Mithat Fenmen

Mithat Fenmen
Mithat Fenmen
Doğum	1916; Konstantinopolis, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	19 Ekim 1982 (66 yaşında); İstanbul, Türkiye
Başladığı yer	Türk
Tarzlar	Orkestra müziği
Meslekler	Besteci, piyanist, müzik öğretmeni
Çalgılar	Piyano
Eş	Beatrice Appleyard
Çocukları	1

Ali Mithat Fenmen (1916 – 1982), Türk besteci, piyanist.

Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye’de çoksesli müzik yaşamının gelişmesi yönünde önemli katkılar getirmiş olan besteci, piyanist, piyano öğretmeni, müzik yazarı ve müzik yayıncısı Fenmen, müziksever bir ailenin çocuğu olarak 9 yaşında piyanoya başlamıştır. Mühendis olan babası flüt, amcası piyano ve keman, annesi piyano çalardı.

1929 yılında İstanbul Belediye Konservatuvarı’nda Cemal Reşit Rey’in öğrencisi olan genç besteci, 1935 yılında liseyi bitirdikten sonra Paris’e giderek Ecole Normale de Musique’te öğrenim yapmış, Alfred Cortot ile piyano, Nadia Boulanger ile armoni ve kompozisyon çalışmıştır. Konservatuvarı bitirdikten sonra, Almanya’ya giderek Münih Devlet Konservatuvarı’nın kompozisyon bölümünde Joseph Haas’ın öğrencisi olmuştur. II. Dünya Savaşı’nın patlaması üzerine 1939 yılında yurda dönmüş ve Ankara Devlet Konservatuvarı’na piyano öğretmeni olarak atanmıştır. 1954 yılında İngiliz bale sanatçısı Beatrice Appleyard ile evlenen besteci, iki kez konservatuvar müdürlüğü yapmıştır.

Mithat Fenmen, bir virtüöz olarak Avrupa’da resital ve konserler vermiş, Türkiye’ye gelen ünlü müzikçilere de eşlik etmiştir. Piyano edebiyatının başlıca yapıtlarını Türkiye’de ilk seslendiren üretici kimliğiyle de tanınmıştır. Türkiye'de "ilk seslendirme" kapsamında oda müziği yapıtlarına da el atmış, kurduğu oda müziği topluluklarıyla bu alandaki başlıca yapıtların yorumlanmasını sağlamıştır. 43 yıl boyunca piyano öğretmenliği yapan Fenmen, üstün yetenekli çocukların keşfedilmesi yolunda öncülük etmiştir. Müziğe başlattığı öğrencileri arasında Selman Ada, İdil Biret, Pekinel Kardeşler, Gülsin Onay ve Fazıl Say vardır.

1951 - 1954 ve 1970 - 1973 yılları arasında Ankara Devlet Konservatuvarı müdürü olarak görev yapan besteci, 1973- 1975 yılları arasında Devlet Opera ve Balesi Genel Müdürlüğü'nü üstlenmiştir.

Fenmen, besteciliğe gençlik yıllarında başlamıştır. 16 yaşındayken bestelediği bir "vals", ölümünden sonra bulunmuş, son öğrencisi Fazıl Say tarafından seslendirilmiştir. Paris ve Münih’teki kompozisyon öğreniminin getirdiği geniş açılımla yapıtlarında yerel renklere yönelmemiş, yeni müzik tekniklerini yumuşak bir anlayışla kullanarak derinlikler araştırmıştır.

"Piyanistin Kitabı" ve "Solfej" adlı kitaplarının yanı sıra, 1949- 1954 yılları arasında "Müzik Görüşleri" adlı aylık bir dergi yayınlayan Fenmen’in en önemli yapıtı kabul edilen piyano ve orkestra için Concertino’su, Ahmet Say belgeliğindedir. Yapıtlarının yayın ve seslendirme hakları ailesine aittir.

Mithat Fenmen, 1971 yılında Devlet Sanatçılığı unvanı aldı. İdil Biret, Hüsnü Baylav, Fazıl Say gibi pek çok piyanist yetiştirmiştir.

Başlıca Yapıtları[değiştir | kaynağı değiştir]

Orkestra İçin[değiştir | kaynağı değiştir]

1943 "Bölüm", Tevfik Fikret’in "Balıkçılar"ı üzerine
1943 "Konçertino"

(Praetorius yönetimindeki CSO ile solist Fenmen tarafından 1944 yılında "dünya prömiyeri" gerçekleştirildi. 1980’de yeniden SCO eşliğinde Fenmen ile, 1986’da ADK Orkestrası eşliğinde Fazıl Say tarafından yorumlandı).

