Türkiye'de Hristiyanlık

Türkiye'deki Hristiyanlar
	Kariye Kilisesi'nde bulunan Pantokrator İsa Mesih mozaiği
Toplam nüfus
	200.000-320.000 kişi (tahmini)
Dinler
	Hristiyanlık (Katolik Kilisesi, Doğu Ortodoks Kilisesi, Oryantal Ortodoksluk, Antakya Rum Ortodoks Patrikhanesi, Süryani Ortodoks Kilisesi, Protestanlık)
Diller
	Türkçe, Yunanca, Kilise Latincesi, Koini Yunancası, Ermenice, Süryanice, Arapça, Rusça, Gürcüce, İngilizce, Almanca, Korece, Farsça

Hristiyanlığın, Pavlus'un, Timoteos'un, Nikolaos'un, Polikarp'ın ve daha birçok kişinin olduğu çok sayıda Hristiyan havari ve azizlerin doğduğu yer olan Anadolu'da ve bir kısmı Türkiye sınırlarında kalan Ermeni Yaylası'nda uzun bir geçmişi vardır.

Türkiye'de Hristiyanların oranı 1914'te %25-20 iken 1927'de %5-3'e geriledi ve bugün %0,4-0,3 arasında değişmektedir.^[1] Bunun nedeni, I. Dünya Savaşı sırasında Süryani ve Ermenilerin zorunlu göçleri ve bu topluluklara karşı işlenen şiddet olayları, Yunanistan ile Türkiye arasındaki nüfus mübadelesi^[2] ve Hristiyanların göç etmesi gibi ülkenin demografik yapısında önemli ölçüde değişikliğe yol açan olaylardan kaynaklanıyordu.

Bugün, yaklaşık 80.000 Oryantal Ortodoks,^[3] 35.000 Katolik,^[4] 18.000 Antakya Rum Ortodoks,^[5] 5.000 Rum Ortodoks,^[3] 512 Mormon^[6] ve 8.000 Protestan, çoğunlukla etnik Türk olmak üzere, Türkiye'nin nüfusunun %0,2'sinden azını temsil eden 160.000'den fazla kişinin oluşturduğu farklı Hristiyan mezhepler bulunmaktadır. Bununla birlikte, Mesih'te Kardeşler ve Yehova'nın Şahitleri gibi grupların da Türkiye'de varlıklarını sürdürdükleri bilinmektedir. Ayrıca Rum Ortodoks veya Süryani Ortodoks Kilisesi'ni takip eden küçük bir etnik Ortodoks Türk (çoğunlukla İstanbul'da veya İzmir'de yaşayan) grup vardır. Çoğu kez etnik Rumlarla karıştırılırlar. Bazılarının aslında bir Rum geçmişi olmasına rağmen, bu nüfus içinde tarihte İslam'a hiç girmemiş etnik Türkler vardır.^[7] Hâlen Türkiye'de ibadete açık olan 398 kilise bulunur.^[8] Doğu Ortodoks Kilisesi'nin merkezi 4. yüzyıldan beri İstanbul olmuştur.^[9]^[10]

Türkiye'deki kiliselerin durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Anglikan kiliseleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilise adı	Resim	Durum
Kırım Kilisesi, İstanbul		Aktif
Müjdeci Aziz Yuhanna Anglikan Kilisesi, İzmir		Aktif

