Çolpan İlhan

Çolpan İlhan
Çolpan İlhan
	Çolpan İlhan (1957)
Doğum	8 Ağustos 1936; İzmir, Türkiye
Ölüm	25 Temmuz 2014 (77 yaşında); İstanbul, Türkiye
Ölüm sebebi	Kalp krizi
Defin yeri	Zincirlikuyu Mezarlığı, İstanbul
Milliyet	Türk
Vatandaşlık	Türkiye
Meslek	Oyuncu, tiyatrocu
Etkin yıllar	1957-2009
Evlilik	Sadri Alışık; (e. 1959; ö. 1995)
Çocuk(lar)	Kerem Alışık
Akraba(lar)	Attilâ İlhan (ağabeyi)
Ödüller	Tüm Liste

Çolpan İlhan (8 Ağustos 1936, İzmir - 25 Temmuz 2014, İstanbul), Türk tiyatro ve sinema sanatçısıdır.^[1]

Türk sinemasında iki yüze yakın filmde rol aldı; 1970 yılına kadar birçok önemli filmde başrol oynadı. Filmlerde genellikle "istenmeyen kadın" rollerini canlandırdı. 1997 yılında "Sadri Alışık Tiyatrosu"'nu kurdu.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

1936 yılında doğdu. Babası kaymakamlık, İzmir Vali Yardımcılığı ve Balıkesir Valiliği görevlerinde bulunmuş Muharrem Bedrettin Bey (Bedri İlhan olarak tanınır), annesi Emine Perihan Hanım (Memnune Perihan Hanım olarak bilinir)'dır.^[2] Üç çocuklu ailenin en küçüğü ve tek kızı idi. Büyük ağabeyi tanınmış şair Attila İlhan, küçük ağabeyi avukat Cengiz İlhan'dır.

Lise eğitimine babasının o dönemde valisi olduğu Balıkesir'deki Balıkesir Lisesi'nde başladı.^[3] Daha sonra İstanbul'da yatılı olarak devam ettiği Kandilli Kız Lisesi'nden mezun oldu. Lise yıllarında halkevlerinde tiyatro oyunlarında rol aldı.^[4] Öğrenimine Devlet Güzel Sanatlar Akademisi resim bölümünde ve İstanbul Belediye Konservatuvarı'nda tiyatro bölümü devam etti. Öğrencilik yıllarında akademideki arkadaşları ile birlikte "Akademi Tiyatrosu" adıyla bir tiyatro grubu kurdu ve oyunlar hazırladı. Profesyonel sinema ve tiyatro oyunculuğuna bu yıllarda başladı. Akademide ikinci sınıf öğrencisi iken gelen bir teklif üzerine 1957 yılında Alexandre Dumas'nın eserinden uyarlanan Kamelyalı Kadın'da başrol oynadı. Bu filmdeki performansı, "Türk sinemasındaki 'şeytan kadın' – 'melek kadın' ayrımını yıkan ilk performans" olarak tanımlanmıştır.^[5] Akademi'nin üçüncü sınıfında iken Küçük Sahne'de Münir Özkul ve Uğur Başaran ile "Sevgili Gölge" adlı oyunla ilk profesyonel oyununu oynadı.

Üç sezon Küçük Sahne'de tiyatrolarda rol aldıktan sonra bu tiyatronun dağılması ile Oda Tiyatrosu'nda Müfit Ofluoğlu ile Sabahattin Kudret Aksal'ın "Tersine Dönen Şemsiye"sini sahneledi. Daha sonra Kent Oyuncuları ile Güner Sümer'in "Yarın Cumartesi"nde oynadı. Kenterler ile "Baharın Sesi", "Nalınlar" ve "Aptal Kız"'da sahne aldı.

Aynı dönemde Lütfi Ömer Akad'ın yönettiği Ak Altın (1957), Halit Refiğ'in Yaşamak Hakkımdır (1958) filmleriyle sinema oyunculuğuna devam etti. Aka Gündüz'ün aynı adlı romanından Atıf Yılmaz'ın sinemaya uyarladığı Bir Şoförün Gizli Defteri (1958) filmiyle ülke çapında ün kazandı.^[6] Bu filmde iyi bir ailede yetişmiş, kendi ekonomik özgürlüğüne sahip, acımasız bir kadın olan Çiler karakterini canlandırdı.^[5] Birbiri ardına "Asi Evlat", "Hayatım Sana Feda", "Şeytan Mayası" ve "Zümrüt" filmlerini çekti.

