Vedat Türkali

Vedat Türkali
Vedat Türkali
Doğum	Abdülkadir Demirkan; 13 Mayıs 1919; Samsun, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	29 Ağustos 2016 (97 yaşında); Yalova, Türkiye
Ölüm sebebi	Çoklu organ yetmezliği
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Mezun olduğu okul(lar)	İstanbul Üniversitesi
Meslek	Yazar, şair
Evlilik	Ayşe Merih Pirhasan; (e. 1942; ö. 2013)
Çocuk(lar)	Deniz Türkali; Barış Pirhasan
Akraba(lar)	Zeynep Casalini (torunu); Yusuf Pirhasan (torunu)
Ödüller	Altın Portakal Film Festivali; 2009 – Yaşam Boyu Onur Ödülü;

Abdülkadir Pirhasan (13 Mayıs 1919, Samsun - 29 Ağustos 2016, Yalova), Türk roman ve senaryo yazarı, şairdir.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Asıl adı Abdülkadir Demirkan'dır. Daha sonra mahkeme kararıyla Pirhasan soyadını almıştır.^[1] Samsun Lisesinde okuduktan sonra 1942 yılında İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünden mezun oldu. Aynı yıl eşi Merih Pirhasan'la evlendi.

Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Üniversite mezuniyetinin ardından Maltepe Askerî Lisesi ve Kuleli Askerî Lisesinde edebiyat öğretmenliği yaptı. 1951 yılında siyasi düşünceleri nedeniyle görevine son verildi ve tutuklandı. 9 yıl ceza aldı, 7 yıl sonunda şartlı tahliyeden faydalanarak serbest kaldı. Gar Yayınları'nı Rıfat Ilgaz ile kurduktan sonra, 1960'ta Dolandırıcılar Şahı filmi ile senaristliğe başladı. Senaristliğine devam eden Türkali, 1965'te yönetmenliği denemiştir.

Bir Gün Tek Başına ve Mavi Karanlık gibi romanları Türk edebiyatının en büyük eserleri arasına girmiştir. Bu romanlarını Yeşilçam Dedikleri Türkiye ve Tek Kişilik Ölüm başlıklı romanları takip etti.

Vedat Türkali, Mihri Belli'nin yakın arkadaşı, Atıf Yılmaz'ın da hem arkadaşı, hem de kayınpederidir.^[2] Türkiye Komünist Partisi'nin ilk üyelerindendir. 2002 seçimlerinde Demokratik Halk Partisi'nden aday olarak aktif siyasete atılmıştır.

Vedat Türkali, oyuncu Deniz Türkali ve yönetmen Barış Pirhasan'ın babası; Deniz Türkali'nin kızı şarkıcı Zeynep Casalini'nin de dedesiydi. Türk edebiyatının usta isimlerinden olan Vedat Türkali, 29 Ağustos 2016'da Yalova'da tedavi gördüğü hastanede 97 yaşında hayatını kaybetti. Naaşı Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedildi.^[3]

Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]

1965 Antalya Altın Portakal Film Festivali, En İyi Senaryo Ödülü, Karanlıkta Uyananlar
1970, TRT Oyun Ödülü (Dallar Yeşil Olmalı)
1974, Milliyet Yayınları Roman Yarışması Birincilik Ödülü
1976, Orhan Kemal Roman Armağanı
2009: Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema – Sinema Onur Ödülü
2009: Altın Portakal Film Festivali – Yaşam Boyu Onur Ödülü
2009 Sinema Yazarları Derneği (SİYAD) Onur Ödülü^[4]
2016, Beyaz Martı Edebiyat Onur Ödülü^[5]

Başlıca eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir Gün Tek Başına, roman, 1974, ISBN 978-6053140177
Eski Şiirler, Yeni Türküler, şiirler, 1979,
Üç Film Birden, senaryolar, 1979,
Mavi Karanlık, roman, 1983, ISBN 978-6053140191
Eski Filmler, senaryolar, 1984,
Bu Gemi Nereye (yazılar, anılar, 1985)
Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 1985)
Tek Kişilik Ölüm, roman, 1989, ISBN 978-6053140207
Özgürlük İçin Kürt Yazıları (yazılar, 1996)
Güven (roman, 1999)
Komünist (anı, 2001)
Yeşilçam Dedikleri Türkiye (roman, 2001)
Bu Ölü Kalkacak (oyun, 2002)
Dallar Yeşil Olmalı (oyun, 2002)
Kayıp Romanlar (roman, 2004)
Yalancı Tanıklar Kahvesi (roman, 2009)
Bitti Bitti Bitmedi (roman, 2014)

Vedat Türkali üzerine yazılan kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Edebiyatta Siyaset: Vedat Türkali Örneği, Şebnem Cansun (2020)
Vedat Türkali and Third Cinema, Halil Şoreş Karakoç (2020)
Vedat Türkali: Hayatı ve Eserleri, Mehmet Emin Purçak (2021)

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023.
^ "Deniz Türkali: Cilve olsun flört olsun". 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Vedat Türkali, İstanbul'da eşi Merih Pirhasan'ın mezarının yanında toprağa verilecek". Hürriyet. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.
^ "SİYAD - Türk Sineması Ödülleri". Sinema Yazarları Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016.
^ Beyaz Martı Ödülü Vedat Türkali'nin 19 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cumhuriyet, Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

BBC Türkçe ile 1987 yılında yapılan röportaj12 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
BirGün: Her gün tek başına bir adam: Abdülkadir Pirhasan7 Eylül 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 7 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2023.

