Japonya'nın Burma'yı işgali
İkinci Dünya Savaşı
Japon ilerlemesi öncesinde yıkılan Yenangyaung petrol sahası,16 Nisan 1942
Tarih 14 Aralık 1941 – 28 Mayıs 1942 (5 ay, 1 hafta, 3 gün) Bölge Burma Sonuç Japon zaferi
Taraflar
Japon İmparatorluğu Burma Bağımsızlık Ordusu Tayland	Britanya İmparatorluğu Britanya Hindistanı Britanya Birmanyası Çin Cumhuriyeti ABD (yalnızca hava desteği)
Komutanlar ve liderler
Hisaichi Terauchi Shojiro Iida Suzuki Keiji JR Seriroengrit	Archibald Wavell Thomas Hutton Harold Alexander Joseph Stilwell Luo Zhuoying
Güçler
85,000 Burma Bağımsızlık Ordusu~23,000 35,000	95,000 ~45,000
Kayıplar
7.000 ölü, yaralı ve kayıp Bilinmeyen sayıda tank yok edildi veya hasar gördü 117 uçak imha edildi ve hasar gördü	40.000 kayıp 30.000 kayıp 1.499 öldürüldü 11.964 yaralı 116 uçak imha edildi, hasar gördü ve ele geçirildi ~100 tank imha edildi, hasar gördü veya ele geçirildi 95 uçak imha edildi, hasar gördü ve ele geçirildi

Japonya'nın Burma'yı işgali, II. Dünya Savaşı'nın Güneydoğu Asya bölgesinde 1942'den 1945'e kadar dört yıl boyunca süren Burma harekatının ilk aşamasıydı. Seferin ilk yılında (Aralık 1941'den 1942'nin ortalarına kadar), Japon Ordusu Tayland Phayap Ordusu ve Burmalı isyancıların yardımıyla Britanya İmparatorluğunu ve Çin kuvvetlerini Burma'dan sürdü, ardından Burma'da Japon işgaline başladı. Japonya sözde bağımsız Burma idari hükûmeti ve bir ordu kurdu.

İkinci Dünya Savaşı başlamadan önce Burma, Britanya İmparatorluğu'nun bir parçasıydı ve 19. yüzyıldaki üç İngiliz-Birmanya savaşının ardından işgal ve ilhak edildi. Başlangıçta İngiliz Hindistan'ının bir parçası olarak yönetilen Burma, 1935 tarihli Hindistan Hükûmeti Yasası uyarınca ayrı bir koloni halinde oluşturuldu. İngiliz yönetimi altında önemli bir ekonomik gelişme yaşanmıştı, ancak Birmanlar topluluğunun çoğunluğu giderek daha huzursuz hale geliyordu.^[1] Kaygıları arasında, birçok yeni endüstriye işgücü sağlamak için Hintli işçilerin ithalatı ve arazinin ihraç mahsullerinin ekimi için kullanılması veya Hintli tefecilere ipotek edilmesi nedeniyle kırsal kesimdeki geleneksel toplumun aşınması vardı.^[2][3] Burma saldırıya uğradığında Birmanlar, İngiliz düzeninin savunmasına katkıda bulunmak konusunda isteksizdi ve pek çok kişi Japonlara yardım eden hareketlere kolayca katıldı.

Britanya'nın Uzak Doğu'daki topraklarını savunmaya yönelik İngiliz planları, Singapur ve Malaya'yı Hindistan'a bağlayan hava limanlarının inşasını içeriyordu. Bu planlarda Britanya'nın da Almanya ile savaş halinde olduğu ve Japonya savaşa girdiğinde bu toprakları savunmak için gerekli güçlerin mevcut olmadığı gerçeği dikkate alınmamıştı. Burma, Japon tehdidine maruz kalması muhtemel olmayan askeri bir "durgun su" olarak görülüyordu.^[4]

Karargahı Rangoon'da bulunan Burma Ordusu'nun komutanı Korgeneral Thomas Hutton'un ülkeyi savunmak için yalnızca 17. Hint Piyade Tümeni ve 1. Burma Tümeni vardı, ancak Çan Kay-şek yönetimindeki Çin Milliyetçi hükûmetinden yardım bekleniyordu. Savaş sırasında İngiliz Hint Ordusu, barış zamanındaki 200.000 kişilik gücünün on iki katından fazla genişledi, ancak 1941'in sonlarında bu genişleme, çoğu birimin yetersiz eğitimli ve kötü donanımlı olduğu anlamına geliyordu. Çoğu durumda, Burma'daki Hint birimlerinin aldığı eğitim ve teçhizat, ormanlardan ziyade Batı Çölü harekâtındaki veya Hindistan'ın Kuzey Batı Sınırındaki operasyonlar içindi. 1. Burma Tümeni'nin çoğunu oluşturan Burma taburları, başlangıçta yalnızca Karenler gibi Burma'daki azınlık toplulukları arasından iç güvenlik birlikleri olarak yetiştirilmişti. Ayrıca Birman askerlerinin akınıyla hızla genişlemişlerdi, teçhizat sıkıntısı vardı ve çoğunlukla yeni askerlerden oluşuyordu.

Japonya savaşa öncelikle, Avrupa'daki savaş nedeniyle zayıf bir şekilde savunulan Güneydoğu Asya'daki Avrupa (özellikle Hollanda) topraklarından hammadde, özellikle de petrol elde etmek için girdi. Planları, kısmen Burma'nın kendi doğal kaynakları nedeniyle (Yenangyaung çevresindeki tarlalardan elde edilen bir miktar petrolün yanı sıra kobalt gibi mineraller ve büyük miktarda pirinç fazlalığı da dahil) Burma'ya bir saldırıyı içeriyordu, ama aynı zamanda Malaya'ya ve Malaya'ya karşı ana saldırılarının Singapur ve işgal etmeyi düşündükleri bölgeleri korumak için bir tampon bölge sağlamak korumak içindi.^[5] Ek bir etken, 1938'de tamamlanan ve Rangoon limanından bir demiryolunun sonundaki Lashio'yu Çin'in Yunnan eyaletine bağlayan Burma Yolu idi. Yeni tamamlanan bu bağlantı, birkaç yıldır Japonlarla savaşan Çan Kay-Şek'in Çin Milliyetçi güçlerine yardım ve mühimmat taşımak için kullanılıyordu. Japonlar doğal olarak bu bağlantıyı kesmek istiyordu.^[6] General Hisaichi Terauchi'nin genel komutası altındaki Güney Seferi Ordu Grubu, Güneydoğu Asya'daki tüm askeri operasyonlardan sorumluydu. Korgeneral Shojiro Iida komutasındaki Japon On Beşinci Ordusu'na, başlangıçta 21 Aralık 1941'de Japonya ile dostluk anlaşması imzalayan kuzey Tayland'ı işgal etme ve Tenasserim Tepeleri üzerinden güney Burma eyaleti Tenasserim'e saldırma görevi verildi. Ordu, son derece saygın 33. Tümen ve 55. Tümen'den oluşuyordu, ancak her iki tümen de diğer operasyonlardaki müfrezeler nedeniyle birkaç hafta boyunca zayıflatılmıştı.

Savaş tehdidi büyüdükçe Japonlar, Burma'daki potansiyel müttefiklerle bağlantılar kurmaya çalıştı. 1940 sonlarında Burmalı öğrenci aktivisti Aung San, Amoy'da Suzuki Keiji ile temasa geçti ve görüşmeler için Japonya'ya gitti. O ve diğer birkaç gönüllüye daha sonra Hainan Adası'nda yoğun askeri eğitim verildi. Burma Bağımsızlık Ordusu resmi olarak 28 Aralık 1941'de Tayland'ın Bangkok kentinde kuruldu. Başlangıçta 227 Burmalı ve 74 Japon personelden oluşuyordu.^[7] ancak ana Japon istilasının bir parçası olarak Burma'ya geçtikten sonra çok sayıda gönüllü ve asker tarafından hızla takviye edildi.

22 Ocak 1942'de Japon 55. Tümeninin ana gövdesi, Kawkareik Geçidi üzerinden Tayland'daki Rahaeng'den batıya doğru ana saldırıya başladı. Bu yaklaşımı koruyan 17. Hint Tümeni'nin 16. Hint Piyade Tugayı aceleyle batıya doğru çekildi. Japon tümeni, 2. Burma Piyade Tugayı tarafından garnize edilen Salween Nehri ağzındaki Moulmein'e ilerledi. Konumun savunulması neredeyse imkansızdı ve Salween Nehri'nin neredeyse 24 km yakınındaydı. Sonunda büyük miktarda malzeme ve ekipmanı bıraktıktan sonra 31 Ocak'ta feribotla nehrin üzerinden geri çekildi. Gücün bir kısmı Moulmein'de kaldı ve nehirde yüzmek zorunda kaldı.^[8]

12 Şubat 1942'nin erken saatlerinde, 10. Beluc Alayı'nın 7. taburunun üç bölüğü ile 33. Japon Tümeni'nin 215. Piyade Alayı'nın üç taburu arasında şiddetli bir savaş yaşandı. Kuzeik'in Salween Nehri'nin batı yakası boyunca. Küçük Pa-an kasabası nehrin tam karşısında, doğu kıyısında yer alıyordu. Japonlar, 11 Şubat gecesi karanlığın örtüsü altında Pa-an'dan nehri geçtiler ve 12 Şubat gece yarısını 45 dakika geçe saldırıya başladı.^[9] Dogralar, Pencaplı Müslümanlar ve Pathanlardan oluşan bölüklerden oluşan Beluciler çoğunlukla yeni askere alınmış, savaşta deneyimsiz, çöl savaşında eğitim almış ve silah ve cephane stokları az olan adamlardan oluşuyordu. Yine de o gece sert bir direniş gösterdiler, birkaç saat pozisyonlarını korudular ve göğüs göğüse çarpışmaya giriştiler. Bununla birlikte Japonlar, sayılarının çok daha fazla olması ^[9][10] sayesinde 12 Şubat sabahı İngiliz mevzilerini aşmayı başardılar. Önceki gün ve saatlerde Japon bombardıman uçaklarının Kuzeik'teki İngiliz mevzilerine saldırıları. Bu savaştan kalan İngiliz oluşumları kuzeye, Thaton'daki Tugay komutanlığına çekildi. 7/10 Beluc'un üçte birinden azı bu savaştan sağ çıktı.^[11][12][13] Bu savaş çoğunlukla 'Pa-an Savaşı', bazen de 'Kuzeik-Pa-an Savaşı' olarak anılır.

22 ve 23 Subat'ta Sittang Köprüsü'nü ele geçeren japon ilerlemesi, 28 Şubat'ta Yangon'un düşüşü izledi. Çaresiz kalan Müttefik güçler için geri çekilme korkunç koşullar altında gerçekleştirildi. Açlıktan ölmek üzere olan mülteciler, düzensiz başıboş insanlar ve hasta ve yaralılar Hindistan'a giden ilkel yolları ve yolları tıkadı.^[14] En az 500.000 sivil kaçak Hindistan'a ulaşırken, 10.000 ile 50.000 arasında olduğu tahmin edilen bilinmeyen sayıda kişi de yol boyunca öldü. Daha sonraki aylarda Hindistan'a ulaşanların %70 ila 80'i dizanteri, çiçek hastalığı, sıtma veya kolera gibi hastalıklara yakalandı.^[15] 26 Nisan'da İngiliz, Hint ve Burma kuvvetleri tam bir geri çekilmeyle sivillere katıldı. ^[15] Burma Kolordusu Hindistan'daki Manipur'a çekildi. Bir aşamada İskender, 7. Zırhlı Tugay ve bir piyade tugayının Çin ordularına Yunnan'a kadar eşlik etmesini önerdi, ancak zırhlı tugayın Hindistan'la bağlantısı kesildiğinde hızla etkisiz hale geleceğine ikna oldu. Japonlar, 1/2 Mayıs gecesi Monywa'nın nehir kenarındaki limanını ele geçirmek için Chindwin Nehri'ne tekneyle asker göndererek Burma Kolordusunu kesmeye çalıştı. Aceleyle yeniden oluşturulan ^[16] Burma Tümeni Monywa'yı yeniden ele geçiremedi, ancak Kolordu'nun geri kalanının kuzeye çekilmesine izin verdi.^[17] Kolordu, 10 Mayıs'ta köhne feribotlarla Chindwin'in batı yakasındaki Kalewa'ya geçmeye çalışırken, Monywa'dan ilerleyen Japonlar, onları doğu yakasındaki Shwegyin'de kayalıklarla çevrelenmiş bir havzada kuşatmaya çalıştı. Karşı saldırılar birliklerin kaçmasına izin vermesine rağmen, Burma Kolordusu'nun geri kalan ekipmanlarının çoğunun imha edilmesi veya terk edilmesi gerekiyordu.^[18] 12 Mayıs'ta Japonlar, 127 günde 2.400 km yol kat ederek ve 34 savaş yaparak Kalewa'yı işgal etti.^[19]

