Bu, 20. yüzyılın ikinci küresel savaşı olan II. Dünya Savaşı'nın ilk tam yılı olan 1940'ta meydana gelen olayların bir zaman çizelgesidir.

Ocak[değiştir | kaynağı değiştir]

1: Çin'de 10.000 Japon askeri, neredeyse kuşatılmış olan 36. Tümen'i kurtarmak amacıyla Doğu Şanşi'de bir karşı saldırı başlattı.^[1]

2: Finlandiya'daki Sovyet taaruzu, birkaç Fin zaferiyle durduruldu; çok sayıda Sovyet tankı imha edildi.

7: Birleşik Krallık'ta temel gıda maddeleri tayına bağlandı.^[2]
Suomussalmi'de Finlandiya büyük bir zafer kazandı; bir Sovyet tümeni tamamen yok edildi ve çok sayıda askeri araç ele geçirildi.

7: General Semyon Timoşenko, Finlandiya'daki Sovyet kuvvetlerinin komutasını devraldı.^[1]

10: Mechelen olayı: Fall Gelb planlarını taşıyan bir Alman uçağı tarafsız Belçika üzerinde düştü.

16: Yakalanan belgeler, Hitler'in İskandinavya'yı işgal etme planlarını ve Fransa ile Benelüks ülkelerinin işgalini havanın daha uygun olduğu bahara kadar erteleme planlarını ortaya çıkardı.

17: Sovyetler Finlandiya'da geri püskürtüldü ve Finlandiya'ya ağır hava saldırılarıyla misilleme yaptı.

20: Alman denizaltısı U-44, Yunan vapuru Ekatontarchos Dracoulis'i saat 04:15'te Portekiz açıklarında torpido ile batırdı ve 6 kişiyi öldürdü. U-44, bundan önceki 6 saat boyunca Ekatontarchos Dracoulis'i arıyordu.^[1]

21: Bir U-bot, İngiliz destroyeri HMS Exmouth'u batırdı ve 135 kişilik mürettebatı tamamen kayboldu.

24: Reinhard Heydrich, Hermann Göring tarafından "Yahudi Sorunu"nun çözümü için atandı.

27: Almanya, Danimarka ve Norveç'in işgali için son planlarını yaptı.

Şubat[değiştir | kaynağı değiştir]

1: Japon Diyeti, harcamaların yarısından fazlası askeri olmak üzere rekor düzeyde yüksek bir bütçe açıkladı.

5: İngiltere ve Fransa, bir Alman işgali beklentisiyle demir cevheri ticaretini kesmek ve görünüşte Finlandiya'ya bir yardım yolu açmak için Norveç'e müdahale etmeye karar verdi. Operasyonun 20 Mart'ta başlaması planlandı.

9: Erich von Manstein, Fransa seferini planlamaktan alındı ve Alman XXXVIII. (38.) Zırhlı Birliği'nin komutasına getirildi.

10: SSCB, yeni bir ticaret anlaşmasıyla Almanya'ya tahıl ve hammadde tedarik etmeyi kabul etti.

14: İngiliz hükümeti, gönüllüleri Finlandiya'da savaşmaya çağırdı.^{[kaynak belirtilmeli][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (January 2022)">kaynak belirtilmeli</span> ]}

15: Sovyet ordusu Finlandiya'da önemli bir savunma noktası olan Summa'yı ele geçirerek Mannerheim Hattı'nı yardı.

Hitler sınırsız denizaltı savaşı emri verdi.

16: İngiliz destroyeri HMS Cossack tarafsız Norveç karasularında 303 İngiliz savaş esirini Alman taşıma gemisi Altmark'tan zorla çıkarır ve bu Altmark Olayı'nı başlattı.

17: Finler, Mannerheim Hattı'ndan çekilmeye devam etti.
Manstein, Ardenler ormanı üzerinden Fransa'yı işgal etme planlarını Hitler'e sundu.

21: General Nikolaus von Falkenhorst, Almanya'nın yaklaşan Norveç işgalinin komutasına getirilir.

Mart[değiştir | kaynağı değiştir]

1: Adolf Hitler, generallerini Danimarka ve Norveç'in işgalini planlama konusunda yönlendirdi.

3: Sovyetler, Finlandiya'nın ikinci en büyük şehri olan Viipuri'ye saldırmaya başladı.

5: Finlandiya, Sovyetlere savaşı sona erdirme şartlarını kabul edeceklerini söyledi. Ertesi gün bir barış anlaşması müzakere etmek için Moskova'ya elçiler gönderildi.

11: Britanya'da et tayına bağlandı.^[2]

12: Finlandiya, 105 günlük çatışmanın ardından Sovyetler Birliği ile Moskova'da bir barış anlaşması imzaladı. Finler, barış karşılığında önemli topraklardan vazgeçmek zorunda kaldı.

16: Scapa Flow'a yapılan bir Alman hava saldırısı, savaşın ilk İngiliz sivil kayıplarına neden oldu.

18: Hitler ve Mussolini, Avusturya sınırındaki Brenner geçidinde buluştu;^[2] Benito Mussolini, İtalya'nın "uygun bir zamanda" savaşa gireceği konusunda Hitler ile anlaşmaya vardı.

21: Paul Reynaud, önceki gün Daladier'in istifasının ardından Fransa Başbakanı oldu.

28: İngiltere ve Fransa, hiçbir ülkenin Almanya ile ayrı bir barış istemeyeceğine dair resmi bir anlaşma yaptı.

29: Sovyetler daha fazla toprak peşine düştü. Dışişleri Bakanı Molotov, Yüksek Sovyet'e Romanya Besarabyası sorunu olan "çözümlenmemiş bir anlaşmazlık" hakkında konuştu.

30: Japonya, Çin'in Nankin kentinde Wang Jingwei yönetiminde bir kukla rejim kurdu.

30: İngiltere, Sidney Cotton'un öncülüğünü yaptığı yüksek irtifa, yüksek hızlı stereoskopik fotoğrafçılığı kullanarak Pike Operasyonu'na hazırlık amacıyla Sovyetler Birliği içindeki hedeflenen bölgeleri fotoğraflamak için gizli keşif uçuşları gerçekleştirdi.

