Rodos Kuşatması (1522)

Rodos Kuşatması
	; Rodos'un alınışını gösteren bir minyatür
Tarih	1522
Bölge	Rodos, Akdeniz
Sonuç	Kesin Osmanlı İmparatorluğu zaferi
Coğrafi; Değişiklikler	Rodos, civarındaki adalar ve Bodrum Osmanlı egemenliğine geçti
Taraflar
Hospitalier Şövalyeleri	Osmanlı İmparatorluğu
Komutanlar ve liderler
Philippe Villiers de L'Isle-Adam	I. Süleyman; Pîrî Mehmed Paşa; Hain Ahmed Paşa; Çoban Mustafa Paşa; Kurdoğlu Muslihiddin Reis
Güçler
20.000 asker 1.000 şövalye; 500 okçu;	100.000 asker; 400 gemi
Kayıplar
4.500 Asker 500 Şövalye	23.000 Asker

Rodos Kuşatması ya da Rodos'un Fethi, Osmanlı Padişahı I. Süleyman'ın, 1522 yılında 400 parçalık büyük bir donanma ve 100.000 kişilik kara ordusu ile Rodos'u topraklarına katması olayıdır.^[3]

Kuşatma öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Rodos'a sığınmış olan Hospitalier Şövalyeleri korsancılık ile Osmanlı ticaretine zarar vermekteydi. Rodos'u daha önce II. Mehmed'in orduları kuşatmış lakin alamamıştır. I. Selim'in de kuşatmaya genelde olumsuz baktığı tarihçilerce bildirilir.^[4] Rodos'u almadan, Suriye ve Mısır'ı idare etmenin imkânsız olduğunu düşünen Kanuni Sultan Süleyman,^[5] Belgrad'ı fethettikten sonra (1521), Rodos'a yönelmiştir.

Parlak Mustafa Paşa komutasındaki Osmanlı donanması 5 Haziran 1522'de İstanbul'dan hareket etti.^[6] Çanakkale Boğazı'ndan çıkıp Bababurnu'nu geçtiğinde Kurdoğlu Muslihiddin Reis de donanmaya katıldı. Donanma Çeşme'de asker ve cephane takviyesi alırken İkinci Vezir Mustafa Paşa da Sakız'ı yöneten Cenevizli Giustiniani ailesini kabul etti. Donanma 23 Haziran'da Rodos'un kuzeyine ulaşırken Kara Murad Reis'e Rodos'un batısındaki Herke adasının zaptedilmesi görevi verildi. Donanmanın asıl bölümü ise 24 Haziran'da Villanova şatosu açıklarına demirledi ve bölgeye 10.000 askerlik çıkarma yaptı. 26 Haziran'da ise Öküz Burnu mevkiine ikinci ve (kuşatma toplarının da karaya çıkartıldığı) asıl çıkarma yapıldı ve iki köprübaşı tutulmuş oldu.

Kanuni Sultan Süleyman komutasındaki Osmanlı ordusu ise 18 Haziran 1522'de Üsküdar'dan hareket etti.^[6] Kütahya'da Anadolu Beylerbeyi Güzelce Kasım Paşa ve eyalet askerleri de orduya iltihak etti. 26 Temmuz'da ise tüm Osmanlı ordusu Marmaris'e ulaştı ve 28 Temmuz'da Kanuni Sultan Süleyman'ın da adaya geçişiyle çıkarma harekâtı tamamlandı.

Kuşatma[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuşatma düzeni[değiştir | kaynağı değiştir]

