Macrinus
Macrinus büstü, Capitol Müzesi
24. Roma İmparatoru
Hüküm süresi	8 Nisan 217 - Haziran 218
Önce gelen	Caracalla
Sonra gelen	Elagabalus
Doğum	165 civarı Iol Caesarea
Ölüm	Haziran 218 Kapadokya
Tam adı Marcus Opellius Macrinus
Hanedan	Severuslar Hanedanı

Marcus Opellius Macrinus (165 civarı - Haziran 218), 217 ve 218 yılları arasında 14 aylık Roma İmparatoru. Macrinus, Afrika'daki Roma eyaleti Mauretanya'dan gelen ilk Roma imparatorudur.

Geçmişi ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Roma eyaleti Mauretania Caesariensis'nin başkenti Caesaria'da (günümüzde Şerşel) doğan ve orta sınıf equestrian bir aileden gelen Macrinus, Roma politik yaşamının basamaklarında yükselebilmesine izin veren bir eğitim aldı. Zaman içinde becerikli bir hukukçu olarak ün kazandı. İmparator Lucius Septimius Severus'un yönetimi sırasında önemli bir bürokrat oldu. Severus'un halefi Caracalla bir equestrian sınıf mensubunun ulaşabileceği en yüksek mevkii olan Praetorian muhafızlarının praefecusu olarak atadı. Praefectus, imparatordan sonra komutada en yetkili ikinci kişiydi ve İmparatorun korumaları sayılan ve aynı zamanda Roma şehrinde bulunmasına izin verilen tek gerçek askerî güç olan Praetorian birliklerinden sorumluydu. Macrinus, Caracalla'nın kendisine olan güveninin keyfini çıkarırken, geleneklere göre, bu belki de imparatorun görevden alınacağı ve yerine onun geçeceği yönünde bir kehanetle değişecekti. Macrinus hakkında tahtı kendisi için arzuladığını iddia eden söylentiler çıktı. Caracalla'nın politik muhaliflerini öldürme eğiliminin belirginleşmesiyle, Macrinus belki de imparatorun bu kehanetin farkına varacağı korkusuna kapıldı. Tarihçi Dio'ya göre, Caracalla zaten Macrinus'a bağlı görevlilerin tekrar atanması yolunda adım atmıştı.

217 ilkbaharında Caracalla, Part İmparatorluğu'na karşı yapacağı seferin hazırlıkları için Doğu eyaletlerindeydi. Praetorian muhafızların diğer üyeleri gibi Macrinus da onun maiyeti arasındaydı. Nisan ayında İmparator, Carrhae Muharebesi'nin yapıldığı yerin yakınlarındaki Luna tapınağını ziyaret etmeye gitti. Kendisine sadece kişisel muhafızı ve Macrinus eşlik ediyordu. Deliller çok net olmamakla birlikte Caracalla'nın yolculuğun bir noktasında (belki de 8 Nisan'da) öldürüldüğü kesindir. Caracalla'nın cesedi, adamı olan muhafızının cesediyle birlikte tapınaktan geri muhafızlarca getirildi. Macrinus tarafından anlatılan hikâyeye göre, ölü muhafız Caracalla'yı öldürmüştü. 11 Nisan'dan itibaren, Macrinus kendini imparator ilan etti. O, senatoryal sınıfa üye olmadığı halde imparator olan ilk insan ve aynı zamanda Mağribî kökenli ilk imparatordur.^[1] Macrinus aynı zamanda oğlu Diadumenianus'a Sezar unvanıyla halefi yaptı ve "Antoninus" ismini verdi, böylece onu 2. yüzyıldaki Antonine İmparatorlarının görece istikrarlı yönetimi ile ilişkilendirdi.

Saltanatı (Nisan 217 - Haziran 218)[değiştir | kaynağı değiştir]

Equestrian geçmişine rağmen Macrinus, Senato tarafından imparator olarak onaylandı. S.N. Miller'a göre bu, belki de geçmişinde başarılı bir hukukçu olması ve senatoryal sınıfa karşı olan hürmetkâr davranışları nedeniyledir. Ardından bir ihtiyaç olduğunu düşünerek birkaç eyaletin yöneticileri kendi seçtiği adamlarla değiştirdi. Julia Domna başlangıçta rahat bırakılmıştı ancak onun orduyla beraber komplolara başlaması üzerine Antakya'yı terk etmesini emretti. O zaman ilerlemiş derecede göğüs kanseri olarak açlıktan ölmek yerine ölmeyi tercih etti.