Nisan[değiştir | kaynağı değiştir]

3: 22.000 Polonyalı subay, polis ve diğerleri, Katyn Katliamı'nda NKVD tarafından katledildi.

3: Amirallik Birinci Lordu'nun (Winston Churchill) başkanı olduğu Bakanlık Savunma Komitesi, Lord Chatfield'ın yerine Savunma Koordinasyon Bakanlığı'na getirildi.

9: Almanlar birkaç Norveç limanına çıkarma yaptı ve Oslo'yu aldı; iki ay sürecek Norveç Seferi başladı. İngilizler de harekete geçerek Norveç'e asker çıkardı. Danimarka işgal edildi ve altı saat içinde teslim oldu. Alman ağır kruvazörü Blücher, Drøbak Boğazı Muharebesi'nde batırıldı.

10: Almanlar, Norveç'te eski savunma bakanı Vidkun Quisling başkanlığında bir kukla hükümet kurdu.
Alman hafif kruvazörü Königsberg, İngiliz donanmasına bağlı pike bombardıman uçakları tarafından batırıldı.

11: Birinci Narvik Muharebesi gerçekleşti. İngiliz muhripleri ve uçakları, sayıca daha büyük Alman deniz kuvvetlerine karşı başarılı bir sürpriz saldırı düzenledi. 13 Nisan'daki ikinci bir saldırı da İngiliz zaferiyle sona erdi.

12: İngiliz birlikleri Faroe Adaları'nı işgal etti.

14: İngiliz ve Fransız birlikleri Norveç'te Trondheim'ın kuzeyindeki Namsos'a çıkarma yapmaya başladı.

15: İngiliz birlikleri Narvik yakınlarındaki Harstad'a çıkarma yaptı.

16: Norveç'te, özellikle Trondheim'ın kuzey ve güneyinde daha fazla İngiliz çıkarması gerçekleşti; Trondheim için mücadele ayın 22'sine kadar devam etti.

27: İngiliz birlikleri, Trondheim'ın kuzey ve güneyinde, orta Norveç'ten çekilmeye başladı.

Mayıs[değiştir | kaynağı değiştir]

1: Müttefikler Norveç limanlarını boşaltmaya başladı; çekilme Haziran ayına kadar devam etti.

5: Londra'da Norveç'in sürgündeki hükümeti kuruldu.^[2]

7: Avam Kamarası'nda Norveç Tartışması başladı.

8: Başbakan Neville Chamberlain, Avam Kamarası'ndaki güven oylamasını kıl payıyla geçti.

9: İngiltere'de zorunlu askerlik 36 yaşına kadar genişletildi.

10: Almanya, Fransa ve Benelüks'ü işgal etti; Winston Churchill, Neville Chamberlain'in istifası üzerine İngiltere Başbakanı oldu. Birleşik Krallık, İzlanda'yı işgal etti.
Belçika olağanüstü hal ilan etti. Churchill'den savaş zamanı koalisyon hükümeti kurması istendi.^[2]
Batı cephesine karşı büyük Alman saldırısı: Lüksemburg, Belçika, Hollanda ve Fransa'nın işgali başladı. Cesurca bir hareketle Alman paraşütçüler Fort Eben-Emael'i ele geçirdi.

10: Lahey Muharebesi, Hollandalıların Almanları hızla püskürtmesiyle tarihteki ilk başarısız paraşütçü saldırısı oldu.

11: Lüksemburg işgal edildi.
Churchill, o sırada Hollanda'da yaşayan eski Kayzer II. Wilhelm'e Birleşik Krallık'ta sığınma teklif etti ancak Wilhelm teklifi reddetti.

12: Belçikalılar, Alman ilerlemesini durdurmak için Maas Nehri üzerindeki tüm köprüleri havaya uçurdu.

12: Belçika'da Hannut Muharebesi başladı.

13: Sürgündeki Hollanda hükümeti, Londra'da kuruldu.
General Heinz Guderian'ın Panzer Kolordusu, Fransa'nın Sedan kentinde Fransız hatlarını yardı.
Hollanda Kraliçesi Wilhelmina, Birleşik Krallık'a iltica ederek Hollanda'dan kaçtı.

Churchill, Avam Kamarası'nda "acı, kan, ter ve gözyaşı" konuşmasını yaptı.

13: Hollandalılar, Grebbeberg Muharebesi'nde Almanlara yenildi.

14: İngiltere'de Yerel Savunma Gönüllülerinin (Home Guard) oluşturulması, yeni Savaştan Sorumlu Dışişleri Bakanı Anthony Eden tarafından duyuruldu. Daha çok yaşlı ve emeklilerden oluşuyordu.
Churchill, ABD Başkanı Roosevelt ve Kanada'dan yardım ister. İşçi, Liberal ve Muhafazakar partilerinden üyeleri içeren yeni İngiliz koalisyonunun ana hatları kamuoyuna açıklandı.

14: Hollandalılar, Afsluitdijk Muharebesi'nde Almanları yendi.

14: Rotterdam Bombardımanı, birçok sivilin ölümüne ve muazzam hasara neden olurken, Rotterdam Muharebesi'nde Alman zaferine yol açtı. Hollanda, Zelanda dışında teslim olmaya karar verdi.

15: Hollanda ordusunun teslimiyet belgesi imzalandı.^[2]



Rotterdam Bombardımanı'na bir yanıt olarak, II.. Dünya Savaşı'nın ilk büyük ölçekli stratejik bombardımanı Gelsenkirchen'i hedef aldı, sonraki günlerde bunu Hamburg, Bremen, Köln, Essen, Duisburg, Düsseldorf ve Hannover takip etti.
Alman kuvvetleri Maas Nehri'ni geçti.^[2]

16: Churchill Paris'i ziyaret etti ve Fransa'daki savaşın bitmek üzere olduğunu duydu.

