Uyuşturucu

Uyuşturucu, kişisel zevk veya tıbbi amaçlı kullanılan psikoaktif maddelere verilen ortak isim.

Tıbbi amaçlı kullanılan psikoaktif maddeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Günümüzde uyuşturucu amacıyla kullanılan maddelerin bir kısmı normal tıbbî kullanımı olan ilaçlardır. Bu ilaçlara hidrokodon, kodein, metadon, afyon örnek olarak gösterilebilir.^[1]

Madde bağımlılığında kullanılan psikoaktif maddeler[değiştir | kaynağı değiştir]

Esrar, eroin, amfetamin-metamfetamin, kokain, kubar, haşhaş, afyon, bonzai (sentetik kenevir) vs. isimlerle tanınırlar ve genellikle bitkisel kaynaklı maddelerden elde edilirler. Bazıları sağlık açısından zararlıdırlar. Dünyada hızla yayılmaya başlamıştır ve günümüzde daha çok gençler arasında yaygındır. Bazı uyuşturucular önlenmediği sürece ölüme kadar götürebilmektedir. Psikiyatri ve Adli Psikiyatri uygulamalarında bu maddelere yönelik bağımlılık "toksik madde bağımlılığı" ya da "madde bağımlılığı" olarak nitelendirilir. Bu tür maddeler tıp disiplini açısından 4 ana grupta toplanırlar:^[1]^[2]^[3]

Uyarıcı maddeler (kokain, amfetaminler, kafein),
Uyutucu/uyuşturucu maddeler (opium alkaloidleri, barbitüratlar, benzodiazepinler),
Halüsinojenler (esrar, liserjik asit dietilamid-LSD, fensiklidin-PCP),
Uçucular (tiner ve benzerleri).

Yasallaştırılmasına dair görüşler[değiştir | kaynağı değiştir]

Uyuşturucu maddeler çoğu ülkede yasa dışı olmakla birlikte, bu durum maddenin tipine göre ve ülkeden ülkeye farklılık göstermektedir.

Alman bilim insanı Christian Rätsch uyuşturucunun kullanımı üzerine çeşitli görüşler ileri sürmüştür. Uyuşturucunun yasallaşması gerektiğini ileri süren Rätsch'ın en önemli gerekçelerinden biri uyuşturucu tüketiminin hukuksal bir hak olduğu düşüncesidir. Bunun dışında uyuşturucunun yasak olduğu bir ortamda tüketiminin de doğru yapılamayacağını, çok fazla alındığı takdirde her maddenin ölüme götürebileceğini ileri sürmüştür. Ona göre devlet uyuşturucuyu yasallaştırırsa, karaborsa maddeler piyasada olmayacak ve böylece denetimli tüketim sağlanıp, ölümlerin önüne geçilebilecektir.^[4]

İstatistik veriler[değiştir | kaynağı değiştir]

2014 yılında 29 milyon insanda uyuşturucu bağımlılığı saptanmıştır.^{[kaynak belirtilmeli]} Teşhis konulan her altı uyuşturucu bağımlısından sadece biri tedaviye başvurmaktadır. Dünyada en fazla afyon üretimi ise Afganistan'da yapılmaktadır. Birleşmiş Milletler yaptığı bir açıklama ile Avrupa ülkelerinin en büyük uyuşturucu pazarları arasında olduğu belirtildi.

Birleşmiş Milletler 2016 raporuna göre hayatında en az bir kere uyuşturucu kullananların sayısı 2013'te 246 milyon, 2015 yılında ise 247 milyon olarak açıklandı. Uyuşturucu kategorisinde en fazla Esrar üretimi yapılmaktadır. Esrar 129 ülkede yasadışı yollarla üretilmektedir. Dünyada esrar kullananların sayısı ise 182 milyon civarındadır.^[5]

Konu hakkında kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Alfred R. Lindesmith, “Addiction and Opiates”
Ashley Montagu, “Refelections”
Edward M. Brecher “Licit and Illicit Drugs”

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b Preedy V (editor). Neuropathology of Drug Addictions and Substance Misuse. Academic Press, London-San Diego-Cambridge-Oxford, 2016
^ Kringholm B, Christoffersen P. Lung and heart pathology in fatal drug addiction. A consecutive autopsy study. Forensic Science International 34(1):39-51, 1987
^ Çöloğlu AS. Bağımlılık yapan toksik madde ölümlerinde otopsi bulguları: Kokain, amfetaminler, PPA, opium alkaloidleri (morfin ve eroin), Seminer Notları, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Cerrahpaşa, İstanbul,1996
^ "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.
^ Dünyada uyuşturucu kullanımı artıyor 28 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Anadolu Ajansı, Erişim tarihi: 30 Haziran 2016

