Etorfin

Etorfin
Tanımlayıcılar
	IUPAC adı (5α,6β,14β,18R)-18-[(2R)-2-Hydroxy-2-pentanyl]-6-methoxy-17-methyl-7,8-didehydro-18,19-dihydro-4,5-epoxy-6,14-ethenomorphinan-3-ol;
CAS Numarası	14521-96-1;
PubChem CID	644209;
DrugBank	DB01497;
CompTox Bilgi Paneli (EPA)	DTXSID40878667 ;
ECHA Bilgi Kartı	100.035.017
Kimyasal ve fiziksel veriler
Formül	C25H33NO4
Mol kütlesi	411.53 g/mol
3D model (JSmol)	İnteraktif görüntü;
	SMILES C[C@@](O)(CCC)[C@H]1C[C@]64C=C[C@]1(OC)[C@@H]5Oc3c(O)ccc2C[C@H]6N(C)CC[C@@]45c23;

Etorfin (M99) morfinin 1.000-3.000 katı analjezik etkiye sahip yarı sentetik bir opioiddir.^[1] İlk olarak 1960 yılında oripavinden elde edilmiştir. Oripavin genellikle haşhaş özünden ziyade akraba bitkiler olan Papaver orientale ve Papaver bracteatum'da bulunur.^[2] Etorfin daha sonra 1963 yılında Gorgie, Edinburgh'de bulunan MacFarlan Smith isimli araştırma şirketinde, Kenneth Bentley'in yürürlüğündeki bir araştırma grubu tarafından tekrar üretilmiştir.^[3] Ayrıca tebainden de üretilebilir.^{[kaynak belirtilmeli]}

Veterinerlikte kullanımı[değiştir | kaynağı değiştir]

Etorfin yasal olarak sadece veterinerlikte kullanılabilir ve kesinlikle hukuki olarak müdahale edilir. Genellikle filleri ve diğer büyük memelileri hareketsizleştirmek için kullanılır. Diprenorfin (Revivon), bir opioid reseptör antagonistidir ve etorfine oranlanarak (1.3 katı kadar) etkileri tersine çevirebilir. Veterinerlikte kullanılan güçtü etorfin insanlar için ölümcüldür. Bu nedenle veterinerlere gönderilen paketler etorfinle beraber her zaman insan panzehiri içerir.

İnsanlarda panzehir genellikle diprenorfinden ziyade naloksondur ve yanlışlıkla insanların maruz kalması durumunda hemen uygulayabilmek için daima etorfinden önce hazırlanır. Şablon:LD50 insanlarda 30 μg'dır, bu da panzehirin yani diprenorfin ya da naloksonun ilaçla eşit dozda bulundurulmasını gerekli kılar.

Temel avantajlarından biri çalışma hızı ve daha da önemlisi diprenorfin'in etkiyi tersine çevirme hızıdır. Şiddetli kardiyopulmoner depresyon gibi sık karşılaşılan yan etkiler, etorfinin genel olarak veterinerlik kullanımında gözden düşmesine sebep olmuştur. Ancak, hem etorfinin hem de panzehri olan diprenorfinin güçlü etkisi, hızlı aksiyonla birleşince fil ya da gergedan gibi büyük memelilerin yakalanmasında hem hızlı başlangıç hem hızlı iyileşme çok önemli olduğu için kendine yer edinmiştir. Etorfinin güçlü etkisi, gerekli olan etorfinin büyük vahşi memelilere fırlatılabilir şırınga (dart) ile uygulanabilmesini sağlar.

Büyük Hayvan İmmobilonu, etorfin ve asepromazin maleat kombinasyonudur. Bir etorfin panzehiri olan Büyük Hayvan Revivonu temel olarak hayvanlar için diprenorfin ve insana özgü nalokson-tabanlı panzehir içerir ve etorfinden önce hazırlanmalıdır. 5–15 mg dozu bir Afrika filini hareketsiz bırakmak için yeterlidir ve 2–4 mg dozu bir siyah gergedanı hareketsiz bırakmak için yeterlidir.^[4]

Farmakoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

Etorfin son derece güçlü, seçici olmayan μ-, δ- ve κ-opioid reseptörlerinin tam agonistidir. ^[5]^[6] Ayrıca nosiseptin reseptörlerine karşı nispeten zayıf afiniteleri vardır.^[7] Etorfinin insanlarda 30 µg'ı LD50'dir.^[8]

Yasal durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Hong Kong'da etorfin, "Hong Kong Tehlikeli Uyuşturucular Yönetmeliği" 134. bölümde liste I'de düzenlenmiştir. Yasal olarak yalnızca sağlık profesyonelleri tarafından ve üniversite araştırmaları amacıyla kullanılabilir. Reçete ile eczacılar tarafından verilebilir. Reçetesiz olarak bu maddeyi temin eden herkes 10.000$ (HKD) para cezası ödemek zorundadır. Maddenin üretimi veya kaçakçılığının cezası $5.000.000 (HKD) para cezası ve ömür boyu hapistir. Maddenin tüketim amacıyla Sağlık Bakanlığı lisansı olmaksızın bulundurulması yasaktır ve cezası 1.000.000$ (HKD) para cezası ve/veya 7 yıl hapis cezasıdır.

Hollanda'da, etorfin Afyon Hukuğu'nda liste I uyuşturucularda bulunur. Kullanımı sadece hayvanat bahçelerinde, büyük hayvanların hareketsiz bırakılmaları amacıyla veterinerlik kullanımıyla sınırlıdır.