16: Belçika ordusu geri çekilirken Belçika hükümeti, Bordeaux'ya gitmek üzere Belçika'dan ayrıldı. Hükümet, daha sonra Londra'ya taşındı.^[3]

17: Almanlar Brüksel'e girdi ve Anvers'i de aldı.

Paul Reynaud, I. Dünya Savaşı kahramanı 84 yaşındaki Mareşal Pétain'in de içinde bulunduğu yeni bir Fransız hükümeti kurdu.

18: Maxime Weygand, Fransız silahlı kuvvetlerinin komutanı olarak Maurice Gamelin'in yerini aldı.
Anvers ele geçirildi.^[2]

18: Almanlar Zelanda Muharebesi'ni kazandı.

19: Amiens Alman birlikleri tarafından kuşatıldı; Rommel'in güçleri Arras'ı çevreledi; diğer Alman kuvvetleri Manş Denizi kıyısındaki Noyelles'e ulaştı.

19: İngilizler, İzlanda'nın işgalini tamamladı.

20: Guderian'ın Panzer grupları, Abbeville'i ele geçirdi ve bölgedeki Müttefik kuvverini tehdit altına soktu.

23: Savaş öncesi İngiliz faşistlerinin lideri Oswald Mosley ve eşi hapse atıldı; ikisi savaş boyunca hapiste kaldı.

24: İngilizler, Norveç'teki operasyonlarını durdurmak için nihai bir karar verdi.

25: İngiliz ve Fransız kuvvetleri Dunkerque'e çekildi.^[2] Hitler, Almanların Müttefik sahil başına doğru ilerlemesini durdurma emri verdi ve Hermann Göring'in saldırmak için Luftwaffe'yi kullanmasına izin verdi. Kraliyet Hava Kuvvetleri, sahil başını korumayı başardı.
İngiltere'de ara sıra Luftwaffe bombardımanları.
Boulogne-sur-Mer, Almanlara teslim oldu.

25: Sovyetler Birliği, Baltık devletleri ile SSCB arasında kurmaca çatışmalar hazırlayarak ve gerçekleştirerek Baltık devletlerini topyekun ele geçirme hazırlığı yaptı. Sovyet hükümeti, Litvanya'yı Sovyet askerlerini kaçırmakla suçladı.

25-28: 86 Belçikalı sivil, Vinkt köyünde Alman güçleri tarafından öldürüldü.

26: Devriye gemisi A4, Belçika'daki son 40 ton ulusal altın rezervini tahliye ederek Plymouth'a vardı.

26: Calais, Almanlara teslim oldu.

Müttefiklerin Dunkerque'ten 340.000 askeri tahliyesi olan Dynamo Operasyonu başladı. Tahliye, Luftwaffe'nin şiddetli bombardımanı altında 3 Haziran'a kadar sürdü.

28: Belçika Almanlara teslim oldu; kral III. Leopold teslim oldu ve tutuklandı.

30: Önemli İngiliz Kabinesi toplantısı: Lord Halifax ve Chamberlain'in şiddetli tartışmalarına rağmen, Churchill savaşı sürdürme konusunda bir oylamayı kazandı.

31: Japonlar, Yukarı Yangtze'de Milliyetçilerin başkenti Çongçing'i ağır bir şekilde bombaladı.

Haziran[değiştir | kaynağı değiştir]

3: Dynamo Operasyonu'nun son günü. 224.686 İngiliz ve 121.445 Fransız ve Belçika askeri tahliye edildi.
Almanlar Paris'i bombaladı.

4: Winston Churchill, Avam Kamarasında "Sahillerde savaşacağız...asla teslim olmayacağız" konuşmasını yaptı.

7: Alman savaş gemileri Gneisenau ve Scharnhorst, HMS Glorious uçak gemisini ve Norveç açıklarında iki destroyeri batırdı; İngiliz gemilerinin hava koruması yoktu.

9: Kızıl Ordu, Letonya sınırında kışkırtmalarda bulundu.

10: İtalya, Fransa ve Birleşik Krallık'a savaş ilan etti. Norveç teslim oldu. Kral Haakon ve hükümeti, üç gün önce Britanya'ya tahliye edilmişti. Fransız hükümeti Tours'a taşındı.

11: Malta Kuşatması başladı.

12: 51. (Yayla) Tümeninden 10.000'den fazla İngiliz askeri Saint-Valéry-en-Caux'da esir düştü.

13: Fransız hükümeti, bu sefer Bordeaux'ya taşındı.^[2]

14: Paris, Alman birlikleri tarafından işgal edildi; Toulon'da bulunan Fransız Donanması'nın (Marine Nationale) unsurları Ligurya kıyısı boyunca İtalyan hedeflerine yönelik saldırı operasyonları gerçekleştirdi .
Sovyet Baltık Filosu tarafından Baltık devletlerine tamami askeri abluka uygulandı. Baltık sınırlarındaki Sovyet birlikleri, Baltık devletlerinde komünist darbeler düzenlemeye hazır olarak beklemeye başladı. Sovyet bombardıman uçakları, Tallinn'den Helsinki'ye uçan ve Tallinn, Riga ve Helsinki'deki ABD elçiliklerinden üç diplomatik kese taşıyan Fin yolcu uçağı Kaleva'yı düşürdü.

15: Sovyetler tarafından Litvanya'ya teslim olması için sekiz saatlik bir ültimatom verildi. Başkan Smetona ülkeden kaçtı ve bu nedenle teslimiyetin resmi olarak yasal bir şekilde yapılması mümkün olmadı. Sovyet birlikleri Litvanya'ya girdi ve Letonya sınır muhafızlarına saldırdı

Aerial Operasyonu'yla İngiliz birliklerinin batı Fransa'daki limanlardan tahliyesi başladı.

16: Philippe Pétain, Reynaud hükümetinin istifası üzerine Fransa başbakanı oldu.
Fransız şalopa gemisi La Curieuse, İtalyan denizaltısı Provano'yu yüzeye çıkmaya zorladı ve ardından çarparak batırdı.
Sovyetler Birliği, Letonya ve Estonya'ya teslim olmaları için sekiz saatlik ültimatom verdi.

