I. Theodoros

I. Theodoros Laskaris
Θεόδωρος Α' Λάσκαρις
I. Theodoros Laskaris; Θεόδωρος Α' Λάσκαρις
İznik İmparatoru; (Sürgündeki Bizans İmparatoru)
Hüküm süresi	1205 – 1222
Taç giymesi	1205
Önce gelen	Konstantinos Laskaris
Sonra gelen	III. İoannis
Doğum	y. 1174/1175; İstanbul (Konstantinopolis)
Ölüm	1221/Ağustos 1222; İznik (Nicea)
Eş(ler)i	Anna Komnini Angelina; Ermenistanlı Filipa; Marie de Courtenay
Çocuk(lar)ı	Nikolaos Laskaris; İrene Laskarina ; Maria Laskarina; Eudokia Laskarina; Konstantinos Laskaris
Hanedan	Laskaris Hanedanı
Babası	Manuel Laskaris
Annesi	Joanna Karatzaina

I. Theodoros Laskaris (Yunanca: Θεόδωρος Α' Λάσκαρις, Theodōros I Laskaris) (d. y. 1174/1175 - ö. 1221/Ağustos, 1222), (1204-1221 veya 1205–1222) arasında İznik İmparatoru olmuştur.

Tahta çıkmadan önceki yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Theodoros Laskaris, Konstantinopolis'te adı bilinen ama o zamana kadar büyük nüfuzu olmayan ve politika işlerine karışmayan âsil Laskaris ailesinin bir ferdidir. Babası Manuel Laskaris (d. 1140); annesi Joanna Karatzaina (d. 1148) olup kendisinden büyük dört erkek kardeşi (Manuel Laskaris (ö. y. 1256), Mihail Laskaris (ö. 1261/1271), Georgios Laskaris ve Konstantinos Laskaris (ö. 19 Mart 1205) ile iki küçük erkek kardeşi (Aleksios Laskaris ve İsaakios Laskaris) vardı. Büyük kardeşi Konstantinos Laskaris 1204-1205 arasında Konstantinopolis'in Latinler tarafından kuşatılması sırasında Bizans İmparatoru olmuştu. Küçük kardeşi olan Aleksios Laskaris ise, Latin İmparatorluğu'nun bir generali olarak Frank askerlerle birlikte sonradan İznik İmparatoru olan III. İoannis'e yardım eden Bulgarlara karşı savaşmış ve esir olup ve gözleri kör edilmiştir. 1199'da I. Theodoros, Bizans İmparatoru III. Aleksios ile Efrosini Dukena Kamatera kızı olan Anna Komnini Angelina evlenmiştir.

Theodoros (1203-1204)de Dördüncü Haçlı Seferi sırasında Latinlerin Konstantinopolis'i kuşatmaları sırasında Bizans'in savunucusu olarak ün kazanmıştır. Latin ordusunun Konstantinopolis'e girişine kadar şehirde kalmış; şehir Latinlerin eline düştükten sonra ailesi ile birlikte Boğaz üzerinden şehirden kaçmayı başarmıştır. Bu sırada Konstantintinopolis'i savunan Bizans ordusu kardeşi Konstantinos Laskaris'i imparator olarak seçmişler; fakat şehir düşüp yeni Latin İmparatorluğu idaresi kurulunca bu görevin anlamı kalmamıştır. Theodoros, Bitinya'ya geçerek kendini İznik hakimi ilan etmiş ve burası Bizanslılar için önemli bir dayanış noktası olmuştur. Daha önce imparator olarak ilan edilen kayınbiraderi ve kardeşi hayatta oldukları için ve Latin ordularının İznik'i devamlı tehdit altında bulundurdukları için Theodoros önce kendini imparator olarak ilan etmekten kaçınmıştır.

Latin İmparatorluğu, İznik İmparatorluğu, Trabzon İmparatorluğu ve Epir Despotluğu. Sınırlar tam belirli değildir.

İznik İmparatorluğu[değiştir | kaynağı değiştir]

Theodoros 1205'te Latin orduları ile Edremit'te yaptığı savaşı kaybetmiştir. Fakat Latinler bundan faydalanamamışlardır, çünkü Bulgar Çarı Kaloyan komutasında Bulgar ordusu Latin ordusunu aynı yıl Edirne (Adrianopolis)'de bir meydan savaşında yenip büyük zayiatlar verdirmiştir. Bunun üzerine Theodoros kendini İznik'te Bizans İmparatoru ilan etmiştir. Fakat taç giyme töreni eski Konstantinopolis Patriği İoannis Kamateros'un rahatsızlığı yüzünden gerçekleşmemiştir. Bu Patrik ölünce I. Theodoros İznik merkezli olarak yeni bir Hristiyan Ortodoks Patriği tayin etmiş (Partik IV. Mihail) ve Mart 1208'de taç giyme töreni İznik'te yapılmıştır.

