Bitonto
Komün
Comune di Bitonto
Bitonto
Ülke	İtalya
Bölge	Puglia
İl	Bari
İdare
• Belediye Başkanı	Francesco Paolo Ricci
Yüzölçümü
• Toplam	172,9 km²
Rakım	118 m
Nüfus  (30 Nisan 2017)
• Toplam	55,320
• Yoğunluk	320/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	70032
Alan kodu	080
Resmî site www.comune.bitonto.ba.it

Bitonto, güney İtalya'da Puglia Bölgesi'nde, Bari iline bağı ve Bari sehrinin merkezinin 11 km batısında bulunan bir kent ve bir komün.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonti şehri antik İtalya kavimlerinden olan "Peucetii" tarafından kurulmuştur. Sonradan bu bölgeye gelip yerleşen Grek göçmenler tarafından aslının nereden geldiği bilinmeyen Butontinoi ismi verilmiştir. Geleneksel söylentilere göre şehir bir İlliryalı kral tarafından "Botone" olarak isimlendirilmiştir. Şehrin ilk surlarının kalıntısı MÖ 5.-4. yüzyıldan kalmadır.

Bitonto'da ele geçirilen eski sikkeler Grek Sparta'nın kolonisi olan Tarentum şehri sikkeleri ile hemen hemen aynı olup sadece ek olarak BİTONTİNON yazısı taşımaktadır. Antik Romalıların yaptığı Samnit Savaşları (MÖ 340-290) sırasında Romalılara müttefik olan civitas Butuntinenses yarı-bağımsızlığını ve eski kanunlarını koruyan bir municipium olarak kabul edilmiştir. Geç Roma İmparatorluk döneminde bir Romalı şehri olarak Frontius tarafından hazırlanmış olduğu Liber Colonis kitabında, Antonini Itinerarium (Antonin Yol Menzilleri) ve diğer imparatorluk yol menzilleri kitaplarında ve Tabula Peutingeriana adlı kitaplarda ismi geçmiştir. Bitonto, Roma'dan Brundisium limanına giden Via Traina adlı ana antik Romalı yolu üzerinde yolcuların atlarını değiştirebilecekleri önemli bir menzil olarak görev yapmıştır.

Günümüzdeki Katedral'in bodrum ve temellerinde yapılan kazılardan aynı mevkide bir erken Hristiyan bazilikası bulunduğunu ortaya çıkartmıştır. Ancak Orta Çağ başlarında bu şehirde bir Katolik Hristiyan kilise merkezi olduğuna dair elde hiç belge bulunmamaktadır. Yine Lombardlar'ın bu şehirde idare merkezleri olduğuna dair belge bulunmaz; ama Lombard hukuku ve kanunlarının bu bölgede devamlı olarak geçip uygulandığı gayet açıktır.

9. yüzyılda Bitonto Arapların hücumuna uğramıştır. Geleneksel söylentilere göre hücum eden Arapların lideri şehir surları önünde şehit düşürülmüştür.^[1]

1009'da Barili Melus'un isyanına Bitonto da katılmıştır.

Orta Çağ ilerledikçe Bitonto birkaç baronun idaresi ve sahipliliği altında kalmıştır. En sonunda bu malikanelik hakları 13. yüzyıl "Acquaviva" sülalesi eline geçmiştir. Bu sulalale "Atri Dükleri" idi ve 1464'te Bitonto'daki malikane haklarını korumak için Napoli Krallığı kararı ile için "Bitonto Markizliği" kurdular. İlk markiz "Giovanni Antonio Acquaviva" dan sonra kardeşi olan "Andrea Matteo Acquaviva" adlı bir ünlü paralı ordu komutanı 1487'ye kadar Bitonto Markizliği yapmıştır. 1552'de şehri halkı para toplayıp Acquaviva'lar malikane hakları için 66.000 düka altını verip şehrin bağımsızlığını satın almışlardır.

1734'te Polonya Veraset Savaşı sırasında İspanyol Kralı Bourbon'lu III. Carlos ve "Montemar Dükü" komutasındaki İspanyol ve Napoli ordusu "Belmonte Prensi" komutasındaki Avusturya ordusunu şehir duvarları önünde yapılan "Bitonto Savaşı"'nda yenmişler. Böylece Napoli Krallığı Bourbon Hanedanı eline geçmiştir.

