Metabolik çatlak nedir?, Metabolik çatlak anlamı nedir?, Metabolik çatlak ne demektir?

Marksizm
Makale serilerinden

Teorik eserler 1844 Elyazmaları Feuerbach Üzerine Tezler Alman İdeolojisi Ücretli Emek ve Sermaye Komünist Manifesto Louis Bonaparte'ın 18 Brumaire'i Ekonomi Politiğin Eleştirisinin Taslağı (Grundrisse) Ekonomi Politiğin Eleştirisine Katkı Kapital Gotha Programı'nın Eleştirisi Doğanın Diyalektiği
Felsefe Ekonomik determinizm Tarihsel materyalizm Marx'ın diyaletiği Marx metodu Doğa felsefesi
Ekonomi Sermaye (birikim) Bunalım teorisi Meta Emek sömürüsü Üretim faktörleri Emek araçları Üretim araçları Üretim biçimi Asya Kapitalist Sosyalist Değer yasası Üretici güçler Bilimsel sosyalizm Artı ürün Artı değer Değer biçimi Ücretli emek
Sosyoloji Yabancılaşma Altyapı ve üstyapı Burjuvazi Sınıf Sınıf bilinci Sınıf mücadelesi Sınıfsız toplum Meta fetişizmi Komünist toplum Kültürel hegemonya Proletarya diktatörlüğü Sömürü Serbest Çağrışım Ortak akıl İnsan doğası İdeoloji Yoksullaşma Lümpen proletarya Metabolik çatlak Proletarya Özel mülkiyet Üretim ilişkileri Cisimleşme Devlet teorisi Sosyal metabolizma İşçi sınıfı
Tarih Anarşist-Komünizm Sovyetler Birliği'nde felsefe İlkel birikim Proleter devrim Proleter enternasyonalizm Dünya devrimi Genç Marx
Bakış açıları Estetik Arkeoloji Suçbilim Kültürel analiz Feminizm Film teorisi Coğrafya Tarih yazımı Edebiyat teorisi Din ve Marksizm
Varyantlar Çözümsel Avusturya Marksizmi Budapeşte Okulu Klasik Demokratik sosyalizm Avrupa komünizmi Frankfurt Okulu Freudo History and Class Consciousness Hümanist İmkânsızlık (Marksizm) Araçsal Özgürlükçü Otonomizm Kosey komünizmi De Leonizm Sol komünizm Bordigism Leninizm Marksizm-Leninizm Maoculuk Troçkizm Neo-Gramscianizm Neo- Neue Marx-Lektüre Açık Ortodoks Siyasi Post- Revizyonist Praxis Okulu Sosyal demokrasi Yapısalcı Batı
Kişiler Karl Marx Engels Bebel Bernstein De Leon Kautsky Eleanor Marx Debs Hardie Plekhanov Zetkin Gorky Connolly Lenin Luxemburg Liebknecht Kollontai Pannekoek Bukharin Stalin Trotsky Borochov Lukács Korsch Ho Gramsci Benjamin Mao Horkheimer Ibárruri Reich Aragon Brecht Marcuse Fromm Lefebvre Adorno Sartre Rubel Beauvoir Allende Dunayevskaya Mills Hobsbawm Althusser Pasolini Zinn Miliband Parenti Bauman Guevara Castro Debord Fanon Harvey Wolff Sankara Žižek Varoufakis
Alakalı konular Eleştirel teori Marksism eleştirisi Komünizm Komünizm tarihi Solculuk Yeni sol Eski Sol Toplumsal anarşizm Anarşist komünizm Sosyalizm Özgürlükçü Devrimci Ütopik
Alakalı kategoriler Karl Marx
g t d

Metabolik çatlak, sosyolog John Bellamy Foster'ın Karl Marx'a atfettiği , kapitalist üretim biçimi altındaki ekolojik kriz eğilimlerinin teorisidir. Marx'tan alıntı yapan Foster, bunu "toplumsal metabolizmanın birbirine bağlı sürecindeki onarılamaz çatlak" olarak tanımlamaktadır.^[1] Foster, Marx'ın kapitalist tarımsal üretim ve kent ile kır arasında büyüyen bölünmeden kaynaklanan, insanlık ile doğanın geri kalanı arasındaki metabolik etkileşimde bir kırılma olduğunu teorize ettiğini ileri sürmektedir.

