Derek Barton

Sir Derek Barton
Sir Derek Barton
Doğum	8 Eylül 1918; Gravesend, İngiltere
Ölüm	16 Mart 1998 (79 yaşında); College Station, Texas, ABD
Milliyet	Birleşik Krallık
Eğitim	Imperial College London
Ödüller	Nobel Kimya Ödülü (1969) ; Copley Madalyası
Kariyeri
Dalı	Kimya
Çalıştığı kurumlar	Imperial College London, ; Institut de Chimie des Substances Naturelles, ; Texas A&M University; Birkbeck, University of London
Doktora; danışmanı	Ian Heilbron
Doktora öğrencileri	Jack Baldwin ; Anthony Barrett

Derek Harold Richard Barton (d. 8 Eylül 1918 - ö. 16 Mart 1998) İngiliz organik kimyager ve 1969 Nobel Kimya Ödülü sahibi.^[1] Ödülü, "konformasyon kavramının gelişmesine katkıları için" kazanmıştır. Çalışmalarının konusunu oluşturan kompleks moleküllerin üç-boyutlu geometrik yapısı şimdi organik kimyanın temel bir parçasını oluşturmaktadır.^[2]

Eğitim ve erken yaşam[değiştir | kaynağı değiştir]

8 Eylül 1918 tarihinde doğdu. Barton, Kent William Thomas ve Maude Henrietta Barton (kızlık soyadı Lukes).

Gravesend Gramer Okulu'na (1926–29), The King's School, Rochester (1929–32), Tonbridge School (1932–35) ve Medway Teknik Koleji'ne (1937–39) katıldı. 1938'de Imperial College London'a girdi ve 1940'ta mezun oldu ve 1942'de Organik Kimya alanında doktora derecesini aldı.

Kariyer ve araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

1942 yılından 1944 yılına kadar Barton bir hükûmet araştırma kimyacısıydı, ardından 1944 yılından 1945 yılına kadar Birmingham'da Albright ve Wilson için çalıştı. Daha sonra Imperial College Kimya Bölümü'nde Yardımcı Öğretim Görevlisi oldu ve 1946'dan 1949'a kadar ICI Araştırma Görevlisi oldu.

1949 ve 1950 yıllarında Harvard Üniversitesi'nde doğal ürünler kimyasında misafir öğretim görevlisiydi ve daha sonra organik kimyada okuyucu ve 1953'te Birkbeck Koleji'nde profesör olarak atandı. 1955'te Glasgow Üniversitesi'nde Regius Kimya Profesörü oldu, 1957'de Imperial College'da organik kimya profesörü olarak atandı. 1950'de Barton, kimyasal fizikçiler, özellikle Odd Hassel tarafından toplanan sonuçlara dayanarak organik moleküllere tercih edilen bir konformasyon atanabileceğini gösterdi. Bu yeni konformasyonel analiz tekniğini kullanarak, daha sonra diğer birçok doğal ürün molekülünün geometrisini belirledi.

1969'da Barton, "konformasyon kavramının geliştirilmesine ve kimyadaki uygulanmasına katkılarından" dolayı Odd Hassel ile Nobel Kimya Ödülü'nü paylaştı.

1958'de Barton, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü'ne Arthur D. Little Misafir Profesör ve 1959'da Illinois ve Wisconsin Üniversitelerinde Karl Folkers Misafir Profesör olarak atandı. Aynı yıl Amerikan Sanat ve Bilim Akademisi'nin yabancı onursal üyesi seçildi.^[3]

1949'da Royal Society of Chemistry tarafından verilen Corday-Morgan Madalyası ve Ödülü'nün ilk sahibi oldu. 1954'te Royal Society ve International Academy of Science, Münih'in yanı sıra 1956'da Royal Society of Edinburgh'un bir Üyesi seçildi; 1965 yılında Bilimsel Politika Konseyi üyeliğine atandı. 1972'de şövalye ilan edildi ve İngiltere'de resmen Sir Derek olarak adlandırıldı. 1978'de Fransa'da Institut de Chimie des Substances Naturelles (ICSN - Gif Sur-Yvette) Direktörü oldu.

1977'de, Kraliyet Kimya Enstitüsü'nün yüzüncü yılı vesilesiyle, İngiliz Postanesi onu ve diğer 5 Nobel Ödülü sahibi İngiliz kimyagerini, keşiflerinin özelliklerini gösteren dört posta pulu serisi ile onurlandırdı.^[4]

1986'da Amerika Birleşik Devletleri'ne (özellikle Teksas) taşındı ve Texas A&M Üniversitesi'nde seçkin profesör oldu ve ölümüne kadar 12 yıl bu görevi sürdürdü.

