Koordinatlar: 52°30′N, 13°24′E

Berlin
Eyalet & Şehir
Bayrak Arma
Berlin Berlin'in Almanya'daki konumu
Ülke	Almanya
Eyalet-şehir	Berlin
Başkent	Berlin
En büyük şehir	Berlin
Alt idari birimler	Liste Charlottenburg-Wilmersdorf Friedrichshain-Kreuzberg Lichtenberg Marzahn-Hellersdorf Mitte Neukölln Pankow Reinickendorf Spandau Steglitz-Zehlendorf Tempelhof-Schöneberg Treptow-Köpenick
İdare
• Belediye Başkanı	Franziska Giffey (SPD)
Yüzölçümü
• Eyalet & Şehir	891.85 km²
Rakım	34-115 m
Nüfus  (31.12.2021)[1]
• Eyalet & Şehir	3,677,472
• Yoğunluk	4124/km²
• Metropol	6,215,340
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Alan kodu	030
ISO 3166 kodu	DE-BE
Plaka kodu	B[2]
Resmî site berlin.de

Berlin, Almanya'nın başkenti ve en büyük şehridir, aynı zamanda bir eyalettir.

II. Dünya Savaşı öncesinde 4,3 milyon kişinin yaşadığı şehirde 2021 itibarıyla 3.655 milyon kişi yaşamaktadır.^[3] Berlin, Kuzey Almanya'da, Spree ve Havel nehirlerinin arasındaki kumluk bölgeye kuruludur. Şehir 1961'den 1990'a kadar, "Utanç Duvarı" olarak da bilinen Berlin Duvarı tarafından Doğu ve Batı Berlin olarak ikiye bölünmüştür.

Birleşme sonrasında kent, bilim ve kültür için küresel bir merkez haline geldi.^[4]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Kentin ortasından akan Spree Nehrinin, iki kıyısında, Cölln ve Berlin adlı iki balıkçı köyü iken ilk kez 1307 yılında birleşti. Brandenburg'un (daha sonra ise Prusya'nın) başkentliğini yapan Berlin, 18. yüzyıla kadar önem arz eden bir şehir değildi. Ancak Prusya'nın güçlenmesi sürecinde öncelikle Kuzey Almanya'nın ve sonrasında da Avrupa'nın siyasi, ekonomik ve kültürel anlamda önemli merkezlerinden biri haline geldi. 1871 yılında kurulan Alman İmparatorluğu'na başkentlik yapan Berlin, 1933 yılından itibaren Nazi Almanyası'nın da başkentiydi. II. Dünya Savaşı'nda harabeye döndü, müttefik devletler tarafından işgal edildi.

II. Dünya Savaşı'ndan sonra şehir dört sektöre bölündü ve tüm Almanya'da olduğu gibi Berlin de ABD, Birleşik Krallık, Fransa ve SSCB'nin kontrolüne girdi. Batılı ülkelerle Sovyetler Birliği arasında hızla gelişen siyasi farklılık ülkeyi olduğu gibi kenti de doğu ve batı olmak üzere ikiye böldü. 12 Ağustos 1961 tarihinde Berlin Duvarı'nın yapımına başlandı ve Berlinlilerin doğudan batıya geçişi en katı yöntemlerle engellendi. Zamanın imparatorluk merkezi Mitte ile birlikte, Berlin'i inşa eden mimar Karl Friedrich Schinkel'in tasarladığı binalar, büyükelçilikler, saraylar, müzeler tamamen kentin doğu kesiminde kaldı. Türkiye'den kaçak yollarla getirilen Bergama Sunağı'nın sergilendiği dünyanın en önemli müzelerinden biri olan Bergama Müzesi, Cölln ile Berlin'i birleştiren anlaşmanın yapıldığı St. Nicholas Kilisesi de tıpkı diğer önemli yapılar gibi Doğu Berlin'de kaldı.

1989'da duvarın yıkılması ve 3 Ekim 1990'da iki Almanya'nın resmen birleşmesiyle Berlin eyalet şehir olarak eski bütünlüğüne kavuştu ve birleşik Almanya Federal Cumhuriyeti'nin başkenti oldu.

