Fikret Hakan

Fikret Hakan
Fikret Hakan
Doğum	Gaffar Bumin Çıtanak; 23 Nisan 1934; Balıkesir, Türkiye
Ölüm	11 Temmuz 2017 (83 yaşında); Kartal, İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Akciğer kanseri
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Meslek	Oyuncu
Etkin yıllar	1950-2017
Evlilik	Lale Sarı; (e. 1961; b. 1963); Semiramis Pekkan; (e. 1963; b. 1963); Neşecan Paşmak; (e. 1966; b. 1967); Hümeyra; (e. 1971; b. 1971); Fatma Zeynep Mirgün; (e. 1989; b. 1991); Tijen Kılıç (e.?; ö. 2017)
Partner(ler)	Emel Sayın (1972-1974)
Ödüller	Altın Portakal Film Festivali; 1997 – Yaşam Boyu Onur Ödülü; Tüm Liste

Fikret Hakan, gerçek adıyla Gaffar Bumin Çıtanak (23 Nisan 1934, Balıkesir - 11 Temmuz 2017, İstanbul), Türk oyuncu.

Oyunculuk yaşamına tiyatro ile başladı; 1950 yılından itibaren 163 film ve dizide oynadı. Türk sinemasında 1960'lı yılların en önde gelen sanatçılarındandı. 1980'lerde çoğunlukla ikinci derecede rollerde ya da çift aktörlü filmlerde oynadı; film yönetmenliği de yaptı.

İlk yılları ve eğitimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Gerçek adı Bumin Gaffar Çıtanak’tır; adını sinemaya başlayınca mahkeme kararıyla Fikret Hakan olarak değiştirdi.^[1] 23 Nisan 1934’te Balıkesir’de doğdu.^[1] Babası edebiyat öğretmeni, çevirmen A. Gaffar Güney (asıl adı Abdullah Gaffar Çıtanak), annesi hemşire Fatma Belkıs Hanım’dır.^[1] Anne ve babasının ayrılığından sonra annesiyle birlikte Anadolu’nun çeşitli şehirlerini gezdi.^[1] İlkokulu Bursa 23. İlkokulu’nda okudu.^[1] Ortaokulu Eskişehir’de okurken orta son sınıfta İstanbul’a taşındılar.^[1]

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Sahneye ilk defa Güzelce Kasımpaşa Ortaokulu öğrencisi iken Üç Güvercin opereti ile Ses Tiyatrosu'nda palyaço rolüyle çıktı.^[2] "Leblebici Horhor", "Afrodit" gibi iki müzikli oyunda daha oynadı. Taksim Atatürk Lisesinde öğrenciyken İstanbul Ekspres Gazetesi'nde röportajlar, şiirler yayımladı. Öykücülüğü 1958 yılına kadar sürdürdü. Öyküleri ‘Seçilmiş Hikâyeler’ dergisinde ve ‘Dost’ dergisinde yayımlandı.^[2] "Tellak Ali" adlı ilk öykü kitabı 1954 yılında yayımlandı.

Öğrenimini lise birinci sınıftayken bırakan sanatçı, 1952 yılında Köprüaltı Çocukları filminde başrolde oynayarak sinema oyunculuğuna başladı. 1958 yılında kadar her sene üç-dört film çevirdi. Beyaz Mendil (1955) filmi ile tanındı.

Avni Dilligil'in kurduğu Çığır Sahne - Saat 6 Tiyatrosu'nda bazı oyunlarda rol aldı (1955). Haldun Dormen'in kurduğu amatör Cep Tiyatrosu'nda ve profesyonel Dormen Tiyatrosu'nda sahnelenen oyunlarda roller aldı. 1958'de Dormen Tiyatrosu'ndan ayrılıp "Sahne 8 adlı tiyatroyu kurdu ve İtalyan yazar Ugo Betti'nin "Kraliçeler ve Asiler" adlı oyununu sahneye koydu.

1958 yılında askerlik yapan sanatçı, askerlikten döndükten sonra mahkeme kararıyla Fikret Hakan adını aldı.^[2] 1960'lı yıllardan itibaren "Yılanların Öcü" (1962), "Karanlıkta Uyananlar" (1964) gibi toplumsal içeriği ağır basan filmlerde rol aldı. Hayatı boyunca iki yüzden fazla filmde, otuza yakın dizide oynadı. Keşanlı Ali (1964) filminde, 1968 yılında Ölüm Tarlaları filminde ve 1971'de Hasret filmindeki rolü ile Antalya Film Şenliği'nde En İyi Erkek Oyuncu Ödülü'ne değer görüldü.

