Manne Siegbahn

Manne Siegbahn
Manne Siegbahn
	Karl Manne Georg Siegbahn, 1924
Doğum	Karl Manne Georg Siegbahn; 3 Aralık 1886; Örebro, İsviçre
Ölüm	26 Eylül 1978 (91 yaşında); Stockholm, İsviçre
Ölüm sebebi	Belirtilmemiş
Milliyet	İsviçre
Vatandaşlık	İsveç
Mezun olduğu okul(lar)	Lund Üniversitesi
Ödüller	Nobel Fizik Ödülü (1924)
Kariyeri
Dalı	Fizik
Çalıştığı kurumlar	Lund Üniversitesi, Uppsala Üniversitesi, Stockholm Üniversitesi
Doktora; danışmanı	Profesör JR Rydberg
	Oğlu Kai M. Siegbahn da 1981 yılında Nobel Fizik Ödülünü kazanmıştır

Karl Manne Georg Siegbahn FRS (d. 3 Aralık 1886 - ö. 26 Eylül 1978) X-ışını spektroskopisi alanında yaptığı buluşlar ve araştırmalar için 1924 yılında " Nobel Fizik Ödülü " kazanan İsveçli fizikçidir. Aynı ödülü 1981 yılında oğlu "Kai M. Siegbahn","Arthur L. Schawlow" ve "Nicolaas Bloembergen" ile paylaşmıştır. Şu ana kadar 4 kez baba ve oğul bu ödülü kazandı. Diğer baba-oğullar : William Bragg ve Lawrence Bragg (1915); Niels Bohr (1922) ve Aage Niels Bohr (1975); Joseph John Thomson (1906) ve George Paget Thomson (1937)^[1]

Biyografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

3 Aralık 1886'da Örebro, İsviçrede doğan, Karl Manne Georg Siegbahn'ın babası demiryolu istasyonunda çalışan Nils Reinhold Georg Siegbahn, annesi Emma Sofia Mathilda Zetterbergdir. 1914 yılında evlendiği Karin Högbom ile iki çocuk sahibi olmuşlardır. 25 Şubat 1915'te doğan ilk oğulları diplomat, Fas Büyükelçisi Bo Lennart Georg Siegbahn 7 Ocak 2008'de ölmüştür. Kendisi gibi bir fizikçi olan ikinci oğulları Kai M. Siegbahn 20 Nisan 1918'de doğmuştur. 1981 yılında Nobel Fizik ödülünü kazanan Kai M. Siegbahn 20 Temmuz 2007'de ölmüştür.^[1]

Eğitim & Öğretimi[değiştir | kaynağı değiştir]

1906 yılında lise eğitimini tamamlayan Siegbahn, İsviçre-Lund Üniversitesi'nde lisans eğitimine başladı. Aynı üniversiteden 1911 yılında 'doktora' derecesi almıştır. 1907 ile 1911 yılları arasında Profesör JR Rydbergın asistanlığını yapmıştır. 1915 yılında Prf. JR Rydberg'ın denetiminde profesör yardımcısı olarak Fizik eğitimleri vermeye başlamıştır. 1920 yılında Prf. JR Rydberg'ın ölümüyle profesör olarak atanmıştır.1923 yılında Uppsala Üniversitesi Fizik Profesörü oldu.^[2]

(1908-1912) yılları arasında elektrik ve manyetizma sorunlarla ilgili araştırmalar yapmıştır. 1912 den 1937'ye kadar araştırma ve çalışmalarını ağırlıklı olarak X-ışını spektroskopisi üzerinde yapmıştır.^[2]

1937 yılında İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi 'ne Deneysel Fizik Araştırma Profesörü olarak atandı.^[1] (1924-1925) döneminde Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri, Rockefeller Vakfı'nın daveti üzerine, Columbia, Yale, Harvard, Cornell, Chicago, Berkeley, Pasadena, Montreal Üniversitelerinde dersler vermiştir. Freiburg Üniversitesi (1931), Bukarest Üniversitesi (1942), Oslo Üniversitesi (1946), Paris Üniversitesi (1952) ve Stockholm Teknik Bilimler Fakultesi (1957)ne fahri doktor seçilmiştir.^[2]

