Oslo

Oslo
Oslo
Başkent
	; Bayrak ; Arma
	Slogan: Multikültür şehri
	Oslo Oslo'nun Norveç'teki konumu
Ülke	Norveç
İl	Oslo
Şehir	1048
Alt idari birimler	Liste Alna; Bjerke; Frogner; Gamle Oslo; Grorud; Grünerløkka; Nordre Aker; Nordstrand; Sagene; St. Hanshaugen; Stovner; Søndre Nordstrand; Ullern; Vestre Aker; Østensjø;
İdare
• Belediye başkanı	Marianne Borgen (SV)
Nüfus (2018)
• Başkent	673,469
• Yoğunluk	1.400/km²
• Kent	1,000,467
• Kent yoğunluğu	3,300/km² (8.000/mil²)
• Metropol	1,588,457
• Metropol yoğunluğu	160/km² (400/mil²)
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
	Resmî site; www.oslo.kommune.no

Oslo (1624 - 1878 arasında Christiania, 1878 - 1924 arasında Kristiania), Norveç'in başkenti ve en büyük şehridir. Oslo aynı zamanda şehrin bulunduğu eyaletin adıdır. Kopenhag ve Stockholm'ün ardından İskandinavya'nın dördüncü büyük şehridir. Dünyanın en pahalı şehirleri arasındadır. 673.469 nüfusa sahip şehrin yüzölçümü 454 km²'dir.^[1]

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

Oslo, Norveç destanlarına göre, 1049'da Harald Hardråde (III. Harald) tarafından açık denizden 120 km içeride Oslo fiyordu'nun en iç noktasında kurulmuş ise de taş devrinden beri kullanılan bir yerleşim yeri olduğu bilinmektedir. Son dönemlerdeki arkeolojik çalışmalar, Lo deresinin denize karıştığı yerde (Oslo ismi bir teoriye göre "Lo deresi ağzı", daha çok kabul gören başka bir teoriye göre de sırtını dayadığı Ekeberg adlı "tepenin yamacı" anlamındaki sözcüklerden oluşmuş) 1000 yılı öncesine ait Hristiyan gömüleri ortaya çıkarıldığından, 2000 senesinde Oslo'nun kuruluşunun 1000. yılı şerefine kutlamalar yapılmıştır.

Oslo, kentte kalıcı olarak ikâmet eden ilk kral olan Håkon V'in (1299-1319) hanedanlığı itibarıyla başkent olarak kabul edilmişti. Håkon V bu dönemde, günümüzde de Oslo limanında yer alan ünlü Akershus Kalesi'nin yapımını başlatmıştı. Bundan bir yüzyıl kadar sonra Norveç, Danimarka ile olan birliğinde kuvvetten düşünce kralların ikametgâhı da Kopenhag'a kaydı. Böylece önemini yitiren Oslo, uzunca bir süre sıradan bir idari yönetim birimi duruma indirgendi.

Oslo, tarih boyunca yangınlarda büyük zarar görmüş bir kenttir. 1567'de İsveç ordusu işgali, 1611'de 13. ve 1624'te 14. büyük yangın felaketinin ardından, o dönemdeki Danimarka ve Norveç kralı Christian IV, 1624'te Akershus kalesi yanındaki koyda yani 2 km daha batıda kentin tümünün yanmaz duvarlarla ve şehir sınırlarının rönesans usulü dışı çukurlu, üzeri top bataryalı burçlarla çevrili duvarlar ile yeniden kurulmasını emretmiş ve kente Christiania adını vermişti. Kentin 1624 yılı sonrasında inşa edilen kısmı kaleden cadde boyu top atışına uygun dik kesişen caddeleri yüzünden Kvadraturen olarak adlandırıldı. Christiania böylece, ticaret için daha güvenli, askeri ve idari kurumlar için (garnizon, meclis, saray, darphane, mahkeme) daha uygun konumu ile daha önce elinden kaçırdığı önemi yeniden kazanmış ve Norveç'te önemli bir ticaret ve kültür merkezi haline gelmiştir. 1814 yılında Danimarka ile kurulan birliğin sonuna gelindiğinde, kent bir kez daha gerçek bir başkent olacaktı. Kentteki Kraliyet Sarayı (1825-1848), Stortinget (Parlamento binası) (1861-1866), Oslo Üniversitesi, Ulusal Tiyatro, Oslo Borsası gibi göze çarpan önemli binaların çoğu bu dönemde inşa edildi. Ayrıca, Christiana bu dönem boyunca Henrik Ibsen ve Knut Hamsun gibi yazarlara da ev sahipliği yapıyordu.

Kent, Norveç'in diğer bir önemli kenti olan Bergen karşısında da güçlenince, Norveç'in en popüler kenti haline gelmişti. 1878' de yeni bir isim değişikliği ile Kristiania olarak adlandırılan kent, bugünkü adı olan Oslo ismini 1925 yılında yani 300 yıl sonra yeniden aldı.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Ülke Kuzeyde yer almasına rağmen nemli ve oldukça ılık olan okyanussal iklim hüküm sürer. Atlas okyanusundan batı rüzgarları ile gelen Körfez Akıntısı sıcak su akıntısı kıyı kesimlerde kışın sıcaklığın düşmesini engeller. Nitekim Bergen de ocak ayı ortalarında sıcaklık 5 C üzerindedir. Buna karşılık iç kısımlarda yer alan Oslo -5 C yakındır. Kışları ülkenin genelinde karlı bir hava hüküm sürmektedir.

