Büyük Veba Salgını anlamı nedir

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Nedir?

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Nedir?, Büyük Veba Salgını anlamı nedir Nerededir?, Büyük Veba Salgını anlamı nedir Hakkında Bilgi?, Büyük Veba Salgını anlamı nedir Analizi? Büyük Veba Salgını anlamı nedir ilgili Büyük Veba Salgını anlamı nedir ile ilgili bilgileri sitemizde bulabilirsiniz.  Büyük Veba Salgını anlamı nedir ile ilgili daha detaylı bilgi almak ve iletişime geçmek için sayfamıza tıklayabilirsiniz. Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Anlama Gelir Büyük Veba Salgını anlamı nedir Anlamı Büyük Veba Salgını anlamı nedir Nedir Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Anlam Taşır Büyük Veba Salgını anlamı nedir Neye İşarettir Büyük Veba Salgını anlamı nedir Tabiri Büyük Veba Salgını anlamı nedir Yorumu 

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesi

Lütfen Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. Büyük Veba Salgını anlamı nedir İlgili Sözlük Kelimeler Listesi Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demek? ,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demektir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demektir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Analizi? , Büyük Veba Salgını anlamı nedir Anlamı Nedir?,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demektir? , Büyük Veba Salgını anlamı nedir Açıklaması Nedir? ,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Cevabı Nedir?,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı?,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı Nedir? ,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı Ne demek?,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı Ne demektir?

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadınız

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı Nedir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı Ne demek? , Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı Ne demektir?

Demek Ne Demek, Nedir? Tdk'ye Göre Anlamı

Demek kelimesi, dilimizde oldukça kullanılan kelimelerden birisidir. TDK'ye göre, demek kelimesi anlamı şu şekildedir:

Söylemek, söz söylemek -  Ad vermek -  Bir dilde karşılığı olmak -  Herhangi bir ses çıkarmak -  Herhangi bir kanıya, yargıya varmak -  Düşünmek - Oranlamak  - Ummak, - Erişmek -  Bir işe kalkışmak, yeltenmek -  Saymak, kabul etmek -  bir şey anlamına gelmek -  öyle mi,  - yani, anlaşılan -  inanılmayan, beklenmeyen durumlarda kullanılan pekiştirme veya şaşma sözü

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Bu Kelimeyi Kediniz Aradınız Ve Bulamadığınız İçin Boş Safyadır

Demek Kelimesi Cümle İçerisinde Kullanımı

Eskilerin dediği gibi beşer, şaşar. -  Muşmulaya döngel de derler.

Kamer `ay` demektir. -  Küt dedi, düştü. -  Bu işe herkes ne der? -  Güzellik desen onda, zenginlik desen onda. -  Bundan sonra gelir mi dersin? -  Saat yedi dedi mi uyanırım. - Kımıldanayım deme, kurşunu yersin. Ağzını açayım deme, çok fena olursun. - Yarım milyon dediğin nedir? - Okuryazar olmak adam olmak demek değildir. -  Vay! Beni kovuyorsun demek, pekâlâ! Büyük Veba Salgını anlamı nedir - Demek gideceksin.

Demek Kelimesi Kullanılan Atasözü Ve Deyimler

- dediği çıkmak - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek

 - dedi mi - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin  - demek istemek , - demek ki (veya demek oluyor ki) , - demek olmak , - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok - dediği çıkmak , {buraya- - dediğinden (dışarı) çıkmak - dediğine gelmek i, - dedi mi , {buraya- - deme! - demediğini bırakmamak (veya koymamak) - deme gitsin , - demek istemek - demek ki (veya demek oluyor ki) - demek olmak - dememek - der oğlu der - deyip de geçmemek - diyecek yok

Büyük Veba Salgını anlamı nedir

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Nedir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne demek? , Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesi İle ilgili Daha Fazla Bilgi , Almak İçin Kategoriler Sayfamıza Bakınız. İlgili Sözlük Kelimeler Listesi

Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demek? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demektir? ,Büyük Veba Salgını anlamı nedir Analizi? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Anlamı Nedir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demektir?, Büyük Veba Salgını anlamı nedir Açıklaması Nedir? , Büyük Veba Salgını anlamı nedir Cevabı Nedir? , Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı?





Büyük Veba Salgını anlamı nedir

Kara Ölüm

Vikipedi, özgür ansiklopedi
(Büyük Veba Salgını sayfasından yönlendirildi)
Kara Ölüm
Kara Ölüm'ün Avrupa'da ve Yakın Doğu'da Yayılması (1346-1353)
Kara Ölüm'ün Avrupa'da ve Yakın Doğu'da Yayılması (1346-1353)
HastalıkHıyarcıklı veba
Virüs cinsiYersinia pestis bakterisi
YerAvrasya ve Kuzey Afrika
İlk vakaUzak Doğu
Varış tarihi1346-53
İstatistikler
Ölümler
75-200 milyon arası (tahmini)
Kara Ölüm'ün Toggenburg İncilinde resmedilmesi. (1441)

Kara Veba olarak da bilinen Kara Ölüm, insanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül salgındır. Avrasya ve Kuzey Afrika'da 75-200 milyon[1][2][3] kadar insanın ölümüne yol açtığı düşünülmektedir. 1346-1353 yılları arasında Avrupa'da zirveye ulaşan salgın, insanlık tarihinde kaydedilen en ölümcül salgındı.[4] Hastalığın sebebi Yersinia pestis bakterisidir. Genellikle hıyarcıklı veba görülse bile, pnömonik veba ve septisemik veba da görülebilinir.[5][6]

Kara Ölüm, ikinci veba salgınının başlangıcıydı.[7] Veba, Avrupa tarihinin seyri üzerinde önemli etkisi olan dini, sosyal ve ekonomik çalkantılar yarattı.