Eğitim Öğretim Kronolojisi
	Dal	Kurum	Tarih
Lise		Högre Allmänna Realläroverker,^[3] Stockholm, İsveç	(1906)
Üniversite	Lisans	Lund Üniversitesi	(1908)
Üniversite	Fizik Doktorası	Lund Üniversitesi	(1911)
Öğretim Görevlisi	Fizik	Lund Üniversitesi	(1911-1915)
Öğretmen	Fizik	Lund Üniversitesi	(1915-1920)
Profesör	Fizik	Lund Üniversitesi	(1920-1923)
Profesör	Fizik	Uppsala Üniversitesi	(1923-1937)
Profesör	Fizik	Stockholm Üniversitesi	(1937-1964)
Yönetici	Fizik	Stockholm Enstitüsü	(1937-1964)

Ödül ve başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]

Nobel Fizik Ödülü[değiştir | kaynağı değiştir]

Manne Siegbahn 1916 yılında, yeni bir dalga boyu grubu, 'M' serisi x-ışınlarını keşfetti. Ayrıca x-ışınları dalga boylarını belirlemek için yeni cihazlar ve teknikler geliştirdi. X-ışını kırınımı için Bragg denkleminin doğruluğunu geliştirdi. Bu keşfiyle 1924 yılında Nobel Fizik Ödülü kazandı ve 1925 yılında da x-ışınlarının prizmalardan kırılarak geçebildiğini gösterdi.^[1]

Manne Siegbahn "X-ışını spektroskopisi alanındaki buluşları ve araştırmaları için" 1924 yılı Nobel Ödülü'ne layık görülmüştür. 1924 yılında kazandığı ödülü 1925 yılında almıştır.^[2] 1924 yılında seçimler sırasında, Fizik Nobel Komitesi o yılki adayların hiçbirinin Alfred Nobel'in vasiyetnamesinde belirtilen kriterleri taşımadığına karar verdi. Nobel Vakfı'nın kanunlarına göre, Nobel Ödülü böyle bir durumda bir sonraki yıla kadar rezerve edilir ve sonraki yıl verilirdi. Manne Siegbahn bu nedenle 1925 yılında, bir yıl sonra 1924 Nobel Ödülünü aldı.^[2]

Manne Siegbahn Ödül ve Başarıları ^[3]
Nobel Fizik Ödülü	1924
Hughes Madalyası^[4]	1934
Ağırlıklar ve Ölçüler Uluslararası Bürosu	1937-56
Uluslararası Temel ve Uygulamalı Fizik Birliği başkanı	1938-47
Rumford Madalyası^[5]	1940
GİB Duddell Madalyası	1948
Fransız Bilimler Akademisi^[6] Yabancı Üyesi
Royal Society^[7] Yabancı üyesi	1954
Royal Society of Edinburgh^[8] üyesi
İsveç Kraliyet Bilimler Akademisi üyesi

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

Die Elektrische Energieströmung (Supply of Electrical Energy) (1913 )
Elektricitet, Materia, Energi (Electricity, Matter, Energy) (1921 ) ASIN: B00088Q5CQ^[9]
Spektroskopie der Röntgenstrahlen (Spectroscopy of X-Rays) (1923 ) ASIN: B002AAQWFA^[10]
Naturlagarna och de Hela Talen (Laws of Nature and Whole Numbers) (1927 )
Diğer eserleri^{[ölü/kırık bağlantı]}

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d [1] 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manne Siegbahn İng. 07 Mart 2012 erişim
^ ^a ^b ^c ^d ^e [2] 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manne Siegbahn Bio. İng. 07 Mart 2012 erişim Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Nobel" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)
^ ^a ^b [3] 8 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manne Siegbahn Bib. İng. 07 Mart 2012 erişim
^ [4] 30 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hughes Medal kazananları listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
^ [5] 15 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rumford Medal kazananları listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
^ [6] 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fransız Fizik Akademisi üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
^ [7] 27 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Royal Society üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
^ [8] 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Royal Society of Edinburgh kazananlar listesi İng. 07 Mart 2012 erişim
^ [9]| ktp1
^ [10] |ktp2