Ermeni kiliseleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilise adı	Resim	Durum
Yerevman Surp Haç Ermeni Kilisesi (Kuruçeşme, İstanbul)		Aktif
Surp Hıreşdagabed Ermeni Kilisesi (Balat, İstanbul)		Aktif
Surp Nişan Ermeni Kilisesi (Kartal, İstanbul)		Aktif
Surp Haç Ermeni Kilisesi (Üsküdar, İstanbul)		Aktif
Surp Hripsimyants Ermeni Kilisesi (Büyükdere, İstanbul)		Aktif
Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi (Bakırköy, İstanbul)		Aktif
Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi (Beşiktaş, İstanbul)		Aktif
Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi (Eyüp, İstanbul)		Aktif
Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi (Ortaköy, İstanbul)		Aktif
Surp Asdvadzadzin Ermeni Kilisesi (Yeniköy, İstanbul)		Aktif
Surp Harutyun Ermeni Kilisesi (Kumkapı, İstanbul)		Aktif
Surp Harutyun Ermeni Kilisesi (Taksim, İstanbul)		Aktif
Surp Yerits Mangants Ermeni Kilisesi (Boyacıköy, İstanbul)		Aktif
Surp Yerrortutyun Ermeni Kilisesi (Galatasaray, İstanbul)		Aktif
Surp Hovhannes Ermeni Kilisesi (Narlıkapı, İstanbul)		Aktif
Surp Yeğya Ermeni Kilisesi (Eyüp, İstanbul)		Aktif
Surp Garabet Ermeni Kilisesi (Üsküdar, İstanbul)		Aktif
Surp Hovhannes Ermeni Kilisesi (Gedikpaşa, İstanbul)		Aktif
Surp Kevork Ermeni Kilisesi (Samatya, İstanbul)		Bilinmiyor
Galata Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi (Galata, İstanbul)		Aktif
Surp Krikor Lusaroviç Ermeni Kilisesi (Kuzguncuk, İstanbul)		Aktif
Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi (Karaköy, İstanbul)		Aktif
Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi (Kınalıada, İstanbul)		Aktif
Surp Hagop Ermeni Kilisesi (Altımermer, İstanbul)		Aktif
Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi (Beykoz, İstanbul)		Aktif
Surp Nigoğayos Ermeni Kilisesi (Topkapı, İstanbul)		Aktif
Surp Santuht Ermeni Kilisesi (Rumelihisarı, İstanbul)		Aktif
Surp Pırgiç Ermeni Kilisesi (Yedikule, İstanbul)		Aktif
Surp Sarkis Anıt Mezar Şapeli (Balıklı, İstanbul)		Aktif
Surp Istepanos Ermeni Kilisesi (Karaköy, İstanbul)		Aktif
Surp Istepanos Ermeni Kilisesi (Yeşilköy, İstanbul)		Aktif
Surp Takavor Ermeni Kilisesi (Kadıköy, İstanbul)		Aktif
Surp Tateos Partoğomeos Ermeni Kilisesi (Yenikapı, İstanbul)		Aktif
Surp Vartanants Ermeni Kilisesi (Feriköy, İstanbul)		Aktif
Surp Yergodasan Arakelots Ermeni Kilisesi (Kandilli, İstanbul)		Aktif
Surp Karasun Manuk Ermeni Kilisesi (Iskenderun, Hatay)		Aktif
Surp Kevork Ermeni Kilisesi (Derik, Mardin)		Aktif
Surp Krikor Lusavoriç Ermeni Kilisesi (Kayseri)		Yılda bir veya iki kere açılıyor
Surp Krikor Lusavoriç Kilisesi (Kırıkhan, Hatay)		Aktif
Surp Giragos Ermeni Kilisesi		Kapatıldı - Türkiye tarafından el konuldu
Ani Katedrali		1319 depreminde terk edildi
Kars Katedrali		Camiye dönüştürüldü
Mıren Katedrali		Yıkıntı
Kutsal Havariler Manastırı		Yıkıntı
Horomos Manastırı		Yıkıntı
Garmravank (Vaspurakan)		Yıkıntı
Kaymaklı Manastırı		Yıkıntı
Beşkilise		Yıkıntı
Gıduts Manastırı		Terk edildi
Yedi Kilise		Yıkıntı, koruma altında
Naregavank		Yok edildi, yerine cami inşa edildi
Aziz Bartalmay Manastırı		Yıkıntı
Surp Garabet Manastırı		Yok edildi, bölgeye bir köy inşa edildi
Surp Marine Kilisesi		Yıkıntı
Aziz Stepanos Kilisesi		Yok edildi
Tekor Bazilikası		Yok edildi
Hatay Surp Asdvadzadzin Kilisesi, Vakıflı		Aktif

Rum/Bizans kiliseleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilise adı	Resim	durum
Ayios Andreas en te Krisei Manastırı		Camiye çevrilmiş
Kariye Kilisesi		Camiye dönüştürüldü, sonrasında müze oldu, sonra tekrar camiye dönüştürüldü
Pantokrator Manastırı Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Pantepoptes Manastırı Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Antiochos Sarayı		Yıkıntı
Pharos Meryem Ana Kilisesi		Yıkıntı
Azize Gastria Manastırı		Camiye çevrilmiş
Aya Yorgi Patrikhane Kilisesi		Aktif
Aya İrini		Müze
Ayasofya		Camiye dönüştürüldü, sonrasında müze oldu, sonra tekrar camiye dönüştürüldü
Havariyyun Kilisesi		Yıkıldı ve üzerine Fatih Camii inşa edildi
Lips Manastırı Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Stoudios Manastırı		Yıkıntı; camiye çevrileceği nedeniyle ziyaretçilere kapalı
Hagios İoannes en te Trullo Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Blachernae Meryem Ana Kilisesi (İstanbul)		Aktif
Kanlı Kilise		Aktif
Myrelaion Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Aziz Nikolas Katolik Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Pammakaristos Manastırı		Camiye çevrilmiş
İskenderun Aziz Nicholas Kilisesi		Kahramanmaraş depremlerinde hasar gördü
Aya Sergios ve Bachos Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Sveti Stefan Kilisesi		Aktif
İstanbul, Feriköy'deki Aziz Demetrius Kilisesi		Aktif
Kristos Pantepoptes Kilisesi		Camiye çevrilmiş
Vefa Kilise Camii		Camiye çevrilmiş
Ayia Theodosia		Camiye çevrilmiş
Azize Theotokos Kyriotissa		Camiye çevrilmiş
Kuştul Manastırı		Yıkıntı
Sümela Manastırı		Müze
Meryem Ana Evi		Müze
Meryem Ana Türk Ortodoks Kilisesi		Aktif
Aziz Nikolas Kilisesi (Noel Baba) (Demre)		Yıkıntı, müze

