Stanley Whittingham

M. Stanley Whittingham
M. Stanley Whittingham
Doğum	Michael Stanley Whittingham; 22 Aralık 1941 (82 yaşında); Nottingham, İngiltere
Milliyet	İngiliz, Amerikan
Ödüller	Nobel Kimya Ödülü (2019)
Kariyeri
Dalı	Kimya
Çalıştığı kurumlar	Binghamton Üniversitesi
Doktora; danışmanı	Peter Dickens

Michael Stanley Whittingham (d. 22 Aralık 1941) İngiliz - Amerikalı kimyager. Binghamton Üniversitesi'nde hâlen kimya profesörlüğü ve Malzeme Araştırmaları Enstitüsü ile Malzeme Bilimi ve Mühendisliği programının yöneticiliğini yapmaktadır. Ayrıca Binghamton'daki Kimyasal Enerji Depolama Merkezi'nin de (NECCES) yöneticiliğini yapmaktadır Akira Yoshino ve John B. Goodenough ile birlikte 2019 yılında Nobel Kimya Ödülü'ne layık görüldü.^[1]^[2]

Whittingham, günümüzde cep telefonlarından elektrikli araçlara kadar her şeyde kullanılan lityum-iyon pillerin gelişimde anahtar isimdir. 1970'lerde interkalasyon elektrotlarını ilk kez keşfetti ve 1970'lerin sonlarında şarj edilebilir piller için interkalasyon reaksiyonu kavramını ayrıntılı olarak tanımladı. Yüksek güç yoğunluğunda, geri dönüşümlü lityum pillerdeki interkalasyon kimyasının kullanımı üzerine patentlere sahiptir. Şarj edilebilir lityum iyon pili icat etti, 1977'de patentlendi ve Exxon'a atandı. Lityum pille ilgili çalışmalarıyla, izinden gidecek isimlerin temeli oldu. Bu nedenle, şarj edilebilir lityum pillerin ''kurucu babası'' olarak kabul görmektedir.^[3]

Eğitimi ve kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

Whittingham, 22 Aralık 1941 tarihinde İngiltere'nin Nottingham şehrinde doğdu.^[4]^[5] 1951-1960 yılları arasında Lincolnshire'daki Stamford Okulu'nda eğitim aldı ve Oxford'daki New Kolej'ine kimya eğitimi almak için gitti. Oxford Üniversitesi'nden BA (1964), MA (1967) ve DPhil (1968) derecelerini aldı.^[6] Lisansüstü eğitimini tamamladıktan sonra Whittingham, Stanford Üniversitesi'nde postdoktoralık yaptı.^[7] Daha sonra Exxon Araştırma ve Mühendislik Şirketi'nde 16 yıl boyunca çalıştı. Daha sonra Binghamton Üniversitesi'nde profesör olmadan önce Schlumberger'da dört yıl çalıştı.

1994-2000 yılları arasında üniversitenin yardımcı dekanlığını yaptı.^[4] Ayrıca altı yıl New York Eyalet Üniversitesi Araştırma Vakfı Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı. Hâlen Binghamton Üniversitesi'nde Kimya ve Malzeme Bilimi ve Mühendisliği alanında profesördür.^[7] Whittingham 2017 yılında NAATBatt International'ın bilimsel operasyon direktörü seçildi.

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Stanley, Oswego New York Eyalet Üniversitesi'nde İspanyolca Profesörlüğü yapan Dr. Georgina Whittingham ile evlidir. Michael Whittingham ve Jenniffer Whittingham-Bras adlarında 2 çocukları vardır.^[8]^[9]^[10]

Başarıları[değiştir | kaynağı değiştir]