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Royal Society of Edinburgh Resmi Sitesi5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Royal Society Resmi Sitesi7 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Lund Üniversitesi Resmi Sitesi21 Mart 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Stockholm Üniversitesi Resmi Sitesi9 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Fransız Fizik Akademisi Resmi Sitesi6 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
MSI laboratuvarı sitesi 12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Tam biografisi 12 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Nobel Fizik Ödülü sahipleri listesi

[nndb-1] [1] 3 Nisan 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manne Siegbahn İng. 07 Mart 2012 erişim

[Nobel-2] [2] 6 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manne Siegbahn Bio. İng. 07 Mart 2012 erişim Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi: "Nobel" adı farklı içerikte birden fazla tanımlanmış (Bkz: Kaynak gösterme)

[nndb1-3] [3] 8 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Manne Siegbahn Bib. İng. 07 Mart 2012 erişim

[Hughes_Medal-4] [4] 30 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Hughes Medal kazananları listesi İng. 07 Mart 2012 erişim

[Rumford_Medal-5] [5] 15 Ocak 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Rumford Medal kazananları listesi İng. 07 Mart 2012 erişim

[Fransız_Fizik_Akademisi-6] [6] 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Fransız Fizik Akademisi üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim

[Royal_Society-7] [7] 27 Şubat 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Royal Society üye listesi İng. 07 Mart 2012 erişim

[Royal_Society_of_Edinburgh-8] [8] 11 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Royal Society of Edinburgh kazananlar listesi İng. 07 Mart 2012 erişim