Kara Ölüm'ün kökeni tartışmalıdır. Pandemi ya Orta Asya'da ya da Doğu Asya'da ortaya çıktı. Ancak ilk kesin görünümü 1347'de Kırım'da olmuştur. Kırım'dan, büyük olasılıkla Ceneviz gemilerinde seyahat eden ve siyah farelerde yaşayan pireler tarafından taşınmıştır. Akdeniz Havzası'ndan yayılarak Konstantinopolis, Sicilya ve İtalyan Yarımadası üzerinden Afrika, Batı Asya ve Avrupa'nın geri kalanına ulaştı. Kara Veba'nın karaya çıktıktan sonra esas olarak kişiden kişiye pnömonik veba olarak yayıldığına ve böylece salgının iç bölgelere hızlı yayılmasını açıkladığına dair kanıtlar var; bu, birincil vektörün hıyarcıklı vebaya neden olan sıçan pireleri olması durumunda beklenenden daha hızlıydı. [8]

Kara Ölüm, Geç Orta Çağ'da Avrupa'yı vuran ikinci büyük doğal afetti (ilk olanı 1315-1317 Büyük Kıtlığıydı) ve Avrupa nüfusunun yüzde 30 ila yüzde 60'ını öldürdüğü tahmin ediliyor. [9] [10] [11] Vebanın 14. yüzyıldaki yaklaşık 475 milyon olan dünya nüfusunu 350-375 milyona düşürdüğü tahmin ediliyor.[12] Geç Orta Çağ boyunca başka salgınlar da vardı ve diğer katkıda bulunan faktörlerle birlikte Avrupa nüfusu 1300 yılındaki seviyesini 1500 yılına kadar geri kazanmadı. [a] [13]

İsim[değiştir | kaynağı değiştir]

Köken[değiştir | kaynağı değiştir]

"Kara Veba" ismi, Türkçeye İngilizce olan "Black Death" isminden geçmiştir.

İngilizce iki kelimenin birleşimiyle oluşmuştur. Danimarkalı sözcük ögesi üstünde modellenmiştir.[14]

Kök[değiştir | kaynağı değiştir]

Black, Death[14]

Etimolojik Köken[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Muhtemelen kurbanların derisinde beliren siyaha yakın iç kanama kaynaklı yaralardan atıfta bulunuldu.
  • Muhtemelen sözcük yapısının kökeni Danca olan "den sorte død" tümlecinden geldi.

Black (Kara) kelimesi Avrupa'da salgına atıfta bulunan salgın dönemi kaynaklarında (14 ve 15. yy) varlığı kanıtlanmamıştır.

Spesifik kullanım ilk kez 15 ve 16. yüzyıllarda İsveç ve Danimarka kroniklerinde görünür. İsveççe: '† swarta dödhen', Dancada : 'den sorte død' tümleçleri kullanılmıştır. Muhtemelen Danca terimler Avrupa dillerine adapte edildi.

Daha önceki metinlerde salgına Salgın Hastalık (Pestilence), Veba (The Plague), Büyük Salgın (Great Pestilence), Büyük Ölüm (Great Death) ya da The Forste Moreyn veya İlk Veba (First Pestilence) denir. Latince Pestis veya Pestilentia; Epidemia; Mortalitas gibi adlarla anılır. 14. yüzyılın sonlarına doğru Avrupa'da diğer salgın hastalıklardan ayırt etmek için İlk Veba (The Forste Moreyn) adı kullanılır.

'Kara Ölüm' Terimi 1750'lere kadar bu salgını tanımlamak için kullanılmadı. İlk kez 1755'te kullanıldığı tanımlandı o da Dancadan tercüme edildiği tahmin ediliyor. 'Kara Ölüm' ismi İlk kez İsveçli ve Danimarkalı tarihçiler tarafından 15 ve 16. yüzyıllarda popüler hale geldi ve 16 ve 17. yüzyıllar arasında diğer dillere aktarıldı.[14]

Diğer Veba Salgınları[değiştir | kaynağı değiştir]

Araştırmalara göre vebanın ilk kez Avrupa ve Asya'da Erken Tunç Çağında görüldüğü öne sürüldü.[15] Bu salgının M.Ö. 3000 civarında 'Neolitik Düşüş' ile ilişkili olabileceği tahmin ediliyor.[16] Bu vebanın yanı sıra hayvan hastalıkları ve tarımsal kıtlık Neolitik Düşüşün sebepleri arasında.[17]

Aşağıda tarihe adını yazmış veba salgınları bulunmakta.

Justinianus Veba Salgını[değiştir | kaynağı değiştir]

Doğu Roma ve Akdeniz kıyı kenarlarını etkileyen bir veba salgınıdır.[18] İki asır boyunca (541-686) kendini yenileyip 25-100 milyon insanın ölümünde sorumlu olduğuna inanılsa[19] da 2019 yılında yapılan araştırmaların bu veba salgınının ölüm oranı ve sosyal etkilerinin abartıldığı hakkında bir iddia ortaya atılmıştır.[20][21]

Doğu Roma İmparatorluğu’nda Sicilya Vebası

745 yılında Sicilya’da başlayan salgın, dönemin imparatorluğu olan Doğu Roma’ya da ulaşır. Salgının etkisi o kadar büyük olmuştur ki İmparator V. Konstantin başkent Konstantinople’yi terk ederek Bitinya’ya (Kocaeli yarımadası) gider. 748 yılında salgın sona erince Doğu Roma İmparatorluğu nüfusun yarısından fazlasını kayıp vermiştir. Salgın sonrasında başkent Konstantinople hayalet bir şehre dönüşmüştür. Azalan nüfus karşısında İmparator V. Konstantin Yunanistan ve adalarından binlerce kişiyi zor kullanarak başkente getirir ve yerleştirir. Artan nüfusla birlikte başkent bir yıl içerisinde salgın öncesi haline dönmüştür.[22]

San Cristóbal de La Laguna vebası[değiştir | kaynağı değiştir]

İspanya, Güney Afrika, İngiltere ve Mısır'da yakın tarihlerde (1582-1609) etkili olmuştur. 5000-9000 insanın ölümünden sorumludur.[23][24]

1629-1631 İtalyan vebası[değiştir | kaynağı değiştir]

1629 ve 1631 yılları arasında İtalya'da etkisini gösteren bu veba salgını 280.000'e yakın kişinin ölümünden sorumludur.