17: RMS Lancastria, İngiliz askeri gemisi olarak kullanılırken Saint-Nazaire açıklarında battı, Britanya'nın en kötü deniz felaketinde 5000-7000 arası kişi öldü.
Sovyet birlikleri Letonya ve Estonya'ya girdi.

18: General De Gaulle, sürgündeki bir Fransız hükümeti olan Fransız Ulusal Kurtuluş Komitesi'ni kurdu.
Estonya, Letonya ve Litvanya Sovyetler Birliği tarafından işgal edildi.

20: Fransızlar İtalya ile bir ateşkes istedi.^[4]

21: Compiègne'de Fransız-Alman ateşkes müzakereleri başladı.
İtalya'nın Fransa'yı işgali sırasında iki İtalyan ordusunun unsurları Fransa'ya girdi.

21: Fransız savaş gemisi Lorraine, İtalyan Kuzey Afrikası'ndaki Bardia limanına ateş açtı. Fransızların İtalyanlara karşı son eylemlerinden bazıları sırasında, Fransız deniz uçakları İtalya anakarasındaki Taranto ve Livorno'ya saldırdı.

21: Baltık devletlerinde Sovyet liderliğinde darbeler gerçekleştirildi. Tallinn'deki tek askeri direnişte Estonya 2, Sovyetler yaklaşık 10 kişilik kayıp verdi.

22: Fransa ile Almanya arasında bir ateşkes imzalandı.

24: Fransa ile İtalya arasında bir ateşkes imzalandı.

25: Fransa, saat 01:35'te Almanya'ya resmen teslim oldu.
Aerial Operasyonu'nun son büyük tahliyesi; 191.870 Müttefik askeri, havacı ve bazı siviller Fransa'dan kaçmıştı.

26: Sovyetler Birliği, Romanya'dan Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı talep eden bir ültimatom gönderdi.

27: Rumenler müzakere teklif etti. Molotov, taleplerin toprak tavizi veya savaş olduğunu söyledi. Sovyetlerden Rumenlere yeni ültimatom verildi.

28: General de Gaulle İngilizler tarafından Özgür Fransa'nın lideri olarak tanındı.
İtalyan Kuzey Afrikası Başkomutanı Mareşal Italo Balbo, Libya'nın Tobruk kentinde İtalyan uçaksavar ateşi sonucu bir "dost ateşi olayında" kazara öldü.
Kızıl Ordu, Romanya'nın Besarabya bölgesini ve Bukovina'nın kuzey bölümünü işgal etti.
Luftwaffe, askerden arındırılmış İngiliz Manş Adaları'nı bombaladı, askerden arındırılmış olduğu konusunda bilgilendirilmemişlerdi. Guernsey'de 33 kişi öldü ve 67 kişi yaralandı, Jersey'de ise 9 kişi öldü ve çok sayıda kişi yaralandı.
Mihver ve Müttefik konvoyları Girit'in güneybatısında savaştı.

29: Japonya Dışişleri Bakanı Hachiro Arita, Japonya'nın "Japonlar tarafından yönetilen ve batılı güçlerden bağımsız bir Asya ülkeleri bloğu" kurma niyetini açıkladı. ^[5]

30: Almanya Manş Adaları'nı işgal etti.

Temmuz[değiştir | kaynağı değiştir]

1: Almanların Manş Adaları'nın işgali tamamlandı.
Fransız hükümeti Vichy'ye taşındı.
Balbo'nun Kuzey Afrika'daki makamına Mareşal Rodolfo Graziani atandı.
İtalya Kraliyet Hava Kuvvetleri, Filistin Mandası'nı bombalamaya başladı.

2: Hitler, kod adı Denizaslanı Harekâtı olan Britanya'nın işgali için planların hazırlanmasını emretti.

Alderney, Almanlara teslim oldu.

Brighton sahili halka kapatıldı ve mayınlar, dikenli teller ve diğer savunmalar inşa edildi.

3: Cardiff, Luftwaffe tarafından ilk kez bombalandı.

İngilizler, Almanların eline düşmesinden korktukları için Fransız donanmasına saldırır ve batırır.

4: Fransız donanmasının Cezayir'deki Mers-el-Kebir'de Kraliyet Donanması tarafından imhası; Vichy hükümeti protesto amacıyla İngiltere ile diplomatik ilişkilerini keser. İskenderiye'de Fransızlar, Fransız savaş gemisi Lorraine'i ve birkaç küçük gemiyi askerden arındırmayı kabul etti.
Windsor Dükü (Nazi yanlısı olduğu şüphesiyle lekelenmiş) Bahamalar'ın 56. valisi olarak seçildi ve bu onu tartışmalardan biraz uzaklaştırdı.

Sark Almanya'ya teslim oldu ve böylece Manş Adaları'nın tamamı Alman kontrolüne girdi.

Alman Haber Bürosu, Fransa'nın düşüşü sırasında ele geçirilen, İngilizler ve Fransızların Sovyet petrol sahalarını bombalama planı olan Pike Operasyonu ile ilgili belgelerden alıntılar yayınladı. İfşa edilen operasyon daha sonra iptal edildi.

İtalya, Kassala'yı ele geçirdi.

5: İki Belçikalı siyasetçi, Camille Huysmans ve Marcel-Henri Jaspar, hâlâ Fransa'da bulunan resmi Belçika hükümetinin Almanlara teslim olacağından korkarak Londra'da resmi olmayan bir sürgünde hükümet kurdular.

9: İtalya kıyılarında oldukça sonuçsuz bir deniz çatışması yaşandı. Hiçbir gemi batırılmadı.

10: Britanya Muharebesi, Luftwaffe'nin kanal taşımacılığına yaptığı baskınlarla başladı.
ABD Başkanı Roosevelt, Kongre'den askeri hazırlıklarda büyük artışlar istedi..

11: Hollanda'daki düşman mevzilerine ve Alman mühimmat fabrikalarına RAF baskınları.

12: Luftwaffe Galler, İskoçya ve Kuzey İrlanda'ya saldırdı.

