Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı
Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanı;
	Türkiye Büyük Millet Meclisi
	Görevdeki; Numan Kurtulmuş; 7 Haziran 2023 tarihinden beri
Atayan	Türkiye Büyük Millet Meclisi
Görev süresi	İlk devre seçilen için 2 yıl, ikinci devre seçilen için 3 yıl, yenilenebilir
Oluşum	23 Nisan 1920
Açılışı yapan	Mustafa Kemal Atatürk
Vekil	TBMM Başkanvekili:; Bekir Bozdağ, AK Parti; Gülizar Biçer Karaca, CHP; Sırrı Süreyya Önder, DEM Parti; Celal Adan, MHP;

Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi, 23 Nisan 1920'de açılan TBMM başkanlarını içermektedir.

Seçim süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

TBMM başkanlığı için bir yasama döneminde 2 kez başkanlık seçimi yapılır; ilk başkanın görev süresi 2 yıl, 2. seçimdeki başkanın görev süresi 3 yıldır.

TBMM başkan adayları, Meclis üyeleri içinden, Meclisin toplandığı günden başlayan ilk beş gün içinde, Başkanlık divanına bildirilir ve Başkan seçimi gizli oylama ile yapılır. Oylamanın ilk 2 turunda seçilebilmek için TBMM üye tam sayısının 2/3-ü aranır. İlk iki turda adaylardan hiç birisi 2/3 oy çokluğunu sağlayamadığı takdirde 3. tura gidilir ve 3. turda TBMM üye tam sayısının salt çoğunluğu aranır. Hiçbir aday salt çoğunluk oyunu alamadığı takdirde 3. turda en çok oy alan 2 aday 4.tura gider ve 4. turda en çok oy alan aday, başkan seçilir.

TBMM Başkanvekilleri; Katip üyeleri ve İdare Amirlerinin sayısı,seçim nisabı, oylama sayısı ve usulleri, Meclis İçtüzüğüne göre düzenlenir.

TBMM Başkanı ve Başkanvekilleri mevcut üyesi oldukları siyasi partinin veya parti grubunun Meclis içindeki veya dışındaki faaliyetlerine görevlerinin gerektirdiği durumlar hariç katılamazlar ve Meclis tartışmalarına katılamazlar, bu tartışmalarda oy kullanamazlar.

TBMM başkanları listesi[değiştir | kaynağı değiştir]