Büyük Londra Vebası[değiştir | kaynağı değiştir]

İngiltere'de ortaya çıkan veba salgınının 100.000'e yakın kişiyi öldürdüğü tahmin ediliyor. Bu veba salgını Londra'da büyük çaplı karantinalara sebep olmuş.[25] 1665 ve 1666 yılları arası etkisini göstermiştir.[26]

1738'in Büyük Vebası[değiştir | kaynağı değiştir]

1738 yıllında Balkanlar'da ortaya çıkan bu veba salgınında 50.000'den fazla insan ölmüştür.

1770-1772 Rus Vebası[değiştir | kaynağı değiştir]

1770 ve 1772 tarihleri arasında Rusya'da etkisini gösteren bu veba salgını 50.000'den fazla insanı öldürmüştür.

Tarih boyunca etkisini gösteren vebanın etkileri sadece yukarıda belirtilenlerle kalmamış, daha onlarca salgın yaşanmıştır. Ancak bu salgınlar küçük ve yetersiz kaynaklardan dolayı göz ardı edile bilinir.

14. Yüzyıl Veba Salgını[değiştir | kaynağı değiştir]

Nedenleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk Teoriler[değiştir | kaynağı değiştir]

Veba hastalığı ortaya çıktığında gerek Viyana’da ve gerek Avrupa’daki ilk tepki “Tanrı’nın insanları cezalandırdığı” şeklindeydi. Bu görüş 17. yüzyıla kadar devam etti, din adamlarına göre insanlar; insanlık dışı davranışlarda bulunmuşlar, Tanrı’yı unutmuşlar, O’nun emirlerine itaat etmemişler, etrafındakileri sevmeyi unutmuşlar ve bu yaptıklarının karşılığında da bu şekilde bir cezaya çarptırılmışlardı.[27]

Tanrı gazabını olağanüstü olaylarda göstermiştir. Bunlardan birisi kuyruklu yıldızlardır. 1582, 1606 ve 1618 yıllarında görülen kuyruklu yıldızlar ile veba hastalığı arasında bir ilişki kurulmuş, hastalığın ortaya çıkmasında kuyruklu yıldızların görülmesinin etkili olduğuna inanılmıştır. 1582’de görülen kuyruklu yıldızın Prag, Thüringen, Hollanda ve diğer bölgelere bir kâbus gibi çöken yerel bir veba çeşidini, 1606 yılında görülen kuyruklu yıldızın ise, genel bir vebayı dünyaya getirdiğine inanılmıştır.[27]

Vebanın ortaya çıkmasında diğer bir suçlu, farklı din mensupları olmuştur. Bu bağlamda özelikle Yahudiler suçlu görülmüş ve onların şehir halkı için hayat kaynağı olan kuyuları zehirledikleri iddia edilmiştir. Bu kuyulardan su içenlerin çoğu o gün ölmüştür. Bu kuyu zehirleme iddiaları öncelikle Güney Fransa’da yayılmaya başlamış sonrasında ise bir saman alevi misali bütün Avrupa’ya yayılmıştır. Öyle ki bütün kaynak ve çeşme sularına böyle bir zehir katıldığı böylece herkesin tehdit altında olduğu düşüncesi şeklinde bir panik havası oluşmuştur. Bu yüzden insanlardan kimse bu sulardan içmemiş sadece biriken yağmur sularını ve de nehir sularını içmişlerdir. Bu hastalığın yayılmasını kolaylaştırmıştır.[27]

Özellikle 14. yüzyılda Yahudilere yönelik olan bu suçlamalar artmış ve birçok Yahudi’nin sorgusuz sualsiz öldürülmesine neden olmuştur. Yahudilere karşı uygulanan bu sert politikada ruhban sınıfının yanında eğitimli tebaa da önemli bir rol oynamış ve halkı onlara karşı kışkırtmışlardır. Yöneticiler ve Papa da; Yahudilerin kuyuları zehirlemesinin nedeni olarak, Yahudilerin Hristiyanları öldürerek Hristiyanlığı ortadan kaldırmak gibi bir amaç taşıdıkları konusunda halkı kışkırtmışlardır. Yine bir başka inanışa göre; Yahudiler kuyuları zehirlemek için gizli liderlerini Toledo’da karşılamışlar ve Asya’dan gelen vebanın zehrini ondan temin etmişler veya da zehirli örümceklerle, baykuşlarla ve diğer zehirli hayvanlarla bu hastalığı yaymışlardır. Bu konuda diğer bir iddia ise hastalığın Yahudi büyüsü ile yayılmasıdır.[27]

1348 yılının Mayıs ayında Provence şehrinde Yahudiler halkın da destek verilmesiyle kurban edilmeye başlanmıştır. Elli binden fazla Yahudi öldürülmüştür. Zürich yönetimi de bu iddiaların neticesinde hiçbir Yahudi’yi ülkesine kabul etmemeye karar vermiş ve bu uygulamalar Basel, Freiburg, Strasburg gibi bölgelerde de geçerli olmuştur. Yahudilere uygulanan bu cezalar genellikle onların yakılması veya onların canlı canlı toprağa gömülmesi şeklinde olmuştur. Yahudilerin yakılmadığı yerlerde ise o yerleşim yerlerinin sakinleri öfkeden deliye dönmüş bir şekilde ellerinde kılıçlar ve ateşler ile Yahudileri ölüme zorlamışlardır. Bu korku o kadar yayılmıştır ki Yahudiler onlara gerek kalmadan kendileri bir yere toplanarak kendilerini yakmışlardır.[27]

İlk Yahudi zulmü Salzburg ve Hallein şehirlerinde baş göstermiştir. Ardından Viyana’ya sıçramıştır. Kyburg kalesinde koruma altına aldığı birkaç yüz Yahudi, öfkeli bir halk grubu tarafından yakılmıştır.[27]

Polonya Kralı Büyük Casimir, bu dönemde Yahudilere karşı koruma politikası gütmüş ve nereden gelirlerse gelsinler onları kendi ülkesinde korumuştur. Herzog Albrecht, Viyana dışındaki bölgelerde de Yahudilere uygulanan bu davranışların durmasını istemiş ve onlara kötü davrananların ve onları öldürenlerin Mautern şehrinde 600 Pfund; Krems ve Stein’de ise 400 Pfund ceza ödemeleri gerektiğini emretmiştir. Suikastçılar ise ya hemen öldürülmüş veya sonradan acı içinde ölecekleri hapishanelere atılmışlardır. Bu uygulamalardan sonra Albrecht “Yahudi dostu” olarak anılmaya başlanmıştır.[27]

Baskın Modern Teori[değiştir | kaynağı değiştir]

Kuraklık sebebiyle kemirgenler, pireler ve keneler otlak alanlardan insanların daha kalabalık olduğu yerlere kaçmaya başladı. Bu yersina pestis basilini taşıyan hayvanların insanların yerleşim bölgelerine kaçması salgının hızını büyük ölçüde artırdı.

