Romanyotlar nedir?, Romanyotlar anlamı nedir?, Romanyotlar ne demektir?

İlişkili gruplar
Aşkenazim Mizrahim Sefaradim Temanim Beta Israel Gruzinim Yuhurim Buharim İtalkim Romanyotim Koçinim Bene Israel
Beni Anusim Lemba Karaim Kırımçaklar Kaifengler İgbolar Samiriler Kriptolar Musa'cı Araplar Subbotnikler Nuhidistler

Nüfus

İsrail Diyarı
Ülkeye göre Yahudilik Yahudilerin listesi
Eski Yişuv Yeni Yişuv İsrailli Yahudiler
Avrupa
Avusturya Belarus Birleşik Krallık Bulgaristan Çek Cumhuriyeti Estonya Finlandiya Fransa Gürcistan Hollanda İspanya İsveç İtalya Kıbrıs Letonya Litvanya Macaristan Moldova Polonya Portekiz Romanya Rusya Ukrayna Yunanistan
Asya
Afganistan Azerbaycan Çin Ermenistan Filipinler Hindistan Irak İran Japonya Lübnan Malezya Özbekistan Suriye Türkiye Vietinam Yemen
Afrika
Cezayir Etyopya Fas Güney Afrika Libya Mısır Tunus
Kuzey Amerika
Birleşik Devletler Kanada
Latin Amerika ve Karayipler
Arjantin Bolivya Brezilya Dominik Cumhuriyeti El Salvador Guyana Haiti Jamaika Kolombiya Küba Meksika Paraguay Surinam Şili Uruguay Venezuela
Okyanusya
Avustralya Fiji Guam Palau Yeni Zelanda

Kültür

Müzik
Yidiş tiyatrosu Dans Mizah Minyan Evlilik Giyim Nidah Pidyon haben Koşer Şiduh Zeved habat Yahudiliğe geçiş Hiloni
Dinî Seküler
Mutfak
Amerikan Aşkenazik Buhara Beta Israel İsrail İsrailoğulları Mizrahik Sefaradik Yemenli
Literatür
İsrailoğulları Yidiş Amerikan

Romanyot, Roma döneminden beri bugünkü Türkiye, Yunanistan ve bu ülkeleri çevreleyen bölgelerde yaşayan Yahudilere verilen addır.^[1] Kendi aralarında kullandıkları dil Yunanca'nın bir lehçesi olan ve İbranice'den kelimeler bulunan Yevanik'ti (ya da diğer adlarıyla: Romanyot veya Yahudi Yunancası). Bu dil Sinagoglarının adları Yunanca olduğu gibi, duaların bazıları da yine bu dilde okunurdu. Bu dilin ölü bir dil olma ihtimali çok yüksektir.^[2] 1547 yılında Tevrat da Yunancaya çevrilmiştir. Gelenekleri de doğal olarak Rum yaşam tarzına yakın olmuştur.

16. yüzyıldan başlayarak Romanyotlar çoğunlukla Sefaradlar ile ortak evliliklere girdiklerinden, yalın toplum unsurları giderek yitirilmeye başlandı.^[3] Halk dilinde "Gregos" diye bilinen Romanyotların İstanbul Sinagogu 1660 yılında, Sofya'daki sinagog ise 1898'de kapandı. Edirne'deki ibadethane ise 1905 yılındaki yangından sonra yeniden açılmadı. Bugün Türkiye'de ve dünyada etkin bir varlıklarından söz edilemez.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Dinar, Hasia (2021). The Oxford handbook of the Jewish diaspora. New York: Oxford University Press. ISBN 978-0190240943.
^ Regh, Kenneth (2018). The Oxford handbook of endangered languages. New York, NY: Oxford University Press. ISBN 978-0190610029.
^ Goodman, Martin (2002). The Oxford handbook of Jewish studies. Oxford, Birleşik Krallık: Oxford University Press. ISBN 978-0199280322.

Konuyla ilgili yayınlar[değiştir | kaynağı değiştir]

Koçoğlu, Yahya (2001). Azınlık Gençleri Anlatıyor. İstanbul: Metis Yayınları. ISBN 975-342-336-5.

Türkiye'de Yahudilik

Antisemitizm

İlgili toplumlar

Kurumlar

Resmî otorite	Türkiye Hahambaşılığı Türkiye hahambaşıları listesi
Dini Yapılar	Türkiye'deki sinagoglar listesi İstanbul İstanbul'daki Musevi mezarlıkları
Vakıflar	Neve Şalom Sinagogu Vakfı 500. Yıl Vakfı
Hastaneler	Balat Or-Ahayim Hastanesi Karataş Yahudi Hastanesi
Yerleşimler	Ankara Yahudi Mahallesi
Diğerleri	Şalom Le Jeune Turc 500. Yıl Vakfı Türk Musevileri Müzesi Ulus Özel Musevi Lisesi

Tarih

g t d Yahudiler ve Yahudilik
Yahudiliğin Anahatları Yahudi tarihiyle ilgili makalelerin dizini
Tarih	Zaman çizelgesi İsrailoğulları Yahudiliğin kökeni Antik İsrail ve Yehuda Krallıkları İkinci Tapınak dönemi Rabbânî Yahudilik Orta Çağ Haskala Siyonizm
Nüfus	Asimilasyon Diaspora Etnik bölünmeler Aşkenazim Mizrahim Sefaradim Temanim Beta Israel Gruzinim Yuhurim Diller İbranice (Modern İbranice · Kutsal İbranice) Yidiş Yahudi Yunancası Yevanik Cuhuri Ladino Buhori İtalkian Gruzinik Yahudi Aramicesi Yahudi Arapçası Yahudilerin listesi Antisemitizm Zulüm
Felsefe	İnanç İlkeler Mitsvah Seçilmiş Halk Yahudiliğe geçiş Eskantoloji Mesih Yahudilik etiği Tanrı Halaha Kabala İsrail Diyarı Kim bir Yahudi'dir?
Literatür	Tanah Torah Nevi'im Ketuvim Rabbânîk Mişnah Talmud Tosefta Midraş Kabala metinleri Zohar Şulhan Aruh Siddur İbrani literatürü
Kültür	Takvim Bayramlar Mutfak Koşer Eğitim Liderlik Rabbi Evlilik Müzik İsimler Politika Yahudi ayin sistemi Sinagog Kantor Sembolizm
Kategori

Yahudilik ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz.