Özgür Fransa (Fransızca: France Libre), II. Dünya Savaşı sırasında 23 Haziran 1940 tarihinde Fransa ile Almanya arasında imzalanan antlaşmanın ardından, İngilizlerin yardımıyla Londra'da kurulmuştur. Kuruluşun nedeni ise II. Dünya Savaşı'nda Fransa'nın Almanlar tarafından yenilgiye uğratılıp Fransa'nın %60'ının işgal edilmesidir. Kuruluştaki başkanı General Charles de Gaulle'dir.

Faaliyetleri[değiştir | kaynağı değiştir]

General Charles de Gaulle 18 Temmuz'da BBC'den Fransız halkına, Fransa'nın yenilmediğini, birleşip Almanları Fransa'dan atmak için mücadele edeceğini açıkladı. Harekât merkezi Meşale Harekatı'nın başarılı olması ile Londra'dan Cezayir'e taşıdı. Vichy Hükümeti'ne karşı uzlaşmaz bir tutum içindeydi. Normandiya Çıkarması'nda Müttefik güçler Fransa'ya kısa sürede hâkim oldu ve Vichy Hükûmeti'ni yıktı. Fransa'da geçici başkanlık kuruldu. Başkanlığa General Charles de Gaulle seçildi. Paris halkı onları büyük bir sevinç ile karşıladı.

• 
  Özgür Fransa Kuvvetlerinin ve Müttefiklerin Paris'e girişi
• 
  Özgür Fransa Kuvvetleri'nin miğferi
• 
  Özgür Fransa donanma sancağı

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

10 Mayıs 1940'ta, Nazi Almanyası Fransa'yı ve Aşağı Ülkeleri işgal etti, Hollandalıları ve Belçikalıları hızla yendi, Ardennes üzerinden saldıran zırhlı birlikler Belçika'daki Fransız-İngiliz saldırı kuvvetini kesti. Mayıs ayının sonunda, İngiliz ve Fransız kuzey orduları, Dunkirk, Calais, Boulogne, Saint-Valery-en-Caux ve Lille de dahil olmak üzere bir dizi cepte sıkışıp kaldı. Dunkirk tahliyesi ancak bu birliklerin, özellikle de Lille'deki Fransız ordusu tümenlerinin direnişiyle mümkün oldu.

27 Mayıs'tan 4 Haziran'a kadar, 200.000'den fazla Britanya Seferi Kuvvetleri üyesi ve 140.000 Fransız askeri Dunkirk'ten tahliye edildi. Her iki taraf da bunu savaşın sonu olarak görmedi; Fransız tahliyeleri hızla Fransa'ya geri döndü ve birçoğu Haziran savaşlarında savaştı. Dunkirk'ten tahliye edildikten sonra Alan Brooke, BEF'i ve Britanya'da kalan tek zırhlı birim olan 1. Kanada Tümeni'ni reforme etmek için 2 Haziran'da Cherbourg'a indi. Genelde sanılanın aksine, Haziran ayında Fransızların morali mayıs ayına göre daha yüksekti ve güneyden Faşist İtalya'nın bir saldırısını kolaylıkla püskürttüler. Somme boyunca yeniden bir savunma hattı oluşturuldu, ancak zırhın çoğu Kuzey Fransa'da kayboldu; aynı zamanda uçak kıtlığı nedeniyle de sakat kaldılar, büyük çoğunluğu hava muharebesinden ziyade hava alanlarının aşılmasından dolayı meydana geldi.

1 Haziran'da Charles de Gaulle, tuğgeneralliğe terfi etti; 5 Haziran'da, başbakan Paul Reynaud onu Fransız kabinesinde küçük bir görev olan Savunmadan Sorumlu Devlet Müsteşarlığı'na atadı. De Gaulle kabul edilen fikirlere meydan okumaya istekli olmasıyla tanınıyordu; 1912'de Pétain'in Alayı'na gönderilmek istedi ve "Ateş gücü öldürür" özdeyişi o zamanlar hâkim ortodoksinin tam tersiydi. Ayrıca Wehrmacht tarafından uygulanan modern zırhlı savaş fikirlerinin uzun süredir savunucusuydu ve Montcornet Savaşı'nda 4. Zırhlı Tümen'e komuta etti.^[1] Ancak, kişisel olarak popüler değildi; önemli ölçüde, yakın askerî astlarından hiçbiri 1940'ta ona katılmadı.

