Türkiye'de elektrik

Türkiye'de her yıl yaklaşık 300 TWs elektriği, yani Türkiye'nin birincil enerjisinin miktar karşı beşte bir, kullanılır. Türkiye'de elektriği çok kömür yakıyor, hem yerel hem ital. O yüzden Türkiye'nin sera gaz emisyonlarının en büyük kaynağı Türkiye'nin kömür yakan termik santralleri. Onlar'dan çok hükûmet sübvansiyon veriyor.

Ekoniminin en büyük ithalat masrafı doğal gazı ve en çok doğal gaz termik santraller kullanılır. Ancak Türkiye'nin güneş enerjisi ve rüzgâr enerjisi yavaşça yükseliyor ve Türkiye'nin mevcut hidroelektrik kolayca dengesi yapabilir.

Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk elektrik santralı 1902'de Tarsus dışında inşa edildi. 1914'te İstanbul'daki Silahtarağa Elektrik Santrali üretmeye başladı. O Osmanlı İmparatorluğun ilk büyük santralıydi.

2015 Türkiye Elektrik Kesintisi neredeyse bütün ülkede 8 saat surdu.

Tüketim[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye elektrik enerjisi tüketimi 2018 yılında bir önceki yıla göre %2,2 artarak 304,2 milyar kWh, elektrik üretimi ise bir önceki yıla göre %2,2 oranında artarak 304,8 milyar kWh olarak gerçekleşmiştir.

2018'de 303 TWs kullanıldı,^[1] zirvesi 50 GW Ağustos'ta oldu.^[2]

Rasyonel kullanmaya[değiştir | kaynağı değiştir]

2019'dan sonradaki beş yıl 11 milyar dolar enerji verimliliği yatırım planlıyor.^[3] Ayrıca 2035'teki %80 akıllı saat hedefi var.^[4]

Talep tahminleri[değiştir | kaynağı değiştir]

Genelde devletten öncedeki tahminleri daha fazla oldu.

Üretim[değiştir | kaynağı değiştir]

2018'deki elektriği %37% kömür, %30 doğal gaz, %20 hidrolik,%7% rüzgâr, %3 güneş ve %2,5 jeotermal dan üretildi.^[1] Devletin EÜAŞ yanı sıra özel şirketler de çok var.

2023 yılı sonu verilerine göre en yüksek elektrik kurulu güç 25.350 MW ile doğalgazdan elde edildi.^[5]

Yayın[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Elektrik İletim A.Ş. yayın yapar.^[6] Sabancı Üniversitesinin 2018 araştırmasını göre 2026'te Türkiye'nin elektriğinden %20'si rüzgâr ve güneşten normal yayın yatırımdan üretebilecek. Ayrıca %30'su ağ yatırımlı küçük bir artış.^[7]

Dağıtım[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Elektrik Dağıtım ve bölgesel tekeller elektriği dağıtıyor.^[8]^[9]

Politika ve kurallar[değiştir | kaynağı değiştir]

Sübvansiyonlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Çevresel etkisi[değiştir | kaynağı değiştir]

İktisat ve finans[değiştir | kaynağı değiştir]

EPİAŞ toptan pazarı yapar^[10] ve devletin şirketi EÜAŞ toptan fiyatlar idare eder. Devlet son kullanıcının fiyatlar kural yapar.^[11] Yeni rüzgar ve güneş santralleriyle elektrik üretmek, mevcut ithal kömür santralleriyle üretmekten daha ucuz.^[12]

Şirketler[değiştir | kaynağı değiştir]

Enerji şirketlerin kredisi çoğunun dolar kredisi olarak alınması ancak enerji şirketlerinin gelirinin Türk lirası olması, enerji sektörünün TL'nin değer kaybından etkilenmesine (2019 (2019) itibarıyla) yol açıyor.^[13]

Uluslararası ticaret[değiştir | kaynağı değiştir]

Yaklaşık %1 ithalat veya ihracat var.^[14]

Geleceği[değiştir | kaynağı değiştir]

Ocak 2019'da EDPK santralın finanslara tehmin etti ve yayıldı.^[15]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Godron, Philipp ve Mahmut Erkut Cebeci ve Osman Bülent Tör ve Değer Saygın (2018). "Türkiye'nin Enerji Sisteminde Yenilenebilir Kaynakların Artan Payı: İletimde Genișleme ve Esneklik Seçenekleri" (PDF). SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi. ISBN 978-605-2095-23-2. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.
Türkiye’nin kömürden elektrik üretimi art arda iki yıldır düşüşte (PDF). Ember. Mart 2021.

