Mesut Yılmaz
Yılmaz, 1996’da
21. Türkiye başbakanı
Görev süresi 23 Haziran 1991 - 20 Kasım 1991
Cumhurbaşkanı	Turgut Özal
Yerine geldiği	Yıldırım Akbulut
Yerine gelen	Süleyman Demirel
Görev süresi 6 Mart 1996[1] - 28 Haziran 1996
Cumhurbaşkanı	Süleyman Demirel
Yerine geldiği	Tansu Çiller
Yerine gelen	Necmettin Erbakan
Görev süresi 30 Haziran 1997[2] - 11 Ocak 1999
Cumhurbaşkanı	Süleyman Demirel
Yerine geldiği	Necmettin Erbakan
Yerine gelen	Bülent Ecevit
3. Anavatan Partisi Genel Başkanı
Görev süresi 15 Haziran 1991 - 27 Kasım 2002[3][4][5]
Yerine geldiği	Yıldırım Akbulut
Yerine gelen	Ekrem Pakdemirli (Genel Başkan Vekili)[6][7] Ali Talip Özdemir[8][9][10][11]
36. Türkiye Cumhuriyeti Başbakan Yardımcısı
Görev süresi 13 Temmuz 2000[12][13] - 19 Kasım 2002[14]
Cumhurbaşkanı	Ahmet Necdet Sezer
Başbakan	Bülent Ecevit
Yerine geldiği	Hüsamettin Özkan Hikmet Uluğbay
Yerine gelen	Ertuğrul Yalçınbayır[15][16]
Türkiye Dışişleri Bakanı[17]
Görev süresi 22 Aralık 1987 - 20 Şubat 1990
Cumhurbaşkanı	Kenan Evren (1987-1989) Turgut Özal (1989-1990)
Başbakan	Turgut Özal (1987-1989) Yıldırım Akbulut (1989-1990)
Yerine geldiği	Vahit Melih Halefoğlu
Yerine gelen	Ali Bozer
Türkiye Kültür ve Turizm Bakanı
Görev süresi 17 Ekim 1986 - 22 Aralık 1987
Cumhurbaşkanı	Kenan Evren
Başbakan	Turgut Özal
Yerine geldiği	Mükerrem Taşçıoğlu
Yerine gelen	Tınaz Titiz
Türkiye Büyük Millet Meclisi 17.,[18] 18.,[19] 19.,[20] 20.,[21] 21.[22] ve 23.[23] dönem milletvekili[24]
Görev süresi 24 Kasım 1983 - 14 Kasım 2002
Seçim bölgesi	1983 - Rize 1987 - Rize 1991 - Rize 1995 - Rize 1999 - Rize
Görev süresi 23 Temmuz 2007 - 28 Haziran 2011
Seçim bölgesi	2007 - Rize
Kişisel bilgiler
Doğum	Ahmet Mesut Yılmaz 6 Kasım 1947(1947-11-06) Dolapdere, İstanbul
Ölüm	30 Ekim 2020 (72 yaşında) Şişli, Florence Nightingale Hastanesi, İstanbul
Defin yeri	Kanlıca Mezarlığı, İstanbul
Partisi	ANAP (1983-2007) DP (2009-2011)
Evlilik(ler)	Nezahat Berna Yılmaz (e. 1976; ö. 2020)
Akraba(lar)	İzzet Akçal (amcası) Erol Yılmaz Akçal (kuzeni)
Çocuk(lar)	Mehmet Yavuz Yılmaz (1978-2017) Emir Hasan Yılmaz (d. 1987)
Ebeveyn(ler)	Hasan Yılmaz[25] Güzide Yılmaz[25]
Bitirdiği okul	Erkek Lisesi, İstanbul Siyasal Bilgiler Fakültesi, Ankara Köln Üniversitesi, Köln
Hükûmeti	48, 53, 55
İmzası

Ahmet Mesut Yılmaz^[25] (6 Kasım 1947, İstanbul - 30 Ekim 2020, İstanbul),^[26] Türk siyasetçi, 21. Türkiye Cumhuriyeti Başbakanı ve eski ANAP Genel Başkanı. 1991-1999 yılları arasında toplam 2 yıl 3 ay boyunca 3 kez başbakanlık ve çeşitli bakanlıklar yapmıştır. 1991-2002 yılları arasında ise ANAP genel başkanlığı görevini üstlenmiştir.