Yersina pestis basili 1894'te Hongkong'da bir hıyarcıklı veba salgınında öğrenci olan Alexandre Yersin tarafından keşfedildi. Ayrıca Yersin bu basilin kemirgenlerde bulunduğunu kanıtladı ve farenin bulaşma aracının ana kaynağı olduğunu öne sürdü.[28][29] Yersina pestisin genel bulaşma mekanizması, 1898'de Paul-Louis Simond tarafından kurulmuş. Enfekte konakçı beslendikten birkaç gün sonra yerisna pestis konağın sindirim sistemini tıkamış. Bu tıkanıklık pireleri aç bırakır ve beslenmede daha agresif hale bürünmelerine neden olur. Bu binlerce basilisin beslenme bölgesine akın etmesine neden olur ve kurban enfekte olur.[30]

Alternatif Açıklamalar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hastalığın epidemiyolojik açıklaması, semptomlarının tanınması kadar önemlidir. Ancak salgın döneminden bu güne kalma sağlam temelli bir kaynak olmaması sebebiyle engellenmektedir. İngiltere'de hastalığın yayılması üzerine çoğu çalışma yapıldı ama genel nüfus tahminleri bile %100'ün üzerinde değişiyor çünkü İngiltere'de 1086 ile 1377 yılları arasında hiçbir nüfus sayımı yapılmadı.[31] Veba kurbanlarının sayısı o dönemdeki din adamlarının dediklerinden yola çıkılarak tahmin ediliyor.

Vebanın Belirti ve Hasta Üzerindeki Etkileri[değiştir | kaynağı değiştir]

Hıyarcıklı Veba[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir hıyarcıklı veba kurbanının kasığında oluşan hıyarcıklar. Ayrıca bu hıyarcıklar kurbanın boyun ve koltuk altı gibi lenf düğümlerinin yoğun şekilde bulunduğu bölgelerde de görüle bilinir.

Kurbanda ani bir şekilde ateş, titreme, baş ağrısı, halsizlik ve bir veya birden fazla olacak şekilde, bir elma boyutuna kadar büyüyebilen, lenf düğümlerinde ağrılı hıyarcık gelişir. Hastalık adını bu kendine özgü semptomundan alır. Bu semptomları sonradan akut ateş ve kan kusması izler.[32] Bu hastalık genelde pire ve kemirgenlerden geçer ve bakteriler, bakterinin içeri girdiği en yakın lenf düğümüne saldırır.[33] Bu hıyarcıklar daha sonradan iç kanama sebebiyle mor-siyah rengini alır.[34] Tedavi edilmezse bu lenf düğümlerindeki hıyarcıklar büyür ve vücutta gelişigüzel bir şekilde yayılma gösterir. Hıyarcıklar genellikle kasık ve koltuk altından gözlene bilinir. Tedavi edilmediğinde kurbanların %80'i sekiz gün içinde ölür.[35]

Giovanni Boccaccio'nun kalemiyle hıyarcıklı veba:

"Söz konusu yılın bahar başlarında veba, üzücü etkilerini gün yüzüne çıkarmaya başladı. Burun kanamasının kaçınılmaz ölüm anlamına gelen Doğu'daki şeklini almadı. Bu etkisini daha ziyade, kadın ve erkeklerde kasık ve koltuk altlarında oluşan şişlikler yoluyla gösterdi. Bir elma ile yumurta büyüklüğü arasında olan bu yumrulara gavoccioli (Baloncuk) adını verdiler. Ve vücudun bu iki bölümünde ortaya çıkan ölümcül gavoccioli vücuda, çok kısa bir süre içinde, gelişi güzel bir şekilde yayılmaya başladı; daha sonra hastalığın semptomları kollarda, uyluklarda ve vücudun geri kalan her yerinde siyah ve mor lekelere dönüştü - bazıları büyük iken bazıları küçük ve yayılmış şekildeydi. Ve gavoccioli yaklaşan ölümün kesin bir habercisi olduğu gibi, onlarla temas edenler için de aynı anlama geldi. Ne bir doktorun takviyesi ne de tıbbın gücü bu hastalığı tedavi etmek için bir şey yapamaz; ya hastalığın doğası hiçbir tedavi sağlanamayacak şekildeydi ya da doktorlar cahilliklerinden hastalığın çaresini bulamadılar. Her halükarda hastaların çok azı bu hastalığı atlattı ve hemen hemen hepsi önceden açıkladığım semptomların ortaya çıkmasından yaklaşık üç gün sonra öldü. Ölenlerin çoğu daha ateş veya başka herhangi bir yan etki göstermeden öldü." (...)[34]

Pnömonik veba hekimleri. (Temsili)

Pnömonik Veba[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurbanlarda ateş, baş ağrısı, halsizlik, nefes darlığı, göğüs ağrısı, öksürük ve kanlı öksürük ile hızla pnömoni gelişir. Damlacık yoluyla yayılır ve akciğerlerde yayılım gösterir. Zatürre, solunum yetmezliği ve şoka sebep olabilir. Pnömonik veba, vebanın en tehlikeli ve havadan damlacık yoluyla yayılabilen tek cinsidir.[33] Pnömonik veba %90 ile 95 arasında bir ölüm oranına sahiptir.[32]

Bir septisemik veba kurbanının ellerinde oluşan kararma ve doku ölümü. Ayrıca bu semptom burun ve ayak parmaklarında da baş gösterebilir.

