Vitellius

Vitellius
Vitellius
Augustus
8. Roma İmparatoru
Hüküm süresi	17 Nisan 69 – 22 Aralık 69
Önce gelen	Otho
Sonra gelen	Vespasian
Doğum	24 Eylül 15; Roma
Ölüm	22 Aralık 69 (54 yaşında); Roma
Eş(ler)i	Petronia
Hanedan	Aulus Vitellius Germanicus Augustus
Babası	Lucius Vitellius
Annesi	Sextilia

Aulus Vitellius Germanicus (24 Ekim 15 – 22 Aralık 69), Dört İmparator Yılı olarak bilinen MS 69 yılında 17 Nisan'dan aynı yılın 22 Aralık tarihine kadar görev yapan Roma İmparatorudur (diğerleri Galba, Otho ve Vespasian). Lucius Vitellius'un oğlu olup Sextilia ile evlidir ve Genç Lucius Vitellius adında bir kardeşi vardır.

Vitellius ilk evliliğini Petronia ile yaptı (Publius Petronius'un kızı, babası Lucius Vitellius Suriye yönetimi sırasında). Bu evliliğinden bir gözü kör olan oğlu Petronianus Vitellius doğdu. İkinci evliliğini yaptığı Galeria Fundana'dan 69'da öldürülecek olan bir oğlu ve kızı oldu.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparatorluk öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

48 yılında Roma, sonra bir ihtimale göre 60-61 de dahil olmak üzere Afrika Prokonsül'lüğü görevlerinde bulundu. 68'de Galba, herkesi şaşırtan bir kararla, Vitellius'u Germania Inferior eyaleti ordu komutanlığına seçti. Vitellius burada astları ve askerlerinin gözünde sınırsız savurganlığı ve aşırı iyi doğasıyla oldukça popüler hale geldi.

İmparatorluğu[değiştir | kaynağı değiştir]

İmparatorluğa seçilmesini Ren'deki iki lejyonun komutanları Caecina ve Valens'e borçludur. Bu iki adam sayesinde askeri devrim hızlı bir şekilde başarıldı; 1 Ocak 69'da, İmparator Galba'ya olan sadakatlarını yenilemekten vazgeçtiler ve 69'un başlarında Vitellius'u Colonia Agrippinensis'de (Köln) imparator ilan ettirdiler. Aslında tam olarak Germania Inferior (aşağı Germanya) ve Germania Superior (yukarı Germanya) ordularının imparatoru ilan edildi. Galya, Britanya ve Raetia orduları kısa bir süre sonra onların tarafına geçti. Bir süre sonra Roma üzerine yürüdüler, her nedense, onlara karşı koyan İmparator Galba değil Otho'ydu.

Aslında Vitellius, Roma Senatosu tarafından kabul edilip bilinen imparatorluk yetki ve unvanları verilse de hiçbir zaman bütün Roma Dünyasında bir imparator olarak kabul görmedi. İtalya'ya, şehvet düşkünü ve kaba bir asker sınıfın başı olarak girdikten sonra Roma, bir kargaşa ve kılıçtan geçirme, gladyatör şovları ve müsrif şölenler sahnesi haline geldi. Vitellius, zafer kazanmış lejyonları ödüllendirdi, mevcut Praetorian Muhafızlarını terhis etti ve yerlerine kendi adamlarını yerleştirdi.

Temmuz 69'da, Vitellius doğu ordularının, komutanları Titus Flavius Vespasianus'u rakip imparator olarak ilan ettiklerini öğrendi. Doğudaki ordunun yaptıkları öğrenilir öğrenilmez Dalmatia ve Illyricum eyaletleri Vespasian'ı destekledi. Taraftarlarınca terk edilen Vitellius, imparatorluk unvanından istifa etti.

Vitellius'un Vespasian'ın ordusunu Mevania'da beklediği söylenir. Yine söylendiğine göre Vitellius'un istifa şartları aslında Vespasian'ın baş destekçilerinden birisi olan Pannonia'daki altıncı lejyondan Marcus Antonius Primus tarafından kabul edilmiş ancak praetorian'lar onu Concordia tapınağına imparatorluk nişanlarını bırakmaya giderken anlaşmadan vazgeçirmeyi başararak sarayına geri dönmek zorunda bırakmışlardır. Vespasian'ın birlikleri Roma'ya girerken sefil bir halde saklandığı yerden (Tacitus'a göre kapıcının kulübesi) sürüklenerek çıkarıldı, ölümcül Gemonian Merdivenleri'ne getirildi ve orada öldürüldü. Cesedi Tiber Nehri'ne atıldı. "Henüz sizin imparatorunuzdum" son ve bilindiği kadarıyla Vitellius'un en asil sözü oldu.

Kısa yönetimi boyunca Vitellius, akıllıca bir yönetim arzusu gösterdi ancak onu kendi amaçları için geçmişindeki daha iyi özelliklerinden, kötü aşırılıklar yönüne cesaretlendiren Valenler ve Caecina'nın tam kontrolü altındaydı.

Kurgu (edebiyatta)[değiştir | kaynağı değiştir]

Vitellius, Simon Scarrow'un Vespasian ve Lejyonlarının Britanya'daki yiğitliklerini anlattığı "Eagle" (Kartal) adlı kitabında düşman olarak anlatılır.

Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Eldeki kaynaklar, özellikle de Suetonius'un Oniki Sezarın Hayatı, Vitellius hakkında olumsuz bir resim çizer; ancak Suetonius'un babasının Otho'nun ordusunda bir subay olduğu ve Vitellus'a karşı ilk Bedriacum Savaşı'nda dövüştüğü akıldan çıkarılmamalıdır.