Rodos adasının kuzeyi Osmanlı donanması tarafından tutulup, iki köprübaşı temin edildikten sonra, Osmanlı ordusu kuşatma düzeni aldı. Buna göre; merkezde İkinci Vezir Damat Mustafa Paşa komutasında yeniçeriler ve sipahiler konuşlanırken, Kanuni Sultan Süleyman'ın karargâhı ise (Türklerin Kızıltepe dedikleri) Saint Cosme ve Saint Damien tepesine kuruldu. Bu kuvvetlerin karşısında İngiliz ve İspanyol askerleri bulunmaktaydı. Donanmayla temas halindeki sağ kanatta Sadrazam Pîrî Mehmed Paşa ve Anadolu Beylerbeyi Güzelce Kasım Paşa komutasındaki Anadolu eyalet askerleri konuşlandı. Bu kuvvetlerin karşısında İtalyan ve Provence askerleri bulunmaktaydı. Keza donanmayla temas halindeki sol kanatta ise İkinci Vezir Ahmed Paşa ve Rumeli Beylerbeyi Ayas Mehmed Paşa komutasındaki Rumeli eyalet askerleri konuşlandı. Bu kuvvetlerin karşısında ise Alman ve Fransız askerleri vardı. 58 kuşatma ve 12 havan topu da merkez ve kanatlar arasında paylaştırıldı.^[7]

Kuşatmanın başlaması[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanuni Sultan Süleyman'ın 28 Temmuz'da adaya geçtiği gün askerlere ertesi gün taarruzun başlayacağı bildirildi. 29 Temmuz sabahında şiddetli bombardıman başladı ve kaleden de aynı şiddetle mukabele gördü. Bununla birlikte, 10 Ağustos'a kadar süren bombardıman, Şövalyelerin surların dış cephesini yumuşak taşla kaplamış olmaları ve güllelerin tahribat yapmaktansa saplanıp kalması nedeniyle beklenen etkiyi yaratamadı. Bunun üzerine donanma devreye sokularak denizden de surların üzerinden yapılan aşırtma atışlarla suriçinde yangınlar çıkarıldı. 9 Ağustos'ta erzak, barut ve 3.000 askerle Mısır'dan gelen takviye filo Osmanlı ordusuna moral sağladı.

Rodos kalesinin teslimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kanuni Sultan Süleyman, Sadrazam Pîrî Mehmed Paşa'yı Saint Jean Şövalyelerinin elçileriyle müzakere etmekle görevlendirdi. Müzakereler sonucunda aşağıdaki koşullarla anlaşmaya varıldı:^[8]

1- Rodos Şövalyeleri kişisel eşya ve silahlarıyla Rodos ve bağlı adalardan 12 gün zarfında çekilerek ayrılacaklardır.
2- Rodos'tan ayrılacakların Girit/Kandiye limanına kadar nakilleri Türk gemileriyle yapılacaktır.
3- [Şövalyelerin çekileceği] 12 günlük süre zarfında Rodos kalesine sadece 4.000 kişilik yeniçeri birliği girecek, kuşatma ordusunun geri kalan bölümü kalenin bir mil açığına çekilecektir.
4- Şehirde kalacak olanların dinî ayinlerinde serbest olacaktır.
5- Rodos'ta kalacak olanlardan arzu edenler üç yıl zarfında Rodos'u terk edebileceklerdir.
6- Rodos ahalisi beş yıl süreyle vergide muaf olacaktır.
7- Ada'dan Kapıkulu ocakları için devşirme alınmayacaktır.
8- İşbu anlaşma koşullarının eksiksiz uygulanması için 25 Şövalye ile Rodos halkı ilerigelenlerinden 25 kişi Osmanlı karargâhında rehin tutulacaktır.

Kuşatma sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlıların Akdeniz'de güvenliği sağlaması kolaylaşmıştır. Fetihten sonra halka büyük imtiyazlar verilerek adaya Anadolu'dan Türk nüfusu yerleştirilmiştir. Cezayir-i Bahr-i Sefid (Akdeniz Adaları) eyaletine bağlanmıştır.^[9] Sancakbeyi olarak da Mehmed Bey tayin edilmiştir.^[10]

