Derviş İbrahim Paşa
Doğum	1812 Lofça, Osmanlı İmparatorluğu
Ölüm	21 Haziran 1896 (84 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu
Defin yeri	II. Mahmud Türbesi
Bağlılığı	Osmanlı İmparatorluğu
Branşı	Osmanlı ordusu
Hizmet yılları	1830-1896
Rütbesi	Müşir
Komutası	Bosna Tümeni, Yanya Valisi, 4. Ordu, Halep Valisi, 5. Ordu, Diyarbekir Valisi, 5. Ordu, 4. Ordu, 3. Ordu, Bosna Valisi, 3. Ordu ve Manastır Valisi, Hassa Ordusu, Serasker, Bahriye Nazırı, Serasker, 3. Ordu ve Manastır Valisi, Batum Ordusu, 4. Ordu, Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Reisi, Hassa Ordusu, Selanik Valisi, Dâr-ı Şuray-ı Askerî Reisi, Mısır Memuriyet-i Mahsusası, Rumeli-yi Şahane Fevkalade Kumandanı
Çatışma/savaşları	Kırım Savaşı, 93 Harbi
Ödülleri

Derviş İbrahim Paşa ya da Lofçalı İbrahim Derviş Paşa, (1817, Lofça - 21 Haziran 1896, İstanbul) Osmanlı asker ve devlet adamıdır.^[1] 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Batum limanından Müslüman Gürcüleri zorla göç ettirmesiyle tanınır.^[2][3][4]

Lofça ayanından Genç İbrahim Ağa'nın oğluydu. 1830 yılında İstanbul'a gelerek Osmanlı Ordusu'na katıldı. 18 Nisan 1836 tarihinde Binbaşı rütbesine terfi eden İbrahim Derviş Paşa, sonrasında Ömer Lütfi Paşa'nın yaverliğine getirildi.^[5] 1852/53 Karadağ Seferi'nde de Serdar-ı Ekrem Müşir Ömer Lütfi Paşa'nın yaveri olarak görev yaptı. Bu seferde komuta ettiği kuvvetlerle Grahova'ya girerek isyancı reislerini denetim altına aldı.^[6]

Çeşitli askeri görevlerde bulunduktan sonra 28 Nisan 1862 tarihinde Müşir rütbesine terfi etti. Ömer Lütfi Paşa'nın önerisi üzerine ikinci rütbeden Osmaniye Nişanı ile taltif edildi. 1 Mayıs 1862 tarihinde Osmanlı Bosna Tümeni Komutanlığı'na atandı. Karadağ İsyanı'nı bastırarak emrindeki kuvvetlerle birlikte İşkodra'ya girdi. Başarılarından ötürü birinci rütbeden Osmaniye Nişanı ile taltif edildi. 4 Nisan 1863 tarihinde Yanya Valisi olarak atandı. Şubat 1864'te 4. Ordu Komutanı olarak görevlendirildi. Bu görevi sırasında 1865 yılında Ahmed Cevdet Paşa'nın, komiser olarak katıldığı Anadolu ıslâhat heyetine komutan olarak dahil oldu. Kozan ve çevresinde Fırka-i Islahiye kuvvetlerini komuta etti. Ocak 1866'da 5. Ordu Komutanı olarak atandı. Ekim 1867'de Diyarbekir Valisi olarak atandı. Nisan 1868'de tekrar 4. Ordu Komutanı olarak görevlendirildi. Ocak 1869 - Ocak 1872 tarihleri arasında Halep Valisi, Ocak 1872 - Haziran 1873 tarihleri arasında 3. Ordu Komutanı ve Şubat 1874 - Ağustos 1875 tarihleri arasında Bosna Valisi olarak görev yaptı. Bosna Valisi olarak görev yaparken Hersek Sancağı'nda başlayan isyana engel olamadığı için görevinden alınarak 3. Ordu Komutanı ve Manastır Valisi olarak görevlendirildi. Eylül 1875'te Sultan Abdülaziz'in Sadrazam olarak görevlendirdiği Mahmud Nedim Paşa tarafından başkent İstanbul'a çağrılarak Hassa Ordusu Komutanı olarak atandı. Aralık 1875'te Serasker olarak atandı. Ocak 1876'da Bahriye Nazırı olarak görevlendirildi. Nisan 1876'da yeniden Serasker oldu. Mayıs 1876'da Mütercim Mehmed Rüşdi Paşa'nın sadarete getirilmesi üzerine Sultan Abdülaziz yanlısı olarak bilindiği için başkentten uzaklaştırılarak tekrar 3. Ordu Komutanı ve Manastır Valisi olarak atandı. Göreve atandıktan birkaç gün sonra Sultan Abdülaziz, Serasker Hüseyin Avni Paşa'nın tertiplediği bir askerî darbe sonucu tahttan indirildi. Bu görevini Aralık 1876'ya kadar sürdürdü.

Derviş İbrahim Paşa, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nda Batum Ordusu komutanı olarak görev yapmış ve Batum limanını ateşkese kadar başarıyla savunmuştur. 1878'de Berlin Antlaşması uyarınca Batum ve çevresinin Ruslara savaş tazminatı olarak bırakılmasından sonra, özellikle Çürüksu (Kobuleti) bölgesindeki Müslüman Gürcüleri göçe zorlamıştır. Aleksandr Frenkel, 1879 yılında Rusça basılan Çürüksu ve Batum Notları (Очерки Чурук-су и Батума) adlı kitabında Osmanlıların Çürüksu halkını, özellikle kadın ve çocukların göçe zorladığını yazmıştır.^[7][8] Droeba gazetesinin aynı yıl yayımlanan bir nüshasında da Osmanlı asker İbrahim Derviş Paşa'nın Çürüksulu Müslüman Gürcüleri zorla göç ettirdiği belirtilmiştir.^[2] Frenkel'e verilen bilgiye göre, Osmanlılar insanları zorla gemilere bindiriyor ve Osmanlı ülkesine götürüyorlardı. Kobuletliler buna direnmiş, hatta 14-15 Ağustos 1879’de Osmanlılar ile halk arasında çatışmalar çıkmıştı. Bu direniş karşısında Osmanlılar bundan vazgeçmek zorunda kalmıştı.^[3][4]

Derviş İbrahim Paşa, 1878 yılında yeniden Dördüncü Ordu komutanlığına getirildi. 1880 yılında İstanbul'a çağrılarak Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Riyaseti'ne atandı. Bir süre sonra da Hassa Ordusu Komutanı olarak atandı. Aynı yıl Karadağ ile Arnavutluk arasındaki sınır çatışmasının barışçıl yollardan çözülmesini sağladı. Ağustos 1880 - Ocak 1882 tarihleri arasında Selanik Valisi olarak görev yaptı. Özel bir görevle gönderildiği Mısır'da Arabi Paşa Ayaklanması ile uğraştı. 7 Haziran 1882 tarihinde Mısır'a geldi. Ancak, uzlaşmacı politikası başarısız oldu; Arabi Paşa uzlaşmaz tutumunu korudu ve nihayet İngiltere Mısır'a askerî müdahale kararı verdi. II. Abdülhamid tarafından Yaver-i Ekrem ve Sultan'ın Kıdemli Müşaviri olarak görevlendirildi.

Rumeli-yi Şahane Fevkalade Kumandanı olarak görev yaparken 22 Haziran 1896 tarihinde tüberkülozdan öldü. Sultan II. Mahmud Türbesi hazîresine defnedildi.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]