“Metabolik yarık” terimini Marx yerine Foster icat etti. Foster, teorinin Marx'ın 1844 El Yazmaları'nda insan doğası ve insanlarla doğa arasındaki ilişki üzerine daha önceki çalışmalarından geliştiğini savunmaktadır. Metabolizma, Marx'ın "doğanın yabancılaşmasının olgun analizidir" ^[2] ve "insan ve doğa arasındaki insan emeğinden kaynaklanan kompleks alışverişi tasvir etmenin daha sağlam ve bilimsel bir yolunu" sunmaktadır.^[3]

Marx'a doğayı göz ardı etme ve Sovyetler Birliği ile diğer sözde komünist devletlerin çevre sorunlarının sorumluluğunu yükleme atfedenlerin aksine Foster, metabolik çatlak teorisinde Marx'ın ekolojik perspektifinin kanıtlarını görmektedir. Metabolik çatlak teorisi "Marx'ın günümüzün ekolojik düşüncesinin çoğunu öngören çevresel bozulma eleştirisini geliştirmesini mümkün kılmaktadır",^[2] Sürdürülebilirlik sorunlarının yanı sıra konsantre hayvan besleme operasyonları kullanılarak yapılan tarımsal üretimin sınırları da bunlara dahildir.^[4] Orijinal Marksist kavramı temel alan araştırmacılar, karbon çatlağı gibi başka benzer terimler de geliştirmişlerdir.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Marx, Karl (1981). Capital, Vol. III. New York: Vintage Books.
^ ^a ^b Foster, John Bellamy (March 2000). Marx's Ecology: Materialism and Nature. New York: Monthly Review Press. ISBN 978-1-58367-012-5. 4 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.
^ Foster, John Bellamy (September 1999). "Marx's Theory of Metabolic Rift: Classical Foundations for Environmental Sociology". American Journal of Sociology (İngilizce). 105 (2): 366-405. doi:10.1086/210315. ISSN 0002-9602. 16 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.
^ Gunderson, Ryan (December 2011). "The Metabolic Rifts of Livestock Agribusiness". Organization & Environment (İngilizce). 24 (4): 404-422. doi:10.1177/1086026611424764. ISSN 1086-0266. 5 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 5 Nisan 2024.

g t d Komünist deyişbilim ve terminoloji
Felsefe ve politikalar (Marksist)	Altyapı ve üstyapı Aşamalı devrim teorisi Bilimsel sosyalizm Burjuvazi Burjuva milliyetçiliği Burjuva sosyalizmi Çin-Sovyet ayrılığı Devrimci dalga Diyalektik Dünya devrimi Emeğin araçları Emperyalizm Komünizm Kuramcı Küçük burjuvazi Lümpen proletarya Metabolik çatlak Metalaştırma Parti sekreteri Proleter devrim Proletarya diktatörlüğü Proleter enternasyonalizm İlkel sermaye birikimi Sınıf mücadelesi Süper emperyalizm Tarihsel materyalizm Uyumlu Sosyalist Toplum Ücretli kölelik Altyapı ve Üstyapı Sosyalist hukuk Bütün ülkelerin işçileri, birleşin!
Ekonomik ve sosyolojik (Marksist ekonomi)	Sermaye Sermaye birikimi İlkel sosyalist birikim Kapitalist üretim biçimi Kapitalist krizler Meta Meta üretimi Materyalizm Üretim araçları Üretim biçimi Üretici güçler Üretim ilişkileri Özgür üreticiler birliği Emek süreci teorisi Değer yasası Artı değer Kullanım değeri Mübadele değeri Herkesin katkısına göre Herkesten yeteneğine göre, herkese ihtiyacına göre! Değer Toplumsal bakımdan gerekli emek süresi Kamulaştırma Kullanım amaçlı üretim Sosyalist üretim biçimi Egemen sınıf Basit meta üretimi Sınıfsız toplum Çin değerleri ile sosyalizm‎ Stahanovizm
Komünizm (Marksizm-Leninizm / Stalinizm)	Marksizm-Leninizm Kadro Merkez komitesi Demokratik merkeziyetçilik Tasfiyecilik İkili iktidar Halk demokrasisi Halk düşmanı Fokoculuk Kentsel gerilla savaşı Parti genel çizgisi Yeni sınıf Politbüro Politik iyileştirme Halk cephesi Devrimci terör Birleşik cephe Öncü parti Devrimci durum Sosyal faşizm Reel sosyalizm Revizyonizm Sovyet demokrasisi Tek ülkede sosyalizm Sosyalist vatanseverlik
Troçkizm	Deforme işçi devletleri Yozlaşmış işçi devleti Toplumsal devrim Yeni sınıf Sürekli devrim Bürokratik kolektivizm
Maoizm	Antagonist çelişki Bir İkiye Bölünür Çin Kültür Devrimi Dört Eski Halk cumhuriyeti Halk savaşı Halkın demokratik diktatörlüğü Kağıttan kaplan Kapitalist yolcular Kızıl siyasi üs Mücadele oturumu Sosyal-emperyalizm Üç Dünya Teorisi Yeni Demokrasi
Anarşizm	Kitle grevi Teorik/taktiksel birlik Karşılıklı yardımlaşma Özyönetim Federasyon
Antikomünizm terminoloji	Gladio Karşı devrim Kızıl bebek bezi Kızıl Tehlike Kontrgerilla