14: Sovyetler, Baltık devletlerinde hileli seçimler düzenledi ve parlamentolar Sovyetlerin kontrolüne geçti.

16: Adolf Hitler, ordusuna Birleşik Krallık'ın işgali için Denizaslanı Harekatı direktifini sundu.

18: Mers-el-Kébir'e yanıt olarak, Vichy Fransası Hava Kuvvetleri İngilizlerin elindeki Cebelitarık'ı bombaladı.

19: Estonyalı General Johan Laidoner, Sibirya'ya sürüldü.

19: Müttefik gemiler iki İtalyan hafif kruvazörüyle Spada Burnu Muharebesi'nde çarpıştı ve birini batırdı.

21: Sürgündeki Çekoslovak hükümeti Londra'ya ulaştı.
Baltık devletlerinde Sovyet kontrolündeki parlamentolar SSCB'ye üyelik talep etti.

22: Havana Konferansı toplandı; Batı yarımkürenin ulusları tarafsızlık ve ekonomik işbirliğini tartışmak için bir araya geldi.
Fumimaro Konoe, Japonya Başbakanı seçildi.

23: Yaşlı erkekler ve normal silahlı kuvvetlerde görev yapamayacak durumda olduğu düşünülenleri içeren İngiliz "Home Guard" resmi olarak kuruldu.

25: Tüm kadın ve çocuklara Cebelitarık'ı boşaltmaları emredildi.

26: Amerika Birleşik Devletleri, kod adı İç Bölge olan Amerika Birleşik Devletleri'ndeki ordu saha kuvvetlerinin örgütlenmesini ve eğitimini denetleyerek seferberliği kolaylaştırmak için tasarlanan Birleşik Devletler Ordusu Genel Karargahını (GHQ) harekete geçirdi.

30: Estonya Devlet Başkanı Konstantin Päts tutuklandı ve Sovyetler tarafından Rusya'ya sürüldü.

Ağustos[değiştir | kaynağı değiştir]

Ay boyunca: İşgal altındaki Lüksemburg'da, Nazilerin bölgeyi "Almanlaştırma" girişimlerine meydan okuyarak sivillerin belirgin bir şekilde vatansever yaka rozetleri takmasıyla sözde Spéngelskrich ("Rozetler Savaşı") başladı.

1: Hitler, Britanya'nın işgali olan Denizaslanı Harekatı'nın tarihini 15 Eylül olarak belirledi.
Sovyet Dışişleri Bakanı Molotov, hem İngiltere'ye hem de ABD'ye sözlü olarak saldırırken, Sovyet Yüksek Kurulu'nda Molotov-Ribbentrop paktını yeniden teyit etti. Ayrıca Sovyetler Birliği'nin sınırlarının Baltık Denizi kıyılarına taşındığını iddia etti.
İtalyan Kraliyet Donanması, BETASOM denizaltı üssünü Bordeaux'da kurdu ve Atlantik Muharebesi'ne katıldı.

1-4: Malta Konvoylarının ilki olan Operation Hurry tamamlandı.

2: General Charles de Gaulle, bir Fransız askeri mahkemesi tarafından gıyaben ölüme mahkum edildi.
SSCB, Besarabya ve Kuzey Bukovina'yı ilhak etti.

3: SSCB, Litvanya'yı resmen ilhak etti.

4: General Guglielmo Nasi komutasındaki İtalyan kuvvetleri, Doğu Afrika Seferi sırasında Britanya Somalisi'ni işgal etti.

5: Hava üstünlüğünün sağlanamaması ve Manş Denizi'ndeki kötü hava, Büyük Britanya'nın işgalinin ertelenmesine neden oldu.
SSCB Letonya'yı resmen ilhak etti.

6: SSCB Estonya'yı resmen ilhak etti.

11-15: İtalyan işgali sırasında Britanya Somalisi'nde Tug Argan Muharebesi gerçekleşti. Kuşatılmamak için İngilizler geri çekildi.

13: "Adler Tag" veya "Kartal Günü". Hermann Göring, işgale hazırlık olarak İngiliz hava alanlarına iki haftalık bir saldırı başlattı. (Bazı Alman tarihçilere göre bu Britanya Muharebesi'nin başlangıcıdır.)

14: İngiliz bilim adamı Sir Henry Tizard, Tizard Misyonu ile Amerika Birleşik Devletleri'ne gitmek üzere yola çıktı ve Amerikalılara radarın kalbindeki gizli cihaz olan magnetron da dahil olmak üzere bir dizi çok gizli İngiliz teknolojisini verdi. Radar, şimdiden Britanya'nın savunmasında kendini kanıtlıyordu.

15: Kraliyet Hava Kuvvetleri'nin Luftwaffe'ye karşı zaferleri, Doğu kıyısı boyunca geniş kapsamlı bir mücadelede devam etti. İngiliz savaş uçağı üretimi hızlanmaya başladı.

Yunan kruvazörü Elli, bir İtalyan denizaltısı tarafından İstendil limanında batırıldı.

16: Britanya Muharebesi devam ediyor; Almanlar, zayıf uçak menzili ve İngilizlerin yoğun radar kullanımı nedeniyle engellendi.
ABD ve İngiltere arasındaki Üsler İçin Muhripler Anlaşması'nın ilk taslağı kamuoyuna açıklandı.

17: Hitler, Britanya Adaları'nın abluka altına alındığını ilan etti.

18: Britanya Muharebesi'nde şiddetli çatışmalar; Almanlar bombardıman oluşumlarında ciddi kayıplar verdi. Göring, savaş pilotları arasında korkaklık ilan etti ve onlara bombardıman uçaklarını yakından korumalarını emrederek yeteneklerini daha da kısıtladı.

19: İtalyan kuvvetleri Britanya Somalisi'nin başkenti Berbera'yı aldı ve İngiliz kuvvetleri Aden'e kaçtı. Berbera'nın düşüşü, İngiliz kolonisinin işgalini tamamladı. Ayın sonunda İtalyanlar, Britanya Somalisi ile Sudan ve Kenya sınırındaki Kassala, Gallabat ve Moyale dahil olmak üzere birçok kasaba ve kaleyi kontrol ediyordu.