№^[3]	TBMM Başkanı	Göreve Başlama	Görevden Ayrılma
Büyük Millet Meclisi (1920-1960)
1	Mustafa Kemal Atatürk (1881–1938)	24 Nisan 1920	29 Ekim 1923	Cumhuriyet Halk Partisi
2	Fethi Okyar (1880–1943)	1 Kasım 1923	22 Kasım 1924
3	Kâzım Özalp (1882–1968)	26 Kasım 1924	1 Mart 1935
4	Abdülhalik Renda (1881–1957)	1 Mart 1935	5 Ağustos 1946
5	Kâzım Karabekir (1882–1948)	5 Ağustos 1946	26 Ocak 1948
6	Ali Fuat Cebesoy (1882–1968)	30 Ocak 1948	1 Kasım 1948
7	Şükrü Saracoğlu (1887–1953)	1 Kasım 1948	22 Mayıs 1950
8	Refik Koraltan (1890–1974)	22 Mayıs 1950	27 Mayıs 1960	Demokrat Parti
Temsilciler Meclisi (1961)
−	Kâzım Orbay (1886–1964)	9 Ocak 1961	26 Ekim 1961	Bağımsız
Millet Meclisi (1961-1980)
9	Fuat Sirmen (1899–1981)	1 Kasım 1961	10 Ekim 1965	Cumhuriyet Halk Partisi
10	Ferruh Bozbeyli (1927-2019)	22 Ekim 1965	1 Kasım 1970	Adalet Partisi
11	Sabit Osman Avcı (1921–2009)	26 Kasım 1970	14 Ekim 1973	Adalet Partisi
12	Kemal Güven (1921-2013)	18 Aralık 1973	5 Haziran 1977	Cumhuriyet Halk Partisi
13	Cahit Karakaş (1928- )	17 Kasım 1977	12 Eylül 1980	Cumhuriyet Halk Partisi
Danışma Meclisi (1981-1983)
−	Sadi Irmak (1904-1990)	27 Ekim 1981	4 Aralık 1983	Bağımsız
Büyük Millet Meclisi (1983-günümüz)
14	Necmettin Karaduman (1927-2017 )	4 Aralık 1983	29 Kasım 1987	Anavatan Partisi
15	Yıldırım Akbulut (1935-2021)	24 Aralık 1987	9 Kasım 1989
16	Kaya Erdem (1928- )	21 Kasım 1989	20 Ekim 1991
17	Hüsamettin Cindoruk (1933- )	16 Kasım 1991	1 Ekim 1995	Doğru Yol Partisi
18	İsmet Sezgin (1928-2016)	18 Ekim 1995	24 Aralık 1995	Doğru Yol Partisi
19	Mustafa Kalemli (1943- )	25 Ocak 1996	30 Eylül 1997	Anavatan Partisi
20	Hikmet Çetin (1937- )	16 Ekim 1997	18 Nisan 1999	Cumhuriyet Halk Partisi
−	Yıldırım Akbulut (1935-2021)	20 Mayıs 1999	30 Eylül 2000	Anavatan Partisi
21	Ömer İzgi (1940- )	18 Ekim 2000	14 Kasım 2002	Milliyetçi Hareket Partisi
22	Bülent Arınç (1948– )	19 Kasım 2002	22 Temmuz 2007	Adalet ve Kalkınma Partisi
23	Köksal Toptan (1943- )	9 Ağustos 2007	9 Ağustos 2009
24	Mehmet Ali Şahin (1950- )	9 Ağustos 2009	28 Haziran 2011
25	Cemil Çiçek (1946- )	4 Temmuz 2011	23 Haziran 2015
26	İsmet Yılmaz (1961- )	1 Temmuz 2015	17 Kasım 2015
27	İsmail Kahraman (1940- )	22 Kasım 2015	7 Temmuz 2018
28	Binali Yıldırım (1955- )	12 Temmuz 2018	19 Şubat 2019
29	Mustafa Şentop (1968- )	24 Şubat 2019	2 Haziran 2023
30	Numan Kurtulmuş (1959- )	7 Haziran 2023	Görevde

Geçici başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Yasama döneminin birinci birleşiminin ilk oturumundan başlayarak başkan seçilinceye kadar, en yaşlı milletvekili, geçici başkanlık görevini yapar. Aşağıdaki listede 1. Dönem'den itibaren görev yapmış geçici başkanlar yer almaktadır.

Dönem	Geçici TBMM Başkanı
1.	Şerif Bey	Bağımsız
2.	Abdurrahman Şeref	Cumhuriyet Halk Fırkası
3.	Hasan Bey^{[Not 1]}
4.	Abdülhak Hamit Bey
5.	Necip Asım Yazıksız
6.	Besim Ömer Akalın
7.	Suphi Artel
8.	Ali Münif Yeğenağa
9.	Hüseyin Cahit Yalçın
10.	Ali Fuat Cebesoy	Demokrat Parti
11.	Ali Fuat Cebesoy	Demokrat Parti
12.	Yakup Kadri Karaosmanoğlu^{[Not 2]}^[4]	Cumhuriyet Halk Partisi
13.	Orhan Seyfi Orhon^{[Not 3]}	Adalet Partisi
14.	İsmet İnönü	Cumhuriyet Halk Partisi
15.	Kinyas Kartal	Adalet Partisi
16.	Kinyas Kartal	Adalet Partisi
17.	Emin Fahrettin Özdilek	Halkçı Parti
18.	Kamil Tuğrul Coşkunoğlu	Anavatan Partisi
19.	Ali Rıza Septioğlu	Doğru Yol Partisi
20.	Süleyman Arif Emre	Refah Partisi
21.	Ali Rıza Septioğlu	Doğru Yol Partisi
22.	Şükrü Elekdağ	Cumhuriyet Halk Partisi
23.	Şükrü Elekdağ
24.	Oktay Ekşi
25.	Deniz Baykal
26.	Deniz Baykal
27.	Durmuş Yılmaz^{[Not 4]}	İYİ Parti
28.	Devlet Bahçeli	Milliyetçi Hareket Partisi