ABD'de, etorfin 9056 ACSCN koduyla liste I'dedir. Bununla birlikle hidroklorür tuzu 9059 ACSCN koduyla liste II'de yer almaktadır. Her ikisi için de 2013 yıllık toplam üretim kotası sıfırdı, tahmini olarak veterinerlik için gereken hidroklorür tuzları Almanya ve/veya İngiltere'den ithal edilmiştir.

Birleşik Krallıkta Uyuşturucuların Kötüye Kullanımı Yasası 1971 altında, etorfin Sınıf A maddesi olarak kontrol edilmektedir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

6,14-Endoetenotetrahidrooripavin - Etorfin sınıfının ait olduğu tüm Bentley bileşiği opioidlerinin merkez çekirdeği
Dihidroetorfine – Çin'de insan kullanımı için opioid ağrı kesici olarak kullanılan, etorfinin yakın bir analoğu
Thienorfine

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Bentley KW, Hardy DG (Haziran 1967). "Novel analgesics and molecular rearrangements in the morphine-thebaine group. 3. Alcohols of the 6,14-endo-ethenotetrahydrooripavine series and derived analogs of N-allylnormorphine and -norcodeine". J. Am. Chem. Soc. 89 (13). ss. 3281-92. doi:10.1021/ja00989a032. PMID 6042764.
^ Aggrawal A (1995). "Chapter 3 Opium: the king of narcotics". Narcotic Drugs. New Delhi: National Book Trust. ss. xvi+161. ISBN 81-237-1383-5.
^ Bentley KW, Hardy DG (1963). "New potent analgesics in the morphine series". Proceedings of the Chemical Society. Cilt 220. ss. 189-228. doi:10.1039/PS9630000189.
^ "Etorphine HCl". Veterinary medicine for wildlife: immobilisation medicine for animals zoo animals. Zoo Pharm. 8 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.
^ Gavril Pasternak (17 Nisan 2013). The Opiate Receptors. Springer Science & Business Media. ss. 444-. ISBN 978-1-60761-990-1.
^ Gharagozlou, Parham; Hashemi, Ezzat; DeLorey, TimothyM; Clark, J David; Lameh, Jelveh (2006). "Pharmacological profiles of opioid ligands at Kappa opioid receptors". BMC Pharmacology. 6 (1). s. 3. doi:10.1186/1471-2210-6-3. ISSN 1471-2210. PMC 1403760 $2. PMID 16433932.
^ Hawkinson JE, Acosta-Burruel M, Espitia SA (Şubat 2000). "Opioid activity profiles indicate similarities between the nociceptin/orphanin FQ and opioid receptors". Eur. J. Pharmacol. 389 (2-3). ss. 107-14. doi:10.1016/S0014-2999(99)00904-8. PMID 10688973.
^ Veterinary Pharmacology and Therapeutics Page 32 - edited by Jim E. Riviere, Mark G. Papich 978-0-8138-2061-3

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Opioids.com 1 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. etorfin sayfası
Ayın Molekülü: Etorfin 1 Mart 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[pmid6042764-1] Bentley KW, Hardy DG (Haziran 1967). "Novel analgesics and molecular rearrangements in the morphine-thebaine group. 3. Alcohols of the 6,14-endo-ethenotetrahydrooripavine series and derived analogs of N-allylnormorphine and -norcodeine". J. Am. Chem. Soc. 89 (13). ss. 3281-92. doi:10.1021/ja00989a032. PMID 6042764.

[urlOpium:_the_king_of_narcotics-2] Aggrawal A (1995). "Chapter 3 Opium: the king of narcotics". Narcotic Drugs. New Delhi: National Book Trust. ss. xvi+161. ISBN 81-237-1383-5.

[3] Bentley KW, Hardy DG (1963). "New potent analgesics in the morphine series". Proceedings of the Chemical Society. Cilt 220. ss. 189-228. doi:10.1039/PS9630000189.

[url_Zoo_Pharm-4] "Etorphine HCl". Veterinary medicine for wildlife: immobilisation medicine for animals zoo animals. Zoo Pharm. 8 Eylül 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Kasım 2017.

[Pasternak2013-5] Gavril Pasternak (17 Nisan 2013). The Opiate Receptors. Springer Science & Business Media. ss. 444-. ISBN 978-1-60761-990-1.

[GharagozlouHashemi2006-6] Gharagozlou, Parham; Hashemi, Ezzat; DeLorey, TimothyM; Clark, J David; Lameh, Jelveh (2006). "Pharmacological profiles of opioid ligands at Kappa opioid receptors". BMC Pharmacology. 6 (1). s. 3. doi:10.1186/1471-2210-6-3. ISSN 1471-2210. PMC 1403760 $2. PMID 16433932.

[pmid10688973-7] Hawkinson JE, Acosta-Burruel M, Espitia SA (Şubat 2000). "Opioid activity profiles indicate similarities between the nociceptin/orphanin FQ and opioid receptors". Eur. J. Pharmacol. 389 (2-3). ss. 107-14. doi:10.1016/S0014-2999(99)00904-8. PMID 10688973.

[8] Veterinary Pharmacology and Therapeutics Page 32 - edited by Jim E. Riviere, Mark G. Papich 978-0-8138-2061-3

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

Etorfin nedir?, Etorfin anlamı nedir?, Etorfin ne demektir?