Moncalieri
Komün
Comune di Moncalieri
Moncalieri
Ülke	İtalya
Bölge	Piyemont
İl	Torino
İdare
• Belediye Başkanı	Paolo Montagna
Yüzölçümü
• Toplam	47,53 km²
Rakım	260 m
Nüfus  (31 Ocak 2022)
• Toplam	56,134
• Yoğunluk	1,200/km²
Zaman dilimi	UTC+01.00 (OAS)
• Yaz (YSU)	UTC+02.00 (OAYS)
Posta kodu	10024
Alan kodu	011
Resmî site www.comune.moncalieri.na.it

Moncalieri, kuzeybatı İtalya'da Piyemonte Bölgesi'nde, Torino iline bağlı ve Torino şehrinin merkezinin hemen 8 km güneyinde bulunan bir kent ve bir komün.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri bazı (şimdi komüne bağlı bir semt-köy olan) Testona'da yaşayanların Chieri'den gelen hücumlardan kaçıp kendileri savunma için civarda en yüksek bir tepe üzerinde 1228 yılında kurdukları bir yerleşke idi. Bu tepe üzerinde surlarla çevrili yerleşkenin "Po Nehri" üzerinde olması ve bu ırmak üzerinde (uzun zaman Tapınak Şövalyeleri'ne ait olan) kolay korunan ve güneyde Torino'ya kolay bir yol sağlayan stratejik bir köprünün bulunması bu yerleşkenin gelişmesine yol açtı. Nispeten kısa bir dönem sonra yerleşke bir büyük şehir hüviyetine girdi ve surları içinde "bağımsız" bir komün oldu. Bu arada kentte birkaç önemli manastır da kuruldu. 15. yüzyıl sonlarında bir Alman asıllı prens olan Baden Baden'li Berhard bu şehirde çıkan bir veba salgını sırasında öldükten sonra bu şehri de ortaya çıkardığı mucizeler dolayısıyla Katolik Kilisesi tarafından evliya kabul edilip şehrin evliyası oldu. 12. yüzyılında bu şehirde bir şato kuruldu ve bu şato 15. yüzyılda değiştirilip büyütüldü.

16. yüzyılda şehir etrafındaki büyük arazileri kontrol etmekteydi. Bu dönemde şehirde iki önemli grup bulunmaktaydı. Bir grup şehrin çok gelişmiş ticaretini idare edenleri idi ve diğer grup ise şehirde büyüyen sayıda manastır mensubu keşişler ve keşiş olma öğrencileri idi. Tacirler ve manastır mensuplarının birlikte çalışmaları nedeni ile Moncalieri'de yeni eğitim kurumları da açılıp kent bir öğrenci kenti atmosferini de aldı.

1619'da Piyemonte Kralı Carlo Emanuele oğlunun evlenmesi münasebeti ile kente şeref statüsü olarak "Şehir" statüsü şerefi bağışladı. 17. yy.da kentin malikane hakları Savoya Hanedanı eline geçti. Bu şehirdeki şato 18.yy'dan itibaren bu hanedan mensubu Piyemonte ve sonra Sardinya Krallığı kral ve kral ailesinin yazlık ikametgâhı haline geçti.

İtalya'nın birleştirilmesi süreci içinde şehir önemli olaylara sahne oldu. Bu birleşme politikasını ilan eden krallık beyannamesi "Moncalieri Beyannamesi" adını taşımaktadır. İtalya Krallığı'nın asıl eri ve ileri gelenlerinin çocuklarının özel olarak eğitilmesi için Moncalier'de "Real Collegio Carlo Alberto" okulu açıldı ve bu okul mezunlarının İtalya Krallığı'nda çok önemli mevkilere geçmeleri dolayısıyla büyük prestij kazandı. 19. yüzyıl sonlarına doğru Torino şehri ile birlikte Moncaleri de bir sanayi şehri oldu ve bu nitelik günümüze kadar özellikle şehirdeki yüksek teknolojili sanayilerle devam etmiştir. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılda Moncalieri, özellikle krallık ailesi Kral II. Victor Emmanuel ve kraliçe "Maria Clotilde" için en popüler yazlık tatil ikametgâhı olarak seçildi. Özellikle Torino şehri halkı için de Moncalieri bir yazlık tatil beldesi oldu ve bu turizm hala şehirde bulunan otel ve restoran tesisleri ve hatta şehirdeki dükkanlardan halla satın alınabilinen şehir tatil kartpostalları ile açıkça ortada bulunmaktadır.

Coğrafi konumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri şehri yakında olan ve bağlı bulunduğu Torino şehrini bazı bakımlardan andırır. Şehrin arazisinin bir kısmı ovaya doğru ve diğer kısmı tepelere doğru yayılmış olup şehrin ortasındaki düzlükten Po Nehri geçmektedir. Komün arazisinden Po Nehri'nden başka "Sangone Nehri" ve "Chisola Nehri" akmaktadır ve etraftaki tepelerden birçok küçük dere doğmaktadır. Şehre yakın en yüksek mevki 716 m rakımlı Torino komünü sınırları içinde bulunan "Colle della Maddalena" tepesinde olan Anma Parkı'ndadır.