Şehrin kuruluşu ve Ortaçağ[değiştir | kaynağı değiştir]

Cölln şehri (çift kent Berlin-Cölln Spree adasında) ilk defa 1237'de resmi olarak kayıtlara geçti ve 1244'te ilk defa Berlin adında anıldı. Berlin, Spree nehrinin kuzey kısmında yer alıyordu. 1307'de iki şehirde beraber kullandıkları bir belediye binasına sahip oldular. Berlin'in adının armasındaki ayı (Almanca: Bär) ile ilgisi yoktur. Daha çok Slav dilinden gelen Berl kelimesinden olduğu düşünülüyor. Berl Slav dilinde Bataklık anlamına geliyor. Spandau ve Köpenick, Berlin'den önce kuruldu. Berlin şehri tarihin geçen kısmında 1157'de Mark Brandenburg'a ait oldu.

1415'te I. Friedrich Mark Brandenburg'un elektörü oldu ve 1440'a kadar da elektör olarak kaldı. Hohenzollern Hanedanı Berlin'e 1918'e kadar hükümdarlık etti.

Yeniçağ'ın başlarında Berlin[değiştir | kaynağı değiştir]

Otuz Yıl Savaşları 1618'den 1648'e kadar sürdüğü sırada belki en çok Berlin'i vurdu. Evlerin üçte biri hasar gördü ve nüfusun yarısı azaldı. Friedrich Wilhelm 1640'ta hükümdarlığı babasından aldı ve Berlin'e Avrupa'nın çeşitli yerlerinden insanları davet etti. Dinlere karşı da hoşgörülüydü kendi. 1671'de 50 tane Yahudi ailesine Berlin'e Avusturya'dan taşınma izini verildi. 1685'te Friedrich Wilhelm Fransız Huguenotları Mark Brandenburg'a davet etti. 15.000'nin üzerinde gelen Huguenotların 6000'ini Berlin'e yerleşti. 1700'de Berlin'in nüfusunun yüzde 30'si Fransızlardan oluşuyordu.^[5] Huguenotların Berlinlilere kültürel etkisi yoğundu. Ayrıca Bohemya, Polonya ve Salzburg'danda çok göçmen Berlin'e geldi.

Prusya ve Almanya İmparatorluğu[değiştir | kaynağı değiştir]

1871'de Berlin Almanya İmparatorluğunun başkenti oldu ve 1701'de Birinci Friedrich'in taçı Berlin'de takıldığı için Prusya'nın başkenti oldu. 1 Ocak 1710'da Berlin, Cölln, Friedrichswerder, Dorotheenstadt ve Friedrichstadt birleşip bir şehir oldu. 1861'de Wedding, Moabit, Tempelhof, Schöneberg ve Spandau da Berlin ile birleşti.

Weimar Cumhuriyeti ve Nazi Almanyası[değiştir | kaynağı değiştir]

I. Dünya Savaşı'ndan sonra 1918'de Berlin'de Weimar Cumhuriyeti kuruldu. 1920'de komşu şehirlerle ve belediyelerle Berlin yeniden birleşince başkentin nüfusu 4 milyon oldu.

Nazi Partisi iktidara gelince 1933'te Berlin Nazi Almanyası'nın başkenti oldu. Naziler 1936'da Berlin'de yapılan Olimpiyat Oyunlarını da propaganda için kullandı. Sonrasında Adolf Hitler ve mimar Albert Speer Berlin'in yapısını değiştirip dev yapıların Roma stilinde yapılmasına karar verdi.

Naziler Berlinli Yahudileri toplumdan soyutlayıp toplama kamplarına gönderdi, birkaç yıl sonra da katlettiler. 1933'te başkentte 160.000 Yahudi yaşıyordu. 1938'de Kristal Gece olarak bilinen geceden sonra Yahudilere yapılan saldırı ve tacizler artarak devam etti. II. Dünya Savaşı'nda Berlin yoğun bombardımana tutuldu ve Berlin'deki evler ve yapılar hasar görüp yıkıldı. Eğer Hitler savaşı kazansaydı Berlin'i Büyük Alman İmparatorluğu'nun başkenti yapmayı ve adını Germania olarak değiştirmeyi planlıyordu.

