Türkiye'de turizm

2017'de 1,4 milyon kişinin ziyaret ettiği Pamukkale, Türkiye'nin en çok ziyaret edilen örenyeridir.^[1]

Mevlânâ Müzesi, 2017'de gelen 2,4 milyon ziyaretçiyle Türkiye'nin en çok ziyaret edilen müzesidir.^[1]

Türkiye'de turizm, ülke ekonomisi için önemli bir sektördür. Turizm gelirlerinin ihracata oranı %16,7'dir.^[2] Ülkedeki turizm faaliyetleri Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın sorumluluk alanındadır. Türkiye'de ülkenin tarihini ve kültürünü yansıtan pek çok turistik yer mevcut olup ayrıca Akdeniz ve Ege Denizi'nin kıyısında turistik aktiviteler yapılmaktadır. Son yıllarda ülke, sağlık turizminde popüler hâle gelmiştir.

Türkiye'nin en büyük şehri olan İstanbul, Bizans ve Osmanlı İmparatorluğu'nun başkenti olması dolayısıyla da antik döneme sahip birçok yapıyı barındırmaktadır. Sultan Ahmet Camii, Ayasofya ve Topkapı Sarayı bunlardan birkaçıdır. Diğer önemli turizm alanları; Roma İmparatorluğu döneminden kalan Efes, Troya, Bergama, Side, Meryem Ana Evi'nin yanı sıra Kapadokya, Nemrut ve Pamukkale bölgeleridir.

Plaj bölgeleri, genellikle Türkiye'nin çeşitli şehirlerinde yaşayan insanlar ve Batı Avrupa'dan gelen turistler için önemli bir turizm alanıdır. En önemli plajlar, Ege kıyılarından başlar ve Akdeniz'de Antalya yakınlarında son bulur. Bodrum, Çeşme, Fethiye, Marmaris, Kuşadası, Alanya önemli tatil yöreleridir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Anadolu toprakları ilk çağlardan itibaren gezginlerin önemli rotalarındandır. İlk ve Orta Çağ'da dini mekanlar ve termal kaynaklar ile ilgi çekmiştir. Selçuklular döneminde ticaret yolcuları Anadolu'da seyahatleri canlı tutmuştur. Osmanlılarda bu toprakların gerçek manada ilk turizm hareketi gerçekleşmiştir. 1863 yılında açılan Sergi-i Osmani etkinliğine Avrupa'dan özellikle Avusturya'dan turistler gelmiştir. Aynı yıllarda İstanbul'dan da yurt dışına turistler gitmeye başlamıştır.^[3]

1870 yılında Şark demiryolları İstanbul'u Paris'e bağlaması ile İlk otel (Pera Palas) açılmıştır (1890). Cumhuriyetin ilanından sonra daha sonra adı Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu olacak olan Seyyahın Cemiyeti kuruldu. 1957 yılından sonra turizm bakanlık seviyesinde yürütülmüştür.

Türkiye'ye gelen turist sayısı; 1950 yılında 30 bin, 1965'te 500 bin, 1985'te 2 milyon, 1990'da 5 milyon, 1997'de 10 milyon olmuştur.^[3]

24 Kasım 2015'te, Türkiye'nin sınırı ihlal ettiği gerekçesi ile bir Rus Su-24 savaş uçağını düşürmesinin ardından Rusya, Türkiye ile ilişkilerini askerî ve ekonomik olarak asgari seviyeye indirdi. Bu kapsamda Rusya’daki tur şirketlerinin Türkiye turu satmasını yasakladı.^[4] 2016'nın ilk beş ayında Antalya’ya gelen Rus turist sayısında bir önceki yıla oranla %96, Alman turist sayısında %30, Hollandalı turist sayısında ise %33 düşüş oldu.^[5] Ege ve Akdeniz sahillerinde 1.300 civarında otelin satılığa çıkarıldığı tahmin edilmektedir.^[6] Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı, "bölgesel şartlar" nedeniyle turizm alanında bir daralma yaşandığını, Türkiye'nin bu krizden "güçlenerek çıkacağı" görüşünü dile getirdi.^[7]

Görülecek yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de UNESCO tarafından Dünya Mirası listesine alınan 21 miras alanı bulunmaktadır:

İstanbul'un Tarihî Alanları, Kapadokya ve Göreme Milli Parkı, Divriği Ulu Camii ve Darüşşifası, Hattuşa, Nemrut Dağı, Ksantos ve Letoon, Hierapolis ve Pamukkale, Safranbolu, Troya, Selimiye Camii, Çatalhöyük, Bursa ve Cumalıkızık, Pergamon, Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, Efes, Ani, Afrodisias, Göbeklitepe, Arslantepe, Gordion, Anadolu'nun Ortaçağ Dönemi Ahşap Hipostil Camileri.

Dünya Mirası Geçici Listesi'nde 75 kültürel, 3 doğal ve 4 karma olmak üzere 82 varlığı bulunmaktadır.

Kapadokya yöresindeki Ürgüp ve Göreme çevresinde oluşan peribacaları, kaya oyma kiliseler, yeraltı şehirleriyle yoğun bir turizm alanıdır. Ürgüp, Göreme, Derinkuyu, Uçhisar, Ihlara, Avanos ve Kaymaklı yöredeki turistik yerleşmelerdir.^[8] Yöreyi yılda yaklaşık 3 milyon turist gezmektedir.^[9]

Dünya Mirası listesinde bulunan Pamukkale Denizli ilinde yer almaktadır. Fay hattından gelen sıcak suların taşıdığı kireçin çökelmesiyle oluşurlar. Travertenler, traverten havuzları, akan sıcak su görsel bir şölen sunar. Sularından yararlanmak amacıyla antik zamanlarda travertenlerin üst tarafına Hierapolis şehri kurulmuştur.

Özellikle karstik kayaçlardan oluşan Toros Dağları'nın batı ve orta bölümlerinde mağaralar gelişmiştir. Antalya yakınlarında bulunan Karain Mağarası'nda Paleolitik çağa ait yerleşim izleri bulunur. Damlataş Mağarası Alanya şehir merkezinde bulunur. Binlerce sarkıt, dikit duvarları süslemektedir.

Deniz turizmi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıyı turizmi, deniz, kumsal, güneş, manzara, biyolojik çeşitlilik (balina kuş mercan), deniz ürünlerini kapsar. Kıyılarda oteller, kıyı düzenlemeleri, dalış sporları, kuş gözlemleri, bot gezileri, tıp hizmetleri, lokantalar ile düzenlenmelidir. Avrupalı turistlerin %63'ü kıyıları tercih etmektedir.^[10]

Türkiye'de Batı Akdeniz ve Ege kıyılarında çoğunlukla yabancılara dönük turistik oteller yer alırken, Karadeniz ve Marmara kıyılarında yerli turistlerin ikinci konutları bulunur.

Karadeniz kıyılarının iklimi kıyı turizmin gelişmesi için uygun değildir. Karadeniz'de; turizmi engelleyen yaz yağışları (batıda 1-2 gün, ortada 5-6 gün, doğuda 8-10 gün) bulunur, denize girme süresi 3 ay, günlük güneşlenme süresi 9-10 saat, bağıl nem %70'in üzerindedir. Akdeniz ikliminin hakim olduğu Ege ve Akdeniz kıyılarında; denize girme süresi Mayıs-Kasım arasında 7 ay, günde 11-12 saat güneşlenme süresi, yaz kuraklığı ve nemlilik %70'in altındadır. Doğu Akdeniz kıyılarında yaz sıcakların aşırı bunaltıcı olması turizmin gelişmesini engellemiştir.^[11]

Ege ve Akdeniz kıyılarında güneşlenme süresi, hava sıcaklığı, deniz suyu sıcaklığının yüksek olması, denize girme süresinin uzun olmasına neden olmaktadır. Koy ve körfezlerin fazla yer tutması kıyı turizminin gelişmesine katkı sağlar. Bu kıyılarımızda büyük oteller, tatil köyleri yapılmıştır.

Kıyı turizmi kriterlerinden biri de mavi bayrak sahibi olmaktır. Türkiye 2014 yılında en fazla mavi bayraklı sahile sahip 3. ülke iken 2015 yılında 2.liğe çıkmıştır. İspanya 578 plaj ile 1., Türkiye 436 plaj ile 2., Yunanistan 395 plaj ile 3.dür.^[12]

Kış turizmi[değiştir | kaynağı değiştir]

Turizm faaliyetlerini yılın tamamına yaymak için kış turizmine önem vermeye başlamıştır. On yıl önce kış sezonunda 2,7 milyon turist ağırlanırken 2014'te bu rakam 4.8 milyona ulaşmıştır. 51 kayak tesisi ve 9.549 yatak kapasitesi bulunmaktadır. Türkiye kayak tesisi açsından dünyada 18. sıradadır. Uludağ, Palandöken, Kartepe, Kartalkaya, Sarıkamış, Erciyes, Davraz Dağı Türkiye'nin önemli kayak merkezleridir.^[13]