1983 yılında kurulan ANAP'ın kurucu üyeleri arasında yer almıştır ve Genel Başkan yardımcılığı yapmıştır. İlk defa 1983 Türkiye genel seçimlerinde ANAP Rize milletvekili olarak meclise girmiştir. 1986 ve 1990 yılları arasında Turgut Özal tarafından kurulan hükûmetlerde Dışişleri Bakanı ve Kültür ve Turizm Bakanı olarak görevlendirilmiştir. ANAP Genel Başkanı Yıldırım Akbulut'un istifasının ardından 1991 yılında yapılan kongrede yeni genel başkan seçilerek başbakan olmuştur. 1995 Türkiye genel seçimlerinin ardından kurulan koalisyon hükûmetinde tekrar başbakan olarak görevlendirilmiştir. 1997-1999 yılları arasında da başbakan olarak görev yapmıştır. 2000-2002 yılları arasında DSP-MHP-ANAP koalisyonunda devlet bakanı ve başbakan yardımcısı olarak yer almıştır. Koalisyon ortaklarıyla Rahşan Affı'nı çıkarmıştır. Partisi 2002 Türkiye genel seçimlerinde meclise giremeyince istifa etmiştir. 2007 Türkiye genel seçimlerinde Rize'den bağımsız milletvekili olarak meclise girmiştir.^[27][28] 15 Ocak 2009-2011 yılları arasında ANAP ve Doğru Yol Partisi'nin birleşmesi sonucu kurulan Demokrat Parti'de siyasi yaşamına devam etmiştir. 2004 yılında Yüce Divan'da yargılanmıştır. Cumhuriyet tarihinde Yüce Divan'da yargılanan ilk başbakan olmuştur.^[29]

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Siyaset öncesi[değiştir | kaynağı değiştir]

Aslen Çataldere köyünden olan Hemşin asıllı bir ailede 6 Kasım 1947 tarihinde Beyoğlu'nda doğdu. Babası Hasan Yılmaz, annesi Güzide Yılmaz'dır. Ortaöğretimine Avusturya Lisesinde başladı ve İstanbul Erkek Lisesinde bitirdi. 1971 yılında Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Maliye ve İktisat Bölümünden mezun oldu. 1972-1974 yılları arasında Almanya'da Köln Üniversitesi İktisadi ve Sosyal Bilimler Fakültesinde yüksek lisans çalışması yaptı. 1975-1983 yılları arasında kimya, tekstil ve ulaştırma sektörlerinde, çeşitli özel şirketlerde yönetici olarak görev aldı.

Bakanlık dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

1983 yılının Mayıs ayında kurulan Anavatan Partisi'nde kurucu üye ve genel başkan yardımcısı oldu. Aynı yıl Kasım ayında yapılan genel seçimde Rize milletvekili seçildi. Birinci Turgut Özal Hükûmeti'nde Bilgilendirmeden Sorumlu Devlet Bakanlığı'na atandı ve hükûmet sözcülüğü yaptı. 1986 yılında Kültür ve Turizm Bakanı oldu. Bu dönemde Türkiye-Batı Almanya ve Türkiye-Yugoslavya ekonomi karma komisyonlarının başkanlıklarını yürüttü. 1986 yılında ANAP içerisinde yaşanan Turgut Özal ile Bedrettin Dalan arasındaki ayrışmada Dalan tarafında olsa da Özal'ı karşısına almamıştır.^[30]

29 Kasım 1987 seçimleri'nde yeniden Rize milletvekili seçildi. İkinci Özal Hükûmeti'nde Dışişleri Bakanlığı'na atandı. 1988 yılından sonra Avrupa Demokrasi Birliği genel başkan yardımcılığı yaptı. Yılmaz, Akbulut Hükûmeti'nde de üstlendiği bu görevden 20 Şubat 1990 tarihinde istifa etti.