Şehrin bölünüşü ve birleşimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin Kızıl Ordu tarafından ele geçirilince, kent 8 Mayıs 1945'te kapitülasyona uğradı. Londra Antlaşmasına göre de bütün Almanya 4 sektöre bölünecekti. Bunun yanı sıra Berlin'in de 4 sektöre bölünmesi kararlaştırıldı. Batılı Müttefikler (ABD, Fransa ve Birleşik Krallık) şehrin batısını işgal ederken Sovyetler de kentin doğusunda söz sahibi oldular.

Batılı Müttefiklerinin ve Sovyetlerin ideolojileri pek uyuşmadığından, Sovyetler 1948/49'da Batı-Berlin'ne ekonomik ambargo uygulamaya başladı. Bundan yılmayan Batılı Müttefikler Batı Berlin'e havadan destek vermeye başladı (Luftbrücke).

Almanya Federal Cumhuriyeti'nin Almanya'nın batısında kurulması üzerine Almanya'nın doğusunda Doğu Almanya(DDR) 1949'da ilan edildi, böylece Soğuk Savaşın etkisi Berlin'e de yansıdı. Federal Cumhuriyeti başkentini Bonn olarak ilan edince, Doğu Almanlar Doğu-Berlin'i başkent ilan etti. Batı ve Doğu arasındaki ayrılık daha da büyüdü ve 13 Ağustos 1961 Berlin Duvarı'nın yapılmaya başlamasıyla bu ayrılık en yüksek düzeye ulaştı.

Batı Berlin de facto Almanya Federal Cumhuriyetine aitti ve bu yüzden Batı Berlin'e özel haklar tanındı. Doğu Berlin de Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nin bir parçasıydı. Berlin'in doğusu ve batısı tamamen birbirinden ayrıydı. Geçişler sadece belirli kontrol noktalarından olabilirdi. Almanya Demokratik Cumhuriyetin'den Berlin'in batısına geçiş tamamen yasaktı ve sınır bölgelerine keskin nişancılar konulmuştu.

1989'da Berlin Duvarı yıkıldı ve iki ülke Almanya Federal Cumhuriyeti adı altında tekrar birleşti. Bir süre sonra Berlin, Birleşik Almanya'nın başkenti oldu. 1991'de verilen kararla başkent Bonn'daki bakanlıkların, yasama ve yönetim birimlerinin büyük bir kısmının Berlin'e taşınması kararlaştırıldı. Hükûmet ve Federal Meclis 1 Eylül 1999 tarihinde Berlin'de işine başladı.

Coğrafya[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin'in doğudan-batıya uzunluğu 45 km'dir ve güneyden kuzeye ise 38 km'dir. Şehrin yüzölçümü 892 km²'yi bulur. Berlin eyaleti, tek komşusu Brandenburg eyaletiyle çevrilidir. Polonya sınırına sadece 70 km uzaklıktadır.

Berlin'in coğrafi oluşumu buzul çağının etkisiyle belirlenmiştir. Almanya'nın başkenti, Teltow ve Barnim yaylaları arasında kalır. 20 bin yıl önce Berlin'in etrafı dev buzullarla çevriliydi, bunların 18 bin yıl önce erimesiyle Berlin'in coğrafyası oluşmuştur.

Berlin'den iki önemli ırmak geçmektedir. Bunlar Spree ve Havel'dir. Spree ırmağı doğudan batıya doğru akmaktadır. Irmak daha sonra, batıdaki Spandau ilçesindeki Havel ırmağıyla birleşir. Havel ırmağı ise güneyden kuzeye Tegeler See ve Großer Wannsee göllerinden geçerek akar.

Berlin'deki en yüksek doğal tepe Großer Müggelberg'dir (115,4 m). Bu tepe Treptow-Köpenick ilçesindedir. Geriye kalan iki tepe II. Dünya Savaşından kalan hafriyat ya da çöplerle oluşmuş tepelerdir. Teufelsberg (114,7 m) Charlottenburg-Wilmersdorf ilçesinde yer alır. Ahrensfelder Berge (112,1 m) ise Marzahn-Hellersdorf ilçesindedir.