[:0-1] Preedy V (editor). Neuropathology of Drug Addictions and Substance Misuse. Academic Press, London-San Diego-Cambridge-Oxford, 2016

[2] Kringholm B, Christoffersen P. Lung and heart pathology in fatal drug addiction. A consecutive autopsy study. Forensic Science International 34(1):39-51, 1987

[3] Çöloğlu AS. Bağımlılık yapan toksik madde ölümlerinde otopsi bulguları: Kokain, amfetaminler, PPA, opium alkaloidleri (morfin ve eroin), Seminer Notları, İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, Adli Tıp Anabilim Dalı, Cerrahpaşa, İstanbul,1996

[4] "Arşivlenmiş kopya". 27 Eylül 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Aralık 2015.

[5] Dünyada uyuşturucu kullanımı artıyor 28 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Anadolu Ajansı, Erişim tarihi: 30 Haziran 2016

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

g t d Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemine dayalı olarak - Büyük ilaç grupları
Gastrointestinal kanal / metabolizma (A)	Mide asidi Antiasitler H₂ antagonistleri Proton pompa inhibitörleri Antiemetikler Laksatifler Antidiyare ilaçları / Antipropulsifler Anti-obezite ilaçları Antidiyabetikler Vitaminler Mineraller
Kan ve kan yapıcı organlar (B)	Antitrombotikler Antiplateletler Antikoagülanlar Trombolitikler) Antihemorajikler Plateletler Koagülantlar Antifibrinolitikler
Kardiyovasküler sistem (C)	Kardiyak tedavisi / Antianjinallar Kardiyak glikozitler Antiaritmikler Kardiyak uyarıcılar Antihipertansifler Diüretikler Vazodilatörler Beta blokörler Kalsiyum kanal blokörleri Renin-anjiotensin sistemi ACE inhibitörleri Anjiotensin II reseptör antagonistleri Renin inhibitörleri Antihiperlipidemikler Statinler Fibratlar Safra asidi sekestranları
Deri (D)	Kremler Sikatrizanlar Antipruritikler Antipsoriatikler İlaçlı pansumanlar
Genitoüriner sistem (G)	Hormonal kontrasepsiyon Doğurganlık maddeleri Seçici östrojen reseptör modülatörleri Cinsiyet hormonları
Endokrin sistem (H)	Hipotalamik-hipofiz hormonları Kortikosteroidler Glukokortikoidler Mineralokortikoidler Cinsiyet hormonları Tiroit hormonları / Antitiroit ajanları
Enfeksiyonlar ve enfestasyonlar (J, P, QI)	Antimikrobiyaller: Antibakteriyeller (Antimikobakteriyeller) Antifungallar Antivirallar Antiparaziterler Antiprotozoallar Antihelmintikler Ektoparazitisitler İntravenöz immünoglobulin Aşılar
Malign hastalıklar (L01-L02)	Antikanser ajanları Antimetabolitler Alkilleme İğ zehirleri Antineoplastik Topoizomeraz inhibitörleri
Bağışıklık hastalıkları (L03-L04)	İmmünomodülatörler İmmünostimülanlar İmmünosupresanlar
Kaslar, kemikler ve eklemler (M)	Anabolik steroidler Antiinflamatuarlar Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar Antiromatizmallar Kortikosteroidler Kas gevşeticiler Bisfosfonatlar
Beyin ve sinir sistemi (N)	Ağrı kesiciler Anestezikler Genel Lokal Anorektikler Anti-DEHB ajanları Bağımlılık önleyiciler Antikonvülzanlar Antidemans ajanları Antidepresanlar Antimigren ajanları Antiparkinson ajanları Psikoaktifler Antipsikotikler Anksiyolitikler Afrodizyaklar Depresanlar Entaktojenler Entojenler Öforantlar Halüsinojenler Psikedelikler Dissosiyatifler Deliryantlar Hipnotikler / Sakinleştiriciler Duygudurum dengeleyicileri Nöroprotektifler Nootropikler Nörotoksinler İştah uyarıcılar Serenikler Uyarıcılar Öjeroikler
Solunum sistemi (R)	Dekonjestanlar Bronkodilatörler Öksürük ilaçları H₁ antagonistleri
Duyu organları (S)	Oftalmolojikler Otolojikler
Diğer ATC (V)	Panzehirler Kontrast madde Radyofarmasötikler Pansuman Senoterapötikler
İlaçlar Farmakolojik sınıflandırma sistemleri ATC kodları