20: İtalya, Akdeniz bölgesindeki İngiliz limanlarının abluka altına alındığını duyurdu.
Churchill'in Avam Kamarası'na hitaben yaptığı "Asla bu kadar çok bu kadar aza bu kadar borçlu değildi" konuşması.

Çinli komünistler, Kuzey Çin'de Japonlara karşı Yüz Alay Taarruzu'nu başlattı.

22: Almanlar Dover'ı ve yakınlardaki kıyı bölgesini uzun menzilli toplarla bombalamaya başladı.

24: Alman uçakları yanlışlıkla Cripplegate'teki bir kiliseyi bombalayarak Britanya Muharebesi'nin gelecekteki şeklini yanlışlıkla dikte etti.

25: Churchill, önceki gece Cripplegate'in bombalanmasına misilleme olarak Berlin'in bombalanmasını emretti.

26: Berlin ilk defa olmak üzere, hem Londra hem de Berlin bombalandı.

27: Fransız Kamerunu'ndaki Douala ele geçirildi ve kısa süre sonra tüm koloni işgal edildi.

30: İngiltere'nin bombalanması devam ediyor; Londra, Berlin'in bombalanmasına misilleme olarak bombalandı; böylece "Londra Blitz'i" başlamış oldu.
Adolf Hitler ve Benito Mussolini, Romanya'yı Kuzey Transilvanya'yı (tüm Maramureş ve Crişana'nın bir kısmı dahil) Macaristan'a teslim etmeye zorlayan sözde İkinci Viyana Ödülü'nü dikte etti.

31: Londra'nın yanı sıra İngiliz havaalanlarına yönelik Luftwaffe saldırıları devam etti. Radar tesislerine yapılan saldırılar etkisiz kaldı.

İki Kraliyet Donanması muhribi, sözde "Texel faciasında" Hollanda kıyılarında batırıldı.

Eylül[değiştir | kaynağı değiştir]

2: Üsler için Muhripler Anlaşması tamamlandı. İngiltere; Bahamalar, Antigua, St. Lucia, Jamaika, Britanya Guyanası ve Trinidad'daki üslerde doksan dokuz yıllık ödemesiz kiralamalarla ABD deniz ve hava üslerinin kurulması için çeşitli İngiliz mülklerinde ABD'ye arazi hibesi vermesi karşılığında 50 muhrip aldı.

3: Luftwaffe İngiliz savunmasını kıramadığı için Hitler, İngiltere'nin işgalini erteledi. Ancak, yaklaşan işgalin korkuları İngiltere'yi rahatsız etmeye devam etti.

6: Kral Carol, hükümetin kontrolü Mareşal Antonescu tarafından alınırken Romanya tahtından indi, yerine Mihai tahta oturdu.

7: Savaşın en büyük yanlış kararlarından birinde, Luftwaffe odağını RAF havaalanlarından uzağa, Londra'ya kaydırdı. Başarı, yalnızca tahminen 2.000 sivilin ölümüyle ölçülebilir. Diğer İngiliz şehirleri de vuruldu. The Blitz başladı.

9: Batı Çölü Seferi sırasında, Libya'da General Mario Berti komutasındaki İtalyan sömürge güçleri Mısır'ı işgal etmeye başladı. İlk hedef Libya içindeki savunma mevzilerinden Mısır sınırına kadar ilerlemekti.
İngiliz Filistin Mandası'ndaki Tel Aviv, İtalyan uçakları tarafından bombalandı ve 137 kişi öldü.

10: Denizaslanı Harekatı'nın başlama tarihi 24 Eylül'e alındı.
İtalyan Hava Kolordusu, Britanya Muharebesi'nde savaşmak için kuruldu.

13: Libya'nın hemen içindeki Fort Capuzzo'yu yeniden ele geçirdikten sonra, İtalyan sömürge güçleri sınırı geçerek Mısır'a ilerledi. İtalyanlar küçük Sollum limanını ele geçirdiler, ancak işgale karşı tek direniş İtalyanlar ilerledikçe geri çekilen hafif bir İngiliz tarama kuvveti idi.

14: Denizaslanı Harekatı, ayın işgal için uygun gelgitlere sahip son günü olan 27 Eylül'e ertelendi.

15: İngiliz şehirlerine yoğun Alman bombardıman uçuşları; çoğu geri püskürtüldü. RAF, Britanya Muharebesi'nde zafer ilan etmeye başladı.

16: 1940 tarihli Seçici Eğitim ve Hizmet Yasası, Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki ilk barış zamanı zorunlu askerliğini (bu sefer 21 ila 35 yaş arası erkekler için) başlatır.
İtalya'nın Mısır'ı işgali, Sidi Barrani'ye yaklaşık 95 km ilerledikten sonra yaklaşık beş İtalyan tümeni bir dizi silahlı kampta savunma amaçlı olarak kurulduğunda durma noktasına gelir. İtalyanlar Mersa Matruh'taki ana İngiliz mevzilerine asla yaklaşamadılar.

17: Şifresi çözülmüş mesajlar, artık Hitler'in Denizaslanı Harekatı'nı bir sonraki duyuruya kadar ertelediğini gösterdi.

18: BBC'nin Fransızca ve Felemenkçe radyo hizmeti olan Radio Belgique, Londra'daki üssünden işgal altındaki Belçika'da yayın yapmaya başladı.^[6]

22: Atlantik'te Alman denizaltılarına ağır konvoy kayıpları.
Japonlar, Fransız Hindiçini'ni işgal etti; yerel Fransız yöneticiler yalnızca temsili yetkililer haline geldi.

23: Özgür Fransız ve İngiliz kuvvetleri, Fransız Batı Afrikası'ndaki Dakar'a çıkarma girişiminde bulundu; Vichy Fransız deniz kuvvetleri iki gün boyunca ara sıra ateş açtı ve sefer geri çağrıldı.

