Grenada'nın işgali

1983 ABD'nin Grenada İşgali
	Soğuk Savaş
	; Çatışmalar sırasında ABD güçleri tarafından ele geçirilen bir Sovyet yapımı zırhlı personel taşıyıcı BTR-60
Tarih	25 Ekim 1983-15 Aralık 1983
Bölge	Grenada
Sonuç	ABD Grenada'yı işgal etti.
Taraflar
ABD; Karayip Barış Gücü • Barbados; • Jamaika; • Doğu Karayip Devletleri Örgütü;	Grenada; Küba; Askeri danışmanlar: SSCB ; Kuzey Kore ; Libya ;
Komutanlar ve liderler
Joseph Metcalf III; Norman Schwarzkopf	Hudson Austin; Pedro Tortolo
Güçler
ABD:; 7,300; KBG:; 353	Grenada:; ~=1,500; Küba:; 722; Kuzey Kore:; 24
Kayıplar
ABD:; 19 ölü; 116 yaralı; Toplam: 135	Grenada:; 45 ölü; 358 yaralı; Küba:; 25 ölü; 59 yaralı; 638 savaş esiri; Toplam: 1,125
	Sivil kayıplar:; 24 ölü

Grenada'nın İşgali (Operation Urgent Fury - Acil Öfke), 1983'te Karayipler'de bulunan Grenada adasının ABD ve birkaç Karayip ülkesi tarafından işgal edilerek, marksist hükûmetin iktidardan uzaklaştırılmasıyla sonuçlanan askerî harekât. Soğuk Savaş nedeniyle Batı Yarımküresinde yaşanan en büyük uluslararası boyutlu çatışmalardan biridir. Aynı zamanda ABD'nin Vietnam Savaşı'ndan sonra giriştiği ilk büyük askerî harekâttır.

Operasyon öncesi koşullar[değiştir | kaynağı değiştir]

Grenada, yaklaşık 200 yıllık sömürge döneminden sonra Mart 1967'de, Birleşik Krallık'a bağlı özerk bir devlet oldu.Ağustos 1967'de yapılan seçimlerde, sendikacı Eric M. Gairy önderliğindeki Grenada Birleşik İşçi Cephesi (GULP), Grenada Ulusal Partisi (GNP) karşısında çoğunluğu sağlayarak iktidara geldi. Şubat 1974'te Grenada Birleşik Krallık'tan bağımsızlığını ilan etti. Bu arada Eric Gairy yönetimine karşı toplumsal ve siyasi muhalefet giderek arttı. GULP, 1976 seçimlerinde, muhalefetteki Yeni JEWEL (Joint Endeavor for Welfare, Education, and Liberation - Refah, Eğitim ve Özgürlük İçin Ortak Çaba) Hareketi (NJM -New Jewel Movement) koalisyonu karşısında parlamentodaki çoğunluğunu yitirdi. 1979'da, Gairy yurt dışındayken NJM kansız bir darbeyle iktidarı ele geçirdi ve Maurice Bishop, yeni kurulan Devrimci Halk Hükûmeti'nin (PRG) başına geçti.

Sosyalist eğilimli olduğu için batılı devletlerin karşı çıktığı hükûmet, Gairy'nin ardından ekonomiyi büyük ölçüde düzeltti. Buna karşı anayasayı yürürlükten kaldırarak ve diğer siyasi partileri yasaklayarak bir tek parti rejimi kurdu. Dış politikada Küba ve diğer komünist ülkelere yakınlaştı. Bishop yönetimi yeni uluslararası havaalanın inşaatı için Kanada ve Meksika gibi sosyalist olmayan ülkelerden yardım alsa da, Mart 1983'te ABD başkanı Ronald Reagan yeni inşa edilen havaalanı pisti ve yakıt depolarının ticari uçuşlar için haddinden fazla büyük inşa edildiğini, Bishop'un asıl niyetinin adayı bir Sovyet-Küba hava üssüne çevirmek olduğunu ve bunun ABD için büyük bir tehdit oluşturduğunu iddia etti.