Kruvaziyer turizmi[değiştir | kaynağı değiştir]

Kruvaziyer gemileriyle yapılan turizm faaliyeti özellikle Akdeniz'de yoğunlaşmıştır. Akdeniz dünya kruvaziyer turizminde %21,7 ile Karayipler/Bahamalar'dan sonra (%34,4) ikinci sırada gelmektedir. 2003 yılında Türk limanlarına 887 gemi ve 582.000 turist gelmiştir. 2013 yılında; 1.572 gemi ve 2.240.000 turiste ulaşmıştır. Türkiye'de 2013 yılı için en fazla kruvaziyer gemi Kuşadası'na demirlemiştir. Kuşadası limanına 2013'te 428 gemi ve 577.685 kruvaziyer turist gelmiştir.^[14]

Sağlık turizmi[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız: Sağlık turizmi

Türkiye'de termal turizm özellikle iç turizm açısından önemlidir. 1300 termal, 2000'den fazla şifalı su kaynağına sahip olan Türkiye bu açıdan dünya 5.sidir. Hitit'lerden itibaren Anadolu topraklarında kaplıcalardan yararlanılmaktadır. Kestanbol kaplıcası, Hierapolis Roma döneminden, Yalova'daki Kurşunlu hamamı Bizans döneminden kalmadır.^[15] Türkiye'de kaplıca tesisinin açılması için, kaynak suyunun MTA tarafından hidrojeoloji analizi yapılması, Sağlık bakanlığı tarafından şifalı olduğunun belirlenmesi gerekmektedir. Türkiye'de 46 ilde 190 kaplıca bulunur. Yerli termal turistlerin çoğunluğu Marmara (%43,8) ve Ege (%26,6) bölgelerindendir. 2008 yılında Türkiye'ye 162.480 sağlık turisti gelmiş ve 282 milyon dolar harcama yapmıştır.^[16] USHAŞ verilerine göre 2019 yılında gelen turist sayısı 662.087,^[17] turizm geliri 1.065.105 dolar, 2020 yılında gelen turist sayısı ise COVİD-19 pandemisi etkisi ile 388.150, turizm geliri ise 548 milyon dolar olmuştur.^[18]

Türkiye'ye her yıl binlerce kişi tedavi olmak için gelmektedir.^[19] Türkiye özellikle saç ekimi alanında dünya çapında bir merkez olmuştur.^[20]

Yayla turizmi[değiştir | kaynağı değiştir]

Özellikle Karadeniz Dağları ve Toros Dağları yaylalarında gelişmeye başlamıştır. Kültür bakanlığı 26 yaylayı turizm merkezi ilan etmiştir. Giresun Bektaş ve Kümbet, Ordu Çambaşı, Rize Anzer ve Ayder-Yukarı Kavrun, Trabzon Erikbeli ve Şolma-Karadağ, Artvin Kaçkar, Bayburt Kop Dağı, Gümüşhane Zigana yaylalarında çalışmalar başlamıştır.^[21]

Vizeler[değiştir | kaynağı değiştir]

İstatistikler[değiştir | kaynağı değiştir]

**2003-2020 Yılları Türkiye turizm verileri**^[22]
Yıl	Turist	Gelir (milyar$)	Ort. harcama ($)	Değişim (%)
2003	16,463,623	13,8	850
2004	20,753,734	17,1	843
2005	25,045,142	20,3	842
2006	23,924,023	18,6	803
2007	27,239,630	20,9	770
2008	31,137,774	25,4	820
2009	31,759,816	25,1	783
2010	32,997,308	24,9	755
2011	36,769,039	28,1	778
2012	37,715,225	29,1	795
2013	39,860,771	32,3	824
2014	41,627,246	34,3	828
2015	41,114,069	31,4	756
2016	30,906,680	22,1	705
2017	37,969,824	26,2	681
2018	46,112,592	29,5	647
2019	51,860,042	34,5	666	17.0
2020	15,826,266	12,0	762	65.1^[23]
2021	29,357,463	24,4^[24]
2022	51,369,026	46,2

Yabancı turist sayısı 2002 ve 2010 yılları arasında, 12.8 milyondan 32.9 milyona ulaşmıştır, ki bu sayı Türkiye'yi "Yabancı Ziyaretçiler için En İyi 7 Ülke" arasına sokmuştur.^[25]

2013 yılı için; turizm gelirlerinin GSMHnın %4,2'sini, ihracatın %21,2'sini oluşturur.^[22] Türkiye'de turizm sektöründe 1.298.000 kişi istihdam edilmektedir. Gelen turistlerin çoğunluğu havayolu ile (%71,2), %21'i karayolu, %7,4'ü denizyolu ile gelmektedir.