^ ^a ^b "Elektrik". Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.
^ Direskeneli, Haluk (10 Ocak 2019). "Turkey: Energy And Infrastructure Forecast, Risks And Opportunities 2019 – OpEd". Eurasia Review. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.
^ "Turkey set to invest $11 billion in energy efficiency". Anadolu. 10 Nisan 2019. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.
^ "Turkey sets its roadmap for smart grids". Anadolu. 26 Nisan 2018. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.
^ "Elektrik kurulu gücünde geçen yılki artışın yüzde 99,5'ini yenilenebilir enerji oluşturdu". Anadolu Ajansı. 22 Ocak 2024. 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.
^ "HAKKIMIZDA". TEİAŞ. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.
^ Godron (2018), s6
^ "Dağıtım Şirketleri". Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.
^ "Electricity Regulation in Turkey". Lexology. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.
^ "HAKKIMIZDA". Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ). 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.
^ "Turkish lira tumble triggers electricity curtailment fears". ICIS. 13 Ağustos 2018. 19 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.
^ "Türkiye'de Yeni Rüzgar ve Güneş Santralleriyle Elektrik Üretmek, Mevcut İthal Kömür Santralleriyle Üretmekten Daha Ucuz". Ember (İngilizce). 27 Eylül 2021. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.
^ "Bakan Albayrak'ın açıkladığı yeni paket ekonomiye ivme katar mı?". BBC. 24 Mayıs 2019. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019.
^ "Turkish energy sector hit by lira depreciation: MUFG research". S & P Global. 17 Ağustos 2018. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.
^ "TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASININ ARZ TARAFI" (PDF). 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye elektrik sisteminin basitleştirilmiş interaktif bir simülasyonu: SHURA Enerji Dönüşümü Merkezi 11 Mayıs 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[MENR-1] "Elektrik". Türkiye Cumhuriyeti Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı. 3 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.

[Direskeneli-2] Direskeneli, Haluk (10 Ocak 2019). "Turkey: Energy And Infrastructure Forecast, Risks And Opportunities 2019 – OpEd". Eurasia Review. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.

[3] "Turkey set to invest $11 billion in energy efficiency". Anadolu. 10 Nisan 2019. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.

[4] "Turkey sets its roadmap for smart grids". Anadolu. 26 Nisan 2018. 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.

[:0-5] "Elektrik kurulu gücünde geçen yılki artışın yüzde 99,5'ini yenilenebilir enerji oluşturdu". Anadolu Ajansı. 22 Ocak 2024. 22 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ocak 2024.

[6] "HAKKIMIZDA". TEİAŞ. 19 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.

[7] Godron (2018), s6

[8] "Dağıtım Şirketleri". Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş. 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.

[Lexology-9] "Electricity Regulation in Turkey". Lexology. 8 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.

[10] "HAKKIMIZDA". Enerji Piyasaları İşletme Anonim Şirketi (EPİAŞ). 18 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Nisan 2019.

[11] "Turkish lira tumble triggers electricity curtailment fears". ICIS. 13 Ağustos 2018. 19 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.

[12] "Türkiye'de Yeni Rüzgar ve Güneş Santralleriyle Elektrik Üretmek, Mevcut İthal Kömür Santralleriyle Üretmekten Daha Ucuz". Ember (İngilizce). 27 Eylül 2021. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Eylül 2021.

[13] "Bakan Albayrak'ın açıkladığı yeni paket ekonomiye ivme katar mı?". BBC. 24 Mayıs 2019. 24 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2019.

[Platts_2018-14] "Turkish energy sector hit by lira depreciation: MUFG research". S & P Global. 17 Ağustos 2018. 30 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2019.

[15] "TÜRKİYE ELEKTRİK PİYASASININ ARZ TARAFI" (PDF). 2 Nisan 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2019.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

Türkiye'de elektrik nedir?, Türkiye'de elektrik anlamı nedir?, Türkiye'de elektrik ne demektir?