ANAP Genel Başkanlığı ve başbakanlıkları[değiştir | kaynağı değiştir]

15 Haziran 1991 tarihinde yapılan Anavatan Partisi Büyük Kongresi'nde genel başkanlığa seçildi. Kurduğu hükûmet 5 Temmuz 1991 tarihinde TBMM Genel Kurulu'nda güvenoyu aldı. 20 Ekim 1991 tarihinde yapılan genel seçimlerden sonra ana muhalefet partisi lideri olarak çalışmalarını sürdürdü.

24 Aralık 1995 tarihinde yapılan genel seçimler sonrası Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisi tarafından oluşturulan 53. Hükûmet'in başbakanı olarak görev yaptı.

28 Şubat süreci'nde mecliste muhalefet milletvekilleri azınlıkta olmasına rağmen, Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından hükûmeti kurmakla görevlendirildi ve Demirel'in eski partisi DYP'den kendine yakın milletvekillerini istifa ettirerek onları Demokrat Türkiye Partisi adı altında toplayıp^[31] ANAP-DSP-DTP koalisyonuna (ANASOL-D hükûmeti veya 55. Hükûmet) sokmasıyla 20 Haziran 1997 tarihinde Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel tarafından hükûmeti kurmak ile görevlendirildi ve 30 Haziran 1997 tarihinde ANASOL-D Hükûmeti'nde üçüncü kez başbakan oldu.^[2] 25 Kasım 1998 tarihinde, Cumhuriyet Halk Partisi'nin (CHP) kendisi ve devlet bakanı Güneş Taner için verdiği gensoru önergelerinin TBMM'de kabul edilmesinden sonra istifa etti.^[32][33]

18 Nisan 1999 tarihinde yapılan genel seçimlerde partisinin büyük oy kaybına rağmen DSP-MHP-ANAP koalisyonunda yer alarak Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı oldu.^[34] Rahşan Affı'na destek verdi.^[35][36]

3 Kasım 2002 seçimleri'nde partisinin %5,13 oy oranı^[37][38] ile barajın altında kalmasından sonra 27 Kasım 2002 tarihinde görevinden istifa etti.^[39] Rize'den milletvekili seçilecek oy oranına ulaşmasına rağmen lideri olduğu ANAP %10'luk barajın altında kaldığından milletvekili seçilememiştir.^[40]

ANAP sonrası siyasi yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

25 Mayıs 2007 tarihinde Rize'den bağımsız milletvekilliği adaylığını açıkladı.^{[41][42][43][44]} 4 Haziran 2007 tarihinde ANAP’tan istifa etti.^{[45][46][47][48][49]} 22 Temmuz 2007 tarihinde yapılan genel seçimlerde Rize'den bağımsız milletvekili olarak meclise girmeye hak kazandı.^[50] 11 Kasım 2009 tarihinde Anavatan Partisi ile Doğru Yol Partisi'nin birleşmeleri sonucu kurulan Demokrat Parti'ye 31 Ekim 2009 tarihinde geçti.^[51] 15 Ocak 2011 tarihinde Namık Kemal Zeybek'in genel başkan seçilmesinin ardından Demokrat Parti'den 18 Ocak 2011 tarihinde istifa etti.^{[52][53][54][55][56][57]}

Yüce Divan davası[değiştir | kaynağı değiştir]

13 Temmuz 2004 tarihinde TBMM tarafından, Güneş Taner ile birlikte "Türkbank ihalesi sürecinde malın satımında ve değerinde fesat oluşturacak ilişki ve görüşmelere girdikleri ve bu eylemlerinin Türk Ceza Kanunu'nun 205. maddesine uyduğu" iddiasıyla hakkında Yüce Divan'a sevk kararı alındı.^[58][59] Yüce Divan sıfatıyla görev yapan Anayasa Mahkemesi, her iki kişinin suçlama kararlarının ayrı ayrı ele alınması gereği nedeniyle kararı iade etti. Karar 27 Ekim 2004 tarihinde tekrarlandı ve onaylandı. Böylece Yılmaz, Cumhuriyet tarihinde Yüce Divan'da yargılanan ilk başbakan olmuş oldu.^[60]