Entrikadan ve hırslı olmaktan uzak biri olarak, tembel ve kendiyle barışık, yeme içmeye düşkün, günde dört defa ziyafet çeken obur bir şişman olarak dikkat çeker. Kaynaklar bir ziyafette 2.000 balık ve 4.000 kuşla birlikte en sevdiği yemekler olan Turna balığı ciğeri, Sülün beyni ve flamingo dili olduğunu, az bulunan malzemelerin tedariki içinse Roma Donanması'nı gönderdiğini yazar. Söylendiğine göre kendi annesi açlıktan ölmüştür.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Birincil kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Life of Vitellius 10 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (Suetonius;Latince orijinali ve İngilizce çevirisi)
Cassius Dio, Book 64 29 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

İkincil kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]

Vitellius 29 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Büyük Biyografisi (İngilizce)
De Imperatoribus Romanis 24 Şubat 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)

Siyasi görevi
Önce gelen: Otho	Roma İmparatoru 69	Sonra gelen: Vespasian

g t d Roma ve Bizans imparatorları
Principatus MÖ 27-MS 235	Augustus Tiberius Caligula Claudius Neron Galba Otho Vitellius Vespasianus Titus Domitianus Nerva Trajan Hadrianus Antoninus Pius Marcus Aurelius ile Lucius Verus Commodus Pertinax Didius Julianus (Pescennius Niger) (Clodius Albinus) Septimius Severus Caracalla Geta Macrinus ile Diadumenianus Elagabalus Alexander Severus
Kriz 235-284	I. Maximinus I. Gordianus ile II. Gordianus Pupienus ile Balbinus III. Gordianus Philippus Decius ile Herennius Etruscus Hostilianus Trebonianus Gallus ile Volusianus Aemilianus Valerianus Gallienus ile Saloninus ve II. Valerianus II. Claudius Quintillus Aurelianus Tacitus Florianus Probus Carus Carinus ile Numerianus Galyalı imparatorlar: Postumus (Laelianus) Marius Victorinus (II. Domitianus) I. Tetricus ile II. Tetricus
Dominatus 284-395	Diocletianus Diocletianus (Doğu) ile Maximianus (Batı) Diocletianus (Doğu) ile Maximianus (Batı) ile Galerius (Doğu) ve I. Constantius (Batı) Galerius (Doğu) ile I. Constantius (Batı) ve II. Severus (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile II. Severus (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile Maxentius (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Galerius (Doğu) ile Licinius (Batı) ve I. Konstantin (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) Maxentius Licinius (Batı) ile II. Maximinus (Doğu) ve I. Konstantin (augustus) ile Valerius Valens Licinius (Doğu) ile I. Konstantin (Batı) ve Licinius, II. Constantinus ile Crispus (Martinianus) I. Konstantin ile Crispus II. Constantinus I. Konstans Magnentius ile Decentius II. Constantius ile Vetranio Julianus Jovianus I. Valentinianus Valens Gratianus II. Valentinianus Magnus Maximus ile Flavius Victor I. Theodosius (Eugenius)
Batı Roma 395-476	Honorius III. Constantius ile II. Constans III. Constantius Ravenna'daki gaspçı olarak Joannes III. Valentinianus Petronius Maximus ile Palladius Avitus Majorianus sonrası Libius Severus sonrası Anthemius sonrası Olybrius Glycerius Julius Nepos (de jure) Romulus Augustus (gaspçı)
Bizans 395-1204	Arcadius II. Theodosius Pulcheria Marcianus I. Leo II. Leo Zeno Basiliscus ile Marcus Zeno I. Anastasius I. Justinus I. Justinianus II. Justinus II. Tiberius Mauricius ile Theodosius Phocas Herakleios* III. Konstantinos Heraklonas II. Konstans IV. Konstantinos ile Herakleios ile Tiberios ile II. Justinianos II. Justinianos Leontios III. Tiberios II. Justinianos ile Tiberios Filippikos II. Anastasios III. Theodosios III. Leon V. Konstantinos Artabasdos IV. Leon VI. Konstantinos İrini I. Nikiforos Stavrakios I. Mihail ile Theofilaktos V. Leon ile Konstantinos II. Mihail Theofilos III. Mihail I. Basileios VI. Leon Aleksandros VII. Konstantinos I. Romanos ile Hristoforos ile Stefanos ile Konstantinos II. Romanos II. Nikiforos I. İoannis II. Basileios VIII. Konstantinos Zoi ile III. Romanos Zoi ile IV. Mihail V. Mihail IX. Konstantinos Theodora VI. Mihail I. İsaakios X. Konstantinos Romen Diyojen VII. Mihail ile Andronikos ile Konstantios ile Konstantinos III. Nikiforos I. Aleksios II. İoannis ile Aleksios I. Manuil II. Aleksios I. Andronikos II. İsaakios III. Aleksios IV. Aleksios Senato tarafından seçilen gaspçı Nikolaos V. Aleksios
İznik 1204-1261	Konstantinos I. Theodoros III. İoannis II. Theodoros IV. İoannis
Bizans 1261-1453	VIII. Mihail II. Andronikos ile IX. Mihail III. Andronikos V. İoannis VI. İoannis ile V. İoannis ile Matheos V. İoannis IV. Andronikos VII. İoannis V. Andronikos II. Manuil VIII. İoannis XI. Konstantinos
Eğik yazılanlar gaspçı ya da ortak imparatordur. *Herakleios döneminden itibaren Grekçe resmî dil olmuş, bu tarihten itibaren imparatorların Latince yerine Grekçe adları yazılmıştır.

Vitellius anlamı nedir