İlçeleri[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Haziran 1998 tarihinde çıkan yasa ile birlikte ilçe sayısı 23 olan Berlin, tasarruf ve yönetilebilirliği kolaylaştırmak amacıyla 12 idari bölgeye ayrılmıştır. 1 Ocak 2001 tarihinden itibaren uygulama şu şekildedir:

Komşu belediyeler ve şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Landkreis Barnim: Wandlitz, Panketal, Ahrensfelde,
• Landkreis Märkisch-Oderland: Hoppegarten, Neuenhagen bei Berlin,
• Landkreis Oder-Spree: Schöneiche bei Berlin, Woltersdorf, Erkner (şehir), Gosen-Neu Zittau,
• Landkreis Dahme-Spreewald: Königs Wusterhausen (şehir), Zeuthen, Eichwalde, Schulzendorf, Schönefeld,
• Landkreis Teltow-Fläming: Blankenfelde-Mahlow, Großbeeren,
• Landkreis Potsdam-Mittelmark: Teltow (şehir), Kleinmachnow, Stahnsdorf,
• Potsdam (Brandenburg eyaletinin başkenti),
• Landkreis Havelland: Dallgow-Döberitz, Falkensee (şehir), Schönwalde-Glien,
• Landkreis Oberhavel: Hennigsdorf (şehir), Hohen Neuendorf (şehir), Mühlenbecker Land, Glienicke/Nordbahn.

İklim[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehirde senelik ortalama sıcaklık 8,9 derecedir. Ortalama Yıllık Yağış Toplamı 581 mm'dır. En sıcak aylar ise Temmuz ve Ağustos aylarıdır ortalama 18,5 ve 17,7 derece ile. En soğuk aylar ise Ocak ve Şubat ayları ortalama -0,6 ve -0,3 derece ile. En çok yağış Temmuz ayında olur 70 mm ile ve an az yağış ise Mart ayında 31 mm ile.

Nüfus[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin'in toplam nüfusu 3,6 milyondur ve böylece Almanya'nın en kalabalık şehridir. 17. yüzyıla kadar Berlin yöresinde çok az insan yaşıyordu ve 30 Yıl Savaşları sayesinde de bu nüfus yarı yarıya inmişti. 1640 yılında hükümdarlığı babasından alan Friedrich Wilhelm Fransa'dan Berlin'e ve yöresine çok sayıda Huguenot yerleştirmiştir. Böylece 1648'de 6 bin nüfuslu olan şehirde 1709 yılında nüfus 57 bine çıkmıştır. 1875'te şehrin nüfusu bir milyonu aşmıştır.

1920'de Berlin'in etrafındaki şehir ve belediyelerle birleşmesi sonucu bu sayı neredeyse 4 milyona ulaştı. II. Dünya Savaşı sonucu bu sayı düştü ve şehrin nüfusu bundan sonra 3,1 veya 3,6 milyon arasında hep aynı düzeyde kaldı.

Berlin her zaman göçe uğramış olan bir şehirdir. 17. yüzyılda Huguenotlar Berlin'e yerleşti. 19. yüzyılın ortasından sonra pek çok Slav Berlin'e göç etti. II. Dünya Savaşı'ndan sonra Güney Avrupa'dan ve Türkiye'den göç olmuştur. Doğu Berlin'de ise Vietnamlılar Doğu Almanya'nın konuk işçileri olarak buraya göç etti. 1980'lerde Alman asıllı Ruslar Berlin'e gelmeye başladı.

Ulus	Nüfus (2020)[8]
Almanya	2.984.036
Türkiye	98.814
Polonya	55.593
Suriye	40.574
İtalya	31.355

Etnik gruplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin, etnik olarak dünyanın en kozmopolit şehirlerinden biridir. Berlin'da yaklaşık 200 farklı dil konuşulmaktadır. Şu an Berlin'de yaklaşık 200.000 civarında Türk yaşamaktadır. Bu, Türkiye dışında yaşayan en kalabalık Türk, aynı zamanda Berlin'deki en kalabalık yabancı nüfusunu oluşturur. Berlin'de en yoğun Türk nüfusu Kreuzberg semtinde ('Kroytsberg' diye okunur) bulunmaktadır. 149.884 nüfusa sahip Kreuzberg'de yaklaşık 50 bin yabancı kökenli yaşamaktadır.

Din[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin'in 3,4 milyon nüfusunun yüzde 59'u ateist veya agnostik, yüzde 22,3'ü Protestan, yüzde 9,1'i Katolik, yüzde 6,2'si Müslüman, yüzde 2,7'si diğer Hristiyan ve yüzde 0,6'si diğer dinlere mensuptur (2010). Berlin'de yaşayan Müslümanların çoğu Türk'tür.