Septisemik Veba[değiştir | kaynağı değiştir]

Kurbanlarda ateş, titreme, aşırı halsizlik, şok ve iç kanama gelişir. Dokuda, özellikle el-ayak parmakları ve burunda, iç kanamaya bağlı olarak morluk ve siyahlıklar gelişir. Bu dokular sonradan ölebilir. Bu veba tedavi edilmemiş hıyarcıklı vebadan gelişebilir. Bu hastalık kemirgen ve pire yoluyla yayılır.[33]

Kara Ölüm'ün Topluma Etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

Salgından Önce Toplumun Demografik, Sosyal ve Ekonomik Durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Feodalitenin yaygın olarak görüldüğü Avrupa'da toplumsal sınıflandırma büyük ölçüde vardı. Toplumsal ayrım bir uçurum gibiydi. Avrupa devletleri 1335-1345 yıllarında başlayan Yüzyıl Savaşlarıyla birlikte bir savaş ekonomisine girmişlerdi. Bu durum vergiden alınması gereken gelirlerin artmasına neden oldu. Bu durum ülke çapında borçlanmaya ve devlet hazinelerinin tükenmesine kadar gitti. Bu ağır vergilenme ve borçlanma sermaye ve üretimin kısıtlanmasına sebep oldu. Fiyatlar hızla yükseldi ve insanların geçimi daha da güçleşti.

Bunun yanında yaşanan kuraklıklar da zirai açıdan ağır darbeler vurdu. Bu kuraklık kemirgen ve haşerelerin artmasına sebep oldu.

Bunlardan kötü etkilenen devletler kadar bu olaylardan çıkarı olan devletler de oldu. Bu yaşananlar Fransa'nın lehineydi.[36]

Salgın Esnası Toplumun Demografik, Sosyal ve Ekonomik Durumu[değiştir | kaynağı değiştir]

Demografik Etki ve Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Hem salgın hem de salgından önce olan ekonomik bunalımdan kaynaklı olan yüksek fiyatlar halkı zor durumda bırakıyordu. Birçok ülke bu konuda adımlar atmaya çalıştı ve çeşitli kuruluşlar kurdu. Ölüm oranlarının aşırı olması mezarlıklarda yer bulunamaması sebebiyle ölüler sokakta üst üste bırakılmaya başlandı. Bu uygulama hem hastalığın yayılmasını arttırdı hem de kötü koku ve görüntüler sebebiyle şehir dışlarında yapılmaya devam edildi. Venedik'te nüfus kaybının aşırı olması sebebiyle dışarıdan gelen insanlara vatandaşlık verilmeye başlandı. Veba sebebiyle ekim ve dikim yapılamaması sebebiyle kıtlıklar yaşandı ve insanlar daha da çaresizleşti. Avrupa'da olduğu gibi Afrika'da da günlük hayat tamamen durdu ve insanlar sürekli salgından ölenlerin cenazeleriyle meşgul oldu. Kefen yetişmez, mezarcılar fahiş fiyat istemeye başlamıştı. Din adamlarının ölmesi sebebiyle ibadethaneler kapanmıştı.[37]

Ekonomik Etki ve Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Veba, başladığı yıllar itibarıyla ekonomiyi çökertme noktasına getirdi. Feodaliteyi bozdu ve tarımı zorlaştırdı. Toprak sahipleri çalışanların fiyatlarını zorunlu olarak arttırdı. Derebeyler eski güçlerini yitirdi. Salgın nedeniyle seyyar tüccarlar başka yerlere yöneldi. Doktorlar salgının bulaşma tehlikesine karşılık iki kat fazla ücret istemeye başladılar. Çok sayıda hekim bu hastalıkta hayatını kaybetti. Alanlarında usta kişilerin ölümüyle beraber işin ehli olmayan insanların bu alana yönelmesiyle ürün ve hizmet kalitesi düştü.

Demografik daralma nüfusu düşürdüğü için kira fiyatlarını düşürmüş, işçilerin ücretini arttırdı. Bu hayatta kalan insanların yaşamını kolaylaştırmıştır. Askeri kapasite zayıflamış ve bu da orduya etki etti.[37]

Sosyal Etki ve Sonuçlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Veba toplumsal hayatı derinden etkilemiştir. Avrupa'da 14 ve 15. yüzyıllarda köylü isyanları çıktı. Köylü ve işçilerin özgürleşmesinde vebanın önemi büyüktür çünkü bu salgınla beraber değerleri bilinmeye başlandı. Kilisenin bu salgın hakkında bir şey yapamaması kiliseye olan güveni sarstı. Aile bireylerinin ölümü aile yapılarını bozdu. Birçok kişi hastalıktan korktuğu için aile ve akrabalarını terk ederek onlardan uzaklaştı. Göçler arttı. Toplum hastalık neticesinde temizlik adabını öğrenmek zorunda kaldı.[37]

Ölümler[değiştir | kaynağı değiştir]

Ölüm sayıları hakkında dönem kaynaklarının yetersiz olmasından dolayı kesin bir rakam yoktur. Avrasyada 75 ile 200 milyon arasında insan öldürdüğü tahmin ediliyor.[1][2][3] Bu ölüm sayıları, içinde yüzlerce hatta binlerce iskelet kalıntısının bulunduğu toplu mezarlara sebep oldu. Kazılan toplu mezarlar uzmanlara Kara Ölüm'ün biyolojik, sosyolojik, tarihi ve antropolojik sonuçlarını incelemelerine ve yorumlamalarına katkıda bulundu.[38]

Not listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Declining temperatures following the end of the Medieval Warm Period added to the crisis

