20 Mayıs 2016 tarih ve 6718 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun

Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Geçici Madde 20
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Geçici Madde 20
Türkiye Büyük Millet Meclisi
	Tam ad 20 Mayıs 2016 tarih ve 6718 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ;
Mevzuat metni	https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2016/06/20160608-1.htm
Bölgesel kapsam	Türkiye
Gündeme alan	Recep Tayyip Erdoğan; Ahmet Davutoğlu; Naci Bostancı; Ayhan Sefer Üstün
Kabul eden	Türkiye Büyük Millet Meclisi
Kanun numarası	6718
Kabul tarihi	20 Mayıs 2016
Yürürlük tarihi	20 Mayıs 2016
	Durum: Yürürlükte

20 Mayıs 2016 tarih ve 6718 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun, Türkiye Büyük Millet Meclisi milletvekillerinin yasama dokunulmazlığının kaldırılabileceği durum ve esasları Türkiye Cumhuriyeti Anayasasında düzenlemektedir. 7 Haziran 2016 tarihinde anayasa değişikliği paketi Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın onayının ardından yürürlüğe girdi ve haklarında fezleke bulunan milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasının önü açıldı.^[1]

Teklifin birinci maddesi; yürürlüğe girdiği tarihten itibaren idari mercilerden, başsavcılıklardan ve mahkemelerden Adalet Bakanlığına intikal ettirilerek, dokunulmazlığın kaldırılması talep edilen dosyalardan başlamak üzere, Adalet Bakanlığı, Başbakanlık, Türkiye Büyük Millet Meclisi, Anayasa ve Adalet Komisyonları üyelerinden kurulu Karma Komisyon'da bulunan tüm dokunulmazlık dosyaları ile İçtüzük'te öngörülen usul uygulanmaksızın ve herhangi bir ayırım yapılmaksızın haklarında fezleke bulunan bütün milletvekillerinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasını içeriyor.^[1]^[2]

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Recep Tayyip Erdoğan, 16 Mart 2016 tarihinde, Cumhurbaşkanlığı Külliyesi'nde gerçekleştirilen muhtarlar toplantısında, milletvekillerinin dokunulmazlık konusunu gündeme taşıdı.^[3]

Erdoğan, "Dokunulmazlık meselesini hızla sonuçlandırmalıyız. Parlamento, bu konuda adımını hızlı bir şekilde atmalıdır. Bir veya iki kişi olmasından ziyade, bu konuda bir ilkeyi belirlemeliyiz." ifadelerini kullandı. Aynı gün, CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel, dokunulmazlık dosyalarının dönemin sonuna bırakılmasının, dokunulmazlık sorununu başka bir krize kadar ertelemek anlamına geldiğini belirterek, "Bu işi ne sona bırakalım ne de erteleyelim. Meclis'te uzlaşmayla bu konuyu çözebiliriz. Böylece dokunulmazlık konusu bir daha gündeme gelmez." dedi.^[3]

AK Parti Genel Başkanı ve Başbakan Ahmet Davutoğlu, 17 Mart'ta muhalefete hitaben "Hep birlikte dokunulmazlıkları kaldıralım. Meclis'te şu anda dosya olarak bekleyen 506 dokunulmazlık fezlesi var, hepsini birlikte kaldıralım. AK Parti'nin saklayacağı hiçbir dosyası yoktur. Hiçbir çekincemiz yok." şeklinde bir çağrıda bulundu.^[3]

Aynı gün, CHP Genel Başkan Yardımcısı Bülent Tezcan da Başbakan Davutoğlu'nun "Dokunulmazlıkları kaldıralım" çağrısını destekleyerek, "Kürsü dokunulmazlığı hariç bütün dokunulmazlıkların kaldırılmasını destekliyoruz." dedi.^[3]

"Anayasa’ya aykırı ama ‘Evet’ diyeceğiz"[değiştir | kaynağı değiştir]

Nisan 2016'da, CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, TBMM Başkanlığına sunulan dokunulmazlıkların kaldırılmasına ilişkin anayasa değişikliği teklifine, AK Parti'li 316 milletvekilinin imzasıyla, 'Anayasa'ya aykırı' olmasına rağmen 'Evet' diyeceklerini açıkladı. Kılıçdaroğlu, CNN Türk'te yayınlanan Tarafsız Bölge programında siyasetçilerin bedel ödemesi gerektiğini ve bedel ödemekten 'korkmadıklarını' kaydetti. Ayrıca, bağımsız olmayan bir yargının yazarları hapse atabileceğini ve bu nedenle dokunulmazlıkların kaldırılmasına 'Evet' diyeceklerini ifade etti. Kılıçdaroğlu, "Biz dokunulmazlık zırhının ardına asla saklanmak istemiyoruz. Bakanların da dokunulmazlıkları kalksın, mevcut veya eski bakanlar hangisi olursa olsun, hiç kimsenin dokunulmazlığı olmamalıdır. Başbakan dahil. Eğer bu yöneticiler yürekliyse, bakanların da dokunulmazlığını kaldırıyoruz derlerse" dedi.^[4]