g t d Uyarıcılar
Adamantan	Adapromin Amantadin Bromantan Memantin Rimantadin
Adenozin antagonistleri	8-Kloroteofilin 8-Siklopentilteofilin 8-Fenilteofilin Aminofilin Kafein CGS-15943 Dimetazan İstradefilin Paraksantin SCH-58261 Teobromin Teofilin
Alkilaminler	Siklopetamin Sipenamin Siprodenat Heptaminol İzometepten Levopropilheksedrin Metilheksanamin Oktodrin Propilheksedrin Tuaminoheptan
Ampakin	CX-516 CX-546 CX-614 CX-691 CX-717 IDRA-21 LY-404,187 LY-503,430 Nooglutyl Org 26576 PEPA S-18986 Sunifiram Unifiram
Arilsikloheksilamin	Benosiklidin Dietisiklidin Esketamin Etisiklidin Gasiklidin Ketamin Fensiklamin Fensiklidin Rolicyclidine Tenosiklidin Tiletamin
Benzazepin	6-Br-APB SKF-77434 SKF-81297 SKF-82958
Katinonlar	3-Florometkatinon 3,4-DMMC 4-BMC 4-CMC 4-Metilbüfedron 4-Metilkatinon 4-MEAP 4-Metilpentedron Amfepramon Benzedron Buphedrone Bupropion Bütilon Cathinone Dimetilkatinon Ethcathinone Etilon Flefedron Büyücü İzoetkatinon Mephedrone Methcathinone Methedrone Metilendioksikatinon Metilon Mexedrone N-Etilbuphedrone N-Etilheksidron Pentedron Pentilon Phthalimidopropiofenone
Kolinerjikler	A-84,543 A-366,833 ABT-202 ABT-418 AR-R17779 Altiniklin Anabasine Arecoline Bradaniklin Kotin Kisisin Diyaniklin Epibatidin Epiboksidin GTS-21 İsproniklin Nikotin PHA-543,613 PNU-120,596 PNU-282,987 Pozaniklin Rivanikline Sazetidin A SIB-1553A SSR-180,711 TC-1698 TC-1827 TC-2216 Tebanikline UB-165 Vareniklin WAY-317,538
Kasılmalar	Anatoksin-a Bikülün DMCM Flurotil Gabazin Pentetrazol Pikrotoksin Striknin Thujone
Eugeroik	Adrafinil Armodafinil CRL-40,940 CRL-40,941 Fluorenol Modafinil
Oksazolin	4-Metilaminoreks Aminorex Klominoreksi Siklazodon Fenozolon Fluminorex Pemolin Tozalinon
Fenetilaminler	1-(4-Metilfenil)-2-aminobütan 1-Metilamino-1-(3,4-metilendioksifenil) propan 2-Floroamfetamin 2-Florometamfetamin 2-OH-PEA 2-Fenil-3-aminobutan 2,3-MDA 3-Floroamfetamin 3-Floroethamfetamin 3-Metoksiamfetamin 3-Metilamfetamin 4-Floroamfetamin 4-Florometamfetamin 4-MA 4-MMA 4-MTA 6-FNE AL-1095 Alfetamin a-Etilfenetilamin Amfekloral Amfepentoreks Amidefrin 2-Amino-1,2-dihidronaftalin 2-Aminoindan 5-(2-Aminopropil) indol 2-Aminotetralin Acridorex Amfetamin (Dekstroamfetamin, Levoamfetamin) Amfetaminil Arbutamin β-Metilfenetilamin β-Fenilmetamfetamin Benfluorex Benzfetamin BDB BOH 3-Benzhidrilmorfolin BPAP Kamfetamin Katin Klorfentermin Silobamin Sinamedrin Clenbuterol Klobenzoreks Cloforex Klortermin Sipenamin Deprenyl Denopamin Dimetoksiamfetamin Dimetilamfetamin Dobutamin DOPA (Dekstrodopa, Levodopa) Dopamin Dopeksamin Droksidopa EBDB Efedrin Epinefrin Epinin Etafedrin Etilnorepinefrin Etilamfetamin Etilefrin Famprofazon fencamfamin Fencamin Fenetillin Fenfluramin (Dexfenfluramin, Levofenfluramin) Fenproporex Feprosidin Fludorex Formetorex Furfenorex Gepefrin Hekzapradol HMMA Hordenine 4-Hidroksiamfetamin 5-İyodo-2-aminoindan İbopamin İndanilampetamin İofetamin İzoetarin İzoprenalin Deprenyl (Selegilin) Lefetamin Lisdeksamfetamin Lofofin Metilendioksi metilfenetilamin Metilendioksi hidroksiamfetamin MBDB MDA (tenamfetamin) MDBU