[9] [9]| ktp1

[10] [10] |ktp2

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Nobel Fizik Ödülü sahipleri
1901-1925	Wilhelm Röntgen (1901) Hendrik Lorentz / Pieter Zeeman (1902) Henri Becquerel / Pierre Curie / Marie Curie (1903) John William Strutt (1904) Philipp Lenard (1905) J. J. Thomson (1906) Albert Michelson (1907) Gabriel Lippmann (1908) Guglielmo Marconi / Ferdinand Braun (1909) Johannes Diderik van der Waals (1910) Wilhelm Wien (1911) Gustaf Dalén (1912) Heike Kamerlingh Onnes (1913) Max von Laue (1914) Lawrence Bragg / William Bragg (1915) Charles Barkla (1917) Max Planck (1918) Johannes Stark (1919) Charles Édouard Guillaume (1920) Albert Einstein (1921) Niels Bohr (1922) Robert A. Millikan (1923) Manne Siegbahn (1924) James Franck / Gustav Hertz (1925)
1926-1950	Jean Perrin (1926) Arthur Compton / Charles Wilson (1927) Owen Richardson (1928) Louis de Broglie (1929) C. V. Raman (1930) Werner Heisenberg (1932) Erwin Schrödinger / Paul Dirac (1933) James Chadwick (1935) Victor Hess / Carl Anderson (1936) Clinton Davisson / George Thomson (1937) Enrico Fermi (1938) Ernest Lawrence (1939) Otto Stern (1943) Isidor Isaac Rabi (1944) Wolfgang Pauli (1945) Percy Bridgman (1946) Edward Appleton (1947) Patrick Blackett (1948) Hideki Yukava (1949) C. F. Powell (1950)
1951-1975	John Cockcroft / Ernest Walton (1951) Felix Bloch / Edward Purcell (1952) Frits Zernike (1953) Max Born / Walther Bothe (1954) Willis Lamb / Polykarp Kusch (1955) William Shockley / John Bardeen / Walter Brattain (1956) Chen Ning Yang / Tsung-Dao Lee (1957) Pavel Çerenkov / İlya Frank / İgor Tamm (1958) Emilio Segrè / Owen Chamberlain (1959) Donald A. Glaser (1960) Robert Hofstadter / Rudolf Mössbauer (1961) Lev Landau (1962) Eugene Wigner / Maria Goeppert-Mayer / Hans Jensen (1963) Charles Townes / Nikolay Basov / Aleksandr Prohorov (1964) Shin'ichirō Tomonaga / Julian Schwinger / Richard Feynman (1965) Alfred Kastler (1966) Hans Bethe (1967) Luis Alvarez (1968) Murray Gell-Mann (1969) Hannes Alfvén / Louis Néel (1970) Dennis Gabor (1971) John Bardeen / Leon Cooper / Robert Schrieffer (1972) Leo Esaki / Ivar Giaever / Brian Josephson (1973) Martin Ryle / Antony Hewish (1974) Aage Niels Bohr / Ben R. Mottelson / James Rainwater (1975)
1976-2000	Burton Richter / Samuel C. C. Ting (1976) Philip Anderson / Nevill Mott / John Van Vleck (1977) Pyotr Kapitsa / Arno Penzias / Robert Wilson (1978) Sheldon Glashow / Muhammed Abdüsselam / Steven Weinberg (1979) James Cronin / Val Fitch (1980) Nicolaas Bloembergen / Arthur Schawlow / Kai Siegbahn (1981) Kenneth Wilson (1982) Subrahmanyan Chandrasekhar / William Fowler (1983) Carlo Rubbia / Simon van der Meer (1984) Klaus von Klitzing (1985) Ernst Ruska / Gerd Binnig / Heinrich Rohrer (1986) Georg Bednorz / Alex Müller (1987) Leon Lederman / Melvin Schwartz / Jack Steinberger (1988) Norman Ramsey / Hans Dehmelt / Wolfgang Paul (1989) Jerome Friedman / Henry Kendall / Richard Taylor (1990) Pierre-Gilles de Gennes (1991) Georges Charpak (1992) Russell Hulse / Joseph Taylor (1993) Bertram Brockhouse / Clifford Shull (1994) Martin Perl / Frederick Reines (1995) David Lee / Douglas Osheroff / Robert Richardson (1996) Steven Chu / Claude Cohen-Tannoudji / William Phillips (1997) Robert Laughlin / Horst Störmer / Daniel Tsui (1998) Gerard 't Hooft / Martinus Veltman (1999) Jores Alfyorov / Herbert Kroemer / Jack Kilby (2000)
2001-günümüz	Eric Cornell / Wolfgang Ketterle / Carl Wieman (2001) Raymond Davis / Masatoshi Koshiba / Riccardo Giacconi (2002) Aleksey Abrikosov / Vitali Ginzburg / Anthony Leggett (2003) David Gross / David Politzer / Frank Wilczek (2004) Roy Glauber / John Hall / Theodor W. Hänsch (2005) John Mather / George Smoot (2006) Albert Fert / Peter Grünberg (2007) Yoichiro Nambu / Makoto Kobayashi / Toshihide Maskawa (2008) Charles Kao / Willard Boyle / George Smith (2009) Andre Geim / Konstantin Novoselov (2010) Saul Perlmutter / Adam Riess / Brian Schmidt (2011) David Wineland / Serge Haroche (2012) François Englert / Peter Higgs (2013) Isamu Akasaki / Hiroshi Amano / Shuji Nakamura (2014) Takaaki Kajita / Arthur B. McDonald (2015) David Thouless / Duncan Haldane / Michael Kosterlitz (2016) Rainer Weiss / Barry Barish / Kip Thorne (2017) Arthur Ashkin / Gérard Mourou / Donna Strickland (2018) Jim Peebles / Michel Mayor / Didier Queloz (2019) Roger Penrose / Reinhard Genzel / Andrea Ghez (2020) Giorgio Parisi / Klaus Hasselmann / Syukuro Manabe (2021) Alain Aspect / John Clauser / Anton Zeilinger (2022) Pierre Agostini / Ferenc Krausz / Anne L'Huillier (2023)

g t d İsveçli Nobel Ödülü sahipleri
Kimya	1903: Svante Arrhenius 1926: Theodor Svedberg 1929: Hans von Euler-Chelpin 1948: Arne Tiselius 2015: Tomas Lindahl
Edebiyat	1909: Selma Lagerlöf 1916: Verner von Heidenstam 1931: Erik Axel Karlfeldt (ölümünden sonra) 1951: Pär Lagerkvist 1966: Nelly Sachs 1974: Eyvind Johnson / Harry Martinson 2011: Tomas Tranströmer
Barış	1908: Klas Pontus Arnoldson 1921: Hjalmar Branting 1930: Nathan Söderblom 1961: Dag Hammarskjöld (ölümünden sonra) 1982: Alva Myrdal
Fizik	1912: Gustaf Dalén 1924: Manne Siegbahn 1970: Hannes Alfvén 1981: Kai Siegbahn
Tıp	1911: Allvar Gullstrand 1955: Hugo Theorell 1967: Ragnar Granit 1970: Ulf von Euler 1981: Torsten Wiesel 1982: Sune Bergström / Bengt I. Samuelsson 2000: Arvid Carlsson 2022: Svante Pääbo
Ekonomi	1974: Gunnar Myrdal 1977: Bertil Ohlin