Türk turizmciler 2015 yılında turist sayısının 42 milyonu aşmasını, gelirin 35-36 milyar dolara ulaşmasını beklemektedir.^[26] 2013 yılı itibarıyla turistik belge sahibi 3000 tesiste 755.000 yatak bulunmaktadır.^[27]

Turizm sektörü $71 milyar yatırım değerine sahiptir. Yıllık yenilenme ve yatırıma 2,5 milyar $ harcanmaktadır. 54 farklı sektörü doğrudan etkileyen turizm sektörü yıllık 26 milyar dolar satın alma yapmaktadır. Gıda ve içecek sektörüne 4 milyar dolar, tarıma 2 milyar dolar, seyahat firmalarına 4,8 milyar dolar katkı sağlar. 2014 dış ticaret açığının %32,4'ünü turizm gelirleriyle kapatılmıştır.^[28]

Ülkelere göre gelen turistler[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'ye yıllara göre en çok turist gönderen ülkeler aşağıdaki gibidir:^[29]^[30]^[31]

Ülke	2015	2016	2017	2018	2019	2020	Değişim (%) 2018–19	Değişim (%) 2019–20
Rusya	3,649,003	866,256	4,715,438	5,964,631	7,017,657		17.6
Almanya	5,580,792	3,890,074	3,584,653	4,512,360	5,027,472		11.4
Bulgaristan	1,821,480	1,690,766	1,852,867	2,386,885	2,713,464		13.6
Birleşik Krallık	2,512,139	1,711,481	1,658,715	2,254,871	2,562,064		13.6
İran	1,700,385	1,665,160	2,501,948	2,001,744	2,102,890		5.0
Gürcistan	1,911,832	2,206,266	2,438,730	2,069,392	1,995,254		3.5
Ukrayna	706,551	1,045,043	1,284,735	1,386,934	1,547,996		11.6
Irak	1,094,144	420,831	896,876	1,172,896	1,374,896		17.2
Hollanda	1,232,487	906,336	799,006	1,013,642	1,117,290		10.2
Azerbaycan	602,488	606,223	765,514	858,506	901,723		5.0
Polonya	550,779	205,701	296,120	646,365	880,839		36.2
Fransa	847,259	555,151	578,524	731,379	875,957		19.7
Yunanistan	755,414	593,150	623,705	686,891	836,882		21.8
Romanya	441,097	357,473	423,868	641,484	763,320		18.9
ABD	798,787	459,493	329,257	448,327	578,074		28.9
İsrail	224,568	293,988	380,415	443,732	569,368		28.3
Toplam	41,114,069	30,906,680	37,969,824	46,112,592	51,860,042	15,826,266	12.2	65.1

Galeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'deki müzeler listesi

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.
^ ^a ^b ERTİN, Yrd.Doç.Dr. Gaye. "Türkiye'de Turizm" (PDF). 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
^ "Rusya’nın misilleme listesi genişliyor: 20 maddede Türkiye’ye yönelik yaptırımlar" 11 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..Diken. 27 Kasım 2015. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
^ "Rus turist sayısı ‘sıfıra yaklaştı’: Antalya’da yüzde 96 düşüş var" 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Diken. 6 Haziran 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
^ 1.300_otel_satiliga_cikarildi.html "Turizm çöküyor... 1.300 otel satılığa çıkarıldı" Cumhuriyet. 1 Şubat 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
^ "Kültür Bakanı Avcı: Türkiye bu krizden güçlenerek çıkacak" 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet. 10 Haziran 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.
^ "Kapadokya". tanitma.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ "KAPADOKYA'YA GELEN TURİST SAYISI 2013 YILINI GEÇTİ". milliyet.com.tr. 5 Aralık 2014. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ "Kıyı Turizmi". coastlearn.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
^ DOĞANER, Doç. Dr. Suna (1988). "Türkiye Kıyı Kullanımında Turizm Olgusu". Türk Coğrafya Dergisi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
^ "YILLARA GÖRE MAVİ BAYRAK ÖDÜLLÜ PLAJ, MARİNA VE YATLAR LİSTESİ". mavibayrak.org.tr. 1 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.
^ "TÜRSAB KIŞ TURİZMİ RAPORU" (PDF). tursab.org.tr. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ SEZER, Yrd. Doç. Dr. İbrahim. "KRUVAZİYER TURİZMİ'NDE DİKKAT ÇEKEN BİR NOKTA: KUŞADASI LİMANI". Doğu Coğrafya Dergisi, S:32. e-dergi.atauni.edu.tr. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2015.
^ AKBULUT, Gülpınar (2010). "Türkiye'de Kaplıca Turizmi Ve Sorunları" (PDF). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. saglik.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ ÖZTÜRK, Mensure; BAYAT, Dr. Murat. "ALTERNATİF TURİZM ÇEŞİTLERİNDE SAĞLIK TURİZMİNİN YERİ" (PDF). Uluslararası Turizm Hareketlerinde Sağlık Turizminin Rolü ve Kalite Çalışmalarının Önemi Bir Literatür Çalışması. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ "Hürriyet websitesi". Hürriyet. 26 Kasım 2021. 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
^ "Sağlık Turizmi Verileri". USHAŞ. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
^ "THTC - Turkish Healthcare Travel Council". 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2015.
^ "Bloomberg web sitesi". Bloomberg. 27 Eylül 2021. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.
^ ŞEREF, Yusuf. "Yayla Turizmi" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ ^a ^b "YILLARA GÖRE TURİZM GELİRİ". yigm.ktb.gov.tr. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
^ "Turizm gelirleri 2020'de yüzde 65 düştü". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021.
^ geziplani.net. "Yıllara Göre Turist Sayısı (2003 - 2022)". geziplani.net. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
^ "Akdeniz... Bir turizm cenneti". havadiskibris.com. Erişim tarihi: 19 Ekim 2015. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Turizmde 2015 hedefi 36 milyar dolar". 11 Mayıs 2015. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
^ "EN ÇOK ZIYARETÇI ÇEKEN ÜLKELER" (PDF). aktob.org.tr. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.
^ "Turizm 2015'te %6 Büyüyecek" (PDF). ekovitrin.com. Nisan 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.
^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.
^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Kültür ve Turizm Bakanlığı 9 Eylül 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye'de Diş Turizmi 27 Eylül 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[ziyaret-1] "Arşivlenmiş kopya". 10 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.

[2] "Arşivlenmiş kopya". 11 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2018.

[gaye-3] ERTİN, Yrd.Doç.Dr. Gaye. "Türkiye'de Turizm" (PDF). 18 Nisan 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.

[4] "Rusya’nın misilleme listesi genişliyor: 20 maddede Türkiye’ye yönelik yaptırımlar" 11 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..Diken. 27 Kasım 2015. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.

[Diken0606-5] "Rus turist sayısı ‘sıfıra yaklaştı’: Antalya’da yüzde 96 düşüş var" 7 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Diken. 6 Haziran 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.

[6] 1.300_otel_satiliga_cikarildi.html "Turizm çöküyor... 1.300 otel satılığa çıkarıldı" Cumhuriyet. 1 Şubat 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.

[7] "Kültür Bakanı Avcı: Türkiye bu krizden güçlenerek çıkacak" 11 Ekim 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Milliyet. 10 Haziran 2016. En son 18 Haziran 2016 tarihinde erişildi.

[8] "Kapadokya". tanitma.gov.tr. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[9] "KAPADOKYA'YA GELEN TURİST SAYISI 2013 YILINI GEÇTİ". milliyet.com.tr. 5 Aralık 2014. 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[10] "Kıyı Turizmi". coastlearn.org. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.

[11] DOĞANER, Doç. Dr. Suna (1988). "Türkiye Kıyı Kullanımında Turizm Olgusu". Türk Coğrafya Dergisi. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.

[12] "YILLARA GÖRE MAVİ BAYRAK ÖDÜLLÜ PLAJ, MARİNA VE YATLAR LİSTESİ". mavibayrak.org.tr. 1 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2015.

[13] "TÜRSAB KIŞ TURİZMİ RAPORU" (PDF). tursab.org.tr. 6 Kasım 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[14] SEZER, Yrd. Doç. Dr. İbrahim. "KRUVAZİYER TURİZMİ'NDE DİKKAT ÇEKEN BİR NOKTA: KUŞADASI LİMANI". Doğu Coğrafya Dergisi, S:32. e-dergi.atauni.edu.tr. 6 Ocak 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Kasım 2015.