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b ABC/Reuters (29 Ocak 2008). "Black death 'discriminated' between victims (ABC News in Science)". Australian Broadcasting Corporation. 20 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2008. 
  2. ^ a b "Black Death's Gene Code Cracked". Wired. 3 Ekim 2001. 26 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Şubat 2015. 
  3. ^ a b "Health: De-coding the Black Death". BBC. 3 Ekim 2001. 7 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2008. 
  4. ^ "Economic life after Covid-19: Lessons from the Black Death". The Economic Times. 29 Mart 2020. 21 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2020. 
  5. ^ "Plague". www.who.int (İngilizce). 30 Nisan 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  6. ^ "Distinct Clones of Yersinia pestis Caused the Black Death". Nora J. Besansky. 7 Ekim 2010. 31 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  7. ^ "The History of Plague – Part 1. The Three Great Pandemics". jmvh.org. April 2012. 2 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2019. 
  8. ^ Snowden 2019.
  9. ^ Aberth 2010.
  10. ^ Austin Alchon 2003.
  11. ^ "Plague was one of history's deadliest diseases – then we found a cure". National Geographic. 6 Temmuz 2020. 2 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Aralık 2020. 
  12. ^ "Historical Estimates of World Population". Census.gov. 2 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Nisan 2019. 
  13. ^ Galens (2001). "The Late Middle Ages". Middle Ages Reference Library. Gale. 1. 16 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Mayıs 2020. 
  14. ^ a b c "Black Death, n. : Oxford English Dictionary". web.archive.org. 22 Mayıs 2021. 22 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021. 
  15. ^ Susat, Julian; Lübke, Harald; Immel, Alexander; Brinker, Ute; Macāne, Aija; Meadows, John; Steer, Britta; Tholey, Andreas; Zagorska, Ilga; Gerhards, Guntis; Schmölcke, Ulrich (29 Haziran 2021). "A 5,000-year-old hunter-gatherer already plagued by Yersinia pestis". Cell Reports (İngilizce). 35 (13). doi:10.1016/j.celrep.2021.109278. ISSN 2211-1247. PMID 34192537. 
  16. ^ Rascovan, Nicolás; Sjögren, Karl-Göran; Kristiansen, Kristian; Nielsen, Rasmus; Willerslev, Eske; Desnues, Christelle; Rasmussen, Simon (10 Ocak 2019). "Emergence and Spread of Basal Lineages of Yersinia pestis during the Neolithic Decline". Cell. 176 (1-2): 295-305.e10. doi:10.1016/j.cell.2018.11.005. ISSN 1097-4172. PMID 30528431. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  17. ^ Colledge, Sue; Conolly, James; Crema, Enrico; Shennan, Stephen (Kasım 2019). "Neolithic population crash in northwest Europe associated with agricultural crisis". Quaternary Research (İngilizce). 92 (3): 686-707. doi:10.1017/qua.2019.42. ISSN 0033-5894. 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021. 
  18. ^ B. A., History. "Before the Black Death, There Was the Sixth-Century Plague". ThoughtCo (İngilizce). 18 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  19. ^ "An Empire's Epidemic". www.ph.ucla.edu. 4 Ağustos 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  20. ^ Mordechai, Lee; Eisenberg, Merle (1 Ağustos 2019). "Rejecting Catastrophe: The Case of the Justinianic Plague*". Past & Present (İngilizce). 244 (1): 3-50. doi:10.1093/pastj/gtz009. ISSN 0031-2746. 8 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Kasım 2021. 
  21. ^ "Justinian's Flea - Q&A + Errata". www.justiniansflea.com. 29 Eylül 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  22. ^ Radi Dikici. Bizans İmparatorluğu Tarihi (Byzantium 330-1453) (Onuncu bas.). Remzi Kitapevi. s. 207. 
  23. ^ "Wayback Machine" (PDF). web.archive.org. 25 Şubat 2020. 25 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  24. ^ "Chapter 15: A History of Spain and Portugal". web.archive.org. 27 Mart 2017. 8 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  25. ^ "The London Plague 1665". web.archive.org. 27 Mayıs 2016. 27 Mayıs 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  26. ^ Archives, The National. "The National Archives - Homepage". The National Archives (İngilizce). 24 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  27. ^ a b c d e f g "Arşivlenmiş kopya". 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2021. 
  28. ^ The Oxford dictionary of the Middle Ages. Robert E. Bjork. Oxford: Oxford University Press. 2010. ISBN 978-0-19-866262-4. OCLC 475455573. 
  29. ^ La Peste Bubonique A Hong-Kong (İtalyanca). Alexandre Yersin. 1894. 12 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2021. 
  30. ^ Interdisciplinary public health reasoning and epidemic modelling : the case of Black Death. George Christakos. Berlin: Springer. 2005. ISBN 978-3-540-28165-8. OCLC 262677942. 
  31. ^ Ziegler, Philip (1998). The black death. Goldalming, Surrey: Bramley Books. ISBN 1-85833-831-X. OCLC 43390162. 
  32. ^ a b Herlihy, David (1997). The black death and the transformation of the west. Samuel Kline, Jr. Cohn. Cambridge, Mass.: Harvard University Press. ISBN 0-674-07612-5. OCLC 36158791. 
  33. ^ a b c CDC (27 Kasım 2018). "Symptoms of plague | CDC". Centers for Disease Control and Prevention (İngilizce). 20 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  34. ^ a b "Boccaccio on the Black Death: Text & Commentary". World History Encyclopedia (İngilizce). 19 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ekim 2021. 
  35. ^ Byrne, Joseph Patrick (2004). The black death. Westport, Conn.: Greenwood Press. ISBN 0-313-32492-1. OCLC 54407618. 
  36. ^ "GEÇ ORTA ÇAĞ'DA AVRUPA EKONOMİSİ". cdn-acikogretim.istanbul.edu.tr. 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  37. ^ a b c "Arşivlenmiş kopya". 30 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ekim 2021. 
  38. ^ Antoine, Daniel (2008). "5 The Archaeology of "Plague"". Medical History (İngilizce). 52 (S27): 101-114. doi:10.1017/S0025727300072112. ISSN 0025-7273. 