Katolik kiliseleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilise adı	Resim	durum
İstanbul Saint Esprit Kilisesi		Aktif
Czestochova Meryem Ana Kilisesi		Aktif
St. Antuan Katolik Kilisesi, İstanbul		Aktif
Azize Tereza Kilisesi - Ankara		Aktif
Müjde Katedrali, İskenderun		Kahramanmaraş depremlerinde hasar gördü
Sent Antuan Latin Katolik Kilisesi, Mersin		Aktif
Aziz John Katedrali, İzmir		Aktif
Saint Pierre Kilisesi		Müze
Aziz Polikarp Kilisesi		Aktif
San Domenico Kilisesi, İstanbul		Camiye çevrilmiş
Saint Benoît Latin Katolik Kilisesi		Aktif
Saint Peter ve Saint Paul Kilisesi		Aktif

Gürcü kiliseleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilise adı	Resim	durum
Bomonti Gürcü Katolik Kilisesi		Aktif
Oşki ("Öşki Manastırı"/"Öşk Vank''/''Çamlıyamaç")		Terkedilmiş
Hahuli Manastırı (''Haho''/''Bağbaşı'')		Camiye çevrilmiş
Doliskana Manastırı (''Dolishane''/''Hamamlıköy'')		Camiye çevrilmiş
Bana Katedrali (''Penek'')		Yıkıntı
Tbeti Manastırı (''Cevizli'')		Yıkıntı
eski Gürcü Kilisesi, Ani		Yıkıntı
İşhani Manastırı		Koruma altında
Parhali Manastırı (''Barhal''/''Altıparmak'')		Camiye çevrilmiş
Handzta Manastırı		Yıkıntı
Ekeki Kilisesi		Yıkıntı
Othta Eklesia (''Dörtkilise'')		Terkedilmiş
Parehi Manastırı		Yıkıntı
Makriali Aziz Giorgi Kilisesi, Kemalpaşa, Artvin		Yıkıntı
Barlaham Manastırı, Yayladağı		Yıkıntı
Ança Manastırı		Yıkıntı
Okhvame, Ardeşen		Yıkıntı
Tskarostavi Manastırı		Yıkıntı
Opiza Manastırı		Yıkıntı

Süryani kiliseleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Kilise adı	Resim	durum
Midyat'ta Mor Sharbel Süryani Ortodoks Kilisesi		Aktif
Mor Gabriel Manastırı		Aktif
Deyrüzzaferân Manastırı		Aktif

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye'de din özgürlüğü
Karamanlılar, Yunan Ortodoks dinine bağlı Türkçe konuşan halk
Türkiye'deki dini azınlıklar
Türkiye'deki Ermeni kültürel mirası

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Arestakes Simavoryan, Hristiyanlar (Protestanlar ve Katolikler) 29 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türk Hıristiyanlar Ağı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "The Global Religious Landscape". 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Chapter The refugees question in Greece (1821-1930) in "Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας", ΟΕΔΒ ("Topics from Modern Greek History"). 8th edition" (PDF). Nikolaos Andriotis. 2008. Eksik ya da boş |url= (yardım)
^ ^a ^b "Foreign Ministry: 89,000 minorities live in Turkey". Today's Zaman. 15 Aralık 2008. 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.
^ "Statistics by Country". www.catholic-hierarchy.org. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.
^ "Christen in der islamischen Welt – Aus Politik und Zeitgeschichte" (PDF). 2008. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2013.
^ "Statistics and Church Facts | Total Church Membership". newsroom.churchofjesuschrist.org (İngilizce). 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.
^ "Turkish Protestants still face "long path" to religious freedom". www.christiancentury.org. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.
^ "Türkiye'de Hristiyan ve Yahudilere ait 439 ibadethane ve 24 dernek var". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ William G. Rusch (2013). The Witness of Bartholomew I, Ecumenical Patriarch. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 31. ISBN 978-0-8028-6717-9. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019. Constantinople has been the seat of an archiepiscopal see since the fourth century; its ruling hierarch has had the title of"Ecumenical Patriarch" ...
^ Erwin Fahlbusch; Geoffrey William Bromiley (2001). The Encyclopedia of Christianity. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 40. ISBN 978-90-04-11695-5. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019. The Ecumenical Patriarchate of Constantinople is the ranking church within the communion of ... Between the 4th and 15th centuries, the activities of the patriarchate took place within the context of an empire that not only was ...