1951 "Tembel Ahmet", bale müziği
1953 "Les Sylphides orkestralaması"

Oda Müziği[değiştir | kaynağı değiştir]

1938 "Trio", soprano, klarnet ve flüt için (Paris)
1938 "Kuartet", flüt obua, klarnet ve fagot için

Piyano İçin[değiştir | kaynağı değiştir]

1932 "Vals"
1943 "İki Parça"

Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

1971: Türkiye Cumhuriyeti Devlet Sanatçısı unvanı

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Mithat Fenmen yaşamı, sanatçılığı, eğitimciliği ve çok sesli Türk sanat müziğindeki yeri, Gökhan Özmenteş, Yüksek lisans tezi, 1999, YÖK Ulusal Tez Merkezi Arşivi kaydı13 Ocak 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

g t d Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı devlet sanatçıları
1970–1979	Adnan Saygun Necil Akses Ulvi Cemal Erkin Mithat Fenmen İlhan Usmanbaş Gülay Uğurata İdil Biret Suna Kan Ayla Erduran Ayşegül Sarıca Verda Erman (1971)
1980–1989	Nevit Kodallı Cemal Reşit Rey Hikmet Şimşek Gürer Aykal İsmail Aşan Tunç Ünver Cüneyt Gökçer Yıldız Kenter Meriç Sümen Suna Korat (1981) Nevzad Atlığ Ayhan Baran Vasfi Rıza Zobu Bedia Muvahhit Mükerrem Berk Gülsin Onay Ayten Gökçer (1987) Aydın Gün Leyla Gencer (1988)
1990-1999	Necdet Yaşar İsmail Baha Sürelsan Alâeddin Yavaşca Zeki Müren Teoman Önaldı Yesari Asım Arsoy Sâdi Yâver Ataman Nida Tüfekçi Mustafa Geceyatmaz Mustafa Turan Barış Manço Hüseyin Sermet Güher Pekinel Süher Pekinel Okan Demiriş Mete Uğur Macide Tanır Bozkurt Kuruç Osman F. Seden Türkan Şoray Hülya Koçyiğit Orhan Şaik Gökyay Tarık Buğra Attilâ İlhan Ali Avni Çelebi Sabri Berkel Turan Erol Devrim Erbil Hüseyin Anka Özkan Sadi Diren (1991) Müzeyyen Senar Mehveş Emeç Şefika Kutluer Tekin Akmansoy Muazzez Abacı Metin Akpınar İzzet Altınmeşe Selmi Andak Avni Anıl Nezihe Araz Muzaffer Arıkan Orhan Asena Semih Balcıoğlu Recep Bilginer Ali Can Koral Çalgan İnci Çayırlı Merih Çimenciler Ali Doğan Haldun Dormen Armağan Elçi Erol Erdinç Özdemir Erdoğan Musa Eroğlu Muazzez Ersoy Semiha Berksoy Zeki Alasya Mengü Ertel Orhan Gencebay Nurşen Girginkoç Rengim Gökmen Ruşen Güneş Fahrettin Güven Nedret Güvenç Fikret Hakan Selahattin İçli Selim İleri Çolpan İlhan Yekta Kara Cemil Karababa Müşfik Kenter Kayıhan Keskinok Levent Kırca Atilla Manizade Yusuf Nalkesen Tankut Öktem Gazanfer Özcan Ahmet Özhan Münir Özkul Sezen Cumhur Önal Kutlu Payaslı Ajda Pekkan Ali Poyrazoğlu Ozan Sağdıç Mustafa Sağyaşar Samime Sanay Emel Sayın Timur Selçuk Nedret Selçuker Nesrin Sipahi Ferit Sıdal Kâmil Sönmez Muammer Sun Gülriz Sururi Dinçer Sümer Şener Şen Ziya Taşkent Orhan Taylan Okay Temiz Zekai Tunca Neriman Altındağ Tüfekçi Dilek Türker Nejat Uygur Necdet Varol Gönül Yazar Jale Yılmabaşar Nilüfer Yumlu Metin Yurdanur Gülşen Tatu (1999)

Mithat Fenmen nedir?, Mithat Fenmen anlamı nedir?, Mithat Fenmen ne demektir?