13 Ekim 1983'te başbakan yardımcısı Bernard Coard bir darbeyle başbakan Maurice Bishop'u iktidardan uzaklaştırdı. Bishop ev hapsine alındı, Bishop'un tekrar görevine dönmesi için toplu gösteriler yapıldı. Bishop kaçmaya çalışırken öldürüldü. Hudson Austin yönetimindeki ordu ülkenin kontrolünü ele geçirdi ve bir askerî konsey oluşturuldu. Birleşik Krallık valisi ev hapsine alındı ve sokağa çıkma yasağı ilan edildi.

Operasyon[değiştir | kaynağı değiştir]

Grenada'daki hükûmet darbesi, 1981'den beri Grenada'daki sosyalist yönetimi devirme planları yapan Reagan yönetimi için bu yönde bir fırsat oluşturdu.^{[kaynak belirtilmeli]} ABD, zaten kendi kontrolü altında bulunan^{[kaynak belirtilmeli]} Doğu Karayip Devletleri Örgütü'nden (OECS) Grenada'ya müdahale yönünde bir karar çıkarttırdı. Sağcı ve ABD yanlısı hükûmetlerin işbaşında olduğu Jamaika ve Barbados harekât sırasında ABD'ye yardım edeceklerini açıkladılar.^{[kaynak belirtilmeli]}

25 Ekim 1983 sabahı Amerikalı paraşütçüler adaya indirilmeye başladı. Operasyon boyunca toplam 7.000 ABD ve 300 OECS askeri adaya ulaştı.^{[kaynak belirtilmeli]} Yaklaşık 1.500 kişilik Grenadalı ve 700 Kübalı (çoğunlukla inşaat işçisi) asker işgal kuvvetlerine karşı koydu.^{[kaynak belirtilmeli]} Güçlü direniş karşısında 2 tabur asker daha adaya çıkarıldı. Ancak güçlü direnişe karşı, ABD'nin etkili havagücü - özellikle taarruz helikopterleri ve deniz gücü - işgal kuvvetlerine büyük üstünlük kazandırdı.

Savaşın sonuçları[değiştir | kaynağı değiştir]

Çatışmalar sırasında ABD rakamlarına göre 19 ABD askeri öldü ve 116'sı yararlandı, Grenada tarafında ise 45 asker ve 24 sivil yaşamını yitirdi. Farklı kaynaklar ABD askeri kayıplarının 100 dolayında olduğunu ve çoğunluğu solcu ve komünistlerle onların aileleri olmak üzere en az 600 Grenadalı sivilin ABD kuvvetleri tarafından öldürüldüğünü bildirdiler.^{[kaynak belirtilmeli]}

Birleşmiş Milletler 38/7 kararıyla Grenada'nın işgalini kınadı.İngiliz Milletler Topluluğu üyesi olan Grenada'ya düzenlenen ABD müdahalesi Birleşik Krallık, Trinidad ve Tobago ve Kanada'nın da tepkisini çekti. Müdahaleden sonra genel vali Paul Scoon yeniden göreve geldi. 1984'te yapılan seçimleri, Herbert A. Blaize önderliğindeki Yeni Ulusal Parti (NNP) kazandı. 1985 ortalarına kadar ABD kuvvetleri adada kaldı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c "Operation Urgent Fury" 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.' GlobalSecurity.org
^ ^a ^b ^c Cole, Ronald (1997). "Operation Urgent Fury: The Planning and Execution of Joint Operations in Grenada" (PDF). 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2006.
^ "Medals Outnumber G.I.'S In Grenada Assault". The New York Times. 30 Mart 1984. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2015.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Operation: Urgent Fury, Grenada
The 1983 Invasion of Grenada, Operation: Urgent Fury 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
A history of the operation from the US perspective as written by Naval Historians.4 Mart 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[Urgent-1] "Operation Urgent Fury" 7 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.' GlobalSecurity.org

[dtic-2] Cole, Ronald (1997). "Operation Urgent Fury: The Planning and Execution of Joint Operations in Grenada" (PDF). 25 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 9 Kasım 2006.

[3] "Medals Outnumber G.I.'S In Grenada Assault". The New York Times. 30 Mart 1984. 24 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2015.

[1]

[2]

[3]

Grenada'nın İşgali nedir?, Grenada'nın İşgali anlamı nedir?, Grenada'nın İşgali ne demektir?