Burma Kolordusu, Mayıs 1942'de musonun patlamasından hemen önce Manipur'daki Imphal'a ulaştı. Özel Burma Kolordu Karargahı dağıtıldı ve yakın zamanda Hindistan'a gelen IV. Kolordu Karargahı cepheyi devraldı. Birlikler kendilerini aşırı derecede sağlıksız koşullarda, sağanak muson yağmurları altında açık havada yaşarken buldular. Hindistan'daki ordu ve sivil yetkililer, askerlerin ve sivil mültecilerin ihtiyaçlarına yanıt vermekte çok yavaş davrandılar. Ön cephedeki birimler bir miktar düzeni korumuş olsa da, pek çok doğaçlama birim ve arka bölge birlikleri düzensiz bir bozguna dönüşmüştü.^[20] Birlikler, "vahşet ve acılarla ilgili tüyler ürpertici hikayeler" nedeniyle endişe verici bir durumdaydı.^[21] Bu arada Burma'nın İngiliz Sivil Hükûmeti, birçok İngiliz, İngiliz-Hintli ve Hintli siville birlikte Kuzey Burma'daki Myitkyina'ya geri çekilmişti. Vali ve en nüfuzlu siviller, bazı hasta ve yaralılarla birlikte Myitkyina Havaalanından uçtu.^[14] Myitkyina'daki mültecilerin çoğunluğu sağlıksız Hukawng Vadisi ve sarp ormanlarla kaplı Patkai Sıradağları üzerinden Hindistan'a doğru yola çıkmak zorunda kaldı. Birçoğu yolda öldü ve Hindistan'a ulaştıklarında, sivil yetkililerin beyaz ve Avrasyalı sivillerin devam etmesine izin verirken Hintlilerin ilerlemesini engellediği ve pek çok kişiyi fiilen ölüme mahkum ettiği birkaç örnek yaşandı.^[22] Buna karşılık Assam Çay Yetiştiricileri Derneği gibi pek çok özel kişi yardım sağlamak için ellerinden geleni yaptı.

Japon ilerlemesi Çin birliklerinin çoğunun Çin'den bağlantısını kesti. Birçoğu Hukawng Vadisi yoluyla Hindistan'a çekildi ve geçimlerini büyük ölçüde yağmalayarak sağladı, bu da mültecilerin sefaletini daha da artırdı. Ancak Sun Li-jen komutasındaki Çin 38. Tümeni, Chindwin boyunca batıya doğru savaşarak 24 Mayıs'ta Imphal'a ağır kayıplarla birlikte büyük ölçüde sağlam bir şekilde ulaştı, kalan Çin birlikleri uzak dağlık ormanlardan Yunnan'a dönmeye çalıştı ama çoğu yolda öldü.^[23] Amerikalı General Joseph Stilwell de 20 Mayıs'ta Imphal'a yürüyerek ulaştı.^[19] Hindistan'a çekilen 23.000 Çinli asker General Stilwell'in komutasına verildi ve Bihar'daki Ramgarh'daki kamplarda toplandılar. İyileştikten sonra Amerikalı eğitmenler tarafından yeniden donatıldılar ve yeniden eğitildiler.^[24]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]