Berlin'de 11 sinagog, 76 cami ve 2 Budist tapınağı var.

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

2021 senesinde Berlin eyaleti'nin gayri safi yurt içi hasıla'sı 163 milyar Euro'du.^[9] Bu Berlin eyaleti için yüzde 5 bir büyüme. 2020, Brandenburg eyaletinde ise bu rakam 73 milyar Euro'du.^[10]

Berlin eyalet ticarethanelerinin yüzde 85'i hizmet sektöründe bulunuyor. Hizmet sektörü şehir için en önemli hizmetlerden biri, çünkü nüfusun yüzde 45'i (800.000 çalışanlar) bu branş'da çalışıyor (2020).

Berlin'in geleceği için bilim, teknik, teknoloji ve bilgisayar gibi alanları geliştirme çalışmaları sürmektedir.

Berlin, Almanya'nin diğer eyaletlerine göre çok yüksek bir işsizlik sayısına sahiptir. 2018 senesinin Eylül ayında işsizlik oranı yüzde 7,9'ydi.^[11]

Medya[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin eyaleti'nin medyası hem Berlin bölgesine hem Almanya'nın geneline yayın yapar. MTV Germany, Nick, Sat.1, Welt, Tv.Berlin ve rbb gibi birçok televizyon istasyonunun stüdyoları Berlin'dedir. Ayrıca birçok radyo kanalı da vardır. Bunların arasında DeutschlandRadio, KissFM ve Türkçe yayın yapan MetropolFM de bulunur. Berlin'in başkent olmasıyla ARD, ZDF ya da RTL gibi ulusal kanalların, Berlin'de stüdyoları açılmıştır.

Almanya'da en çok gazete Berlin'de yayımlanıyor. Bunların en tanınları arasında Der Tagesspiegel, Berliner Zeitung ve Berliner Morgenpost yer alır. Ayrıca, B.Z., Bild Berlin ve Berliner Kurier gibi sadece Berlin için yayım yapan gazeteler de vardır.

Ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

IFA Berlin Almanya'nın en eski endüstriyel sergilerinden biridir.^[12] 2005 yılından beri Eylül ayında tekrarlanan yıllık bir olay oldu.

Tarihi boyunca, sergide ilk kez çok sayıda dünya yeniliği görüldü. IFA, 2015 yılı itibarıyla "Avrupa'nın en büyük teknoloji gösterisi" dir. IFA 2018'e 245.000 ziyaretçi ve 1.814 katılımcı katıldı.^[13][14]

Europa-Center Charlottenburg-Wilmersdorf'un Charlottenburg semtinde bulunan alişveriş ve iş merkezi kompleksidir. Kompleks'ten ayrıca üzerinde Mercedes amblemi bulunan küçük bir gökdelen yükseliyor.

Friedrichstraße, Berlin'in merkezindeki başlıca kültür ve alışveriş caddelerinden biridir.^[15]

Ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin Brandenburg Havalimanı (Flughafen Berlin-Brandenburg "Willy Brandt"), Berlin şehrinin güneydoğusunda Brandenburg sınırındaki uluslararası havalimanı. Havalimanının tüm işlevleriyle 31 Ekim 2020'de devreye girmiştir.

Berlin Merkez Tren İstasyonu (Berlin Hauptbahnhof), Almanya'nın başkenti Berlin'de bulunan bir tren istasyonudur. İstasyon 26 Mayıs 2006 tarihinde açılmış olup tarihi Lehrter Bahnhof arazisinde yer almaktadır.

A10 Otoyolu (Bundesautobahn 10), Almanya'nın otoyollarından biridir. Otoyol, 196 km uzunluğunda olup başkent Berlin'i çevrelemektedir ve Avrupa'nın en uzun çevre yoludur.

Berlin S-Bahn banliyölara ulaşımı sağlayan S-Bahn adında bir demiryolu sistemi. Toplam 340 kilometre uzunluğunda bir ray sisteminde hizmet veren Berlin S-Bahn'ın toplam 15 hattı ve Berlin içinde 168 tane durağı bulunuyor (2021).^[16] 36 durak Brandenburg eyaletinde bulunuyor. Berlin S-Bahn'ın işletmecisi Deutsche Bahn AG.