Kalpaklılar, Zümrüt filmlerinde birlikte oynadığı ve senaryosunu ağabeyi Atilla İlhan'ın yazdığı Yalnızlar Rıhtımı (1959) filmlerinde başrolleri paylaştığı Sadri Alışık ile 20 Ağustos 1959'da evlendi. Bu evlilikten oğulları Kerem dünyaya geldi. Çolpan İlhan, oğlu Kerem'in doğması ile oyunculuğa bir sene ara verdi.

Avare Mustafa (1961) filmi ile sinemaya döndü ve 300'e yakın filmde rol aldı. Genellikle aşıkların arasına giren kadın rolünü canlandırdı.^[7] 1964 yılında çektiği "Ahtapotun Kolları" filmiyle İzmir Film Festivali'nde En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu ödülünü kazandı. 1970'lerin sonlarına kadar sürekli filmlerde başrollerde oynayan İlhan, Halit Refiğ'in yönettiği 6 bölümlük Aşk-ı Memnu dizisinde Matmazel rolünü canlandırdıktan sonra oyunculuğa ara verdi. Hobi olarak başladığı modacılığı profesyonel olarak sürdüren sanatçı, İstanbul'da bir modaevi açtı.

1995 yılında eşi Sadri Alışık'ın ölümünden sonra onun adını yaşatmak için 1997 yılında Sadri Alışık Tiyatrosu'nu kurdu. Sadri Alışık Tiyatro ve Sinema Oyuncu Ödülleri'ni başlattı. 2006 yılında Küçük Sahne'yi Sadri Alışık Kültür Merkezi'ni kurdu.

İlhan, 25 Temmuz 2014'te geçirdiği kalp krizi sonucu İstanbul'da öldü.^[8] Cenazesi Zincirlikuyu Mezarlığında eşi Sadri Alışık'ın yanına defnedilmiştir.^[9]

Adı, 2016 yılında İstanbul Büyükşehir Belediyesi tarafından açılan bir moda okuluna verilmiştir.^[10]

Filmografisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

2003: 40. Altın Portakal Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü
2012: XII. Direklerarası Seyirci Ödülleri - Sürekli Mükemmeliyet Ödülü
2013: 20. Uluslararası Adana Altın Koza Film Festivali - Yaşam Boyu Onur Ödülü

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Sinematürk' te Çolpan İlhan". 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.
^ "Şeceresi". tilahan.org sitesi. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009.
^ "Çolpan İlhan Hayatı". Sadri Alışık Kültür Merkezi web sitesi. 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ ^a ^b Kaplan, Burak. "Unutulmaz Çolpan İlhan Filmleri". Sanatatak.com sitesi, 26 Temmuz 2014. 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ "Çolpan İlhan". Türk Sinema Araştırmaları sitesi. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ Akın, Kiraz. "Büyük Yengelik Parantezinde Yeşilçam'da Kadın Oyuncu Olmak". Kabardic.com sitesi, 20 Mayıs 2020. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.
^ "Çolpan İlhan hayatını kaybetti". Milliyet. 25 Temmuz 2014. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014.
^ "Çolpan İlhan son yolculuğuna uğurlandı". NTV.com.tr. 27 Temmuz 2014. 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2014.
^ "Çolpan İlhan adına moda okulu açılıyor!". Gecce.com sitesi. 27 Ocak 2016. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Beyazperde'de Çolpan İlhan
Biyografisi 25 Ağustos 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
IMDb'de Çolpan İlhan
Sinemalar.com'da Çolpan İlhan
SinemaTürk'te Çolpan İlhan
TSA´de Çolpan İlhan 16 Aralık 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[1] "Sinematürk' te Çolpan İlhan". 16 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2022.

[secere-2] "Şeceresi". tilahan.org sitesi. 8 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[3] "Arşivlenmiş kopya". 18 Eylül 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2009.

