Tıbbi esrar

Tıbbi esrar, kenevir bitkisinin (Cannabis sativa) tıbbi amaçlar için kullanılmasıdır. Esrar, tetrahidrokanabinol (THC) ve kannabidiol (CBD) gibi çeşitli kannabinoid bileşikleri içerir. Bu bileşikler, beyindeki kannabinoid reseptörlerine bağlanarak çeşitli fizyolojik ve psikolojik etkileri ortaya çıkarabilir.^[1]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Esrar, binlerce yıldır tıbbi amaçlar için kullanılmaktadır. Eski Mısırlılar, ağrı ve iltihabı tedavi etmek için esrar kullanmışlardı. Çinliler ise esrarı mide bulantısı, kusma ve nöbet gibi semptomları tedavi etmek için kullanmışlardır.

Modern tıpta esrar kullanımı, 19. yüzyılın sonlarında yeniden canlanmıştır. Bu dönemde esrar, ağrı, bulantı, kusma ve anksiyete gibi semptomları tedavi etmek için kullanılmıştır. Ancak, 20. yüzyılın başlarında esrar, yasa dışı bir uyuşturucu olarak sınıflandırılmıştır.

1990'lı yıllardan itibaren esrar kullanımının tıbbi faydaları konusundaki araştırmalar yeniden başlamıştır. Bu araştırmalar sonucunda, esrarın çeşitli tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceği bulunmuştur.^[2]

Tıbbi Kullanım Alanları[değiştir | kaynağı değiştir]

Tıbbi esrar, şu tıbbi durumların tedavisinde kullanılmaktadır:

Kronik ağrı
Kemoeterapiye bağlı bulantı ve kusma
Multipl skleroz
Epilepsi
Glokom
İştah kaybı
Ağrılı kas spazmları
Anksiyete
Depresyon
Uykusuzluk

Etki Mekanizması[değiştir | kaynağı değiştir]

Esrar, beyindeki kannabinoid reseptörlerine bağlanarak çeşitli etkileri ortaya çıkarır. Bu reseptörler, ağrı, iltihap, iştah, ruh hali ve hafıza gibi çeşitli süreçleri düzenlemektedir. Kannabinoid reseptörleri, G protein-bağlı reseptörler (GPCR'ler) olarak adlandırılan bir reseptör ailesine aittir. GPCR'ler, hücre zarına gömülü olan proteinlerdir ve sinyal moleküllerini tanır ve hücre içine iletir.^[3]

Esrarın tıbbi etkilerinin, bu reseptörleri uyararak ortaya çıktığı düşünülmektedir. Örneğin, esrar ağrıyı azaltarak, bulantı ve kusmayı önleyerek, kas spazmlarını hafifleterek ve iştahı artırarak etki eder.^[4]

Yan Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Esrarın yaygın yan etkileri şunlardır[değiştir | kaynağı değiştir]

Esrarın daha ciddi yan etkileri şunlardır[değiştir | kaynağı değiştir]

Düşünme bozuklukları
Psikoz
Depresyon
Kronik kullanıma bağlı bağımlılık

Güvenlik ve Etkinlik[değiştir | kaynağı değiştir]

Esrarın güvenliği ve etkinliği konusundaki araştırmalar devam etmektedir. Ancak, yapılan araştırmalar sonucunda, esrarın çeşitli tıbbi durumlarda etkili olabileceği bulunmuştur.

Esrarın güvenli ve etkin bir şekilde kullanılması için, hastanın bireysel ihtiyaçlarına göre uygun bir doz ve uygulama şeklinin belirlenmesi önemlidir.^[6]

Yasal Durum[değiştir | kaynağı değiştir]

Ana madde: Esrarın Yasallığı

Esrar, dünya genelinde farklı yasalara tabidir. Bazı ülkelerde, tıbbi esrar kullanımı yasaldır. Diğer ülkelerde ise, esrar kullanımı tamamen yasaktır.