1996'da Barton, Reason and Imagination: Reflections on Research in Organic Chemistry başlıklı çalışmalarının kapsamlı bir cildini yayınladı.

Konformasyon konusundaki çalışmalarının yanı sıra, adı Barton reaksiyonu, Barton dekarboksilasyonu ve Barton-McCombie deoksijenasyonu gibi organik kimyadaki bir dizi reaksiyonda hatırlanır.

4 yıl eğitim gördüğü Kent'teki Tonbridge School'da yeni inşa edilen ve 2019 yılında tamamlanan Barton Bilim Merkezi'ne onun adı verildi.

Başarılar ve ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

Barton, 1954'te Royal Society (FRS) Üyesi seçildi.^[2] 1966'da Alman Bilimler Akademisi Leopoldina'ya üye seçildi.^[5] 1970'de Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Bilimler Akademisi'ne ve 1978'de Amerikan Felsefe Derneği'ne seçildi.^[6]^[7]

- Knight Bachelor (1972)
- Légion d'honneur (1972)

Kişisel hayat[değiştir | kaynağı değiştir]

Sir Derek üç kez evlendi: Jeanne Kate Wilkins 20 Aralık 1944; Christiane Cognet 1969; Judith Von-Leuenberger Cobb 1993,^[8] ve ilk evliliğinden bir oğlu oldu;[ne zaman?] Texas, College Station'da öldü.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.
^ ^a ^b Ley, Steven V.; Myers, Rebecca M. (1 Ara 2002). "Sir Derek Harold Richard Barton. 8 September 1918 – 16 March 1998". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 48: 1-23. doi:10.1098/rsbm.2002.0001. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022 – royalsocietypublishing.org (Atypon) vasıtasıyla.
^ "Book of Members, 1780-2010: Chapter B" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.
^ New Scientist 10 February 1977 p. 319
^ "List of Members". web.archive.org. 8 Eki 2017. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022.
^ "D. H. R. Barton". www.nasonline.org. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "APS Member History". search.amphilsoc.org. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022.
^ "Barton, Sir Derek Harold Richard (1918–1998), organic chemist". Oxford Dictionary of National Biography. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-69495. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Barton's Nobel Lecture The Principles of Conformational Analysis 27 Haziran 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
MDPI biography 21 Mayıs 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Nobel Foundation biography 2 Aralık 2001 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Video podcast of Barton talking about conformational analysis

[1] "Arşivlenmiş kopya". 6 Temmuz 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2013.

[auto-2] Ley, Steven V.; Myers, Rebecca M. (1 Ara 2002). "Sir Derek Harold Richard Barton. 8 September 1918 – 16 March 1998". Biographical Memoirs of Fellows of the Royal Society. 48: 1-23. doi:10.1098/rsbm.2002.0001. 1 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022 – royalsocietypublishing.org (Atypon) vasıtasıyla.

[AAAS-3] "Book of Members, 1780-2010: Chapter B" (PDF). American Academy of Arts and Sciences. 18 Haziran 2006 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Mayıs 2011.

[4] New Scientist 10 February 1977 p. 319

[5] "List of Members". web.archive.org. 8 Eki 2017. 8 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022.

[6] "D. H. R. Barton". www.nasonline.org. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[7] "APS Member History". search.amphilsoc.org. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2022.

[8] "Barton, Sir Derek Harold Richard (1918–1998), organic chemist". Oxford Dictionary of National Biography. doi:10.1093/ref:odnb/9780198614128.001.0001/odnb-9780198614128-e-69495. 3 Haziran 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

