Tayyar Mehmed Paşa

Tayyar Mehmed Paşa
Tayyar Mehmed Paşa
Osmanlı Sadrazamı
	Görev süresi; 26 Ağustos 1638 - 24 Aralık 1638
Hükümdar	IV. Murad
Yerine geldiği	Bayram Paşa
Yerine gelen	Kemankeş Kara Mustafa Paşa
Kişisel bilgiler
Ölüm	24 Aralık 1638; Bağdad

Tayyar Mehmed Paşa (d.? Ladik - ö. 24 Aralık 1638, Bağdad), IV. Murad saltanatında 26 Ağustos 1638 - 24 Aralık 1638 tarihleri arasında 3 ay 28 gün sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamıdır.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Tayyar Mehmed Paşa, Osmanlı İmparatorluğu Sivas Eyaleti Amasya sancağına bağlı Ladik kasabasındandı. Babası Nasuh Paşa'nın kethüdası ve sonra Bağdad valisi olan ve bu görevde iken 1625'te öldürülen Vezir Mustafa Paşa'dır.^[1] Tayyar lakabını olasılıkla süratli askerî harekâtlarından almıştır. Bu lakabın babasından gelmiş olduğu da bildirilmektedir.^[2]

Tayyar Mehmet Paşa iyi bir eğitimle yetiştikten sonra çeşitli sancakbeyliklerinde bulundu. 1620 Lehistan Seferi'nde yararlıklar gösterdi. 1621'de vezirlik rütbesi verildi ve Halep valisi oldu ve ardından sıra ile Sivas valisi, 1630'da 1. kez Diyarbakır valisi, 1631'de Anadolu beylerbeyi; 1632'de 2. kez Diyarbakır valisi görevlerine getirildi. İkinci kez Diyarbakır valiliği ile birlikte Musul mühafızlığı görevi de verilmişti.^[3]

IV. Murat'ın Bağdat Seferi sırasında sadrazam Bayram Paşa yolda vefat edince ruznameci İbrahim Efendi'nin tavsiyesi üzerine sultan tarafından orduya çağrıldı ve kendisine 27 Ağustos 1638 tarihinde sadrazamlık görevi verildi. Bağdad kuşatması 15-16 Kasım'da başladı ama Aralık sonlarına kadar şehrin düşmesi gecikti. Bundan sinirlenen IV. Murad sadrazama şiddetli bir emir göndererek surlara yapılacak şiddetli genel hücumla kalenin biran evvel ele geçirilmesini istedi. 24 Aralıkta surlara bir genel hücum başlatıldı ve Sadrazam Tayyar Mehmed Paşa şahsen serdengeçtilerin başına geçerek kalenin en önemli birkaç burcunu bu birlikle eline geçirdi. Ancak bu arada elinde kılıcı ile öldürüldü. Kuşatmanın 40. gününde ağır kayıplara uğramış bulunan Safevî kale komutanı Bektaşhan, vire ile teslim oldu.^[2]

Tayyar Mehmed Paşa'nın mezarı, aynı şehirde savaşta ölen babası Mustafa Paşa'nın mezarı yanında, İmam-ı Azam Türbesi Mezarlığı'ndadır.

Sultan IV. Murad'ın onun savaşta ölmesine çok üzülmüş olduğunu gizleyememiş ve

Ah Tayyar, Bağdad kalesi gibi yüz kaleye değerdin..

diye hayıflandığı bildirilmiştir.^[2]

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Sicill-i Osmani'de şöyle değerlendirilmektedir:^[3]

Akıllı, olgun ve cesurdu.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.386-387
^ ^a ^b ^c Özgören, Reşat, "Mehmed Paşa (Tayyar)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, c.2 c.171, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.
^ ^a ^b Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III s.258 [1]

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Uzunçarşılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.386-387
Buz, Ayhan, (2009) Osmanlı Sadrazamları, İstanbul: Neden Kitap, ISBN978-975-254-278-5, say.109.
Danışmend, İsmail Hami, (2011), İzahlı Osmanlı Tarihi Kronolojisi 6 Cilt, İstanbul:Doğu Kütüphanesi, ISBN 9789944397681
Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III s.258 [2]
Özgören, Reşat, "Mehmed Paşa (Tayyar)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, C.2 s.171, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.

Siyasi görevi
Önce gelen: Bayram Paşa	Osmanlı Sadrazamı 26 Ağustos 1638 - 24 Aralık 1638	Sonra gelen: Kemankeş Kara Mustafa Paşa

[uzuncarsılı-1] Uzunçarsılı, İsmail Hakkı, (1954) Osmanlı Tarihi III. Cilt, 2. Kısım , XVI. Yüzyıl Ortalarından XVII. Yüzyıl Sonuna kadar), Ankara: Türk Tarih Kurumu (Altıncı Baskı 2011 ISBN 978-975-16-0010) say.386-387

[yaşamyapıt-2] Özgören, Reşat, "Mehmed Paşa (Tayyar)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, c.2 c.171, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Yayıncılık A.Ş. ISBN 975-08-0071-01.

[sicilliosmani-3] Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.III s.258 [1]

[1]

[2]

[3]

g t d IV. Murad dönemi (1623-1640)
Ailesi	I. Ahmed Kösem Sultan Ayşe Haseki Sultan İsmihan Kaya Sultan II. Osman Şehzade Mehmed Şehzade Cihangir Şehzade Orhan Şehzade Selim Şehzade Hasan Şehzade Süleyman Şehzade Bayezid Şehzade Hüseyin Şehzade Kasım İbrahim Ayşe Sultan Fatma Sultan Hatice Sultan Gevherhan Sultan Hanzade Sultan Esma Sultan Zahide Sultan Atike Sultan Cemre Sultan Zeynep Sultan Abide Sultan
Sadrazamlar	Kemankeş Kara Ali Paşa (1623-1624) Çerkes Mehmed Ali Paşa (1624-1625) Hafız Ahmed Paşa (1625-1626) Kayserili Halil Paşa (1626-1628) Hüsrev Paşa (1628-1631) Hafız Ahmed Paşa (1631-1632) Topal Recep Paşa (1632-1632) Tabanıyassı Mehmed Paşa (1632-1637) Bayram Paşa (1637-1638) Tayyar Mehmed Paşa (1638-1638) Kemankeş Kara Mustafa Paşa (1638-1640)
Şeyhülislamlar	Zekeriyazade Yahya Efendi (1623-1623) Hocazade Esad Efendi (1623-1625) Zekeriyazade Yahya Efendi (1625-1632) Ahîzâde Hüseyin Efendi (1632-1634) Zekeriyazade Yahya Efendi (1634-1640)

Tayyar Mehmed Paşa Kimdir?