Ayrıca Bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış Bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]


"https://tr.wikipedia.org/ansiklopedi/Kara_Ölüm&oldid=32542633" sayfasından alınmıştır
Büyük Veba Salgını nedir?Büyük Veba Salgını anlamı nedir?Büyük Veba Salgını ne demektir?
Büyük Veba Salgını anlamı nedir Nedir? :Büyük Veba Salgını anlamı nedir ile ilgili Büyük Veba Salgını anlamı nedir burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne Demektir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Açıklaması Nedir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Cevabı Nedir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Kelimesinin Anlamı? Büyük Veba Salgını anlamı nedir konusu Nedir Ne, yaşantımızda sık kullanılan kelimelerden birisi olarak karşımıza çıkar. Hem sosyal medyada hem de gündelik yaşantıda kullanılan ne kelimesi, uzun yıllardan beri dilimizdedir. Büyük Veba Salgını anlamı nedir Türk Dil Kurumu na (TDK) göre farklı anlamları olan ne kelimesi, Türkçe de tek başına ya da çeşitli cümleler eşliğinde kullanılabilir. Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne kelimesi ne demek, TDK ya göre anlamı nedir sorularının cevabını arayanlar için bildiris.com doğru adres! Peki, ne kelimesi ne demek, TDK ye göre anlamı nedir? Büyük Veba Salgını anlamı nedir Ne kelimesinin kökeni ne, ne kelimesinin kaç anlamı var? Büyük Veba Salgını anlamı nedir İşte TDK bilgileri ile merak edilenler
Büyük Veba Salgını anlamı nedir Açıklaması? :Büyük Veba Salgını anlamı nedir Açıklama Bir Terim Kavram Ya Da Başka Dilsel Olgunun Daha İyi Anlaşılması İçin Yapılan Ek Bilgidir.Büyük Veba Salgını anlamı nedir Söz Konusu Bilgi Açıklanacak Sözcükten Daha Uzun Olur Büyük Veba Salgını anlamı nedir Açıklama İle İlgili Durumun Kanıtı Şu Şekilde Doğrulanabilir Büyük Veba Salgını anlamı nedir Bir Sözlükteki Tanım İlgili Sözcük Yerine Kullanılabilirse, Bu Bir Açıklamadır. Büyük Veba Salgını anlamı nedir Yani Aynı Bağlam İçinde Hem Sözcük Hem De Tanım Kullanılırsa Ve Anlamsal Açıdan Bir Sorun Oluşturmuyorsa Bu Bir Açıklamadır.
Büyük Veba Salgını anlamı nedir Gerçek mi? :Büyük Veba Salgını anlamı nedir ile ilgili Büyük Veba Salgını anlamı nedir burada bulabilirsiniz. Detaylar için sitemizi geziniz Gerçek anlam Büyük Veba Salgını anlamı nedir sözcüklerin birincil anlamı ile (varsa) bu anlamla doğrudan ilişkili olan anlamlarıdır. Gerçek anlam, temel anlam ile yan anlamların bileşkesidir. Büyük Veba Salgını anlamı nedir Bir sözcüğün mecaz olmayan tüm anlamlarını kapsar.
Büyük Veba Salgını anlamı nedir Hakkında? :Büyük Veba Salgını anlamı nedir ile ilgili Büyük Veba Salgını anlamı nedir burada bulabilirsiniz. Büyük Veba Salgını anlamı nedir Detaylar için sitemizi geziniz Büyük Veba Salgını anlamı nedir Bu sayfada Hakkında nedir Hakkında ne demek Hakkında ile ilgili sözler cümleler bulmaca kısaca Hakkında anlamı tanımı açılımı Hakkında hakkında bilgiler Büyük Veba Salgını anlamı nedir resimleri Hakkında sözleri yazıları kelimesinin sözlük anlamı nedir almanca ingilizce türkçe çevirisini bulabilirsiniz
Rafael Gordillo, Çiğ süt, Old Hutton and Holmescales, Fuji Speedway, Dilara Kazımova, İsveç ve Norveç Birliği, 1981 yapımı Türk filmleri, Günbağı, Elazığ, Sadist (roman), Bilimsel dergiler listesi, Manyetik rezonans, Women in Red, NGC 900, İsrail Komünist Partisi, Mykhailo Mudryk, Lalawélé Atakora, Basra Üniversitesi, İsam Cibali, 1968 Kızıl Meydan gösterisi, Grigori Zinoviyev, Anadolunun Bağrından, Nicholas Ray, Ortadoğu Teknik Üniversitesi, II. Muhammed (Haşhaşi), Vestern, Fırat Tanış, Bedrettin Doğancan Akyürek, Sinop Kalesi, Baltacı Mehmed Paşa, Yunus Aliyev, Verem, Kamu Yönetimi, Curm, Balıkesirin il yolları, 17 Kasım, Yunanistana Birinci Pers Saldırısı, 2005 Dünya Üniversite Yaz Oyunlarında atlama, DeSoto (otomobil), Kamran İnan, François de Sales, Pardosa hohxilensis, Mahmut Celalettin Üner, Makoto Tanaka, Mary Kate ve Ashley Olsen, Kamran Ağayev, Renault Scénic, Çorumda 2014 Türkiye cumhurbaşkanlığı seçimi, Geçmişin Peşinde, Aventoft, Billund, Kampüs, Giovanni Battista Bononcini, Eva Kotchever, Yerçekimi, Selahaddin Hamid, Askerî üs, Kampuçya Halk Cumhuriyeti, In Bruges, 2019 Fransa Bisiklet Turu, Kamil Çörekçi, Marco Mengoni, Eritre arması, Yurtsever Simun, Priyanka Chopra, Keseli köstebek, Liliya Shobukhova, Kamil Demircioğlu, Madresfield, George Reisman, Artroskopi, 