g t d Nobel Kimya Ödülü sahipleri
1901-1925	Jacobus van 't Hoff (1901) Emil Fischer (1902) Svante Arrhenius (1903) William Ramsay (1904) Adolf von Baeyer (1905) Henri Moissan (1906) Eduard Buchner (1907) Ernest Rutherford (1908) Wilhelm Ostwald (1909) Otto Wallach (1910) Marie Curie (1911) Victor Grignard / Paul Sabatier (1912) Alfred Werner (1913) Theodore Richards (1914) Richard Willstätter (1915) 1916 1917 Fritz Haber (1918) 1919 Walther Nernst (1920) Frederick Soddy (1921) Francis Aston (1922) Fritz Pregl (1923) 1924 Richard Zsigmondy (1925)
1926-1950	Theodor Svedberg (1926) Heinrich Wieland (1927) Adolf Windaus (1928) Arthur Harden / Hans von Euler-Chelpin (1929) Hans Fischer (1930) Carl Bosch / Friedrich Bergius (1931) Irving Langmuir (1932) 1933 Harold Urey (1934) Frédéric Joliot-Curie / Irène Joliot-Curie (1935) Peter Debye (1936) Norman Haworth / Paul Karrer (1937) Richard Kuhn (1938) Adolf Butenandt / Lavoslav Ružička (1939) 1940 1941 1942 George de Hevesy (1943) Otto Hahn (1944) Artturi Virtanen (1945) James Sumner / John Northrop / Wendell Stanley (1946) Robert Robinson (1947) Arne Tiselius (1948) William Giauque (1949) Otto Diels / Kurt Alder (1950)
1951-1975	Edwin McMillan / Glenn T. Seaborg (1951) Archer Martin / Richard Synge (1952) Hermann Staudinger (1953) Linus Pauling (1954) Vincent du Vigneaud (1955) Cyril Hinshelwood / Nikolay Semyonov (1956) Alexander Todd (1957) Frederick Sanger (1958) Jaroslav Heyrovský (1959) Willard Libby (1960) Melvin Calvin (1961) Max Perutz / John Kendrew (1962) Karl Ziegler / Giulio Natta (1963) Dorothy Hodgkin (1964) Robert Woodward (1965) Robert S. Mulliken (1966) Manfred Eigen / Ronald Norrish / George Porter (1967) Lars Onsager (1968) Derek Barton / Odd Hassel (1969) Luis Leloir (1970) Gerhard Herzberg (1971) Christian Anfinsen / Stanford Moore / William Stein (1972) Ernst Otto Fischer / Geoffrey Wilkinson (1973) Paul Flory (1974) John Cornforth / Vladimir Prelog (1975)
1976-2000	William Lipscomb (1976) Ilya Prigogine (1977) Peter Mitchell (1978) Herbert Brown / Georg Wittig (1979) Paul Berg / Walter Gilbert / Frederick Sanger (1980) Kenichi Fukui / Roald Hoffmann (1981) Aaron Klug (1982) Henry Taube (1983) Bruce Merrifield (1984) Herbert A. Hauptman / Jerome Karle (1985) Dudley Herschbach / Yuan T. Lee / John Polanyi (1986) Donald Cram / Jean-Marie Lehn / Charles Pedersen (1987) Johann Deisenhofer / Robert Huber / Hartmut Michel (1988) Sidney Altman / Thomas Cech (1989) Elias Corey (1990) Richard Ernst (1991) Rudolph Marcus (1992) Kary Mullis / Michael Smith (1993) George Olah (1994) Paul Crutzen / Mario Molina / Sherwood Rowland (1995) Robert Curl / Harry Kroto / Richard Smalley (1996) Paul D. Boyer / John E. Walker / Jens Skou (1997) Walter Kohn / John Pople (1998) Ahmed Zewail (1999) Alan Heeger / Alan MacDiarmid / Hideki Shirakawa (2000)
2001-günümüz	William Knowles / Ryōji Noyori / Barry Sharpless (2001) John Fenn / Koichi Tanaka / Kurt Wüthrich (2002) Peter Agre / Roderick MacKinnon (2003) Aaron Ciechanover / Avram Hershko / Irwin Rose (2004) Robert Grubbs / Richard Schrock / Yves Chauvin (2005) Roger Kornberg (2006) Gerhard Ertl (2007) Osamu Shimomura / Martin Chalfie / Roger Tsien (2008) Venkatraman Ramakrishnan / Thomas A. Steitz / Ada Yonath (2009) Richard Heck / Akira Suzuki / Ei-ichi Negishi (2010) Dan Şehtman (2011) Robert Lefkowitz / Brian Kobilka (2012) Martin Karplus / Michael Levitt / Arieh Warshel (2013) Eric Betzig / Stefan Hell / William Moerner (2014) Tomas Lindahl / Paul Modrich / Aziz Sancar (2015) Jean-Pierre Sauvage / Fraser Stoddart / Bernard L. Feringa (2016) Jacques Dubochet / Joachim Frank / Richard Henderson (2017) Frances Arnold / Gregory Winter / George Smith (2018) John Goodenough / Stanley Whittingham / Akira Yoshino (2019) Emmanuelle Charpentier / Jennifer Doudna (2020) David MacMillan / Benjamin List (2021) Carolyn R. Bertozzi / Morten Meldal / Barry Sharpless (2022) Moungi G. Bawendi / Louis E. Brus / Alexei I. Ekimov (2023)

Derek Barton nedir?, Derek Barton anlamı nedir?, Derek Barton ne demektir?