2007 Bilimde Üstünlük ve Yaratıcı Faaliyetlerde Seçkinlik Rektör Ödülü - New York Eyalet Üniversitesi^[11]
2010 Yaşam Boyu Katkı Ödülü - Amerikan Kimya Derneği^[4]
2015 Thomson Reuters Ödülü^[12]
2017 Kıdemli Bilim İnsanı Ödülü - Uluslararası Katı Hal İyoniği Derneği^[13]
2018 Turnbull Ödülü - Malzeme Araştırmaları Derneği^[14]
2018 Ulusal Mühendislik Akademisi üyeliği^[15]
2019 John B. Goodenough ve Akira Yoshino ile birlikte - Nobel Kimya Ödülü^[1]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Nobel Prize in Chemistry Announcement". The Nobel Prize. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.
^ Specia (9 Ekim 2019). "Nobel Prize in Chemistry Honors Work on Lithium-Ion Batteries". The New York Times. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2020.
^ ^a ^b ^c "Stanley Whittingham, Ph.D." Marquis Who's Who Top Educators. 23 Ocak 2019. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.
^ "M. Stanley Whittingham: Facts". Nobel Foundation. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019.
^ "Dr. M. Stanley Whittingham". Binghamton University. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019.
^ ^a ^b Yarosh (9 Ekim 2019). "Binghamton University professor wins Nobel Prize in Chemistry". Binghamton University. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.
^ "2019 Nobel Prize winner: Dr. M. Stanley Whittingham talks award, impact, batteries". Binghamton Press & Sun-Bulletin. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. ^{[ölü/kırık bağlantı]}
^ "Do What Makes You Happy, Says Chemistry Nobel Prize Winner". NTD News. 1 Kasım 2019. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
^ "Faculty profile, Modern Languages: Georgina Whittingham". State University of New York at Oswego. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.
^ "Research & Scholarship Award Recipients by Region". SUNY Foundation. 2 Mayıs 2007. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
^ "BU chemistry professor named as Nobel Prize hopeful". Pipe Dream. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.
^ "Prof. M. Stanley Whittingham". internationalsocietysolidstateionics.org. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019.
^ "Stan Whittingham selected for 2018 David Turnbull Lectureship Award". MRS Bulletin. 43 (11). Kasım 2018. s. 871.
^ "Dr. M. Stanley Whittingham". NAE Website. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

M. Stanley Whittingham'ın profili - Binghamton Üniversitesi
M. Stanley Whittingham'ın röportajı [1]4 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - École supérieure de physique et de chimie industrielles de la ville de Paris

[Nobel-2019msw-1] "Nobel Prize in Chemistry Announcement". The Nobel Prize. 11 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.

[NYT-20191009-2] Specia (9 Ekim 2019). "Nobel Prize in Chemistry Honors Work on Lithium-Ion Batteries". The New York Times. 12 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2019.

[3] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 5 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 6 Mart 2020.

[marquisWW-4] "Stanley Whittingham, Ph.D." Marquis Who's Who Top Educators. 23 Ocak 2019. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.

[NobelFacts-5] "M. Stanley Whittingham: Facts". Nobel Foundation. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2019.

[binghamton-6] "Dr. M. Stanley Whittingham". Binghamton University. 15 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2019.

[BU-news-7] Yarosh (9 Ekim 2019). "Binghamton University professor wins Nobel Prize in Chemistry". Binghamton University. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.

[8] "2019 Nobel Prize winner: Dr. M. Stanley Whittingham talks award, impact, batteries". Binghamton Press & Sun-Bulletin. Erişim tarihi: 12 Ekim 2019. ^{[ölü/kırık bağlantı]}

[NTD_News-9] "Do What Makes You Happy, Says Chemistry Nobel Prize Winner". NTD News. 1 Kasım 2019. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.

[10] "Faculty profile, Modern Languages: Georgina Whittingham". State University of New York at Oswego. 31 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2020.

[11] "Research & Scholarship Award Recipients by Region". SUNY Foundation. 2 Mayıs 2007. 22 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[pipe-12] "BU chemistry professor named as Nobel Prize hopeful". Pipe Dream. 10 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ekim 2019.

[13] "Prof. M. Stanley Whittingham". internationalsocietysolidstateionics.org. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019.

[14] "Stan Whittingham selected for 2018 David Turnbull Lectureship Award". MRS Bulletin. 43 (11). Kasım 2018. s. 871.

[15] "Dr. M. Stanley Whittingham". NAE Website. 9 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