Berlin U-Bahn, Almanya'nın başkenti Berlin'deki hızlı bir metrodur ve şehrin toplu ulaşım sisteminin önemli bir parçasıdır. 1902'de açılan metro ağı, %80'i yer altında olan^[17] 155 kilometrelik demir yolu uzunluğuyla, 9 ayrı hatta 175 istasyona hizmet vermektedir.^[18] Ağın tamamı, genellikle BVG olarak bilinen Berliner Verkehrsbetriebe tarafından korunmakta ve işletilmektedir.

Berlin tramvay hattı, Almanya'nın başkenti Berlin'de bulunan bir tramvay hattıdır. Sistem 190 km uzunlukta olup 22 hat ve 803 durağa sahiptir.^[19][20] Berlin tramvayı 1865 yılında açılmış^[21] ve 1895 yılında elektriklendirilmiş olup Melbourne ve Sankt Petersburg tramvaylarından sonra dünyanın üçüncü büyük tramvay hattıdır.^[22]

Yönetim[değiştir | kaynağı değiştir]

Başkent[değiştir | kaynağı değiştir]

1991'de Almanya Federal Meclisi'nin birleşmesinden sonra yaptığı ilk oturumda Berlin'in başkent olması ve hükûmet ile Almanya Federal Meclisi'nin bundan böyle Berlin'de olması kararlaştırıldı. 1994'ten beri Almanya'nın Cumhurbaşkanı da Berlin'de bulunmaktadır ve 1999'da hükûmetin de çoğu eski başkent Bonn'dan Berlin'e taşındı. Ancak bakanlıkların bir kısmı hâlâ Bonn'da ya da Almanya'nın diğer şehirlerindedir.

• 
  Reichstag(Almanya Federal Meclisi)
• 
  Bellevue Sarayı

Berlin eyaleti[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin 3 Ekim 1990'dan sonra Almanya Federal Cumhuriyeti'nin Doğu Almanya ve Batı Almanya'nın birleşmesiyle oluşan tek eyalet oldu. 1 Ocak 2001 yılından itibaren mali ve bürokratik anlamda tasarruf için Berlin'deki 23 ilçeden bazıları birleştirilerek bu sayı 12'ye indirildi. Berlin eyalet parlamentosunda şu an SPD, CDU, Die Linke, Birlik 90/Yeşiller ve Piraten (Korsanlar) partilerinin senatörleri ve bağımsız vekiller mevcuttur. SPD ile CDU partileri Kasım 2011'den bu yana Berlin koalisyon hükûmetini oluşturmaktadır. Berlin'in Yürütme'si Berlin Senatosu'ndadır ve belediye başkanının (Michael Müller, SPD) yanı sıra on senatörden oluşur. Berlin belediye başkanı aynı zamanda Berlin Eyaleti'nin de en üst düzeydeki resmi temsilcisidir.

Berlin eyaletinin 2006 bütçesi 20,5 milyar Euro'ydu. Bu bütçede 3,2 milyar € diğer eyaletlerden alınan yardımlardı (Länderfinanzausgleich). Berlin, yıllık bütçesi için 1,8 milyar € kredi aldı. Şehrin 61 milyar € borcu var ve her yıl bu borca 2,4 milyar € ekleniyor.

İlk defa başkent 2007 senesinde 80 milyon Euro kâr yapabildi. Böylece Berlin eyaleti ilk defa daha çok para aldı daha çok para sarfetmekdense. Bu kâr hemen borçların bir kısmını kapatmak için harcandı. Finanzsenatörü Thilo Sarrazin'e göre bu kâr daha çok vergilerin daha düzenli ve daha doğru alınmasından kaynaklandı. Çünkü Berlin eyaleti önceki seneye nazaran yüzde on daha çok vergi almıştı. 2008 ve 2009 senesindede Berlin eyaleti'nin daha çok kâr yapacağı tahmin ediliyor.