24: Berlin, RAF tarafından büyük bir bombardımana uğradı.
Dakar'a yanıt olarak Vichy Fransası Hava Kuvvetleri, 18 Temmuz'dan bu yana ilk kez Cebelitarık'ı bombaladı.

25: Vichy Fransası uçakları, bombardımanın ikinci günü için Cebelitarık'a döndü.
Japon 5. Tümeni, Hanoi'ye girdi.

27: Almanya, İtalya ve Japonya tarafından Berlin'de karşılıklı yardım sözü veren Tripartite Paktı imzalandı. Resmi olmayan bir isim olan "Mihver" ortaya çıktı.

28: Vidkun Quisling, Norveç'te devlet başkanı oldu.

Ekim[değiştir | kaynağı değiştir]

1-31: ABD, çeşitli bölgelerinin idari görevlerini yerine getirmek için 1921'de kurulan Kolordu Bölgelerini, 1932'de kurulan dört Sahra Ordusundan ayırdı.

1: Çinli Milliyetçiler ve Komünistler, ülkenin güneyinde birbirleriyle savaştı. Bu arada, Japon kuvvetleri Changsha'da bir gerileme yaşadı.

2: Londra'nın bombalanması ay boyunca devam etti.

3: Varşova Yahudileri Varşova Gettosu'na taşındı.

4: Adolf Hitler ve Benito Mussolini, savaşın geleceğini tartışmak için Brenner Geçidi'nde buluştu.

7: Romanya'nın 7 Eylül'deki talebine yanıt veren Almanya, Rumen Ordusu'na eğitim sağlamak ve Romanya'nın petrol sahalarını korumak için Romanya'ya askeri bir misyon yerleştirdi.

9: Neville Chamberlain sağlık nedenleriyle Avam Kamarası'ndan istifa etti; Winston Churchill, Muhafazakar Parti'nin başkanlığına seçildi.

12: Almanya'nın Britanya'yı herhangi bir işgali en erken 1941 baharına kadar ertelendi.

12: Kraliyet Donanması, Malta'ya giden bir konvoy görevinden sonra kendilerine saldıran birkaç İtalyan gemisiyle çatıştı ve onları yendi.

13: Saldırılar önemli ölçüde azalmış olsa da, İngiliz siviller Alman bombalarıyla öldürülmeye devam etti.

14: Balham istasyonu faciası. Bir Alman bombası yeri 32 fit dibine kadar delip 66 kişiyi öldürdü.^[7]

15: Clarence Addison Dykstra, Amerika Birleşik Devletleri'nde Seçici Hizmet Direktörü oldu.

15: Mussolini ve en yakın danışmanları Yunanistan'ı işgal etmeye karar verdi.

16: Amerika Birleşik Devletleri'nde askere alınacakların kayıtları başladı.

19: İtalyanlar Bahreyn'i bombaladı.

20: İtalyan uçakları Kahire'yi ve İngiliz himayesinde olan Bahreyn'deki Amerikan petrol rafinerilerini bombaladı.

21: Liverpool 200. kez bombalandı.

23: Adolf Hitler, İspanya-Fransa sınırına yakın Hendaye'de Franco ile buluştu; görüşmede çok az şey başarıldı ve en önemlisi, Hitler'in Franco'yu Mihver tarafında savaşa girmeye ikna etme ümidi suya düştü.

24: Hitler, Franco ile görüştükten sonra Montoire'a gitti ve burada Philippe Pétain ile Nazi rejimi ile organize Fransız işbirliğinin başladığını gösteren bir toplantı yaptı.

24: İtalyan Hava Kolordusu, ilk faaliyetini Britanya Muharebesi sırasında gerçekleştirdi.

25: Berlin ve Hamburg ağır bir şekilde bombalandı.

28: Saat 03:00 civarında, İtalya'nın Yunanistan büyükelçisi Yunanistan'a ültimatom verdi ve Yunanistan Başbakanı Metaksas, "O zaman savaşacağız" diye yanıtladı. İtalya Kraliyet Ordusu, İtalya'nın kontrolündeki Arnavutluk'tan Yunanistan'a saldırılar başlattı. Hitler, müttefikinin inisiyatifine sinirlendi.

29: Alman denizaltılarının sayısı arttıkça bu dönemde Müttefik tarafında çok ağır konvoy kayıpları verildi.

29: ABD Seçici Hizmet Yasası ile askere alınacaklar için ilk kura çekimleri.

30: Başkan Roosevelt, bir seçim kampanyasının ortasında, "evlatlarımızı" savaşa göndermeyeceğine söz verdi.

31: Varşova Bölgesi hükümeti, Varşova'da yaşayan tüm Yahudileri gettolara taşıdı.

Kasım[değiştir | kaynağı değiştir]

1: Türkiye, İtalya-Yunanistan savaşında tarafsızlığını ilan etti.^[1]

2: İtalya'nın Yunanistan'a ilerlemesi devam etti. Vovusa ele geçirildi ve İtalyan uçakları Selanik'i bombaladı.

5: Başkan Roosevelt, seçimleri yine kazanarak üçüncü dönemine başladı. İngilizler, olayı ABD'den daha fazla yardımın habercisi olarak gördü.

5: Bir ticaret kruvazörü olan HMS Jervis Bay, konvoy görevi sırasında batırıldı, ancak konvoyun çoğu kaçmayı başardı. Geminin batması medyada geniş yer buldu.

7: İrlanda'nın Birleşik Krallık'ın limanlarını deniz üssü olarak kullanmasına izin vermeyeceği açık hale geldi.

8: Elaia-Kalamas Muharebesi sona erdi ve İtalyanlar Yunanistan'daki sonuçsuz saldırılarına son verdi.

9: Neville Chamberlain öldü.

11: İngiliz deniz kuvvetleri Taranto'da İtalyan donanmasına karşı saldırı başlattı. HMS Illustrious'ın Swordfish bombardıman uçakları üç savaş gemisi, iki kruvazör ve çok sayıda yardımcı gemide hasar oluşturdu. Savaş, Akdeniz'deki İngiliz ikmal hatlarını güvence altına aldı. İngilizlerin başarısı, halihazırda Pearl Harbor'a saldırmaya hazırlanan Japon ordusu tarafından incelenecekti.

