaya başladı. Fidel Castro, Raúl Castro ve Juan Almeida komutanlığındaki "Oriente" bölgesinde (şimdi 4'e ayrılmıştır, Santiago de Cuba, Granma, Guantánamo, Holguín) 4 cephe kurulmuştu. Batista saldırısı sırasında ele geçirilen cephaneler oldukça işe yaramıştı ve Castro güçleri seri halde zafer kazanmaya başladı.

Bu sırada, Che Guevara, Camilo Cienfuegos ve Jaime Vega kumandanlığındaki 3 ekip de Santa Clara'ya doğru ilerlemekteydi. Jaime Vega ekibi yok edildi. Kalan iki ekip ana merkezlere ulaşarak Castro kumandanlığında olmayan direniş örgütleriyle birleşti. Cienfuegos, 30 Aralık 1958'de Yaguajay Çarpışması'nı kazanarak önemli bir başarı elde etti. ("Yaguajay Kahramanı" ismi buradan gelir) Ertesi gün (31 Aralık) Santa Clara şehri Che Guevara, Cienfuegos ve William Alexander Morgan güçleri tarafından ele geçirildi. Bu haberler Batista'yı paniğe sürükledi. Haberi aldıktan saatler sonra, 1 Ocak 1959 tarihinde uçakla Dominik Cumhuriyeti'ne kaçtı.

Castro, Batista'nın kaçtığını duydu ve Santiago de Cuba'yı almak için görüşmelere başladı. 2 Ocak'ta Albay Rubido, askerlerine Castro güçleriyle savaşmamalarını emretti ve şehir ele geçti. Guevara ve Cienfuegos da Havana'ya aynı saatlerde girdi. Santa Clara'dan Küba'nın başkenti Havana'ya gelirken hiçbir güçle karşılaşmamışlardı. 6 Ocak'ta Castro Havana'ya ulaştı. Küba'nın yeni başkanı ve lideri belli olmuştu.

1959 sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Küba Devrimi zafere ulaştıktan sonra Küba toplumunun ekonomik ve sosyal hayatında çok önemli değişiklikler gerçekleştirmiştir. Özellikle başta United Fruit Company, Shell ve ITT gibi yabancı işletmelerin kamulaştırılması, toprak reformunun gerçekleştirilmesi gibi uygulamalar ülke ve ülke dışında yoğun ilgi çekmiştir. Adada büyük yatırımları bulunan ABD, Castro yönetimini devirmek için çeşitli girişimlerde bulunmuş, Batista yanlısı ordunun kılıç artıklarından meydana getirdiği 2506. Tugay adındaki askerî birlikle adayı Domuzlar Körfezi Çıkartması olarak bilinen saldırıyla işgal etmeye çalışmıştır. İşgal girişiminin püskürtülmesiyle Küba hızla sosyalist sisteme geçmiş ve Sovyetler Birliği ile ilişkilerini sıkılaştırmıştır. ABD'nin düzenlediği ve adadaki Guantánamo Üssü'nden de desteklenen Mongoose Operasyonu yüzünden işgal edilme tehlikesi bir kez daha belirince Castro yönetimi adaya Sovyet balistik füzelerini yerleştirerek Küba Füze Krizi'nin patlak vermesine yol açan süreci başlatmıştır. Adaya 2015 yılından itibaren ambargo uygulanmamaktadır ve ABD vatandaşlarına turistik geziler düzenlemektedir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Jacob Bercovitch and Richard Jackson (1997). International Conflict: A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management, 1945-1995. Congressional Quarterly.
^ Singer, Joel David and Small, Melvin (1974). The Wages of War, 1816-1965. Inter-University Consortium for Political Research.
^ Eckhardt, William, in Sivard, Ruth Leger (1987). World Military and Social Expenditures, 1987-88 (12th edition). World Priorities.

Bonachea, Ramon L. and San Martin, Marta. The Cuban Insurrection: 1952-1959. New York, Transaction Books, 1974
The Spirit Of Moncada10 Haziran 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fidel Castro's
Rise To Power, 1953 - 1959. Bockman, Larry (Major USMC), 1984.

[1] Jacob Bercovitch and Richard Jackson (1997). International Conflict: A Chronological Encyclopedia of Conflicts and Their Management, 1945-1995. Congressional Quarterly.

[2] Singer, Joel David and Small, Melvin (1974). The Wages of War, 1816-1965. Inter-University Consortium for Political Research.

[3] Eckhardt, William, in Sivard, Ruth Leger (1987). World Military and Social Expenditures, 1987-88 (12th edition). World Priorities.

[1]

[2]

[3]

g t d Küba Devrimi süreci (1956-1962)
İspanyol-Amerikan Savaşı Küba Bağımsızlık Savaşı Küba Devrimi Domuzlar Körfezi Çıkarması Küba Füze Krizi
Taraflar	26 Temmuz Hareketi Sosyalist Halkçı Parti İsyancı Ordu Batista rejimi CIA United Fruit Company 2506. Tugay
Olaylar ve Muharebeler	Moncada Kışlası Baskını Alegría de Pío çatışması Santa Clara Muharebesi Haydutlara Karşı Savaş La Coubre Patlaması Domuzlar Körfezi Çıkarması Mongoose Operasyonu
Kişiler	Abelardo Colomé Ibarra Alberto Bayo Álvaro López Miera Camilo Cienfuegos Carlos Franqui Celia Sánchez Che Guevara Fidel Castro Francisco Ciutat de Miguel Frank Pais Fulgencio Batista Huber Matos Juan Almeida Bosque Leopoldo Cintra Frías Manuel Urrutia Lleó Norberto Collado Abreu Osvaldo Dorticós Torrado Raúl Castro Victor Dreke Vilma Espín Enrique Oltuski Armando Hart Ciro Redondo
Diğer	Domuzlar Körfezi Nişanı Granma (yat) Guantanamo Kampı Küba Cumhuriyeti Kahramanı Radio Rebelde Sierra Maestra Dağı Tarih beni beraat ettirecektir

Küba Devrimi nedir?, Küba Devrimi anlamı nedir?, Küba Devrimi ne demektir?