Türkiye'de, tıbbi esrar kullanımı 2017 yılından itibaren yasallaşmıştır. Kırmızı reçete ile doktor tarafından yazılması durumunda kullanımı yasal sayılmaktadır.^[7] Ancak, tıbbi esrarın reçete edilmesi ve kullanılması ile ilgili düzenlemeler henüz tam olarak tamamlanmamıştır. Esrar, çeşitli tıbbi durumların tedavisinde etkili olabileceğini gösteren bilimsel kanıtlar bulunmaktadır. Ancak, esrarın güvenliği ve etkinliği konusundaki araştırmalar devam etmektedir.^[8]

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Spriet, Isabel; Meersseman, Philippe; Meersseman, Wouter; De Hoon, Jan; Willems, Ludo (1 Haziran 2010). "Increasing the dose of voriconazole compensates for enzyme induction by phenytoin". British Journal of Clinical Pharmacology (İngilizce). 69 (6): 701-702. doi:10.1111/j.1365-2125.2010.03650.x. ISSN 0306-5251. PMC 2883763 $2. PMID 20565462. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
^ Sofroniew, Michael V. (1 Haziran 2015). "Erratum: Astrocyte barriers to neurotoxic inflammation". Nature Reviews Neuroscience (İngilizce). 16 (6): 372-372. doi:10.1038/nrn3966. ISSN 1471-003X. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
^ Rupp, Author Marlene (21 Aralık 2016). "Human Metabolism of THC". Sapiensoup Blog (İngilizce). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
^ Abuse, National Institute on Drug (17 Nisan 2016). "Is marijuana safe and effective as medicine? | National Institute on Drug Abuse (NIDA)". nida.nih.gov (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.
^ "Issue Information". British Journal of Pharmacology (İngilizce). 174 (24): 4541-4542. 1 Aralık 2017. doi:10.1111/bph.13607. ISSN 0007-1188. PMC 5727327 $2. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. KB1 bakım: PMC biçimi (link)
^ Murnion, Bridin (1 Aralık 2015). "Medicinal cannabis". Australian Prescriber. 38 (6): 212-215. doi:10.18773/austprescr.2015.072. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
^ Editor (15 Şubat 2016). "Medikal esrar kullanımı Türkiye'de yasallaştı". İndigo Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.
^ McDonagh, Marian S.; Morasco, Benjamin J.; Wagner, Jesse; Ahmed, Azrah Y.; Fu, Rongwei; Kansagara, Devan; Chou, Roger (1 Ağustos 2022). "Cannabis-Based Products for Chronic Pain: A Systematic Review". Annals of Internal Medicine (İngilizce). 175 (8): 1143-1153. doi:10.7326/M21-4520. ISSN 0003-4819. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.

[1] Spriet, Isabel; Meersseman, Philippe; Meersseman, Wouter; De Hoon, Jan; Willems, Ludo (1 Haziran 2010). "Increasing the dose of voriconazole compensates for enzyme induction by phenytoin". British Journal of Clinical Pharmacology (İngilizce). 69 (6): 701-702. doi:10.1111/j.1365-2125.2010.03650.x. ISSN 0306-5251. PMC 2883763 $2. PMID 20565462. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[2] Sofroniew, Michael V. (1 Haziran 2015). "Erratum: Astrocyte barriers to neurotoxic inflammation". Nature Reviews Neuroscience (İngilizce). 16 (6): 372-372. doi:10.1038/nrn3966. ISSN 1471-003X. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.

[3] Rupp, Author Marlene (21 Aralık 2016). "Human Metabolism of THC". Sapiensoup Blog (İngilizce). 26 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.

[4] Abuse, National Institute on Drug (17 Nisan 2016). "Is marijuana safe and effective as medicine? | National Institute on Drug Abuse (NIDA)". nida.nih.gov (İngilizce). 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Ocak 2024.

[5] "Issue Information". British Journal of Pharmacology (İngilizce). 174 (24): 4541-4542. 1 Aralık 2017. doi:10.1111/bph.13607. ISSN 0007-1188. PMC 5727327 $2. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024. KB1 bakım: PMC biçimi (link)

[6] Murnion, Bridin (1 Aralık 2015). "Medicinal cannabis". Australian Prescriber. 38 (6): 212-215. doi:10.18773/austprescr.2015.072. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.

[7] Editor (15 Şubat 2016). "Medikal esrar kullanımı Türkiye'de yasallaştı". İndigo Dergisi. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.