Dış politikanın acil öncelikleri nedeniyle, Macrinus uzlaşma eğilimi ve askeri çatışmadan kaçınma isteksizliği gösterdi. Dacia eyaletindeki karışıklığı, Caracalla tarafından alınmış olan esirleri geri göndererek çözdü ve Ermenistan eyaletindeki karışıklığı ise yine Caracalla zamanında babası esir alınmış olan Tiridates'e ülkenin yönetimini bağışlayarak çözdü. Caracalla'nın ölümünün hareketlendirdiği Partların Mezopotamya'yı işgal etmeleri daha zor çözülen bir sorun oldu. 217 yazında, Perslerle karşı karşıya geldiği Nisibis şehri yakınlarındaki savaşta bozguna uğrayan Macrinus, bunun bir sonucu olarak barış koşullarına dönmek için Part imparatoru V. Artabanus'la 200 milyon Sestertius gibi muazzam miktarda savaş tazminatı ödenmesi konusunu müzakere etmek zorunda kaldı.

Macrinus'un çatışmaya girmekten kaçınması ve özellikle geleneksel düşmanları Partlara karşı zafer konusundaki başarısızlığı askerler arasında hatırı sayılır bir kızgınlığa neden oldu. Kısa bir süre sonra Lejyonlar rakip bir imparator aramaya başladılar.

Aynı zamanda popülaritesi de Roma'da düşmeye başlamıştı. Sadece İmparator olduktan sonra şehri ziyaret etmemiş olması nedeniyle değil, bunun yanında yaz sonunda meydana gelen bir fırtına sonrası geniş bir alana yayılan bir yangın ve su baskını ve Macrinus'un şehir praefecusu olarak atadığı kişinin hasarın giderilmesi ve yeniden yerleştirilme konusunda halkı yeterince tatmin edememesi de bu düşüşün önemli nedenlerindendir.

Düşüşü[değiştir | kaynağı değiştir]

Bu memnuniyetsizlik, Severus Hanedanı'nın Julia Maesa'nın (Caracalla'nın teyzesi) ve kızları Julia Soaemias ve Julia Mamaea başını çektiği yaşayan üyeleri tarafından kışkırtıldı. Macrinus tarafından saraydan uzaklaştırılıp evlerine dönmeye zorlanan Severan kadınları, onun yerine imparatorluk tahtına bir Severus geçirmek için Suriye'de Emesa kenti yakınlarındaki evlerinde bir plan hazırladılar. Miras yoluyla ellerinde bulundurdukları "güneş-tanrı" Elagabalus kültü üzerindeki etkilerini Soaemias'ın oğlu Elagabalus'un Caracalla'nın gerçek halefi olduğunu ispat etmek için kullandılar. Severan kadınlarının da yardımı ile yayılan söylentiye göre, Elagabalus aslında Caracalla'nın kendi öz kuzeninden olan gayri meşru oğluydu.

18 Mayıs da Elagabalus, Lejyon III Gallica'nın kampının bulunduğu Raphana'da imparator ilan edildi. Eğitmeni ihtiyarlar komutasındaki bir kuvvet Antakya'ya doğru yola çıktı ve Macrinus komutasındaki birliklerle 8 Haziran 218'de çatışmaya girdiler. Askerleri tarafından terk edilen Macrinus, bir haberci kılığında gizlenerek İtalya ya kaçtı. Halkedon (bugünkü İstanbul'un Kadıköy ilçesi) yakınlarında yakalandı ve Kapadokya'da idam edildi. Güvenliği için Part topraklarına gönderilen Diadumenianus, Zeugma'da yakalandı ve ölüme mahkûm edildi.

Macrinus'un kısa saltanatı, birçok tarihi "ilkler" açısından önemlidir. Saltanatı, 17 yıl sürecek olan ikinci bir Severan imparatorları döneminde, Elagabalus ve Alexander Severus'ın saltanatları tarafından takip edildi.

Dış bağlantılar ve kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Macrinus ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Macrinus'un hayatı25 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Historia Augusta, LacusCurtius: Latince metin ve İngilizce çevirisi)
• "Macrinus ve Diadumenianius" at De Imperatoribus Romanis ( Ohio Devlet Üniversitesinden Michael Meckler'e ait)6 Nisan 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. İngilizce
• Dio Cassius'dan Macrinus26 Mayıs 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi İngilizce

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Cassius Dio, bk. 79
• Herodian, 4.14-5.4
• Historia Augusta
• Miller, S.N., "The Army and the Imperial House,"(ordu ve emperyal saray) Cambridge Antik Tarih , Volüm XII: Emperyal krizler ve düzeltme (M.S. 193-324), S.A. Cook et al. eds, Cambridge University Press, 1965, pp 50–2.

Macrinus Severus Hanedanı Doğumu: 11 Nisan 165 Ölümü: Haziran 218
Resmî unvanlar
Önce gelen: Caracalla	Roma İmparatoru 217 - 218	Sonra gelen: Elagabalus