Köprülüzade Numan Paşa

Köprülüzade Numan Paşa
Köprülüzade Numan Paşa
Osmanlı Sadrazamı
	Görev süresi; 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710
Hükümdar	III. Ahmed
Yerine geldiği	Çorlulu Damat Ali Paşa
Yerine gelen	Baltacı Mehmed Paşa
Kişisel bilgiler
Doğum	İstanbul; 1670
Ölüm	1719; Kandiye

Köprülüzade Numan Paşa veya Köprülüzade Damat Numan Paşa (1670 İstanbul - 1719, Kandiye), III. Ahmed saltanatında, 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710 tarihleri arasında iki ay sadrazamlık yapmış bir Osmanlı devlet adamı.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Köprülüzade Numan Paşa 1670'te İstanbul'da Köprülü Fazıl Mustafa Paşa'nın büyük oğlu olarak doğmuştur.^[1] Çağının prestijli medreselerinden ve en önde giden bilim adamlarından çok iyi bir medrese eğitimi aldı. Babasının 1691'de vefatından sonra Köprülü vakıflarının mütevelli idarecisi oldu.^[2] 1696'da Avusturya seferine katıldı. 1697'de altıncı vezirlik verilip kubbe veziri oldu.

Sırayla 1700'de Erzurum valisi, 1703'te Anadolu Beylerbeyi, Aralık 1703'te Eğriboz muhafızlığı, Şubat 1705'te Kandiye valisi, 1706'de Boğaz Muhafızı, 1707'de tekrar Kandiye valisi ve Temmuz 1709'da Belgrad valisi oldu. 1710'da Sultan II. Mustafa'nın kızı Ayşe Sultan'la nikahlanıp saraya damat oldu.

Sultan III. Ahmed Rusya ile yapılacak anlaşmada başarı sağlayacağını düşünerek onu Çorlulu Damat Ali Paşa yerine 16 Haziran 1710'da sadrazam yaptı. Fakat Rusya ile yapılan anlaşma Sultan'ın beklediğinin hilafına olmuştu. Muhalifleri de devlet ricali içinde yıpratıcı bir kampanya gütmekteydiler. Bunun üzerine üç ay sadarette kaldıktan sonra 18 Ağustos 1710'da azledildi.

Önce tekrar Eğriboz muhafızlığı görevi verildi. Aynı yıl Hanya valisi yapıldı. 1711'de ikinci kez Kandiye muhafızlığı görevine getirildi. 1713'te Yanya valiliği kendisine arpalık olarak verildi. 1714'te Bosna Valisi iken Karadağ isyanını gayet şiddetle bastırdı. Bunun olası bir Osmanlı-Venedik savaşını önlediği kabul edilmektedir.^[1]

1716'da Kıbrıs valiliğine tayini çıktı. Fakat 1716-1718 Osmanlı-Avusturya Savaşı'nın 1716 evresinde Osmanlı ordusu Avusturyalılara karşı yenilmiş ve Avusturyalılar Bosna'ya göz dikmiş olarak ilerlemeye başlamıştı. Kıbrıs Valiliği hala kendi uhdesinde olarak Bosna'ya cepheye gönderildi. Avusturya ordularının diğer cephelerde başarılarına karşıt olarak onların Bosna içlerine girme hedeflerine erişmelerini başarılı direnişlerle (örneğin Ekim 1717'de Îzvornik kalesi savunması) imkânsız kıldı. Bu savaşının bitişini sağlayan Pasarofça Antlaşması'nın imzalanmasına kadar Bosna'da kaldı.

Paşarofça Anlaşması'nın imzalanmasından sonra kendi isteğiyle Ağustos 1718'de dördüncü defa Kandiye valisi tayin edildi. Kısa bir müddet sonra burada 28 Ocak 1719 hummadan daha 49 yaşında iken hayatını kaybetti. Cenazesi İstanbul'a getirilip Köprülü türbesine gömüldü.

Değerlendirme[değiştir | kaynağı değiştir]

Sicill-i Osmani onu şöyle değerlendirir:^[1]

Alim, akıllı, tedbirli, iş idaresini bilir ve devletin ruknu idi.

Osmanlılar Ansiklopedisi'nin değerlendirmesi ise şöyledir:^[2]

Dürüst, riya bilmez, vakur ve doğruluktan ayrılmaz birisi (idi). Çağdaşları onun vezirlikten çok şeyhülislamlığa yakıştığını söylemektedirler.