g t d Nobel Kimya Ödülü sahipleri
1901-1925	Jacobus van 't Hoff (1901) Emil Fischer (1902) Svante Arrhenius (1903) William Ramsay (1904) Adolf von Baeyer (1905) Henri Moissan (1906) Eduard Buchner (1907) Ernest Rutherford (1908) Wilhelm Ostwald (1909) Otto Wallach (1910) Marie Curie (1911) Victor Grignard / Paul Sabatier (1912) Alfred Werner (1913) Theodore Richards (1914) Richard Willstätter (1915) 1916 1917 Fritz Haber (1918) 1919 Walther Nernst (1920) Frederick Soddy (1921) Francis Aston (1922) Fritz Pregl (1923) 1924 Richard Zsigmondy (1925)
1926-1950	Theodor Svedberg (1926) Heinrich Wieland (1927) Adolf Windaus (1928) Arthur Harden / Hans von Euler-Chelpin (1929) Hans Fischer (1930) Carl Bosch / Friedrich Bergius (1931) Irving Langmuir (1932) 1933 Harold Urey (1934) Frédéric Joliot-Curie / Irène Joliot-Curie (1935) Peter Debye (1936) Norman Haworth / Paul Karrer (1937) Richard Kuhn (1938) Adolf Butenandt / Lavoslav Ružička (1939) 1940 1941 1942 George de Hevesy (1943) Otto Hahn (1944) Artturi Virtanen (1945) James Sumner / John Northrop / Wendell Stanley (1946) Robert Robinson (1947) Arne Tiselius (1948) William Giauque (1949) Otto Diels / Kurt Alder (1950)
1951-1975	Edwin McMillan / Glenn T. Seaborg (1951) Archer Martin / Richard Synge (1952) Hermann Staudinger (1953) Linus Pauling (1954) Vincent du Vigneaud (1955) Cyril Hinshelwood / Nikolay Semyonov (1956) Alexander Todd (1957) Frederick Sanger (1958) Jaroslav Heyrovský (1959) Willard Libby (1960) Melvin Calvin (1961) Max Perutz / John Kendrew (1962) Karl Ziegler / Giulio Natta (1963) Dorothy Hodgkin (1964) Robert Woodward (1965) Robert S. Mulliken (1966) Manfred Eigen / Ronald Norrish / George Porter (1967) Lars Onsager (1968) Derek Barton / Odd Hassel (1969) Luis Leloir (1970) Gerhard Herzberg (1971) Christian Anfinsen / Stanford Moore / William Stein (1972) Ernst Otto Fischer / Geoffrey Wilkinson (1973) Paul Flory (1974) John Cornforth / Vladimir Prelog (1975)
1976-2000	William Lipscomb (1976) Ilya Prigogine (1977) Peter Mitchell (1978) Herbert Brown / Georg Wittig (1979) Paul Berg / Walter Gilbert / Frederick Sanger (1980) Kenichi Fukui / Roald Hoffmann (1981) Aaron Klug (1982) Henry Taube (1983) Bruce Merrifield (1984) Herbert A. Hauptman / Jerome Karle (1985) Dudley Herschbach / Yuan T. Lee / John Polanyi (1986) Donald Cram / Jean-Marie Lehn / Charles Pedersen (1987) Johann Deisenhofer / Robert Huber / Hartmut Michel (1988) Sidney Altman / Thomas Cech (1989) Elias Corey (1990) Richard Ernst (1991) Rudolph Marcus (1992) Kary Mullis / Michael Smith (1993) George Olah (1994) Paul Crutzen / Mario Molina / Sherwood Rowland (1995) Robert Curl / Harry Kroto / Richard Smalley (1996) Paul D. Boyer / John E. Walker / Jens Skou (1997) Walter Kohn / John Pople (1998) Ahmed Zewail (1999) Alan Heeger / Alan MacDiarmid / Hideki Shirakawa (2000)
2001-günümüz	William Knowles / Ryōji Noyori / Barry Sharpless (2001) John Fenn / Koichi Tanaka / Kurt Wüthrich (2002) Peter Agre / Roderick MacKinnon (2003) Aaron Ciechanover / Avram Hershko / Irwin Rose (2004) Robert Grubbs / Richard Schrock / Yves Chauvin (2005) Roger Kornberg (2006) Gerhard Ertl (2007) Osamu Shimomura / Martin Chalfie / Roger Tsien (2008) Venkatraman Ramakrishnan / Thomas A. Steitz / Ada Yonath (2009) Richard Heck / Akira Suzuki / Ei-ichi Negishi (2010) Dan Şehtman (2011) Robert Lefkowitz / Brian Kobilka (2012) Martin Karplus / Michael Levitt / Arieh Warshel (2013) Eric Betzig / Stefan Hell / William Moerner (2014) Tomas Lindahl / Paul Modrich / Aziz Sancar (2015) Jean-Pierre Sauvage / Fraser Stoddart / Bernard L. Feringa (2016) Jacques Dubochet / Joachim Frank / Richard Henderson (2017) Frances Arnold / Gregory Winter / George Smith (2018) John Goodenough / Stanley Whittingham / Akira Yoshino (2019) Emmanuelle Charpentier / Jennifer Doudna (2020) David MacMillan / Benjamin List (2021) Carolyn R. Bertozzi / Morten Meldal / Barry Sharpless (2022) Moungi G. Bawendi / Louis E. Brus / Alexei I. Ekimov (2023)

Stanley Whittingham nedir?, Stanley Whittingham anlamı nedir?, Stanley Whittingham ne demektir?