12: Molotov, Berlin'de Hitler ve Ribbentrop ile buluştu. Görüşmede yeni dünya düzeni tartışıldı. Molotov; Finlandiya, Bulgaristan, Romanya, Çanakkale Boğazı ve İstanbul Boğazı'ndaki Sovyet ilgisini ifade etti, ancak Hitler, Rusya, Almanya, İtalya ve Japonya arasındaki dünya çapındaki etki alanlarından bahsetti.

12: Gabon Muharebesi'nde İngiliz kuvvetleri Orta Afrika'yı Vichy Fransası'ndan ele geçirmeyi bitirdi.

13: Molotov, Sovyetlerin Finlandiya'yı yok etmesini kabul etmesi için tekrar Hitler ile görüştü. Hitler, artık Avrupa'da Sovyet nüfuzunu genişletmeye yönelik her türlü girişime direnmeye başladı. İngiltere'yi yenilmiş olarak gördü ve Sovyetler Birliği'ne Hindistan'ı teklif etti.
Pindus Muharebesi bir Yunan zaferiyle sonuçlandı.

14: Coventry'ye yoğun bir gece baskını. Coventry Katedrali yıkıldı ve şehrin Orta Çağ'dan kalma merkezi düzlendi.
Yunanların İtalyanlara karşı saldırısı başladı.

15: Sovyetler Birliği, Tripartite Paktı'na katılmaya ve Britanya İmparatorluğu'nun ganimetlerini paylaşmaya davet edildi. Varşova'nın Yahudi gettosu, şehrin geri kalanından izole edildi.

16: Churchill, askeri liderlerinin Kuzey Afrika'daki İtalyanlara karşı mevcut seferde ihtiyaç duyulduğuna dair endişelerine rağmen, Kuzey Afrika'daki bazı İngiliz birliklerinin Yunanistan'a gönderilmesini emretti.

19: Yunanlar ilerlemeye ve İtalyan birliklerini Yunan topraklarından çıkarmaya devam etti

20: Macaristan Tripartite Paktı'nı imzaladı.

21: İngiltere'de sürgünde olan Belçika hükümeti, İtalya'ya savaş ilan etti.

22: Görice, Yunanlıların eline geçti.

23: Romanya Tripartite Paktı'nı imzaladı.

24: Slovak Cumhuriyeti Tripartite Paktı'nı imzaladı.

25: Sovyetler Birliği, Rusya için önemli yeni topraklar da dahil olmak üzere Tripartite Paktı'na katılma şartlarını verdi.

29: Liverpool'a büyük bir gece bombardımanı.

30: Güney İngiltere'deki Southampton üzerine büyük bir bombardıman; ertesi gece şehir tekrar bombalandı, ardından 2 Aralık'ta Bristol ve 3 Aralık'ta Birmingham'a saldırıldı.

Aralık[değiştir | kaynağı değiştir]

1-8: Yunan kuvvetleri Pogradaş, Saranda ve Ergiri şehirlerini ele geçirerek İtalyan ordularını geri püskürtmeye devam etti.

1: Almanya ve İngiltere birbirlerini ay boyunca bombaladı. Önce Almanya bombalıyordu, ardından ise İngiltere.

ABD'nin Birleşik Krallık büyükelçisi Joseph P. Kennedy'nin, bir gazeteye verdiği röportajda "İngiltere'de demokrasi bitti" görüşünü dile getirmesi sonrası Başkan Roosevelt tarafından istifası istendi.

5: RAF, Düsseldorf ve Torino'yu bombaladı.

6-9: Batı Çöl Kuvvetleri'nin İngiliz ve Hint birlikleri, Mısır'daki İtalyan kuvvetlerine karşı bir saldırı olan Pusula Harekatı'nı başlattı. İtalyanların yedi piyade tümeni ve güçlendirilmiş savunma pozisyonlarında Maletti Grubu bulunuyordu. Sidi Barrani çevresindeki ve güneyindeki beş İtalyan kampına ilk saldırılar başlatıldı. Kamplar istila edildi, İtalyan general Pietro Maletti öldürüldü ve Maletti Grubu, 1. Libya Tümeni, 2. Libya Tümeni ve 4. Kara Gömlekli Tümeni neredeyse yok edildi. Mısır'da kalan İtalyan birlikleri Libya'ya doğru çekilmek zorunda kaldı.

8: Francisco Franco, İspanya'nın savaşa girmesini tamamen reddetti; ani bir sonuç olarak, Hitler Cebelitarık'a yönelik bir saldırıyı iptal etmek zorunda kaldı.

12: Mısır'da 39.000'den fazla İtalyan kaybedildi veya esir alındı.

16: Almanya, Mannheim'da ilk RAF gece baskını.
İngilizler Mısır'da Sollum'da kontrolü sağladı ve Libya'da Fort Capuzzo'yu aldı.

18: Hitler, Almanya'nın Sovyetler Birliği'ni işgali olan Barbarossa Harekatı'nın planlanmasına başlamak için bir direktif yayınladı.

22-24: Manchester'a bombardımanlar.

28: Yunan-İtalyan Savaşı İtalyanlar için kötü gitmeye devam etti ve Yunanlar Arnavutluk'un kabaca dörtte birini ele geçirdi.
İtalya, Yunanlara karşı Almanya'dan askeri yardım istedi.

29: Londra'ya büyük Alman hava saldırıları; Aziz Paul Katedrali hasar gördü.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• II. Dünya Savaşı kronolojisi (1941)

Notlar ve kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Powaski, Ronald E. (2003). Lightning War: Blitzkrieg in the West, 1940. John Wiley. ISBN 978-0-471-39431-0. 
• Powaski, Ronald E. (2008). Lightning War: Blitzkrieg in the West, 1940. Book Sales, Inc. ISBN 978-0-7858-2097-0. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• II. Dünya Savaşı'nın Belgeleri 8 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
• II. Dünya Savaşı Kronolojisi 2 Mart 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)