1206 yılında Latin imparatoru Henri idaresindeki Latin İmparatorluğu ordusu yeniden İznik topraklarına hücumlara başlamıştır. 1209 yılında I. Theodoros, Bulgar Çarı Kaloyan ile yeni bir ittifaka girmiş ve Latinlerin ilerlemelerini durdurup karşı hücumlara başlamıştır.

1211'de sabık Bizans İmparatoru III. Aleksios, Anadolu Selçuklu Devleti hükümdarı I. Gıyaseddin Keyhüsrev'in desteğini sağlamış ve I. Keyhüsrev'le birlikte bir ordu ile İznik üzerine ilerlemeye başlamıştır. Selçuklu ve İznik orduları birkaç sonuçsuz biten meydan savaşı yapmışlar fakat Antiochia ad Maeandrum yakınlarında yapılan bir savaşta Selçuklu ordusu yenik düşmüş ve Selçuklu Sultanı I. Keyhüsrev savaş sırasında öldürülmüştür. İzniklilere esir düşen sabık III. Aleksios ise İznik'te bir manastıra kapatılıp 1211'de orada ölmüştür.

Buna karşılık aynı yıl Latin orduları İznik kuvvetlerini yenmiş ve Marmara Denizi'nin güney batı kıyılarını ellerine geçirmişlerdir. Aynı yıl bir diğer gelişme ise Trabzon İmparatoru'nun kardeşi David Komnenos'un idaresinde bulunan Paflagonya'nın bu idarecinin ölümü üzerine İznik İmparatorluğu'nun eline geçmesidir. 1214'te I. Theodoros, Latin İmparatorluğu ile İznik İmparatorluğu'nun efektif idari merkezi olan Kemalpaşa (Nymphaion)'da bir barış antlaşması imzalamıştır. 1219'da ise Latin İmparatoru Henri'nin yeğeni ile evlenmiştir. Bu barışçıl yakın ilişkilere rağmen 1220'de Latinlerle yeni bir savaş çıkmış, ama hemen barış antlaşması yenilenmiştir.

I. Theodoros Laskaris Kasım 1221da ölmüş ve yerine damadı III. İoannis İznik İmparatoru olmuştur. Hayatının sonunda bu devlet yalnızca eski Bizans İmparatorluğu'nun Asya ve Bitinya eyaletlerinde oluşuyordu. I. Theodoros politik ve askerî bilgisi ile Haçlı Latinlerin Anadolu'ya doğru ilerleyişini durdurup, eski Bizans'in yaşamını ve kültürünü İznik'te sürdüren yeni devlet yaratmış bir kişi olarak tarihe geçmiştir.

Ailesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Birinci karısı Anna Komnini Angelina (d. 1176 - ö. 1212) olup 1199da evlenmişler ve üç kızları ve gençken ölen iki oğulları olmuştur:

Nikolaos Laskaris (ö. 1212)
İoannis Laskaris (ö. 1212)
İrini Laskarina: Önce general Andronikos Paleologos ile sonra İznik İmparatoru III. İoannis ile evlenmiştir.
Maria Laskarina: Macar Kralı IV. Béla ile evlenmiştir.
Eudokia Laskarina: Önce Robert de Courtenay nişanlanmış; sonra 1230 de Anadolu Valisi Anseau de Cayeux ile evlenmiştir.

I. Theodoros ikinci evliliğini Ermenistan Kralı III. Ruben'in kızı olan Ermenistanlı Filipa ile yapmıştır. Bir yıl sonra dinsel nedenler dolayısıyla bu evlilik feshedilmiştir. Bu evlikten 1214de olan oğulları önce gayrimeşru sayılmış fakat sonra Trakya Dükü olarak görevlendirilmiştir.

I. Theodoros üçüncü evliliğini Latin İmparatoru Pierre ile Yolande'nın kızı Marie de Courtenay ile 1219 yılında yapmış; ama çocukları olmamıştır.

Dış kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Norwich, John Julius (1999). Byzantium: The Decline and Fall (İngilizce). Londra: Penguin. ISBN 0-14-011447-5.

Resmî unvanlar
Önce gelen: Konstantinos Laskaris	İznik İmparatoru (Sürgündeki Bizans İmparatoru) 1205 – 1221	Sonra gelen: III. İoannis

