Andria
Komün
Città di Andria
Bayrak
Andria
Ülke	İtalya
Bölge	Puglia
İl	Barletta-Andria-Trani
İdare
• Belediye Başkanı	Giovanna Bruno (PD)
Yüzölçümü
• Toplam	402,89 km²
Rakım	151 m
Nüfus  (31 Mart 2018)
• Toplam	99,784
• Yoğunluk	250/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	76123
Alan kodu	0883
Resmî site www.comune.andria.it

Andria, İtalya'nın güney kesiminde, Puglia yönetim bölgesinde komün ve bir şehirdir. Haziran 2009'a kadar Bari iline bağlı iken, o tarihte yeni bir il olarak resmen kurulan Barletta-Andria-Trani iline bağlanmıştır ve günümüzde Barletta ve Trani şehirleri ile birlikte bu ilin merkezi konumundadır. Andria Puglia bölgesinin (Bari, Taranto ve Foggia'dan sonra) dördüncü buyuk beldesidir ve yeni kurulan Barletta-Andria-Trani ilinin en buyuk beldesidir.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Andria şehrinin ortaya çıkışı hakkında değişik teoriler ortaya atılmıştır. Günümüzde elimizde bulunan Andria ismini ihtiva eden ilk yazılı resmi belge 915'te bu yerleşkenin Tranı şehrine bağlı bir "casale" olmasıdır. 1046'da Norman Kontu Peter, civarında bulunan diğer yerleşkelere (Barletta, "Çorato" ve "Bisceglie") yaptırdığı gibi, Andria'nın etrafına da surlar inşa ettirmiş ve Andria'ya şehir statüsü tanımıştır.

14. yy. Napoli Krallığı Anju Hanedanı (Angavin)ler idaresi altında, Andria bir Düklük merkezi yapılmıştır. 1350'de şehir, İtalya'ya hücuma geçen bir Macar ordusunun Alman ve Lombard paralı askerleri tarafından kuşatma altına alınmıştır. 1370'te ise Napoli hükümdarı Kraliçe Napoli'li İ. Giovanna ordusu da şehri kuşatmıştır. 1431'de Andria Dükü olan "Balzo'lu II. Francesco", şehrin günümüzde dinsel evliya koruyucusu olduğu kabul edilen "Andria'lı San Ricardo"'nun kalıntılarını şehir katerdarine gömdürmüştür. Aynı hükümdar günümüzde de 23-30 Nisan'da kurulan Andria Panayırı'nı ilk defa açmıştır. 1487'de şehrin ve krallığın idaresi Aragonlular Hanedanına, ileride Napoli Kralı olacak IV. Frederico'ya geçmiştir. İspanyollar 1552'de ise şehri 100.000 düka altını karşılığında "Fabrizio Carafa"'ya satmışlardır.

Carafa ailesinden olan Dükler Andria'da 1799'a kadar hükûmet sürmüşlerdir. O tarihte İtalya'yı istila eden Napolyon Bonapart'ın Fransız orduları uzun bir kuşatmadan sonra şehri ellerine geçirmişlerdir. Fransızlar Andria'yı, 1814'te Napolyon'un yenilişine kadar, önce kurdukları "Parthenopean Cumhuriyeti"'in bir kısmı olarak; 1806-1808 sonra Joseph Bonaparte ve 1808-1815 arasında Joachim Murat'ın Napoli Krallığı altında, ellerinde bulundurmuşlardır . 1815 Viyana Kongresi kararı ile Napoli'de Bourbon Hanedanı tekrar idareyi ellerine geçirince, Andria bu Napoli Krallığı ve sonradan da Napoli Krallığı ile Sicilya birleştirilince Sicilyateyn Krallığı'na bağlanmıştır. 19. yy. devamınca Andria İtalyan'nın birleştirilmesini isteyenlerin bir merkezi olmuştur. Bu dönemde şehrin etrafında eşkıyalık almış yürümüştür. 1870'te İtalya'nın Birleştirilmesi ile Andria da İtalya Krallığına bağlanmıştır. Fakat bundan sonra da eşkıyalık faaliyetleri devam etmiştir. Büyük asillerin malikanelerinin yasaklanması ve kilisenin arazisinin de istimlak edilmesi dolayısıyla 19. yüzyılda Andria'da orta sınıfın gelişmesine ve tarım ve sanat sektörlerinin önem kazanmasına yol açmıştır. Bu nedenle diğer güney İtalya şehirlerinde olduğunun tersine Andria nüfusu iş bulmak için Andria dışlarına göç etmemiştir.