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiliz kısmın en doğusundaki Aziz Yuhanna (St. John) Kulesi.
Büyük Efendi Fabrizio del Carretto tarafından 1515-1517 aralarında inşa edilen yuvarlak siperli İtalyan Kulesi.
Pierre d'Aubusson'ın talebi üzerine dökülen Hospitalier Şövalyeleri havan topu. Havan yakın savunma için kullanılmaktaydı (100-200 metre). 260 kg'lık granit toplar ateşlerdi. Topun ağarlığı 3,325 kg'dır. Musée de l'Armée.
Philippe Villiers de L'Isle-Adam armalı Kalibre topu, Rodos. Kalibre: 140 milimetre (5,5 in), uzunluk: 339 santimetre (133 in), ağarlık: 2.533 kilogram (5.584 lb), mühimmat: 10 kilogram (22 lb) demir top. 1862'de Sultan Abdülaziz tarafından III. Napoleon'e verilmiştir.
I. François'ın Fransız kalıbı bir top, semender arması ve Osmanlıca yazıları Vitar: 45, Çap: 14, Karış: 13. Rodos'un Fethi (1522), Musée de l'Armée.
Aziz Nikola Kulesi'ndeki top, 1510, Rodos. Emery d'Amboise'ın arması, Osmanlıca yaılar Vitar: 35, Çap: 16, Ş (Karış kısaltması): 11. Latince yazılar TURIS+S+NICOLAI+PRO+DEFÉSOR, "Aziz Nikola Kulesi müdafası için". Kalibre: 23.0 cm (9.1 in) uzunluk: 255 cm (100 in) ağarlık: 1,427 kg (3,146 lb). 1862'de Sultan Abdülaziz tarafından III. Napoleon'e verilmiştir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıbrıs'ın Fethi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Patrick, Kinross. The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. ss. sf. 176.
^ Patrick, Kinross. The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. ss. sf. 178.
^ Greenblatt, Miriam (2003). Süleyman the Magnificent and the Ottoman Empire (İngilizce). Benchmark Books. ISBN 978-0761414896.
^ Afyoncu, Erhan (2011). Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan. Yeditepe Yayıncılık. ISBN 6054052554.
^ "Rodos'un Fethi". Türk Silahlı Kuvvetleri. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012.
^ ^a ^b "Peçevi Tarihi", İbrahim Peçevi, c.I, İstanbul, Matbaa-i Amire 1383, s.71
^ "İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi", İ. H. Danişment, c.3, s.83
^ "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Rodos'un Fethi", ATASE Yayınları, Ankara (1979), s.62
^ Çelebi, Evliya. Trans. by von Hammer, Joseph. Narrative of travels in Europe, Asia, and Africa in the seventeenth century 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Vol. 1, p. 91. Parbury, Allen, & Co. (London), 1834. Accessed 10 Sept 2011.
^ "RODOS'UN FETHİ". Rehber Ansiklopedisi. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012.

[Kinross176-1] Patrick, Kinross. The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. ss. sf. 176.

[Kinross178-2] Patrick, Kinross. The Ottoman Centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. ss. sf. 178.

[Greenblatt-3] Greenblatt, Miriam (2003). Süleyman the Magnificent and the Ottoman Empire (İngilizce). Benchmark Books. ISBN 978-0761414896.

[Afyoncu-4] Afyoncu, Erhan (2011). Kanuni Sultan Süleyman ve Hürrem Sultan. Yeditepe Yayıncılık. ISBN 6054052554.

[TSK-5] "Rodos'un Fethi". Türk Silahlı Kuvvetleri. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012.

[Peçevi,_c_1383-6] "Peçevi Tarihi", İbrahim Peçevi, c.I, İstanbul, Matbaa-i Amire 1383, s.71

[7] "İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi", İ. H. Danişment, c.3, s.83

[8] "Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, Rodos'un Fethi", ATASE Yayınları, Ankara (1979), s.62

[narratives-9] Çelebi, Evliya. Trans. by von Hammer, Joseph. Narrative of travels in Europe, Asia, and Africa in the seventeenth century 4 Temmuz 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Vol. 1, p. 91. Parbury, Allen, & Co. (London), 1834. Accessed 10 Sept 2011.