Coğrafi konumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonto Adriyatik Denizi'nin 2 km yakınlarında olmakla beraber Murgia platosundaki bir tepenin üzerinde kurulmuş olup ortalama rakımı 118 m'dir. Belediye sınırları içinde en düşük rakım kuzeyde denize en yakın noktada 39 metrede bulunur; ama belediye alanının kuzeyi çok dağlık olup rakım 491 m'ye ulaşır. 1928'e kadar bu şehrin Adriyatik Denizi sahilinde bulunan bir semti de bulunmakta idi.

Nüfus gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonto'nun belediye sınırları içinde nüfusu (31.8.2010 itibarıyla) 56.474 kişidir. 19. yy ve 20.yy da Bitonto'nun nüfusunun gelişmesi şu gösterimde görülebilir:^[2]

Kişi

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonto civarında tarım üretimi önemlidir; özellikle zeytin, şaraplık üzüm, badem, buğday ve arpa gibi zahire üretimi ziraatı başta gelmektedir. Şehrin etrafında çok geniş alanlarda bulunan zeytinlikler dolayısıyla İtalya'da Bitonto "zeytin ağaçları şehri (città degli ulivi)" olarak tanınmaktadır ve şehrin civarında çok geniş alanlara dikilmiş bulunan "cima di Bitonto" adlı zeytin ağacı tipi de ünlüdür.

Şehirde (şarapçılık, bira üretimi, tekstil gibi) tarıma bağlı sanayiler bulunmaktadır. Zeytinyağcılık şehirde 12. yüzyılda çok geliştirilmiş ve 13. yüzyıldan itibaren Akdeniz havzası ve Avrupa'ya ihraç edilmeye başlanmıştır. Şehirde üretilen "ekstra virgin" tipi zeytinyağı tüm Avrupa ve Kuzey Amerika ülkelerine ihraç edilmektedir. Son zamanlarda Bitonto popüler bir turist merkezi de olmuştur.^[3]

Görülebilecek turistik yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonto'da görülebilecek turistik yerler şunlardır:

Bitonto şehrinde ortacağlardan kalma tarihsel merkez ve modern çağlarda yapılmış cevre semtler bulunur.

• Kale,
• Şehir surları: Porta Pendile, Porta Nova, Porta Robustina, Porta la Maja ve Porta Baresana adlı şehir kapıları
• Torrione Angioino Kulesi
• Saraylar ve konaklar
  • Palazzo Sylos-Labini Sarayı
  • Palazzo Bove Sarayı.
  • Palazzo Sylos Vulpano Sarayı: Geç Rönesans mimari stilde.
  • Palazzo Lerm Konağı
• San Valetino Katedrali: yapımı 11-12. yüzyıl Romanesk mimari stilinde. Bari'de bulunan San Nicola Katedrali'inden etkilenerek yapılmıştır
• San Cosma e Damiano Bazilikası.
• San Francesco Kilisesi: Yapımı 12. yüzyıl 1283'te antik Romalı duvarları kalıntıları üzerine Assisili San Francesko'nun şehri 1222'de ziyaretini anmak için yapılmıştır. Geç-Romenesk stilinde cephesi bulunur. Girişte bulunan heykeller arasında "sığır" hayvan figürleri şehir idaresi altında tutan "Bove Sulalasi"'ne atıfla yapılmıştır. Can kulesi 16. yüzyılda yapılmıştır. İçinde fresko tablolar ve 16. yüzyılda yapılmış kilise mimberleri bulunur.
• Diğer kiliseler:
  • San Gaetano Kilisesi.
  • San Domenico Kilisesi.
  • Santa Caterina Kilisesi.

Komşu komünler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonto komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Altamura, Bari, Binetto, Bitetto, Giovinazzo, Modugno, Palo del Colle, Ruvo di Puglia, Terlizzi, Toritto

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Bitonto

• 
  Bitonto - "Torrione Angioino"
• 
  Bitonto - Katedral
• 
  Bitonto - "Palazzo Sylos-Vulpano Sarayi" avlusu
• 
  Bitonto - "Palazo Sylos-Calo Sarayi" avlu balkonu
• 
  Bitonto - Palazzo Delerma Konagi
• 
  Bitonto - Şehir duvarları ve San Francesco Kilisesi
• 
  Bitonto - San Gaetano Kilisesi
• 
  Bitonto - Ttraetta Tiyatrosu

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Bari (il)
• Puglia

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• İtalyanca Wikipedia "Bitonto" maddesi 4 Kasım 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Bitonto ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Bitonto Belediyesi resmi websitesi 23 Ekim 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)
• Curlie'de Bitonto (DMOZ tabanlı) (İtalyanca)
• Bitonto sehrinde bir sanal tur - Bitonto sehri resmi turizm websitesi (İtalyanca)
• Bitonto.net (İtalyanca)