[15] AKBULUT, Gülpınar (2010). "Türkiye'de Kaplıca Turizmi Ve Sorunları" (PDF). Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. saglik.org.tr. 5 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[murat-16] ÖZTÜRK, Mensure; BAYAT, Dr. Murat. "ALTERNATİF TURİZM ÇEŞİTLERİNDE SAĞLIK TURİZMİNİN YERİ" (PDF). Uluslararası Turizm Hareketlerinde Sağlık Turizminin Rolü ve Kalite Çalışmalarının Önemi Bir Literatür Çalışması. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[17] "Hürriyet websitesi". Hürriyet. 26 Kasım 2021. 26 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.

[18] "Sağlık Turizmi Verileri". USHAŞ. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.

[19] "THTC - Turkish Healthcare Travel Council". 27 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2015.

[20] "Bloomberg web sitesi". Bloomberg. 27 Eylül 2021. 27 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Aralık 2021.

[21] ŞEREF, Yusuf. "Yayla Turizmi" (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[ak-22] "YILLARA GÖRE TURİZM GELİRİ". yigm.ktb.gov.tr. 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.

[23] "Turizm gelirleri 2020'de yüzde 65 düştü". 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Haziran 2021.

[24] ziplani.net. "Yıllara Göre Turist Sayısı (2003 - 2022)". geziplani.net. 8 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.

[25] "Akdeniz... Bir turizm cenneti". havadiskibris.com. Erişim tarihi: 19 Ekim 2015. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[26] "Turizmde 2015 hedefi 36 milyar dolar". 11 Mayıs 2015. 10 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.

[aktob-27] "EN ÇOK ZIYARETÇI ÇEKEN ÜLKELER" (PDF). aktob.org.tr. 15 Mart 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Kasım 2015.

[28] "Turizm 2015'te %6 Büyüyecek" (PDF). ekovitrin.com. Nisan 2015. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Kasım 2015.

[29] "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.

[30] "Arşivlenmiş kopya". 5 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Şubat 2020.

[31] "Arşivlenmiş kopya". 6 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Şubat 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]

[22]

[23]

[24]

[25]

[26]

[27]

[28]

[29]

[30]

[31]

g t d Türkiye ekonomisi
Tarih	İzmir İktisat Kongresi 1948 Türkiye İktisat Kongresi 24 Ocak kararları Gümrük Birliği Anlaşması
Endüstri ve ticaret	İnternet Türk malı Otomotiv Serbest bölge Sinema Şarap Türkiye merkezli şirketler listesi Telekomünikasyon Turizm Tarım
Enerji	Hidroelektrik Jeotermal Nükleer Rüzgâr Güneş
Altyapı	Arap Doğalgaz Boru Hattı Bakü-Tiflis-Ceyhan Petrol Boru Hattı Bakü-Tiflis-Erzurum Doğalgaz Boru Hattı Güneydoğu Anadolu Projesi Mavi Akım Nabucco Doğalgaz Boru Hattı Trans Anadolu doğalgaz boru hattı
Finans ve bankacılık	Borsa İstanbul Merkez Bankası Türk lirası (Madenî paralar · Banknotlar) Vergiler (Liste)
Makro-ekonomik veriler	Enflasyon Tüketici fiyat endeksi Üretici fiyat endeksi Devalüasyon Dış ticaret İşsizlik Kalkınma planı
Ekonomik krizler ve hamleler	2001 Türkiye ekonomik krizi 2006 yılı bütçe tablosu 2018-23 Türkiye ekonomik krizi
Kategori Avrupa ekonomisi

g t d Asya'da turizm
Egemen devletler	Afganistan Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Bhutan Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Çin Doğu Timor Endonezya Ermenistan Filipinler Güney Kore Gürcistan Hindistan Irak İran İsrail Japonya Kamboçya Katar Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kırgızistan Kuveyt Kuzey Kore Laos Lübnan Maldivler Malezya Mısır Moğolistan Myanmar Nepal Özbekistan Pakistan Rusya Singapur Sri Lanka Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Tayland Türkiye Türkmenistan Umman Ürdün Vietnam Yemen
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Filistin Güney Osetya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tayvan
Bağımlı ve diğer bölgeler	Ağrotur ve Dikelya Britanya Hint Okyanusu Toprakları Christmas Adası Cocos Adaları Hong Kong Makao
Kategori

g t d Avrupa'da turizm
Egemen devletler	Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester
Bağımlı ve diğer bölgeler	Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard

Türkiye'de turizm nedir?, Türkiye'de turizm anlamı nedir?, Türkiye'de turizm ne demektir?