Yoğun sinema çalışmaları nedeniyle 60'lı yıllarda tiyatroya daha az yer veren Fikret Hakan 1960-61 döneminde Oraloğlu Tiyatrosu'nda Saat 6 Oyunları Topluluğu’nda "Bir Parmak Bal" adlı oyunda rol aldı; 1963 sezonunda GEN-AR Tiyatrosu'nda bazı oyunlarda rol aldı; 1968-1969 sezonunda ise Ankara Sanat Tiyatrosu'nun sahnelediği "Durand Bulvarı" adlı oyunda rol aldı.^[3]

Neşecan Paşmak ile birlikteliğinden 1962'de kızı Elif dünyaya geldi. İlk evliliğini o yıl Lale Sarı ile yaptı, on ay içinde sonlanan bu evlilikten sonra 1964'te 15 yaşındaki Semiramis Pekkan ile birkaç ay süren bir evlilik yaptı; üçüncü evliliğini 1966'da Neşecan Paşmak'la yaptı. Bir yıl sonra sonlanan bu evlilikten sonra 1971'de pop şarkıcısı Hümeyra ile evlendi; birkaç hafta sonra eşine şiddet uygulaması nedeniyle bu evliliği de sonlandı. Beşinci evliliğini 1989'da Fatma Zeynep Mirgün ile evliliği iki yıl sürdü. Son evliliği Tijen Kılıç ile yaptı^[4]


Fikret Hakan'ın Zincirlikuyu Mezarlığı'nda bulunan mezarı, İstanbul

1970 yılında yönetmen Peter Collinson Türkiye'de çekmek istediği Paralı Askerler filmi için Türkiye'den oyuncu seçmek üzere Türkiye'ye geldiğinde Salih Güney, Erol Keskin, Aytekin Akkaya ve birkaç Türk oyuncu ile birlikte Fikret Hakan başarılı bulundu ve filmde Albay Ahmet Elçi rolünü canlandırdı. İngilizcesi yeterli olmadığı için Hollywood'daki başka teklifleri değerlendirme fırsatı olmadı.^[5] Geçirdiği bir trafik kazası ve ardından başlayan seks filmleri döneminde sinemadan uzak kaldı^[2] ve Marmaris'e yerleşti. Bir süre geçimini teknecilikle sağlayan Fikret Hakan, 1980'li yıllarda oyunculuğa döndü.^[6]

Kazancakis'in Zorba eserini tiyatroya uyarlayarak sahneledi. Bu rolü ile, 1984'te Tercüman Gazetesi'nin En İyi Erkek Tiyatro Oyuncusu Ödülü'nü aldı.

Fikret Hakan 1998 yılında Kültür Bakanlığınca Devlet Sanatçısı unvanı tanımı genişletilerek kendisine bu unvanın verildiği 89 kişiden birisi idi; 2002'de Danıştay'ın kararı iptal etmesi ile 2002'de bu unvan iptal edilmiştir.^[7] 13.11.2009 tarihinde Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Karşılaştırmalı Edebiyat Anabilim Dalından fahri doktor unvanı aldı. Bir süre İstanbul Kültür Üniversitesinde ders verdi.

Son yılları ve ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]

Oyuncu bir süredir akciğer kanseri tedavisi gördüğü Kartal Lütfi Kırdar Eğitim ve Araştırma Hastanesinde 11 Temmuz 2017'de 83 yaşında öldü.^[8] Fikret Hakan Levent Camii´sinde kılınan cenaze namazının ardından Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.^[9]

Tiyatro oyunları[değiştir | kaynağı değiştir]

xxxx: Hep Cocuk Kalacağız: Çığır Sahne
xxxx: Zorba: Nikos Kazancakis
1967: Durand Bulvarı (Armand Salcrou) - Ankara Sanat Tiyatrosu

Filmografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Plakları[değiştir | kaynağı değiştir]

Yeşilçam'ın en üretken olduğu dönem olan 1960'lı ve 1970'li yıllarda Sadri Alışık'tan Fatma Girik'e, Yılmaz Köksal'dan Hülya Koçyiğit'e kadar onlarca sinema oyuncusu müzik plakları dordurmuşlardı. Bu plak yapma furyasına Fikret Hakan da katıldı ve birkaç 45'lik plak da o doldurdu. Bu plaklar şunlardır:

1972: Cemo / Dedikleri Gerçek İmiş - Radyofon Plak 001
1974: Dostun Gülü / Löberde - Yavuz Plak 1558
1975: Aşk Uğultusu / Sancı - Diskotür 5199

Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kendi yazdıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

1997: "Hamal'ın Uşakları" (öykü), Telos Yayıncılık, İstanbul
2002: "İmbikli Duvar" (şiir), Serander Yayınları, Trabzon
2008: "Siyah Işık (Toplu Şiirler 1978-2008)", Serander Yayınları, Trabzon
2009: "Joe Brico Masumdur" (öykü), Umuttepe Yayınları, İstanbul
2010: "Gece Limanı (Yasaksız Mutsuzluklar Rıhtımı)" (roman), İnkılâp Kitabevi, İstanbul
2010: "Türk Sinema Tarihi", (anı, sinema), İnkılâp Kitabevi, İstanbul

Hakkında yazılanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

2006: "Asla Unutmadım", Feyzan Ersinan Top, Dünya Yayıncılık, İstanbul, 2006 (Fikret Hakan, bu incelemede Türk sinemasının diğer 5 ünlü sanatçısıyla birlikte ele alınmış)
2009: "Fikret Hakan - Eskimeyen Yeşilçamlı" (inceleme), Nigar Pösteki, Umuttepe Yayınları, İstanbul, 2009

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

1965: 2. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Keşanlı Ali Destanı
1965: İzmir Enternasyonal Fuarı 1. Film Şenliği - En İyi Erkek Oyuncu - Keşanlı Ali Destanı
1966: 5. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Ölüm Tarlası
1971: 8. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Erkek Oyuncu - Hasret
1993: 30. Altın Portakal Film Festivali - En İyi Yardımcı Erkek Oyuncu - "Yalancı"
1997: 34. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
2005: 10. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri - Sinema Onur Ödülü
2009: Eskişehir Osmangazi Üniversitesinden fahri doktorluk unvanı aldı.
2012: Engelsiz Yaşam Vakfı, Yaşam Boyu Meslek ve Onur Ödülü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Çebin, Burcu Yılmaz. "Fikret Hakan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (Ahmet Yesevi Üniversitesi), 26 Aralık 2019. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ ^a ^b ^c ^d Kara, Mesut. "Şair, öykü yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu: Fikret Hakan". Evrensel.net 23 Mart 2013. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ "Fikret Hakan'ın 'asıl mesleğim' dediği tiyatro yaşamı". Kulturservisi.com sitesi, 12 Temmuz 2017. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ "Çok sevdi, çok üzdü, vedası acıklı oldu!". Egedesonsoz.com, 11 Temmuz 2020. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ Uluç, Hıncal. "Fikret gitmiş!.. Fikret Hakan!.. Dağ!.. Dost!." Sabah gazetesi, 12 Temmuz 2017. 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; hincal isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
^ "Türkiye'de 25 Devlet Sanatçısı kaldı…". Musikidergisi.com sitesi, 31 Ekim 2017. 28 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.
^ "Fikret Hakan öldü". Akşam Gazetesi. aksam.com.tr. 11 Temmuz 2017. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017.
^ Cevahir Aktürk, Ali (12 Temmuz 2017). "Fikret Hakan son yolculuğuna uğurlandı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Beyazperde´de Fikret Hakan 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
IMDb'de Fikret Hakan
Sinemalar´da Fikret Hakan 20 Ocak 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
SinemaTürk'te Fikret Hakan 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
TSA´de Fikret Hakan 15 Ağustos 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[teis-1] ^ ^a ^b ^c ^d ^e ^f Çebin, Burcu Yılmaz. "Fikret Hakan". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü (Ahmet Yesevi Üniversitesi), 26 Aralık 2019. 10 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[mesut-2] Kara, Mesut. "Şair, öykü yazarı, tiyatro ve sinema oyuncusu: Fikret Hakan". Evrensel.net 23 Mart 2013. 21 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[kulturservisi-3] "Fikret Hakan'ın 'asıl mesleğim' dediği tiyatro yaşamı". Kulturservisi.com sitesi, 12 Temmuz 2017. 17 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[egede-4] "Çok sevdi, çok üzdü, vedası acıklı oldu!". Egedesonsoz.com, 11 Temmuz 2020. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[hincak-5] Uluç, Hıncal. "Fikret gitmiş!.. Fikret Hakan!.. Dağ!.. Dost!." Sabah gazetesi, 12 Temmuz 2017. 12 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[hincal-6] Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; hincal isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)

[7] "Türkiye'de 25 Devlet Sanatçısı kaldı…". Musikidergisi.com sitesi, 31 Ekim 2017. 28 Kasım 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Mayıs 2021.