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ ^a ^b ^c Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.568-569 [1]
^ ^a ^b Toksoy, Cemal "Numan Paşa (Köprülüzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN 975-08-0072-9

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

Danışmend, İsmail Hami, (1971) Osmanlı Devlet Erkâni, İstanbul: Türkiye Yayınevi,
Buz, Ayhan (2009) " Osmanlı Sadrazamları", İstanbul: Neden Kitap, ISBN 978-975-254-278-5
Toksoy, Cemal "Numan Paşa (Köprülüzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN 975-08-0072-9
Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.568-569 [2]

Siyasi görevi
Önce gelen: Çorlulu Damat Ali Paşa	Osmanlı Sadrazamı 16 Haziran 1710 - 18 Ağustos 1710	Sonra gelen: Baltacı Mehmed Paşa

[sicılliosmani-1] Mehmed Süreyya (haz. Nuri Akbayar) (1996), Sicill-i Osmani, İstanbul:Tarih Vakfı Yurt Yayınları ISBN 975-333-0383 C.IV s.568-569 [1]

[yaşamyapıt-2] Toksoy, Cemal "Numan Paşa (Köprülüzade)" (1999) Yaşamları ve Yapıtlarıyla Osmanlılar Ansiklopedisi, İstanbul:Yapı Kredi Kültür Sanat Yayıncılık A.Ş. C.1 s.543 ISBN 975-08-0072-9

[1]

[2]

g t d III. Ahmed dönemi (1703-1730)
Ailesi	IV. Mehmed Emetullah Râbia Gülnûş Sultan Emetullah Kadın Emine Mihrişah Kadın Rabia Şermi Kadın I. Abdülhamid III. Mustafa Şehzade Mehmed Şehzade Bayezid Şehzade İbrahim Şehzade Numan Şehzade Selim Şehzade Ali Şehzade İsa Şehzade Murad Şehzade Seyfeddin Şehzade Abdülmecid Şehzade Abdülmelik Fatma Sultan Ümmü Gülsüm Sultan Zeynep Sultan Zübeyde Sultan Esma Sultan Atike Sultan (III. Ahmed'in kızı) Ayşe Sultan Hatice Sultan Emine Sultan Rabia Sultan Habibe Sultan Rukiye Sultan Saliha Sultan Reyhan Sultan Esime Sultan Ferdane Sultan Nazife Sultan Naile Sultan Emetullah Sultan Ümmüseleme Sultan Emine Sultan Rukiye Sultan Zeyneb Sultan Sabiha Sultan Hatice Sultan
Sadrazamlar	Rami Mehmed Paşa (1703-1703) Kavanoz Ahmed Paşa (1703-1703) Damad Hasan Paşa (1703-1704) Kalaylıkoz Hacı Ahmed Paşa (1704-1704) Baltacı Mehmed Paşa (1704-1706) Çorlulu Ali Paşa (1706-1710) Köprülüzade Numan Paşa (1710-1710) Baltacı Mehmed Paşa (1710-1711) Gürcü Ağa Yusuf Paşa (1711-1712) Silahdar Süleyman Paşa (1712-1713) Hoca İbrahim Paşa (1713-1713) Silahdar Damad Ali Paşa (1713-1716) Hacı Halil Paşa (1716-1717) Nişancı Mehmed Paşa (1717-1718) Nevşehirli Damat İbrahim Paşa (1718-1730)
Şeyhülislamlar	İmam Mehmed Efendi (1703 - 1704) Paşmakçızade Seyit Ali Efendi (1704 - 1707) Sadreddinzade Sadık Mehmed Efendi (1707 - 1708) Ebezade Abdullah Efendi (1708 - 1710) Paşmakçızade Seyit Ali Efendi (1710 - 1712) Ebezade Abdullah Efendi (1712 - 1713) Mehmed Ataullah Efendi (1713) İmam Mahmud Efendi (1713 - 1714) Mirza Mustafa Efendi (1714 - 1715) Menteşzade Abdürrahman Efendi (1715 - 1716) Ebu İshak İsmail Efendi (1716 - 1718) Yenişehirli Abdullah Efendi (1718 - 1730)

Köprülüzade Numan Paşa nedir?, Köprülüzade Numan Paşa anlamı nedir?, Köprülüzade Numan Paşa ne demektir?