Bayrak ve arma[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin eyaleti'nin sembolü bir ayıdır (Berliner Bär). Arma gri ya da beyaz renktedir ve üzerinde bir siyah ayı vardır. Bu ayının dili ve tırnakları kırmızıdır. Bu armanın üzerinde beş ağaç yaprağından oluşan altın bir taç yer alır. Taç aynı zamanda bir kale olarak da algılanabilmektedir. Bu kalenin kapısı armanın tam ortasındadır. Berlin ayısının neden Berlin'in simgesi olduğunu açıklayabilecek kayıt veya belge yoktur. Ama onun yerine birçok kuram vardır. Bunlardan biri Berlin'lilerin Mark Brandenburg'un kurucusu Albrecht der Bär'in (Albrecht ayısı) takma adı Bär'den (ayı) simge olarak aldıkları. Diğer kuram ise Berlin'in adından geldiği yönündedir (Ber(lin) = Bär). Ayı ilk defa 1280'de bir mühürde görülmektedir. Yüzyıllar boyu Berlin ayısı kenti işaret eden mühürlerde, armalarda ve bayraklarda yerini Prusya ve Brandenburg'un kartalı ile paylaşmak zorunda kaldı. İlk defa 20. yüzyılda ayı tek başına mühürlerde, armalarda ve bayraklarda yer aldı.

Berlin eyaletinin bayrağında da bir ayı vardır. Böylece, Berliner Bär beyaz zemin üzerindedir, alttan ve üstten birer kırmızı çizgi geçer. Çok az değişime uğrayan bu bayrak ilk kez 1911'de kullanıldı ve ilk kez 1913'te Rotes Rathaus'ta dalgalandı. Daha önceden Berlin için siyah-kırmızı-beyaz renkli bir bayrak kullanılıyordu. Bu bayrak, Alman İmparatorluğu'nun bayrağına çok benzediğinden ve yanıltıcı olduğundan daha sonra Berlin ayısı bayrağı ile değiştirildi.

Eyalet sembolü ise bir gri armanın üzerinde olan bir ayı. Bu armada taç yoktur, sadece üç renk kullanılmaktadır. Berlin içişleri ve spor senatosu tarafından kullanılmaktadır ve belirli kişilerin, şirketlerin ve yüksek dairelerin Berlin'e ait olduklarını gösterir. Berlin'in ilçelerinde de kendilerine ait armalar vardır. Bu armalarda Berlin'e ait olduklarını gösteren bir kale vardır.

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin'in toplam 18 tane kardeş şehri var:^[23]

• 1967: Los Angeles, Amerika Birleşik Devletleri
• 1987: Paris, Fransa
• 1988: Madrid, İspanya
• 1989: İstanbul, Türkiye
• 1990: Moskova, Rusya
• 1991: Budapeşte, Macaristan
• 1991: Varşova, Polonya
• 1992: Brüksel, Belçika
• 1993: Cakarta, Endonezya
• 1993: Mexico City, Meksika
• 1993: Taşkent, Özbekistan
• 1994: Buenos Aires, Arjantin
• 1994: Pekin, Çin
• 1994: Tokyo, Japonya
• 1995: Prag, Çekya
• 2000: Londra, Birleşik Krallık
• 2000: Windhoek, Namibya
• 2006: Antakya, Türkiye

Eğitim[değiştir | kaynağı değiştir]

• Berlin Humboldt Üniversitesi
• Berlin Özgür Üniversitesi
• Berlin Sanat Üniversitesi
• Berlin Teknik Üniversitesi
• Berlin Eyalet Kütüphanesi
• Alice Salomon Hochschule Berlin (ASH)
• Berliner Hochschule für Technik (BHT)
• Hochschule für Technik und Wirtschaft Berlin (HTW)
• Hochschule für Wirtschaft und Recht Berlin (HWR)
• European School of Management and Technology

Kültür[değiştir | kaynağı değiştir]

Müzeler Adası, Kültür Forumu ve Dahlem'deki müze ve koleksiyonlar dünya çapında önem taşıyor. Berlin, sanat alanında da dünyanın en önemli şehirleri arasında. Üç opera, filarmoni, birçok tiyatro, konser salonu ve kütüphanenin yanı sıra; Berlin Film Festivali, festival haftaları ve tiyatro günleri, tüm sanatseverleri Berlin'e çekiyor.