g t d Rumford Madalyası
1800 - 1825	Benjamin Thompson (1800) John Leslie (1804) William Murdoch (1808) Étienne-Louis Malus (1810) William Charles Wells (1814) Humphry Davy (1816) Augustine Jean Fresnel(1824)
1826 - 1850	John Frederic Daniell (1832) Macedonio Melloni (1834) James David Forbes (1838) Jean-Baptiste Biot (1840) William Fox Talbot (1842) Michael Faraday (1846) Henri Victor Regnault (1848) François Arago (1850)
1851 - 1875	George Gabriel Stokes (1852) Neil Arnott (1854) Louis Pasteur (1856) Jules Jamin (1858) James Clerk Maxwell (1860) Gustav Kirchoff (1862) John Tyndall (1864) Hippolyte Fizeau (1866) Balfour Stewart (1868) Alfred Des Cloizeaux (1870) Anders Jonas Ångström (1872) Norman Lockyer (1874) John William Draper (1875)
1876 - 1900	Pierre Janssen (1876) Alfred Cornu (1878) William Huggins (1880) William de Wiveleslie Abney (1882) Tobias Robertus Thalén (1884) Samuel Langley (1886) Pietro Tacchini (1888) Heinrich Hertz (1890) Nils Christoffer Dunér (1892) James Dewar (1864) Philipp Lenard - Wilhelm Röntgen (1896) Oliver Lodge (1898) Henri Becquerel (1900)
1901 - 1925	Charles Algernon Parsons (1902) Ernest Rutherford (1904) Hugh Longbourne Callendar (1906) Hendrik Lorentz (1908) Heinrich Rubens (1910) Heike Kamerlingh Onnes (1912) John William Strutt (1914) William Bragg (1916) Charles Fabry - Alfred Perot (1918) Robert Strutt (1920) Pieter Zeeman (1922) Charles Vernon Boys (1924)
1926 - 1950	Arthur Schuster (1926) Friedrich Paschen (1928) Peter Debye (1930) Fritz Haber (1931) Wander Johannes de Haas (1934) Ernest George Coker (1936) Robert W. Wood (1938) Manne Siegbahn (1940) Gordon Dobson (1942) Harry Ricardo (1944) Alfred Egerton (1946) Francis Simon (1948) Frank Whittle (1950)
1951 - 1975	Frits Zernike (1952) Cecil Reginald Burch (1954) Frank Philip Bowden (1956) Thomas Ralph Merton (1958) Alfred Gordon Gaydon (1960) Dudley Maurice Newitt (1962) Hendrik van de Hulst (1964) William Penney (1966) Dennis Gabor (1968) Christopher Hinton (1970) Basil John Mason (1972) Alan Cottrell (1974)
1976 - 2000	Ilya Prigogine (1976) George Porter (1978) William Frank Vinen (1980) Charles Gorrie Wynne (1982) Harold Hopkins (1984) Denis Rooke (1986) Felix Weinberg (1988) Walter Eric Spear (1990) Harold Neville Vazeille Temperley (1992) Andrew Keller (1994) Grenville Turner (1996) Richard Friend (1998) Wilson Sibbett (2000)
2001 -	David King (2002) Richard Dixon (2004) Jean-Pierre Hansen (2006) Edward Hinds (2008) Gilbert Lonzarich (2010) Roy Taylor (2012) Jeremy Baumberg (2014) Ortwin Hess (2016) Ian Walmsley (2018) Miles Padgett (2019) Patrick Gill (2020) Carlos Frenk (2021) Raymond Pierrehumbert (2022) Polina Bayvel (2023)

Karl Manne Siegbahn nedir?, Karl Manne Siegbahn anlamı nedir?, Karl Manne Siegbahn ne demektir?