[Rehber-10] "RODOS'UN FETHİ". Rehber Ansiklopedisi. 19 Nisan 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2012.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Yüzyıllara göre Osmanlı İmparatorluğu'nun taraf olduğu önemli kuşatmalar
13.-14.	1285 Kulacahisar 1326 Bursa 1328-1331 Nikea 1333-1337 İzmit 1361 Edirne 1383-1387 Selanik 1385 Sofya 1385 Niş 1393 Tırnova 1394-1396 Konstantinopolis 1397-1402 Konstantinopolis
15.	1411 Konstantinopolis 1422 Konstantinopolis 1422-1430 Selanik 1428 Güvercinlik 1439 Semendire 1440 Belgrad 1440-41 Nobırda 1448 Kocacık 1450 Akçahisar 1453 İstanbul 1455 Berat 1456 Belgrad 1459 Semendire 1461 Trabzon 1462 Midilli 1463 Yayçe 1464 Yayçe 1467 Akçahisar 1470 Eğriboz 1474 İşkodra 1475 Kefe 1477-78 Akçahisar 1478-79 İşkodra 1480 Rodos 1481 Otranto 1484 Kili 1484 Akkerman 1499 İnebahtı
16.	1500 Modon 1500 Kefalonya 1501 Dıraç 1514-5 Diyarbakır 1516-7 Mardin 1517 Kahire 1521 Belgrad 1522 Knin 1522 Rodos 1529 Cezayir Adası 1529 Viyana 1532 Güns (Kőszeg) 1532 Maribor 1533-34 Koron 1534 Tunus 1534 Bağdat 1537 Klis 1537 Korfu 1538 Diu 1539 Kastelnovo 1541 Budin 1543 Nice 1543 Estergon 1548 Aden 1548 Van 1551 Trablus 1552 Maskat 1552 Hürmüz 1552 Temeşvar 1552 Eğri 1556 Vahran 1559 Bahreyn 1563 Vahran 1565 Malta 1566 Zigetvar 1569-70 Kevkeban 1570 Lefkoşa 1570-71 Mağusa 1574 Tunus 1578 Gvozdansko 1592 Bihaç 1593 Kulpa 1594 Yanıkkale 1596 Eğri 1598 Budin
17.	1601 Kanije 1602 İstolni Belgrad 1603 Tebriz 1605 Estergon 1616 Revan 1621 Hotin 1625 Bağdat 1630 Bağdat 1635 Revan 1638 Bağdat 1642 Azak 1645 Hanya 1646 Resmo 1663 Uyvar 1664 Zerinvar 1648-1669 Kandiye 1672 Kamaniçe 1678 Çehrin 1683 Viyana 1684 Budin 1684 Ayamavra 1685 Uyvar 1686 Budin 1686 Peçuy 1688 Eğriboz 1688 Belgrad 1689 Perekop 1690 Belgrad 1692 Hanya 1693 Belgrad 1695 Azak 1696 Azak
18.	1715 Anabolu 1716 Korfu 1716 Temeşvar 1717 Belgrad 1724 Hoy 1724 Hemedan 1724 Revan 1725 Tebriz 1731 Revan 1731 Urmiye 1733 Bağdat 1734-35 Gence 1735 Kars 1737 Özi 1739 Belgrad 1743 Musul 1744 Kars 1769 Hotin 1773 Silistre 1788 Özi 1788 Hotin 1789 Belgrad 1789 İzmail 1799 El-Ariş 1799 Yafa 1799 Akka
19.	1801 Kahire 1806 Belgrad 1821 Patras 1821-22 Akropol 1821 Tripoliçe 1822 Mesalongi 1823 Mesalongi 1825-26 Mesalongi 1826-27 Akropol 1828 Kars 1828 Şumnu 1828 Silistre 1828 Varna 1854 Kalafat 1854 Silistre 1854-55 Sivastopol 1855 Kars 1877 Plevne
20.	1912-13 İşkodra 1912-13 Edirne 1915 Van 1915-16 Kût'ül-Amâre 1916-1919 Medine
Osmanlı mağlubiyetleri italik olarak gösterilmiştir.

Rodos'un Fethi nedir?, Rodos'un Fethi anlamı nedir?, Rodos'un Fethi ne demektir?