Fransızca felsefenin tarihi

Fransızca felsefenin tarihi, son derece çeşitli ve yüzyıllar boyunca Batı felsefesini etkilemiş olan Fransızca felsefenin Orta Çağ skolastik düşünürü Pierre Abélard'dan başlayarak modern felsefenin kurucularından René Descartes'ın felsefesinden yirminci yüzyılda ortaya çıkmış bilim felsefesi, varoluşçuluk, fenomenoloji, yapısalcılık ve postmodernizme kadar gelişimini ele alır.

Orta Çağ dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Pierre Abélard[değiştir | kaynağı değiştir]

Kendisinin Héloïse ile yaşadığı aşk ilişkisi efsaneleşmiş Pierre Abélard (1079 - 21 Nisan 1142), skolastik bir filozof, tanrıbilimci ve mantıkçı olarak yaşadı.^[1] Stanford Felsefe Ansiklopedisi, kendisinden "Orta Çağ'ın en büyük mantıkçısı ve aynı derecede ilk büyük adcı (nominalist) filozof" olarak bahseder.^[2]

Abélard'ın genel önemi, kendisinden önceki düşünürlere göre skolastik düşünce üzerinde daha katı bir surette odaklanmasında yatar.

On altıncı yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Michel de Montaigne (28 Şubat 1533 - 13 Eylül 1592), kendisi Katolik olmasına karşın dogmatizm karşıtı görüşleriyle Fransız uymacılık (konformizm) karşıtlarının önde gelenlerinden olmuştur. Otobiyografik ve gündelik anekdotlardan oluşan yapıtları, kendi düşünceleri için küçük denemelerinden oluşur. Deneme sözcüğünü yapıtlarında kendi düşüncelerini kâğıda aktarmada "denemeler" olarak kullanmış ilk kişi^{[kaynak belirtilmeli]} olan Montaigne; Shakespeare, Rousseau ve Nietzsche gibilerini etkilemiştir. "Que sais-je?" ("Ne biliyorum?") sözüyle özetlenebilecek Fironcu kuşkuculuğu, René Descartes'ın yapıtlarına esin kaynaklarından biri olmuştur.

On yedinci yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Modern felsefe, Fransa'da René Descartes (1596-1650) ile başladı. Kaleme almış olduğuMeditasyonlar (Meditationes de Prima Philosophia), felsefi düşüncenin odağını ontolojiden epistemolojiye kaydırmakla beraber önceki yüzyıllarda baskın düşünce biçimi olmuş Skolastik düşünceden miras kalan Aristotelesçi dogmatizmin üstesinden gelirken aynı zamanda gelecek nesil filozoflar için en temel sorunlardan bazılarını^[hangileri?] gündeme getirdi.

René Descartes[değiştir | kaynağı değiştir]

René Descartes, Avrupa'da Sextus Empiricus'un çalışmalarının yaygınlaşmasının ardından radikal kuşkuculuk ve bilimde ortaya çıkan belirsizlik ile ilgilenmiştir.

On sekizinci yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

On sekizinci yüzyılda Fransızca felsefe, kökten politik bir biçim aldı. Aydınlanma Çağı'nın ilkelerini kendilerine aşılamış birçok filozof, kilise ile devletin muhalifi ve ussallıkla ilerlemenin destekçileri oldu. Bu filozofların Fransa ve ABD siyaset ve ideolojilerine daha sonradan derin bir etkisi olmuştur.

On dokuzuncu yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Auguste Comte[değiştir | kaynağı değiştir]

Montpellier'de doğmuş Auguste Comte (19 Ocak 1798 - 5 Eylül 1857), olguculuk (pozitivizm) öğretisinin kurucusu ve toplum biliminin kurucularından olmasıyla beraber sözcüğün çağdaş anlamıyla ilk bilim filozofu sayılır.^[3]

Yirminci yüzyıl[değiştir | kaynağı değiştir]

Yirminci yüzyılda yüzyılda Fransızca felsefe, birçok düşünce ekolünün gelişimine tanık oldu. Bilim felsefesi; Poincaré, Bachelard, Cavaillès ve Vuillemin gibilerince öncülük edilirken; Kartezyen biçimde yeniden sunulmuş ve Alman felsefi düşüncesinden etkilenmiş (özellikle Husserl ve Heidegger'ın) bir fenonmenoloji ortaya çıktı. Yirminci yüzyıl boyunca sürekli fark edilir fenonmenolojinin yanında varoluşçuluk Batı'da yayılıp ünlenmesinin ardından postyapısalcı felsefeye geçiş için bir gereklilik olarak görülen yapısalcılığa karşılık ün kaybederken postmodern felsefe yirminci yüzyılın sonlarına egemen oldu..

^ Chambers Biographical Dictionary, 2011, 0-550-18022-2, page 3
^ King, Peter ve Andrew Arlig (2018). Edward N. Zalta (Ed.). "Peter Abelard". Peter Abelard (İngilizce). Stanford Felsefe Ansiklopedisi. 18 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "Michel Bourdeau – Auguste Comte". 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.

[CBD-1] Chambers Biographical Dictionary, 2011, 0-550-18022-2, page 3

[2] King, Peter ve Andrew Arlig (2018). Edward N. Zalta (Ed.). "Peter Abelard". Peter Abelard (İngilizce). Stanford Felsefe Ansiklopedisi. 18 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[3] "Michel Bourdeau – Auguste Comte". 5 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ağustos 2021.

[1]

[2]

[3]

Fransız felsefesi nedir?, Fransız felsefesi anlamı nedir?, Fransız felsefesi ne demektir?