MDEA MDMA (midomafetamin) MDPR MDPEA Mefenorex Mefentermin Metanefrin Metaraminol Mezokarb Metamfetamin(Dekstrometamfetamin, Levometamfetamin) Metoksamin Metoksifenamin MMA Metoksifenamin MMDA MMDMA MMMA Morforex N,alfa-Dietilfeniletilamin N,N-Dimetilfenetilamin Naftilamfetamin Nisoksetin Noradrenalin Norepinefrin Norfenefrin Norfenfluramin Normetanefrin Norpsödoefedrin Oktopamin Orsiprenalin Ortetamin Oxifentorex Oksilofrin PBA PCA PCMA PHA Pentorex Fenatin Fenprometamin Phentermin Fenilalanin Fenilefrin Fenilpropanolamin Pholedrine PIA PMA PMEA PMMA PPAP Prenilamin Propilamfetamin Psödoefedrin Ropinirol Salbutamol (Levosalbutamol) Sibutramin Sildenafil Solriamfetol Sinefrin Teodrenalin Tiflorex Tranilsipromin Tiramin Tirozin Ksilopropamin Zilofuramin
Fenilmorfolinler	3-Florofenmetrazin Fenbutrazat Fenmetramid G-130 Manifaksin Morazon Morforex Oksaflozan PD-128,907 Fendimetrazin Fenmetrazin 2-Fenil-3,6-dimetilmorfolin Psödofenmetrazin Radafaksin
Piperazin	2C-B-BZP 3C-PEP BZP CM156 DBL-583 GBR-12783 GBR-12935 GBR-13069 GBR-13098 GBR-13119 MeOPP MBZP oMPP Vanokserin
Piperidin	1-Benzil-4-(2-(difenilmetoksi)etil)piperidin 2-Benzilpiperidin 2-Metil-3-fenilpiperidin 3,4-Diklorometilfenidat 4-Benzilpiperidin 4-Florometilfenidat 4-Metilmetilfenidat Desoxypipradrol Difemetorex Difenilpiralin Etilnaftidat Etilfenidat Metilnaftidat İzopropilfenidat JZ-IV-10 Metilfenidat (Deksmetilfenidat) Nocaine Fasetoperan Piprol Propilfenidat SCH-5472
Pirolidin	2-Difenilmetilpirolidin 4-Cl-PVP 5-DBFPV α-PPP α-PBP α-PCYP α-PHiP α-PHP α-PHPP α-PVP α-PVT Difenilprolinol DMPVP FPOP FPVP MDPPP MDPBP MPBP MPHP MPPP MOPVP MOPPP İndapirofenidon MDPV Nafiron PEP Picilorex Prolintan Pirovaleron
Rasetam	Oxiracetam Fenilpiracetam Fenilpiracetam hidrazid
Tropan	4-florotropakokain 4'-Florokokain Altropane (IACFT) Brasofensine Doping CFT (WIN 35.428) β-CIT (RTI-55) Cocaethylene Kokain Dikloropan (RTI-111) Difloropin FE-β-CPPIT FP-β-CPPIT Ioflupane (¹²³I) Norkokain PIT PTT RTI-31 RTI-32 RTI-51 RTI-112 RTI-113 RTI-120 RTI-121 (IPCIT) RTI-126 RTI-150 RTI-177 RTI-229 RTI-336 RTI-354 RTI-371 RTI-386 Salisilmetilekgonin Tesofensin Troparil (β-CPT, WIN 35,065-2) Tropoksan WF-23 WF-33
Triptaminler	4-HO-αMT 4-Metil-αET 4-Metil-αMT 5-Kloro-αMT 5-Floro-αMT 5-MeO-αET 5-MeO-αMT 5-MeO-DIPT 6-Floro-αMT 7-Metil-αET αET αMT
Diğer	2-MDP 3,3-Difenilsiklobütanamin Amfonelik asit Amineptin Amifenazol Atipamezol Atomoksetin Bemegride Benzidamin BTQ BTS 74,398 Sentanafadin Siklazindol Klofencilan Kropropamid Krotetamit D-161 Desipramin Diklofensin Dimetokain Efaroksan Etamivan Fenisorex Fenpentadiol Gamfexine Gilutensin GSK1360707F GYKI-52895 Hekzasiklonat İdazoksan İndanorex İndatralin JNJ-7925476 Lazabemid Leptacline Lomevactone LR-5182 Mazindol Meklofenoksat Medifoksamin Mefeksamid Metannetamin Methastiridon Metiyopropamin Naftilaminopropan Nefopam Niketamid Nomifensin O-2172 Okzaprotilin PNU-99,194 PRC200-SS Rasajilin Rauwolscine Rubidyum klorür Setazindol Tametralin Tandamin Tiyopropamin Tiyotinon Trazyum UH-232 Yohimbin

Narkotik İsmili Ünlüler