g t d Roma ve Bizans imparatorları
Principatus MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasianus Titus Domitianus Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus (Pescennius Niger) (Clodius Albinus) Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus
Kriz 235-284	I. Maximinus I. Gordianus ile II. Gordianus Pupienus ile Balbinus III. Gordianus Philippus Decius ile Herennius Etruscus Hostilianus Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus ve II. Valerianus II. Claudius Quintillus Aurelianus Tacitus Florianus Probus Carus Carinus ile Numerianus Galyalı imparatorlar: Postumus (Laelianus) Marius Victorinus (II. Domitianus) I. Tetricus ile II. Tetricus
Dominatus 284-395	Diocletianus Diocletianus (Doğu) ile Maximianus (Batı) Diocletianus (Doğu) ile Maximianus (Batı) ile Galerius (Doğu) ve I. Constantius (Batı) Galerius (Doğu) ile I. Constantius (Batı) ve II. Severus (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile II. Severus (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile Maxentius (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile Licinius (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Maxentius Licinius (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) ve I. Konstantin (augustus) ile Valerius Valens Licinius (Doğu) ile I. Konstantin (Batı) ve Licinius, II. Constantinus ile Crispus (Martinianus) I. Konstantin ile Crispus II. Constantinus I. Konstans Magnentius ile Decentius II. Constantius ile Vetranio Julianus Jovianus I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus ile Flavius Victor I. Theodosius (Eugenius)
Batı Roma 395-476	Honorius III. Constantius ile II. Constans III. Constantius Ravenna'daki gaspçı olarak Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus ile Palladius Avitus Majorianus sonrası Libius Severus sonrası Anthemius sonrası Olybrius Glycerius Julius Nepos (de jure) Romulus Augustus (gaspçı)
Bizans 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Marcianus I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus ile Marcus Zeno I. Anastasius I. Justinus I. Justinianus II. Justinus II. Tiberius Mauricius ile Theodosius Phocas Herakleios* III. Konstantinos Heraklonas II. Konstans IV. Konstantinos ile Herakleios ile Tiberios ile II. Justinianos II. Justinianos Leontios III. Tiberios II. Justinianos ile Tiberios Filippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leon V. Konstantinos Artabasdos IV. Leon VI. Konstantinos İrini I. Nikiforos Stavrakios I. Mihail ile Theofilaktos V. Leon ile Konstantinos II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantinos I. Romanos ile Hristoforos ile Stefanos ile Konstantinos II. Romanos II. Nikiforos I. İoannis II. Basileios VIII. Konstantinos Zoi ile III. Romanos Zoi ile IV. Mihail V. Mihail IX. Konstantinos Theodora VI. Mihail I. İsaakios X. Konstantinos Romen Diyojen VII. Mihail ile Andronikos ile Konstantios ile Konstantinos III. Nikiforos I. Aleksios II. İoannis ile Aleksios I. Manuil II. Aleksios I. Andronikos II. İsaakios III. Aleksios IV. Aleksios Senato tarafından seçilen gaspçı Nikolaos V. Aleksios
İznik 1204-1261	Konstantinos I. Theodoros III. İoannis II. Theodoros IV. İoannis
Bizans 1261-1453	VIII. Mihail II. Andronikos ile IX. Mihail III. Andronikos V. İoannis VI. İoannis ile V. İoannis ile Matheos V. İoannis IV. Andronikos VII. İoannis V. Andronikos II. Manuil VIII. İoannis XI. Konstantinos
Eğik yazılanlar gaspçı ya da ortak imparatordur. *Herakleios döneminden itibaren Grekçe resmî dil olmuş, bu tarihten itibaren imparatorların Latince yerine Grekçe adları yazılmıştır.

g t d Bizans İmparatorluğu'nda isyanlar ve ayrılıkçı hareketler, 1182-1205
I. Andronikos dönemi(1182-1185)	Andronikos Lampardas (Edremit, Balıkesir) Andronikos Kontostefanos (Asia Minor) İsaakios Komnenos (Kıbrıs) İoannis Komnenos Vatacis (Filadelfiya) Teodor Kantakuzenos (Prussa & Nikaea)
II. İsaakios dönemi(1185-1195)	Teodor ve İvan Asen (Bulgaristan) Aleksios Branas (Hadrianapolis) Teodor Mangafas (Filadelfiya) Basil Hocas (Tarsia) İsaakios Komnenos (Konstantinopolis) Konstantin Tatikios (Konstantinopolis) Pseudo-Alexios (Maeander Nehri, Paflagonya, Nikomedya)
III. Aleksios dönemi(1195-1203)	Bulgar İvanko (Trakya) Dobromir Hrisos (Makedonya) Leo Hamaretos (Lakonya) Leo Sgurus (Argolida ve Korint) Con Spiridonakes (Makedonya) Şişman İoannis Komnenos (Konstantinopolis) Manuel Kamices (Batı Makedonya)
II. İsaakios ve IV. Aleksios dönemi(1203-1204)	Mihail Komnenos Dukas (Frigya, sonra Epir) Aleksios Dukas Murcuflos (Konstantinopolis) Leo Gabalas (Rodos)
Konstantinopolis'in düşmesinden sonra(1204-1205)	Sabas Asidenos (Meander Nehri) Teodoros Gavras (Amisus) İoannis Kantakuzinos (Modon) David Komnenos (Paflagonya) Aleksios Komnenos (Trabzon) Theodoros Laskaris (Nikaea) Manuil Maurozomes (Frigya)

I. Theodoros nedir?, I. Theodoros anlamı nedir?, I. Theodoros ne demektir?