Dıraç Kuşatması (1501)

Dıraç Kuşatması
	1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı
	; Dıraç kenti ve kalesi
Tarih	?-13 Ağustos 1501
Bölge	Dıraç, Arnavutluk
Sonuç	Kesin Osmanlı zaferi
Coğrafi; Değişiklikler	Dıraç fethedildi
Taraflar
Osmanlı İmparatorluğu	Venedik Cumhuriyeti
Komutanlar ve liderler
Gazi Mehmet Bey Çelebi	??
Güçler
6.000 piyade	200-500 asker
Kayıplar
Çok az	Venedik garnizonu imha edildi

Dıraç Kuşatması, 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nda bir evre. 1501 Ağustos ayı başında Arnavutluk'taki bu son Venedik kale ve limanını karadan kuşatan Osmanlı ordusu kaleyi kısa sürede fethetti.

Kuşatma öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

XIV. Yüzyılın sonlarına dek Arnavut prensi Giorgio Toppia'nın elindeki Dıraç, adıgeçenin 1392'de ölümü üzerine vasiyeti uyarınca Venedik Cumhuriyeti'ne devredildi. Toppia'nın Osmanlı devleti'ne tâbi olması nedeniyle Dıraç üzerinde hak iddia eden Osmanlılar, Venedik'in burası için yıllık vergi vermeye razı olması sonucunda askerî harekât düzenlemediler.

1423 yılında Osmanlı Devleti ve Venedik arasında savaş çıkmasıyla, Üsküp Uçbeyi Gazi İshak Bey komutasındaki bir Türk birliği 1428-29’da Dıraç’ı kuşattıysa da alamadı. Keza, 1463-1479 Osmanlı-Venedik Savaşı sırasında 1469'da yapılan kuşatma da başarıya ulaşamadı.

Osmanlı Devleti'nin 1499 yılında Venedik'le bir kez daha savaşa tutuşması sonucunda Dıraç bir kez daha Türk ordusunun hedefi oldu. 1499'da İnebahtı'yı, 1500 yılında da Modon, Koron ve Navarin'i fethederek Venedik'in Mora'daki mevcudiyetine büyük darbe vuran Osmanlı Devleti Dıraç'ı da alarak hasmının Arnavutluk'taki mevcudiyetine de son vermeyi hedefledi.

Kuşatma[değiştir | kaynağı değiştir]

Osmanlıların (sırasıyla) 1499 ve 1500'te hedefledikleri İnebahtı ve Koron kadar iyi berkitilmiş bir kale olmayan ve büyük bir Venedik garnizonunun konuşlu olmadığı Dıraç'ın fethi için Elbasan Sancak Beyi Gazi Mehmed Bey Çelebi görevlendirildi. Mehmed Bey, ilk Üsküp Uçbeyi Paşa Yiğit'in (1391-1414) torunu ve Gazi İsa Bey'in oğluydu. Dıraç ise Venedik'le tek bağlantısı deniz yoluyla olan, arkası karayla ve bütün etrafı Osmanlı topraklarıyla kuşatılmış bir yerleşimdi.

Türk birliğinin kuşatması önce ani bir hücum şeklinde gelişti. Dıraç'taki garnizon ise saldırının deniz tarafından geleceğini düşünerek yığınağını daha ziyade o tarafa yapmıştı. Üsküp-Manastır-Ohri-Elbasan üzerinden geçip nehirleri de tombaz benzeri araçlarla (nerdübân) aşan birlik sürpriz taarruzuna başladığında Dıraç garnizonu da direnişe başladı. Bununla birlikte, Mehmed Bey'in komutuyla sahte bir geri çekilme manevrası icra eden Türk birlikleri kaledeki garnizonun takip için dışarı çıkmasını sağladı. Tuzağa düşen Venedik birliği kale yakınındaki kısa muharebede imha edildi ve 13 Ağustos'ta Türk birliği içinde asker kalmamış Dıraç kalesine girdi.^[1]

Kuşatma sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Fetihten sonra Dıraç kalesi ve limanı, fethi gerçekleştiren Mehmed Bey'in idaresindeki Elbasan sancağına bağlandı ve harabe halindeki şehir süratle onarılmaya başlandı. Osmanlılar tahkim ettikleri kaleye 100 süvari ve 600 asker yerleştirdiler. Ayrıca, şehrin asıl kilisesi olan üç bölümlü Bizans kilisesini de Fatih Camii adıyla camiye çevirdiler. Dıraç limanı ise, esasen bütün Arnavutluk kıyılarını egemenliği altında bulunduran ve aslî üs olarak Avlonya'yı kullanan Osmanlılar açısından çok büyük önem taşımadı. Osmanlı idaresi, XVI. yüzyılın ortalarında Dıraç’tan 14 km mesafede verimli bir arazide Kavaya adlı yeni bir yerleşim yeri kurdu. Burası, nüfus açısından Dıraç'a nazaran daha hızlı büyürken, aynı zamanda Dıraç kadısının da ikamet ettiği bir merkez oldu.^[2]