Mimarlık[değiştir | kaynağı değiştir]

Berlin, Almanya'nın sadece siyasi değil, aynı zamanda da kültür başkentidir. Berlin'de birçok müze bulunmaktadır. Özellikle kentin doğusunda yer alan Müzeler Adası (Museumsinsel) içinde Pergamon (Bergama) Müzesi de dahil, birçok müzeyi barındırmaktadır. Ayrıca kentte çok sayıda sanat galerileri, tiyatrolar vardır. Şehir turizminde ziyaretçi açısından Berlin ön sıralarda yer alır. Sadece günübirlik turist sayısı yılda 100 binin üzerindedir. Başlıca müzeleri ve turistik yerleri:

• Brandenburg Kapısı
• Berlin Zoolojik Bahçesi
• Potsdamer Platz
• Berliner Fernsehturm; (Televizyon kulesi)
• Schloss Bellevue; Bellevue Sarayı (aynı zamanda Cumhurbaşkanlığı Sarayı'dır)
• Siegessäule; Zafer Sütunu
• Madame Tussauds Müzesi; Ünlülerin balmumundan yapılma heykellerinin sergilendiği müzenin Berlin şubesi
• Kaiser-Wilhelm-Gedächtniskirche; Yıkık Kilise (savaşta zarar görmüş anıt kilise)
• Funkturm; Radyo/TV verici kulesi
• Brandenburger Tor; Brandenburg Kapısı
• Reichstag/Bundestag; İmparatorluk Meclisi / Federal Meclis
• Gendarmenmarkt; Jandarmalar Meydanı
• Checkpoint Charlie Mauer Museum; Berlin duvarı ve Checkpoint Charlie sınır kapısı ilgili tarih müzesi
• Berliner Dom; Berlin Katedrali
• East Side Gallery; Barış Anıtı, Berlin Duvarı'nın günümüze dek yıkılmamış en uzun parçasıdır.
• Holocaust-Mahnmal; Holokost (Yahudi Soykırımı) Anıtı
• KaDeWe (Kaufhaus des Westens); lüks alışveriş merkezi
• Sony Center
• Schloss Charlottenburg; Charlottenburg Sarayı
• Berliner Rathaus (1991'dan önce Rotes Rathaus); belediye sarayı
• Bundeskanzleramt; Başbakanlık
• Neue Synagoge Berlin; Yeni Sinagog (Almanya'nın en büyük sinagoğudur)
• Tiergarten; kentin en büyük parkı ve mesire yeri
• Berlin Modernizm Konutları
• Potsdam ve Berlin'deki Bahçe ve Saraylar

Müzeler[değiştir | kaynağı değiştir]

• Jüdisches Museum; Yahudi Müzesi
• Museum für Kommunikation; iletişim müzesi
• Museum für Naturkunde; Doğa Tarihi Müzesi
• Filmmuseum Berlin; Film ve sinema tarihi ile ilgili müze
• Pergamon Museum; Bergama Arkeoloji Müzesi (Ünlü Bergama tapınağı buradadır.)
• Alte Nationalgalerie; Eski Ulusal Müze (sanat müzesi)
• Bode Museum
• Deutsches Technikmuseum; Alman Teknoloji Müzesi

Tiyatrolar ve opera[değiştir | kaynağı değiştir]

• Staatsoper
• Deutsches Theater
• Admiralspalast
• Berliner Ensemble
• Friedrichstadt-Palast
• Maxim-Gorki-Theater
• Theater des Westens
• Theater und Komödie am Kurfürstendamm
• Deutsche Oper
• Komische Oper
• Renaissance Theater

Spor[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1. FC Union Berlin
• Hertha Berlin
• ALBA Berlin
• Füchse Berlin
• Eisbären Berlin
• Berlin Recycling Volleys
• Mercedes-Benz Arena (Berlin)
• Stadion an der Alten Försterei
• Berlin Olimpiyat Stadyumu, 1936 Olimpiyat Oyunları'na ev sahipliği yapmıştır.

Bilim[değiştir | kaynağı değiştir]

• Max Planck Topluluğu
• International Mathematical Union
• Robert Koch-Institut
• Max-Delbrück-Centrum für Molekulare Medizin
• Zuse Institut Berlin
• Fritz-Haber-Institut
• TU9 German Universities of Technology e. V.
• Leibniz-Gemeinschaft
• Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Berlin ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Berlin.de30 Aralık 1996 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca)
• Berlin Stadt-Panoramen 27 Aralık 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Almanca) - Berlin Panoramik Fotoğraflar

• Vikigezgin'de :en:Berlin ile ilgili gezi rehberi bulunmaktadır.

  (İngilizce)