[2] "Deniz Türkali: Cilve olsun flört olsun". 24 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] "Vedat Türkali, İstanbul'da eşi Merih Pirhasan'ın mezarının yanında toprağa verilecek". Hürriyet. 4 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2016.

[4] "SİYAD - Türk Sineması Ödülleri". Sinema Yazarları Derneği. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2016.

[5] Beyaz Martı Ödülü Vedat Türkali'nin 19 Mayıs 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Cumhuriyet, Erişim tarihi: 17 Mayıs 2016

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Orhan Kemal Roman Armağanı
1972 - 1989	Yılmaz Güney (1972) · Çetin Altan (1973) · Sevgi Soysal (1974) · Erdal Öz (1975) · Vedat Türkali (1976) · Hasan İzzettin Dinamo (1977) · Fakir Baykurt (1978) · Mehmet Başaran (1979) · Adalet Ağaoğlu (1980) · verilmedi (1981) · Rıfat Ilgaz (1982) · Orhan Pamuk (1983) · Tarık Dursun K. (1984) · Mehmet Eroğlu (1985) · Yaşar Kemal (1986) · Şemsettin Ünlü (1987) · Ahmet Yurdakul (1988) · Samim Kocagöz (1989)
1990 - 2009	Demir Özlü (1990) · Peride Celal (1991) · Talip Apaydın (1992) · Tahsin Yücel (1993) · Faik Baysal (1994) · Necati Cumalı (1995) · Erendiz Atasü (1996) · Yıldırım Keskin (1997) · Kemal Bekir (1998) · Ahmet Karcılılar (1999) · Oktay Akbal (2000) · Oya Baydar (2001) · Selim İleri (2002) · Erhan Bener (2003) · İnci Aral (2004) · Adnan Binyazar (2005) · Hasan Ali Toptaş (2006) · Hıfzı Topuz (2007) · Ayşegül Devecioğlu (2008) · Zülfü Livaneli (2009)
2010 -	Hidayet Karakuş (2010) · Kâmuran Şipal (2011) · Yiğit Bener (2012) · Hasan Özkılıç (2013) · Hamdi Koç (2014) · Hüsnü Arkan (2015) · İbrahim Yıldırım (2016) · Gürsel Korat (2017) · Seray Şahiner (2018) · Faruk Duman (2019) · Ayhan Geçgin (2020) · Herkül Millas (2021) · Burhan Sönmez (2022) · Kemal Varol (2023)

g t d Altın Portakal En İyi Senaryo Ödülü
1965-1979	Vedat Türkali (1965) Erol Keskin, Haldun Dormen (1966) Erol Günaydın, Erol Keskin (1967) Türkan Duru (1968) Türkan Duru (1969) Sadık Şendil (1970) Bülent Oran (1971) Sadık Şendil (1972) Hamdi Değirmencioğlu (1973) Sadık Şendil (1974) Yılmaz Güney (1975) Umur Bugay (1976) Vedat Türkali (1977) Umur Bugay (1978) Onat Kutlar, Ömer Kavur (1979)
1980–1999	Başar Sabuncu (1980) Tuncel Kurtiz, Nurettin Sezer (1981) Yavuz Turgul (1982) Fehmi Yaşar (1983) Bilge Olgaç (1984) Muammer Özer (1985) Yavuz Turgul (1986) Yavuz Turgul (1987) Feride Çiçekoğlu (1989) Süheyla Acar Kalyoncu (1990) Orhan Pamuk (1991) Macit Koper (1992) Yavuz Turgul (1993) Nuray Oğuz (1994) Aykut Tankuter, Artun Yeres (1995) Derviş Zaim (1996) Barış Pirhasan (1997) Turgut Yasalar (1998) Zeki Demirkubuz (1999)
2000-2019	Fatih Altınöz (2000) Handan İpekçi (2001) Nuri Bilge Ceylan (2002) Ömer Kavur, Macit Koper (2003) Uğur Yücel (2004) Nilüfer Güngörmüş, Reha Erdem (2005) Önder Çakar (2006) Semih Kaplanoğlu, Orçun Köksal (2007) Ben Hopkins (2008) Onur Ünlü (2009) İlksen Başarır, Mert Fırat (2010) Emre Kavuk (2011) Hüseyin Tabak (2012) Zeynep Dadak, Merve Kayan (2013) Onur Ünlü (2014) Tolga Karaçelik (2015) Ümit Köreken, Nursen Çetin Köreken (2016) Ali Özel (2019)
2020-günümüz	Tunç Şahin (2020) Ferit Karahan, Gülistan Acet (2021) Murat Uyurkulak, Özcan Alper (2022)
Altın Portakal ** En İyi Film • En İyi Erkek • En İyi Kadın • En İyi Yönetmen • En İyi Kurgu • En İyi Müzik • En İyi Sanat Yönetmeni • En İyi Senaryo • En İyi Görüntü Yönetmeni

Vedat Türkali nedir?, Vedat Türkali anlamı nedir?, Vedat Türkali ne demektir?