[8] McDonagh, Marian S.; Morasco, Benjamin J.; Wagner, Jesse; Ahmed, Azrah Y.; Fu, Rongwei; Kansagara, Devan; Chou, Roger (1 Ağustos 2022). "Cannabis-Based Products for Chronic Pain: A Systematic Review". Annals of Internal Medicine (İngilizce). 175 (8): 1143-1153. doi:10.7326/M21-4520. ISSN 0003-4819. 24 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2024.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Anatomik Terapötik Kimyasal Sınıflandırma Sistemine dayalı olarak - Büyük ilaç grupları
Gastrointestinal kanal / metabolizma (A)	Mide asidi Antiasitler H₂ antagonistleri Proton pompa inhibitörleri Antiemetikler Laksatifler Antidiyare ilaçları / Antipropulsifler Anti-obezite ilaçları Antidiyabetikler Vitaminler Mineraller
Kan ve kan yapıcı organlar (B)	Antitrombotikler Antiplateletler Antikoagülanlar Trombolitikler) Antihemorajikler Plateletler Koagülantlar Antifibrinolitikler
Kardiyovasküler sistem (C)	Kardiyak tedavisi / Antianjinallar Kardiyak glikozitler Antiaritmikler Kardiyak uyarıcılar Antihipertansifler Diüretikler Vazodilatörler Beta blokörler Kalsiyum kanal blokörleri Renin-anjiotensin sistemi ACE inhibitörleri Anjiotensin II reseptör antagonistleri Renin inhibitörleri Antihiperlipidemikler Statinler Fibratlar Safra asidi sekestranları
Deri (D)	Kremler Sikatrizanlar Antipruritikler Antipsoriatikler İlaçlı pansumanlar
Genitoüriner sistem (G)	Hormonal kontrasepsiyon Doğurganlık maddeleri Seçici östrojen reseptör modülatörleri Cinsiyet hormonları
Endokrin sistem (H)	Hipotalamik-hipofiz hormonları Kortikosteroidler Glukokortikoidler Mineralokortikoidler Cinsiyet hormonları Tiroit hormonları / Antitiroit ajanları
Enfeksiyonlar ve enfestasyonlar (J, P, QI)	Antimikrobiyaller: Antibakteriyeller (Antimikobakteriyeller) Antifungallar Antivirallar Antiparaziterler Antiprotozoallar Antihelmintikler Ektoparazitisitler İntravenöz immünoglobulin Aşılar
Malign hastalıklar (L01-L02)	Antikanser ajanları Antimetabolitler Alkilleme İğ zehirleri Antineoplastik Topoizomeraz inhibitörleri
Bağışıklık hastalıkları (L03-L04)	İmmünomodülatörler İmmünostimülanlar İmmünosupresanlar
Kaslar, kemikler ve eklemler (M)	Anabolik steroidler Antiinflamatuarlar Nonsteroid antiinflamatuar ilaçlar Antiromatizmallar Kortikosteroidler Kas gevşeticiler Bisfosfonatlar
Beyin ve sinir sistemi (N)	Ağrı kesiciler Anestezikler Genel Lokal Anorektikler Anti-DEHB ajanları Bağımlılık önleyiciler Antikonvülzanlar Antidemans ajanları Antidepresanlar Antimigren ajanları Antiparkinson ajanları Psikoaktifler Antipsikotikler Anksiyolitikler Afrodizyaklar Depresanlar Entaktojenler Entojenler Öforantlar Halüsinojenler Psikedelikler Dissosiyatifler Deliryantlar Hipnotikler / Sakinleştiriciler Duygudurum dengeleyicileri Nöroprotektifler Nootropikler Nörotoksinler İştah uyarıcılar Serenikler Uyarıcılar Öjeroikler
Solunum sistemi (R)	Dekonjestanlar Bronkodilatörler Öksürük ilaçları H₁ antagonistleri
Duyu organları (S)	Oftalmolojikler Otolojikler
Diğer ATC (V)	Panzehirler Kontrast madde Radyofarmasötikler Pansuman Senoterapötikler
İlaçlar Farmakolojik sınıflandırma sistemleri ATC kodları

g t d Eczacılık
Genel	Birleştirme Eczacılık tarihi Tarih öncesi tıp İlaç tedavisi Reçeteli ilaç Eczacılık Farmakolojik aktivite Reçete yazma ve vermenin ayrılması
Bilimler	Farmakoloji Farmakodinami İşlevsel genomik Farmakokinetik Toksikoloji Farmasötik kimya Farmasötik Farmakognozi Farmakosibernetik
Meslekler	Eczacı Liste Pharmaconomist Eczane ikametgahı Eczane teknisyeni Eczacılık okulu
Uygulama alanları	Klinik eczacılık Topluluk eczanesi Eczane Danışman eczacı Hastane eczacılığı Nükleer eczacılık Eczane bilişimi Özel eczacılık Veteriner eczacı
İlaç endüstrisi	İlaç geliştirme İlaç keşfi Araştırma Amaçlı Yeni İlaç Eczane yardım yönetimi İlaç firmaları listesi İlaç masrafları Çin'de eczane Norveç eczaneleri Amerika Birleşik Devletleri'ndeki eczaneler Tarihçe

Tıbbi esrar nedir?, Tıbbi esrar anlamı nedir?, Tıbbi esrar ne demektir?