Kronoloji[değiştir | kaynağı değiştir]

18 Mart:

AK Parti Grup Başkanvekili Naci Bostancı ve eski AK Parti Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün, dokunulmazlıklarla ilgili anayasa değişikliği tekliflerini CHP Grup Başkanvekili Levent Gök'e iletti.
Eski MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, terörle ilgili fezlekelerin Karma Komisyon tarafından görüşülerek Genel Kurul'a indirilmesini ve ardından dokunulmazlıklarla ilgili kalıcı bir çözümün yapılmasını önerdi.
Bostancı ve Üstün, dokunulmazlıklarla ilgili teklifleri HDP Ankara Milletvekili Sırrı Süreyya Önder'e de iletti.
CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, dokunulmazlıkların kalıcı bir düzenleme gerektirdiğini ve Anayasa'nın 83. maddesinin yeniden yazılması gerektiğini belirtti.

24 Mart:

AK Parti Grup Başkanvekili Bostancı, dokunulmazlıklar konusunu görüşmek üzere CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel'i ziyaret etti ve görüşmelerde nasıl ilerlenebileceğini konuştular.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu

7 Nisan:

Eski MHP Grup Başkanvekili Oktay Vural, dokunulmazlıklarla ilgili yasal düzenlemeye gerek olmayan 4 önerisini AK Parti'ye iletti.
Başbakan Ahmet Davutoğlu, dokunulmazlıkların kaldırılması çalışmalarını hızlandırma talimatı verdi.

12 Nisan:

AK Parti milletvekilleri, dokunulmazlıkları kaldırmayı içeren anayasa değişiklik teklifini TBMM Başkanlığı'na sundu.

19 Nisan:

CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu, kürsü dokunulmazlığı hariç tüm dokunulmazlıkların kaldırılmasını istediklerini belirtti.
TBMM Anayasa Komisyonu, dokunulmazlıkları kaldırmayı öngören teklifi kabul etti.

17 Mayıs:

Anayasa değişikliği teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda ilk tur görüşmelerine sunuldu ve 376 oyla kabul edildi.

20 Mayıs:

Anayasa değişikliği teklifi, TBMM Genel Kurulu'nda ikinci tur görüşmeleri sırasında da 376 oy ile kabul edildi.

26 Mayıs:

CHP Milletvekili Haluk Pekşen, Anayasa Mahkemesine başvurarak dokunulmazlık değişikliğinin iptalini ve yürürlüğünün durdurulmasını talep etti.
HDP Eş Genel Başkan Yardımcısı Aysel Tuğluk, Anayasa Mahkemesine başvurarak kanunun iptali ve yürürlüğünün durdurulmasını istedi.

7 Haziran:

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, dokunulmazlıkları kaldırmayı öngören kanunu onayladı.

8 Haziran:

Kanun, Resmi Gazete'de yayımlandı.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b "Referandum yok, dokunulmazlıklar kalkıyor". BBC News Türkçe. 20 Mayıs 2016. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
^ "Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü". www.resmigazete.gov.tr. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
^ ^a ^b ^c ^d "Dokunulmazlıklar nasıl kaldırılmıştı". www.aa.com.tr. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.
^ "Kılıçdaroğlu: AKP'nin dokunulmazlık teklifi Anayasa'ya aykırı ama 'Evet' diyeceğiz - Diken". www.diken.com.tr. 13 Nisan 2016. 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.

[:0-1] "Referandum yok, dokunulmazlıklar kalkıyor". BBC News Türkçe. 20 Mayıs 2016. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.

[2] "Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel Müdürlüğü". www.resmigazete.gov.tr. 20 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.

[:1-3] "Dokunulmazlıklar nasıl kaldırılmıştı". www.aa.com.tr. 27 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.

[4] "Kılıçdaroğlu: AKP'nin dokunulmazlık teklifi Anayasa'ya aykırı ama 'Evet' diyeceğiz - Diken". www.diken.com.tr. 13 Nisan 2016. 17 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Eylül 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]