Oslo (1991-2020) iklimi
Aylar	Oca	Şub	Mar	Nis	May	Haz	Tem	Ağu	Eyl	Eki	Kas	Ara	Yıl
En yüksek sıcaklık (°C)	10,4	13,7	21,5	25,4	31,1	31,9	34,6	31,5	26,4	19,1	16,1	12,6	34,6
Ortalama en yüksek sıcaklık (°C)	0,1	1,1	5,3	11,0	16,7	20,4	22,7	21,3	16,4	9,6	4,4	0,8	10,8
Ortalama sıcaklık (°C)	−2,3	−1,9	1,3	6,2	11,4	15,3	17,6	16,5	12,1	6,5	2,1	−1,5	9,9
Ortalama en düşük sıcaklık (°C)	−4,7	−4,7	−2,1	2,1	6,8	10,8	13,4	12,5	8,6	3,8	−0,0	−3,9	8,3
En düşük sıcaklık (°C)	−20,5	−20,7	−16,9	−7,3	−1,8	3,0	6,5	4,2	−1	−8	−12,1	−19,7	−20,7
Ortalama yağış (mm)	57,1	44,9	40,2	47,2	59,0	78,7	85,9	101,8	81,5	91,7	83,1	53,2	824,3
Kaynak: Norveç Meteoroloji Enstitüsü^[2]

Oslo'daki turist uğrağı yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Operahuset (Oslo Opera Binası): Beyaz mermerden eğimli yüzeyi deniz yüzeyinden tepe noktasına kadar yürünebilir.
Akershus Festning (Akershus Kalesi): Oslo'nun büyümesi ve başkentliğinin sebebi, 6 kez muhasara görmüş (en son 1716'da Osmanlı himayesinde 5 yıl kalmış olan Demirbaş Şarl tarafından), hiç fethedilememiş kale.
Norsk Folkemuseum (Norveç Kültürel tarih Müzesi): Bygdøy'de yer alır. Eski binalar içerir. Açık hava Müzesidir.
Forsvarsmuseet (Savunma Müzesi):
Oslo Rådhus (Oslo Belediye Meclisi Binası): Nobel Barış Ödülü töreni burada yapılıyor.
Nobels Fredssenter, Aker brygge (Nobel Barış Merkezi): Nobel ödülleri ile ilgili konularda devamlı yenilenen ilginç sergiler sunar.
Historisk Museum (Tarih Müzesi)
Astrup Fearnley Museet (Modern Sanatlar Müzesi): Adını bağışçı aileden almış
Ekebergparken (Ekeberg/Meşelitepe Parkı): Patikaları hibe edilmiş modern sanat eserleriyle süslü merkezi ormanlık yamaç
Akerselva (Irmak): "Oslo'nun haritadaki gülümsemesi" denen, gölden denize 10 km tamamen şehir içinde, yanı boyu yürünebilen şelaleli akarsu.
Holmenkollbakken (Holmenkollen Kayak Atlama Pisti): 1952 Kış Olimpiyatları ve Holmenkollen ski festival'in yapıldığı yer.
Holmenkollen Ski Museum (Holmenkollen Kayak Müzesi):
Kon-Tiki Müzesi, Bygdøy'de Thor Heyerdahl'ın 1947'de Peru'dan Polinezya'ya pasifik okyanusunu 101 günde aştığı salın müzesi
Munch Müzesi: Ressam Edward Munch'un tablolarının sergilendiği müze)
Nasjonalgalleriet (Oslo Ulusal Galerisi): Sanat dünyasından tanınmış klasik tablolar ve heykeller
Norsk Maritimt Museum (Norveç Denizcilik Müzesi) Bygdøy'de
Fram Museum (Norveç'in Roald Amundsen önderliğindeki kutup keşiflerinde kullandığı Fram adlı geminin sergilendiği müze)
Oslo bymuseum (Oslo Şehir Müzesi): Oslo'nun şehir olarak gelişimini konu edinen müze
Det kongelige slott (Kraliyet Sarayı):
Henie Onstad Kunstsenter: Norveç olimpik paten şampiyonu Hennie Onstad ve armatör kocası Niels Onstad'ın koleksiyonların sergilendiği müze.
Oslo domkirke (Oslo Katedrali): Kralın ölümü, prensin düğünü gibi olaylara sahne olan merkezi büyük kilise.
Norsk Teknisk Museum (Norveç Bilim ve Teknoloji Müzesi): Özellikle çocuklara hitap eden içeriği ile tanınır.
Zoologiske og geologiske museum (Zooloji ve jeoloji Müzeleri), Botanisk hage (botanik bahçeleri), Palmehuset (palmiyeler binası) 19 Ocak 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Tøyen
Stortinget (parlamento binası): 1814den beri 4 yılda bir seçilen 169 temsilcinin Norveç hükûmet ve kanunlarını düzenledikleri yer.
Vigeland Park (Gustav Vigeland'ın bir ömür harcayarak yaptığı yüzlerce heykelin yer aldığı park) Frogner'de
Vikingskipshuset på Bygdøy, Viking mezar höyüklerinden çıkarılma büyük gemilerin sergilendiği müze) Bygdøy'de
Tryvannstårnet Dört yanında orman, göl ve kayak merkezleri olan, Oslo'nun en yüksek noktasındaki telekomünikasyon kulesi.
Hovedøya (Büyükada) Tarifeli gemi seferleri olan ve bir manastır harabesi içeren, yakın Oslo fjord adalarının en büyüğü
Ullevål Hageby, Oslo'nun 1918-1926 arasında inşa edilmiş işçi kooperatifi yapımı bahçeli evleri.
Oslo Fiyordu ve adaları