İtalya'nın Faşistler tarafından idaresi sırasında Andria merkezden gönderilen valiler tarafından idare edilmiştir. Bu idare Andria civarında bulunan büyük çiftlik topraklarının bir kısmını I. Dünya Savaşı'nda İtalyan ordusunda savaşan eski askerlere dağıtmıştır. II. Dünya Savaşı sırasında 1943'ten sonra İtalya'nın Faşistleri atıp taraf değiştirmesi dolayısıyla Andria müttefik orduları yetişinceye kadar Alman ordusu tarafından işgal altına alınmıştır.

Harpten sonra 1946'da Andria ve civarındaki köylüler ve tarım işçileri tarafından büyük bir isyan çıkmış; şehirdeki zengin sınıflara hücumlar yapılmış ve şehir sokaklarında barikatlar kurulmuştur. Bu isyan merkezi hükûmet ordusu tarafından çok şiddetli bir şekilde bastırılmıştır. Bu önce bir yörel iktisadı kriz yaratıp gençlerin şehirden göç etmelerine yol açtıysa da 1950'li yıllar sonlarında durum sükunet ve istikrara kavuşmuş ve 1960'lı yıllarda Andria ekonomisi gelişmeye başlamıştır.

Demografi[değiştir | kaynağı değiştir]

Andria komününün belediye sınırları içinde nüfusunun 19. ve 20. yüzyıllarda gelişmesi resmi nüfus sayımı sonuçlarına göre şu gösterimde özetlenmiştir:^[1]

Kişi

Ekonomi ve ulaşım[değiştir | kaynağı değiştir]

Andria ekonomisi tarım ve hizmet sektörüne dayanır. Üzümcülük ve şarapçılık, zeytin üretimi ve badem üretimi en önemli tarımsal sektör katkılarıdır.

Andria İtalya milli otoyollara ağına yakından geçen A14 otoyolu ile bağlıdır. SP98 numaralı il yolu ile "Corato", "Ruvo di Puglia", "Terlizzi" yoluyla Bari'ye ve "Bitonto" yolu ile Foggia'ya erişilebilir. Barletta şehrine giden yol "SS170dir" numaralı il yoludur.

Andria'ya Bari'ye ve Barletta'ya bir 19. yüzyılda kurulmuş bir hafif raylı tramvay sisteminden 20.yy. elektrikli tren hattına değiştirilen "Ferrovie del Nord Barese (Kuzey Bari Demiryolu)" şirketinin yan hattı ile bağlıdır. Şehre en yakın "FS İtalyan Devlet Demiryolları" istasyonu 10 km uzaklıkta Berlatta'dadır.

Şehre en yakın havameydanı 45 km uzakta olan Bari Havaalanı'dır.

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Andria

• 
  Andria "Castel del Monte" Kalesi
• 
  Andria merkezi
• 
  Andria "Porta Santandrea" sehir kapısı
• 
  Andria "Porta la barra" meydanı ve sehir kapısı
• 
  Andria Saat Kulesi
• 
  Andria Katedrali
• 
  Andria "Palazzo vescovile" piskoposluk konağı
• 
  Andria merkezinde "Via Barletta" sokağı
• 
  Andria "Kuzey Bari Demiryolları" şirketinin Andria Tren Garı

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Puglia
• Barletta-Andria-Trani

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• İtalyanca Wikipedia "Andria" maddesi 3 Nisan 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Andria ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Andria Belediyesi resmi websitesi^{[ölü/kırık bağlantı]} (İtalyanca)
• Andriaweb.com adli Andria potali (İtalyanca)
• Andria Haritasi, İtalya