Osmanlıların Dıraç'ı fethiyle Venediklilerin Arnavutluk'taki askerî mevcudiyetleri sona erdi. Bölgedeki tuz kaynaklarının da tamamen ele geçirilmesiyle^[3] Osmanlılar bu temel madde üzerindeki tekellerini pekiştirdiler. Osmanlıların bu başarılı harekâtı 1499-1503 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın son büyük çaplı operasyonu oldu. Gerek karadaki gerek denizdeki kayıpları karşısında Venedikliler barışa daha fazla meylettiler ve 1502'deki mütareke 1503 yılında barışın yeniden sağlanmasıyla sonuçlandı. 1503 yılında imzalanan Anlaşmayla Dıraç da savaştaki diğer Osmanlı fetihleri gibi Osmanlı topraklarına katıldı ve Arnavutluk'un 1912 yılında bağımsızlığını ilan etmesine dek bu şekilde kaldı.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Nenad Filipoviç, "Draç'ın Fethi (1501): Oruç bin dil Vakayinâmesi ve İsabey-oğlu Mehmet Çelebi", Princeton University, s. 402-404
^ "İslam Ansiklopedisi, "Dıraç" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1994), c. 9, s. 522-523". 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.
^ International Dictionary of Historic Places: Volume 3/Southern Europe", Routledge (1995), s. 200

[1] Nenad Filipoviç, "Draç'ın Fethi (1501): Oruç bin dil Vakayinâmesi ve İsabey-oğlu Mehmet Çelebi", Princeton University, s. 402-404

[2] "İslam Ansiklopedisi, "Dıraç" maddesi, Türk Diyanet Vakfı, İstanbul (1994), c. 9, s. 522-523". 7 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.

[3] International Dictionary of Historic Places: Volume 3/Southern Europe", Routledge (1995), s. 200

[1]

[2]

[3]

g t d Yüzyıllara göre Osmanlı İmparatorluğu'nun taraf olduğu önemli kuşatmalar
13.-14.	1285 Kulacahisar 1326 Bursa 1328-1331 Nikea 1333-1337 İzmit 1361 Edirne 1383-1387 Selanik 1385 Sofya 1385 Niş 1393 Tırnova 1394-1396 Konstantinopolis 1397-1402 Konstantinopolis
15.	1411 Konstantinopolis 1422 Konstantinopolis 1422-1430 Selanik 1428 Güvercinlik 1439 Semendire 1440 Belgrad 1440-41 Nobırda 1448 Kocacık 1450 Akçahisar 1453 İstanbul 1455 Berat 1456 Belgrad 1459 Semendire 1461 Trabzon 1462 Midilli 1463 Yayçe 1464 Yayçe 1467 Akçahisar 1470 Eğriboz 1474 İşkodra 1475 Kefe 1477-78 Akçahisar 1478-79 İşkodra 1480 Rodos 1481 Otranto 1484 Kili 1484 Akkerman 1499 İnebahtı
16.	1500 Modon 1500 Kefalonya 1501 Dıraç 1514-5 Diyarbakır 1516-7 Mardin 1517 Kahire 1521 Belgrad 1522 Knin 1522 Rodos 1529 Cezayir Adası 1529 Viyana 1532 Güns (Kőszeg) 1532 Maribor 1533-34 Koron 1534 Tunus 1534 Bağdat 1537 Klis 1537 Korfu 1538 Diu 1539 Kastelnovo 1541 Budin 1543 Nice 1543 Estergon 1548 Aden 1548 Van 1551 Trablus 1552 Maskat 1552 Hürmüz 1552 Temeşvar 1552 Eğri 1556 Vahran 1559 Bahreyn 1563 Vahran 1565 Malta 1566 Zigetvar 1569-70 Kevkeban 1570 Lefkoşa 1570-71 Mağusa 1574 Tunus 1578 Gvozdansko 1592 Bihaç 1593 Kulpa 1594 Yanıkkale 1596 Eğri 1598 Budin
17.	1601 Kanije 1602 İstolni Belgrad 1603 Tebriz 1605 Estergon 1616 Revan 1621 Hotin 1625 Bağdat 1630 Bağdat 1635 Revan 1638 Bağdat 1642 Azak 1645 Hanya 1646 Resmo 1663 Uyvar 1664 Zerinvar 1648-1669 Kandiye 1672 Kamaniçe 1678 Çehrin 1683 Viyana 1684 Budin 1684 Ayamavra 1685 Uyvar 1686 Budin 1686 Peçuy 1688 Eğriboz 1688 Belgrad 1689 Perekop 1690 Belgrad 1692 Hanya 1693 Belgrad 1695 Azak 1696 Azak
18.	1715 Anabolu 1716 Korfu 1716 Temeşvar 1717 Belgrad 1724 Hoy 1724 Hemedan 1724 Revan 1725 Tebriz 1731 Revan 1731 Urmiye 1733 Bağdat 1734-35 Gence 1735 Kars 1737 Özi 1739 Belgrad 1743 Musul 1744 Kars 1769 Hotin 1773 Silistre 1788 Özi 1788 Hotin 1789 Belgrad 1789 İzmail 1799 El-Ariş 1799 Yafa 1799 Akka
19.	1801 Kahire 1806 Belgrad 1821 Patras 1821-22 Akropol 1821 Tripoliçe 1822 Mesalongi 1823 Mesalongi 1825-26 Mesalongi 1826-27 Akropol 1828 Kars 1828 Şumnu 1828 Silistre 1828 Varna 1854 Kalafat 1854 Silistre 1854-55 Sivastopol 1855 Kars 1877 Plevne
20.	1912-13 İşkodra 1912-13 Edirne 1915 Van 1915-16 Kût'ül-Amâre 1916-1919 Medine
Osmanlı mağlubiyetleri italik olarak gösterilmiştir.

Dıraç Kuşatması (1501) nedir?, Dıraç Kuşatması (1501) anlamı nedir?, Dıraç Kuşatması (1501) ne demektir?