[colpan-4] "Çolpan İlhan Hayatı". Sadri Alışık Kültür Merkezi web sitesi. 1 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[burak-5] Kaplan, Burak. "Unutulmaz Çolpan İlhan Filmleri". Sanatatak.com sitesi, 26 Temmuz 2014. 30 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[tsa-6] "Çolpan İlhan". Türk Sinema Araştırmaları sitesi. 23 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[kiraz-7] Akın, Kiraz. "Büyük Yengelik Parantezinde Yeşilçam'da Kadın Oyuncu Olmak". Kabardic.com sitesi, 20 Mayıs 2020. 25 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mayıs 2021.

[8] "Çolpan İlhan hayatını kaybetti". Milliyet. 25 Temmuz 2014. 12 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Temmuz 2014.

[9] "Çolpan İlhan son yolculuğuna uğurlandı". NTV.com.tr. 27 Temmuz 2014. 27 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Temmuz 2014.

[10] "Çolpan İlhan adına moda okulu açılıyor!". Gecce.com sitesi. 27 Ocak 2016. 21 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı devlet sanatçıları
1970–1979	Adnan Saygun Necil Akses Ulvi Cemal Erkin Mithat Fenmen İlhan Usmanbaş Gülay Uğurata İdil Biret Suna Kan Ayla Erduran Ayşegül Sarıca Verda Erman (1971)
1980–1989	Nevit Kodallı Cemal Reşit Rey Hikmet Şimşek Gürer Aykal İsmail Aşan Tunç Ünver Cüneyt Gökçer Yıldız Kenter Meriç Sümen Suna Korat (1981) Nevzad Atlığ Ayhan Baran Vasfi Rıza Zobu Bedia Muvahhit Mükerrem Berk Gülsin Onay Ayten Gökçer (1987) Aydın Gün Leyla Gencer (1988)
1990-1999	Necdet Yaşar İsmail Baha Sürelsan Alâeddin Yavaşca Zeki Müren Teoman Önaldı Yesari Asım Arsoy Sâdi Yâver Ataman Nida Tüfekçi Mustafa Geceyatmaz Mustafa Turan Barış Manço Hüseyin Sermet Güher Pekinel Süher Pekinel Okan Demiriş Mete Uğur Macide Tanır Bozkurt Kuruç Osman F. Seden Türkan Şoray Hülya Koçyiğit Orhan Şaik Gökyay Tarık Buğra Attilâ İlhan Ali Avni Çelebi Sabri Berkel Turan Erol Devrim Erbil Hüseyin Anka Özkan Sadi Diren (1991) Müzeyyen Senar Mehveş Emeç Şefika Kutluer Tekin Akmansoy Muazzez Abacı Metin Akpınar İzzet Altınmeşe Selmi Andak Avni Anıl Nezihe Araz Muzaffer Arıkan Orhan Asena Semih Balcıoğlu Recep Bilginer Ali Can Koral Çalgan İnci Çayırlı Merih Çimenciler Ali Doğan Haldun Dormen Armağan Elçi Erol Erdinç Özdemir Erdoğan Musa Eroğlu Muazzez Ersoy Semiha Berksoy Zeki Alasya Mengü Ertel Orhan Gencebay Nurşen Girginkoç Rengim Gökmen Ruşen Güneş Fahrettin Güven Nedret Güvenç Fikret Hakan Selahattin İçli Selim İleri Çolpan İlhan Yekta Kara Cemil Karababa Müşfik Kenter Kayıhan Keskinok Levent Kırca Atilla Manizade Yusuf Nalkesen Tankut Öktem Gazanfer Özcan Ahmet Özhan Münir Özkul Sezen Cumhur Önal Kutlu Payaslı Ajda Pekkan Ali Poyrazoğlu Ozan Sağdıç Mustafa Sağyaşar Samime Sanay Emel Sayın Timur Selçuk Nedret Selçuker Nesrin Sipahi Ferit Sıdal Kâmil Sönmez Muammer Sun Gülriz Sururi Dinçer Sümer Şener Şen Ziya Taşkent Orhan Taylan Okay Temiz Zekai Tunca Neriman Altındağ Tüfekçi Dilek Türker Nejat Uygur Necdet Varol Gönül Yazar Jale Yılmabaşar Nilüfer Yumlu Metin Yurdanur Gülşen Tatu (1999)

Çolpan İlhan nedir?, Çolpan İlhan anlamı nedir?, Çolpan İlhan ne demektir?