Kişisel hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Almanca ve İngilizce bilen Mesut Yılmaz, aslen Hemşinli olup Rize ilinin Çayeli ilçesinin Çataldere köyündendir.^[61][62][63] 1975 yılında Berna Yılmaz (d. 1953) ile tanışan ve 1976 yılında evlenen Mesut Yılmaz'ın bu evlilikten Yavuz (1978-2017) ve Hasan (d. 1987) adlarında iki çocuğu oldu.

Yılmaz, 24 Kasım 1996 tarihinde Macaristan'ın Budapeşte kentindeki Hilton Oteli'nde, Veysel Özerdem tarafından yumruklu saldırıya uğradı.^{[64][65][66][67][68][69][70][71][72][73][74]} 16 Aralık 2017 tarihinde Mesut Yılmaz'ın büyük oğlu Yavuz Yılmaz Temporal Lob Epilepsi hastalığı nedeniyle Beykoz Konakları'ndaki evinde intihar etti.^{[75][76][77][78]}

Yılmaz, 7022 sicil numaralı Galatasaray Spor Kulübü Divan Kurulu üyesiydi.^{[79][80][81][82][83]}

Ölümü ve cenaze töreni[değiştir | kaynağı değiştir]

30 Ekim 2020 tarihinde tedavi gördüğü Şişli'deki Florence Nightingale Hastanesi'nde 72 yaşında öldü. Ocak 2019'da yaptırdığı rutin sağlık kontrolünde akciğerinde tümöre rastlanmıştı. Ölümünden önce akciğerindeki kanserli bölge ameliyatla alınmıştı. Mayıs 2020'de bu kez beyin sapında tümör saptanmış ve ameliyat edilmişti.^[84][85] Yılmaz'ın cenazesi, 1 Kasım 2020 tarihinde devlet töreniyle öğle namazına müteakip Marmara İlahiyat Camii'nden uğurlanarak Kanlıca Mezarlığı'na, 3 yıl önce Kanlıca, Beykoz'daki evinde kendisine ait Smith & Wesson marka tabancasıyla intihar eden 39 yaşındaki oğlu Mehmet Yavuz Yılmaz'ın yanına defnedildi.^[86]

Hakkında yazılmış seçim şarkıları[değiştir | kaynağı değiştir]

• 1991 Türkiye genel seçimleri - Sezen Aksu'nun Gülümse albümündeki Hadi Bakalım Kolay Gelsin ve Yonca Evcimik'in Abone albümündeki Aboneyim Abone şarkısının seçime uyarlanmış versiyonu.^[87]
• 1995 Türkiye genel seçimleri - İzel-Çelik-Ercan'ın İşte Yeniden albümündeki Eller Havaya ve İzel'in Adak albümündeki Hasretim şarkılarının seçime uyarlanımış versiyonu^[88]
• 1999 Türkiye genel seçimleri - İsmail Türüt ve Yıldız Tilbe'nin Salla Gitsin Dertlerini albümünde söylediği Ge Ha Böyle türküsünün seçime uyarlanmış versiyonu^[89]
• 2002 Türkiye genel seçimleri - Sertab Erener'in Turuncu albümündeki Kendime Yeni Bir Ben Lazım şarkısının seçime uyarlanmış versiyonu^[90][91]
• 2007 Türkiye genel seçimleri - İsmail Türüt - Siyasetin ustası Mesut Yılmaz^[92]

Hakkında yazılmış kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

• TBMM'de Mesut Yılmaz 21 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Dışişleri Bakanlığı'nda Mesut Yılmaz 22 Haziran 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

Vikisöz'de Mesut Yılmaz ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.