1995 FA Charity Shield, Silvino João de Carvalho, Knossos, Melendiz Dağı, Kamerşah Hatun, Arabesk sanat, ushiku, ibaraki, Ushiku, Ibaraki, Orta Afrika Cumhuriyeti İç Savaşı, 54. güney enlemi, Dağdemirli, Tavşanlı, İnsan Hakları Günü, Jian (Zhou), Kamerun devlet başkanları listesi, Satıcılar, Diyadin, Windsor and Maidenhead, Büyük Veba Salgını, Vallerotonda, Flanders kırmızı ale, En İyi Yönetmen San Francisco Körfez Bölgesi Sinema Eleştirmenleri Birliği Ödülü, Metop, Karmaşık sistem biyolojisi, Françoise Christophe, Flap, Edward Mills Purcell, Muazzez Abacı ve Zeki Müren Düet, Kamerun arması, Heterodontosaurus, Fransız Bilimler Akademisi, Kamera Müzesi,
Fosfatsız Nedir?, Ali Çelebi Kimdir?, Tülin Keçeci Güngör Kimdir?, Edanur Altıntaş Kimdir?, Yrd Doç Dr Birsel Aybek Kimdir? Yrd Doç Dr Birsel Aybek Nereli Yrd Doç Dr Birsel Aybek Kaç Yaşında?, Fosfatlı Nedir?, Topsuz Nedir?, Sovyetler Birliği bayrağı Anlamı Nedir, Sovyetler Birliği bayrağı Nasıl Oluştu, Sovyetler Birliği bayrağı Tarihi, Sovyetler Birliği bayrağı Renkleri, Sovyetler Birliği bayrağı Tasarımı, Aslan Sezgin Kimdir?, Topraksız Nedir?, Şener Pul Kimdir?, Topraksı Nedir?, Serap Çakır Kimdir?, Selma Karaman Kimdir?, Formaliteci Nedir?, Yavuz Tellioğlu Kimdir?, Toprakçıl Nedir?, Forgetful Nedir?, Sırbistan-Karadağ bayrağı Anlamı Nedir, Sırbistan-Karadağ bayrağı Nasıl Oluştu, Sırbistan-Karadağ bayrağı Tarihi, Sırbistan-Karadağ bayrağı Renkleri, Sırbistan-Karadağ bayrağı Tasarımı, Toprak Rengi Nedir?, For Nedir?, İsmail Aybars Aksoy Kimdir?, Nail Çiler Kimdir?, Toprak Altı Nedir?, Fonolojik Nedir?, Bekir Sıtkı Tarım Kimdir?, İhsan Sarıyar Kimdir?, Topolojik Nedir?, Hasan Bitmez Kimdir?, Topoğrafik Nedir?, Sancak-ı Şerif Anlamı Nedir, Sancak-ı Şerif Nasıl Oluştu, Sancak-ı Şerif Tarihi, Sancak-ı Şerif Renkleri, Sancak-ı Şerif Tasarımı, Lütfi İlteriş Öney Kimdir?, Ufuk Değerliyurt Kimdir?, Folklorik Nedir?, Rana Berk Kimdir?, Toplum Dışı Nedir?, Fokurdak Nedir?, Toplum Bilimsel Nedir?, Fodulca Nedir?, Ayla Bedirhan Çelik Kimdir?, Harun Özgür Yıldızlı Kimdir?, Samara bayrağı Anlamı Nedir, Samara bayrağı Nasıl Oluştu, Samara bayrağı Tarihi, Samara bayrağı Renkleri, Samara bayrağı Tasarımı, Figen Yıldırım Kimdir?, Flüoresan Nedir?, Ayhan Özçelik Kimdir?, Toplanık Nedir?, İzzet Kaplan Kimdir?, Mühip Kanko Kimdir?, Prensin Bayrağı Anlamı Nedir, Prensin Bayrağı Nasıl Oluştu, Prensin Bayrağı Tarihi, Prensin Bayrağı Renkleri, Prensin Bayrağı Tasarımı, Recep Bozdemir Kimdir?, Ali Topçu Kimdir?, Toparlakça Nedir?, Hurşit Çetin Kimdir?, Fadik Temizyürek Kimdir?, Toparlağımsı Nedir?, Toparlacık Nedir?, Osmanlı bayrağı Anlamı Nedir, Osmanlı bayrağı Nasıl Oluştu, Osmanlı bayrağı Tarihi, Osmanlı bayrağı Renkleri, Osmanlı bayrağı Tasarımı, Ülkü Doğan Kimdir?, Mehmet Akif Perker Kimdir?, Necmi Özgül Kimdir?, Top Sakallı Nedir?, Hasan Daşkın Kimdir?, Hasan Memişoğlu Kimdir?, Nazi Almanyası bayrağı Anlamı Nedir, Nazi Almanyası bayrağı Nasıl Oluştu, Nazi Almanyası bayrağı Tarihi, Nazi Almanyası bayrağı Renkleri, Nazi Almanyası bayrağı Tasarımı, Fitopatolojik Nedir?, Öztürk Keskin Kimdir?, Şeref Baran Genç Kimdir?, Tonla Nedir?, Nuran Ergen Kılıç Kimdir?, Fitne Kumkuması Nedir?, Filiz Orman Akın Kimdir?, Tombulca Nedir?, Fitne Fücur Nedir?, Zürriyetsiz İsminin Anlamı Nedir?, Fitilsiz Nedir?, Natalia Cumhuriyeti Bayrağı Anlamı Nedir, Natalia Cumhuriyeti Bayrağı Nasıl Oluştu, Natalia Cumhuriyeti Bayrağı Tarihi, Natalia Cumhuriyeti Bayrağı Renkleri, Natalia Cumhuriyeti Bayrağı Tasarımı, Zürriyetli İsminin Anlamı Nedir?, Mustafa Süleyman Kurtar Kimdir?, Züppe İsminin Anlamı Nedir?, Fitilci Nedir?, Dağıstan Budak Kimdir?, Yrd Doç Dr Bilge Gökçen Röhlig Kimdir? Yrd Doç Dr Bilge Gökçen Röhlig Nereli Yrd Doç Dr Bilge Gökçen Röhlig Kaç Yaşında?, Zümrüdi İsminin Anlamı Nedir?, Tolgasız Nedir?, Fitçi Nedir?, Hatice Gül Bingöl Kimdir?, Gökhan Baylan Kimdir?, Zülüflü İsminin Anlamı Nedir?, Tolgalı Nedir?, Fişlik Nedir?, Kampuçya Halk Cumhuriyeti bayrağı Anlamı Nedir, Kampuçya Halk Cumhuriyeti bayrağı Nasıl Oluştu, Kampuçya Halk Cumhuriyeti bayrağı Tarihi, Kampuçya Halk Cumhuriyeti bayrağı Renkleri, Kampuçya Halk Cumhuriyeti bayrağı Tasarımı, Toleranssız Nedir?, Züllü İsminin Anlamı Nedir?, Fişli Nedir?, Fişeksiz Nedir?, Zülcelâl İsminin Anlamı Nedir?, Sözdar Akdoğan Kimdir?, Murat Turna Kimdir?, Fahri Özkan Kimdir?, Zührevi İsminin Anlamı Nedir?,