Notlar[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Başkan Vekili olarak.
^ İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Yakup Kadri Karaosmanoğlu ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
^ İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Orhan Seyfi Orhon ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.
^ Deniz Baykal'ın en yaşlı üye olmasına rağmen sağlık sorunları gerekçesiyle özür beyan etmesi üzerine Durmuş Yılmaz ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.

Yaşayan eski başkanlar[değiştir | kaynağı değiştir]

2024 itibarıyla yaşayan on dört eski başkan bulunmaktadır:

№	TBMM Başkanı	Görev süresi	Doğum tarihi
13.	Cahit Karakaş	1977-1980	1928 (95-96 yaşında)
16.	Kaya Erdem	1989-1991	1928 (95-96 yaşında)
17.	Hüsamettin Cindoruk	1991-1995	8 Haziran 1933 (90 yaşında)
19.	Mustafa Kalemli	1996-1997	26 Mart 1943 (81 yaşında)
20.	Hikmet Çetin	1997-1999	1937 (86-87 yaşında)
21.	Ömer İzgi	2000-2002	1940 (83-84 yaşında)
22.	Bülent Arınç	2002-2007	25 Mayıs 1948 (75 yaşında)
23.	Köksal Toptan	2007-2009	3 Ocak 1943 (81 yaşında)
24.	Mehmet Ali Şahin	2009-2011	16 Eylül 1950 (73 yaşında)
25.	Cemil Çiçek	2011-2015	15 Kasım 1946 (77 yaşında)
26.	İsmet Yılmaz	2015	10 Aralık 1961 (62 yaşında)
27.	İsmail Kahraman	2015-2018	7 Aralık 1940 (83 yaşında)
28.	Binali Yıldırım	2018-2019	20 Aralık 1955 (68 yaşında)
29.	Mustafa Şentop	2019-2023	6 Ağustos 1968 (55 yaşında)

Yıldırım Akbulut (1935-2021), 14 Nisan 2021'de 86 yaşında hayatını kaybeden son eski başkan olmuştur.

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.
^ https://www.tbmm.gov.tr/docs/ictuzuk.pdf 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TBMM İçtüzüğü 10. Madde
^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2007.
^ "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2015.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanları 29 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye Büyük Millet Meclisi Anasayfa18 Ağustos 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası, 94.madde - TBMM resmi sitesi 3 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..

[4] Başkan Vekili olarak.

[5] İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Yakup Kadri Karaosmanoğlu ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.

[7] İsmet İnönü'nün en yaşlı üye olmasına rağmen özür beyan etmesiyle Orhan Seyfi Orhon ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.

[8] Deniz Baykal'ın en yaşlı üye olmasına rağmen sağlık sorunları gerekçesiyle özür beyan etmesi üzerine Durmuş Yılmaz ikinci en yaşlı üye olarak geçici başkan oldu.

[1] "Arşivlenmiş kopya". 10 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Şubat 2020.

[2] ttps://www.tbmm.gov.tr/docs/ictuzuk.pdf 22 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. TBMM İçtüzüğü 10. Madde

[3] "Arşivlenmiş kopya". 29 Mayıs 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2007.

[6] "Arşivlenmiş kopya" (PDF). 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Temmuz 2015.

[1]

[2]

[3]

[Not 1]

[Not 2]

[4]

[Not 3]

[Not 4]

Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi nedir?, Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi anlamı nedir?, Türkiye Büyük Millet Meclisi başkanları listesi ne demektir?