[1] "The Global Religious Landscape". 2 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[2] "Chapter The refugees question in Greece (1821-1930) in "Θέματα Νεοελληνικής Ιστορίας", ΟΕΔΒ ("Topics from Modern Greek History"). 8th edition" (PDF). Nikolaos Andriotis. 2008. Eksik ya da boş |url= (yardım)

[Zaman-3] "Foreign Ministry: 89,000 minorities live in Turkey". Today's Zaman. 15 Aralık 2008. 20 Mayıs 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Mayıs 2011.

[catho-4] "Statistics by Country". www.catholic-hierarchy.org. 18 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2015.

[5] "Christen in der islamischen Welt – Aus Politik und Zeitgeschichte" (PDF). 2008. 26 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Haziran 2013.

[6] "Statistics and Church Facts | Total Church Membership". newsroom.churchofjesuschrist.org (İngilizce). 28 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ağustos 2021.

[christiancentury.org-7] "Turkish Protestants still face "long path" to religious freedom". www.christiancentury.org. 10 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2014.

[8] "Türkiye'de Hristiyan ve Yahudilere ait 439 ibadethane ve 24 dernek var". 2 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[Rusch2013-9] William G. Rusch (2013). The Witness of Bartholomew I, Ecumenical Patriarch. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 31. ISBN 978-0-8028-6717-9. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019. Constantinople has been the seat of an archiepiscopal see since the fourth century; its ruling hierarch has had the title of"Ecumenical Patriarch" ...

[FahlbuschBromiley2001-10] Erwin Fahlbusch; Geoffrey William Bromiley (2001). The Encyclopedia of Christianity. Wm. B. Eerdmans Publishing. s. 40. ISBN 978-90-04-11695-5. 15 Ocak 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2019. The Ecumenical Patriarchate of Constantinople is the ranking church within the communion of ... Between the 4th and 15th centuries, the activities of the patriarchate took place within the context of an empire that not only was ...

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

g t d Asya'da Hristiyanlık
Egemen devletler	Afganistan Azerbaycan Bahreyn Bangladeş Bhutan Birleşik Arap Emirlikleri Brunei Çin Doğu Timor Endonezya Ermenistan Filipinler Güney Kore Gürcistan Hindistan Irak İran İsrail Japonya Kamboçya Katar Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kırgızistan Kuveyt Kuzey Kore Laos Lübnan Maldivler Malezya Mısır Moğolistan Myanmar Nepal Özbekistan Pakistan Rusya Singapur Sri Lanka Suriye Suudi Arabistan Tacikistan Tayland Türkiye Türkmenistan Umman Ürdün Vietnam Yemen
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Filistin Güney Osetya Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Tayvan
Bağımlı ve diğer bölgeler	Ağrotur ve Dikelya Britanya Hint Okyanusu Toprakları Christmas Adası Cocos Adaları Hong Kong Makao
Kategori

g t d Avrupa'da Hristiyanlık
Egemen devletler	Almanya Andorra Arnavutluk Avusturya Azerbaycan Belarus Belçika Birleşik Krallık Bosna-Hersek Bulgaristan Çekya Danimarka Ermenistan Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hırvatistan Hollanda İrlanda İspanya İsveç İsviçre İtalya İzlanda Karadağ Kazakistan Kıbrıs Cumhuriyeti Kuzey Makedonya Letonya Lihtenştayn Litvanya Lüksemburg Macaristan Malta Moldova Monako Norveç Polonya Portekiz Romanya Rusya San Marino Sırbistan Slovakya Slovenya Türkiye Ukrayna Yunanistan
Sınırlı tanınmış olan devletler	Abhazya Güney Osetya Kosova Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Transdinyester
Bağımlı ve diğer bölgeler	Åland Aynoroz Cebelitarık Faroe Adaları Gagavuzya Guernsey Jersey Man Adası Svalbard

Türkiye'de Hristiyanlık nedir?, Türkiye'de Hristiyanlık anlamı nedir?, Türkiye'de Hristiyanlık ne demektir?