Yeni Fransız komutan Maxime Weygand 73 yaşındaydı ve Dunkirk'i bir müttefik olarak İngiltere'nin güvenilmezliğinin bir başka örneği olarak gören bir İngiliz düşmanı olan Pétain gibi; De Gaulle daha sonra, Almanlar 8 Haziran'da saldırılarını yenileyip derhal bir ateşkes talep ettiğinde 'ümidini kaybettiğini' anlattı. De Gaulle, direnişin devam etmesinden yana olan küçük bir hükûmet bakanları grubundan biriydi ve Reynaud, Fransa ile İngiltere arasında önerilen birliği müzakere etmesi için onu Londra'ya gönderdi. Bu plan çökünce 16 Haziran'da istifa etti ve Philippe Pétain Konsey Başkanı oldu. De Gaulle, 17'sinde Bordeaux'ya uçtu, ancak aynı gün Londra'ya döndü ve Pétain'in Mihver Devletlerle zaten bir ateşkes anlaşmasına vardığını fark etti.

De Gaulle, Özgür Fransızları bir araya getiriyor[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Haziran'da General de Gaulle BBC radyosu aracılığıyla Fransız halkına seslenerek Fransız askerlerini, denizcilerini ve havacılarını Nazilere karşı savaşa katılmaya çağırdı:

Britanya kabinesinin bazı üyeleri, böyle bir yayının Pétain hükûmetini Fransız filosunu Nazilere teslim etmeye teşvik edeceğinden korktukları için de Gaulle konuşması hakkında çekinceleri vardı, ancak Britanya başbakanı Winston Churchill, kendi endişelerine rağmen, yayını kabul etti.

Fransa'da, de Gaulle "18 Haziran Temyizi" (Fransızca: Appel du 18 juin) o gün geniş çapta duyulmadı, ancak sonraki günlerde BBC yayınlarıyla ve daha sonraki iletişimleriyle birlikte, Fransa'da ve sömürge imparatorluğunda ulusal onur ve özgürlüğün sesi olarak geniş çapta hatırlandı.

Ateşkes[değiştir | kaynağı değiştir]

19 Haziran'da de Gaulle, Fransa'da "bütün otorite biçimlerinin ortadan kalktığını" ve hükûmeti "düşmanın esareti altına düştüğü ve tüm kurumlarımızın işlevini yitirdiği" için Fransız ulusuna bir kez daha yayın yaptı. Savaşmak tüm Fransız askerlerinin "açık göreviydi".^[1]

Bu, de Gaulle sürgündeki hükûmetinin temel yasal dayanağını oluşturacaktı, yakında Nazilerle imzalanacak ateşkes sadece onursuz değil, yasadışıydı ve onu imzalayarak, Fransız hükûmetinin kendisi ihanet ediyor olacaktı.^[1] Öte yandan, Julian T. Jackson gibi bazılarının iddia ettiği gibi Vichy yasal Fransız hükûmetiyse, de Gaulle ve takipçileri, Hollanda, Belçika ve Londra'da sürgündeki diğer hükûmetlerin aksine devrimcilerdi.^[2] Üçüncü bir seçenek, hem Özgür Fransa hem de Vichy Fransa, bu örtülü iddiada bulunmaktan kaçındığı için, Ateşkes sonrasında Üçüncü Cumhuriyet'in tamamen özgür, meşru, egemen ve bağımsız halefi bir devletin var olduğunu düşünmemek olabilir. cumhuriyetçilik, Fransız Devrimi'nden ve özellikle de Fransa-Prusya Savaşı'ndan bu yana Fransız devletinin temel ideolojik değeri ve temel ilkesi olmasına rağmen kendilerinden bahsederken "cumhuriyet" kelimesini kullanırlardı.^{[kaynak belirtilmeli]} Vichy'nin durumunda bu nedenler, Fransızca: Révolution nationale fikirleriyle birleştirildi. Fransa'nın cumhuriyet mirasını yok etmekle ilgili.

22 Haziran 1940'ta Mareşal Pétain Almanya ile, ardından 24 Haziran'da İtalya ile benzer bir ateşkes imzaladı; her ikisi de 25 Haziran'da yürürlüğe girdi. 10 Temmuz'da yapılan bir parlamento oylamasından sonra, Pétain, Vichy kasabası hükûmetin merkezi olan Vichy Fransa olarak bilinen yeni kurulan otoriter rejimin lideri oldu. De Gaulle Vichy Fransa'sında yargılandı ve vatana ihanetten ölüme mahkûm edildi. Öte yandan, kendisini meşru Reynaud hükûmetinin kalan son üyesi olarak görüyor ve Pétain'in iktidara gelmesini anayasaya aykırı bir darbe olarak görüyordu.

Fransa tarihi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.