Nüfus gelişimi[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri'nin belediye sınırları içinde nüfusu (31.11.2010 itibarıyla) 58.179 kişidir. Fakat komun Torino şehrinin 6 km güneyinde bulunan bir Torino varoşudur. 19. yüzyıl ve 20. yüzyılda Moncalieri'nin nüfusunun komün sınırları içinde gelişmesi şu gösterimde izlenebilir:^[1]

Kişi

Ekonomi[değiştir | kaynağı değiştir]

Şehir endüstriyel alanda seçmiş olduğu sektörlerde başarılı olarak gelişmeye devam etmektedir. Bu özel alanlar arasında otomobil dizaynı ve modelleri yapımı; sanayi dizayn işlevleri; yayımcılık ve grafik sanatlar eserleri hazırlamak gelmektedir. Otomobil dizaynı ve prototipi yapımında 1968'den beri çok un yapmış olan "İtaldesign Giugiaro" ve bu şirketin uluslararası ünlü kurucusu "Giorgetto Giugiaro" Moncalieri şehrini idare ve üretim merkezi yapmışlardır. Şehri civarında çok sağlıklı gelişmiş olan bir çiçek yetiştiricilik ve bahçecilik tarımları bulunmaktadır. Bu sanayinin yetiştirdiği kasımpatı çiçekleri ve piramit-tipli lahanalar Avrupa'da çok isim yapmışlardır.

Moncalieri'nin çeşitli mutfak zevkleri yanında "işkembe" yemeği bu şehirde hoşlanılan değişik bir tattır. İşkembe yemeği Moncalieri'de sanki bir "inanç" haline gelmiştir. Her Kasım'da bir işkembe festivali yapılıp şehir meydanında büyük miktarlarda işkembe yemeği yapılıp yenilmektedir. İşkembe yemeği yapan aşçılar bir özel cemiyet kurup bu yemeği yapmasının unutulmasını önlemek için yeni nesillerin eğitimi için görev yapmaktadırlar.

Görülebilecek turistik yerler[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri'de görülebilecek turistik yerler şunlardır:

"Montecalieri Şatosu" Savoya Krallık Hanedanı ikametgâhlarından biridir ve 1997'den itibaren UNESCO Dünya Mirası listesi İtalya listesinde bulunmaktadır. 1919'dan itibaren bu şatoda yüksek prestijli carabınieri okulu bulunmaktadır.

Şato tepesinden aşağıya inilince "Piazza Vittorio Emanuele İli" Meydanı'na gelinir. Bu meydan Moncalieri'da yapılan törenlerin çoğuna sahne olmuştur. Meydan 1825'te kaldırım taşları ile kaplanmıştır ve yukarı tarafında bir heykelli-havuz olan "İl Saturnio" havuz-çeşmesi bulunur. Bu havuzun yeri değişik dönemlerde estetik ve pratik nedenlere uyularak birkaç kere değiştirilmiştir.

Bu meydandan çıkan dar bir sokaktan girerek "Real Collegio Carlo Alberto" adlı okul önüne gelinir. Bu okul aristokratların çocuklarını halktan ayrı olarak eğitmek hedefiyle kurulmuş ve İtalya'da iyi eğitim sağladığı için büyük prestij kazanmıştır. Günümüzde "Collegio Carlo Alberto" adı ile Torino Üniversitesi ve "Compagnıa di San Paolo" tarafından idare edilmekte ve hukuk, iktisat ve politik bilimler eğitimine ve araştırmalarına katkılar yapan bir kurum olarak çalışmaktadır.

Santa Maria della Scala adlı Gotik stilde yapılmış kilise Montecalieri'nin patron evliyası olan "Beato Bernardo"'nun mezarını içinde bulundurmaktadır. Diğer entresan mimarili kiliseler arasında San Francesco Kilisesi, Sant'Eğidio Kilisesi ve Chiesa del Gesù Kilisesi sayılabilir.

Komşu komünler[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri komünü şu komünlerle sınır komşusudur: Cambiano, Carignano, La Loggia, Nichelino, Pecetto Torinese, Torino, Trofarello, Villastellone, Vinovo

Kardeş şehirler[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri'nin şu kentlerle kardeş şehir bağlantıları bulunmaktadır:

• Baden Baden, Almanya
• Argiropoulos, Yunanistan

Resimler[değiştir | kaynağı değiştir]

Moncalieri

• 
  Moncalieri - Şato
• 
  Moncalieri - Şato
• 
  Moncalieri'ye bagli Revigliasco semtinde bir sokak

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

• Italyanca Wikipedia "Moncalieri" maddesi7 Aralık 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

• Torino (il)
• Piyemonte

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Wikimedia Commons'ta Moncalieri ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

• Moncalieri Belediyesi resmi websitesi24 Ocak 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İtalyanca)