[akşamgazetesi-8] "Fikret Hakan öldü". Akşam Gazetesi. aksam.com.tr. 11 Temmuz 2017. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2017.

[9] Cevahir Aktürk, Ali (12 Temmuz 2017). "Fikret Hakan son yolculuğuna uğurlandı". aa.com.tr. Anadolu Ajansı. 15 Ağustos 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

g t d Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı devlet sanatçıları
1970–1979	Adnan Saygun Necil Akses Ulvi Cemal Erkin Mithat Fenmen İlhan Usmanbaş Gülay Uğurata İdil Biret Suna Kan Ayla Erduran Ayşegül Sarıca Verda Erman (1971)
1980–1989	Nevit Kodallı Cemal Reşit Rey Hikmet Şimşek Gürer Aykal İsmail Aşan Tunç Ünver Cüneyt Gökçer Yıldız Kenter Meriç Sümen Suna Korat (1981) Nevzad Atlığ Ayhan Baran Vasfi Rıza Zobu Bedia Muvahhit Mükerrem Berk Gülsin Onay Ayten Gökçer (1987) Aydın Gün Leyla Gencer (1988)
1990-1999	Necdet Yaşar İsmail Baha Sürelsan Alâeddin Yavaşca Zeki Müren Teoman Önaldı Yesari Asım Arsoy Sâdi Yâver Ataman Nida Tüfekçi Mustafa Geceyatmaz Mustafa Turan Barış Manço Hüseyin Sermet Güher Pekinel Süher Pekinel Okan Demiriş Mete Uğur Macide Tanır Bozkurt Kuruç Osman F. Seden Türkan Şoray Hülya Koçyiğit Orhan Şaik Gökyay Tarık Buğra Attilâ İlhan Ali Avni Çelebi Sabri Berkel Turan Erol Devrim Erbil Hüseyin Anka Özkan Sadi Diren (1991) Müzeyyen Senar Mehveş Emeç Şefika Kutluer Tekin Akmansoy Muazzez Abacı Metin Akpınar İzzet Altınmeşe Selmi Andak Avni Anıl Nezihe Araz Muzaffer Arıkan Orhan Asena Semih Balcıoğlu Recep Bilginer Ali Can Koral Çalgan İnci Çayırlı Merih Çimenciler Ali Doğan Haldun Dormen Armağan Elçi Erol Erdinç Özdemir Erdoğan Musa Eroğlu Muazzez Ersoy Semiha Berksoy Zeki Alasya Mengü Ertel Orhan Gencebay Nurşen Girginkoç Rengim Gökmen Ruşen Güneş Fahrettin Güven Nedret Güvenç Fikret Hakan Selahattin İçli Selim İleri Çolpan İlhan Yekta Kara Cemil Karababa Müşfik Kenter Kayıhan Keskinok Levent Kırca Atilla Manizade Yusuf Nalkesen Tankut Öktem Gazanfer Özcan Ahmet Özhan Münir Özkul Sezen Cumhur Önal Kutlu Payaslı Ajda Pekkan Ali Poyrazoğlu Ozan Sağdıç Mustafa Sağyaşar Samime Sanay Emel Sayın Timur Selçuk Nedret Selçuker Nesrin Sipahi Ferit Sıdal Kâmil Sönmez Muammer Sun Gülriz Sururi Dinçer Sümer Şener Şen Ziya Taşkent Orhan Taylan Okay Temiz Zekai Tunca Neriman Altındağ Tüfekçi Dilek Türker Nejat Uygur Necdet Varol Gönül Yazar Jale Yılmabaşar Nilüfer Yumlu Metin Yurdanur Gülşen Tatu (1999)

Fikret Hakan nedir?, Fikret Hakan anlamı nedir?, Fikret Hakan ne demektir?